Wykorzystanie surowców skalnych w początkach państwa polskiego w Gnieźnie

• Autorzy: Skoczylas, J.

Warianty tytułu

EN

The usage of rock materials in the beginnings of polish nation in Gniezno

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Początki państwa polskiego związane są z Gnieznem, z Wzgórzem Lecha, gdzie co najmniej od VIII w. mieszkali ludzie. Tam właśnie pierwsi piastowscy władcy budowali swoje siedziby, wokół których rozwijał się gród i podgrodzie. Przyjęcie chrześcijaństwa spowodowało m.in. budowę nowych świątyń, i to z nowego naturalnego surowca, jakim był kamień. Do budowy fundamentów, a także murów świątyń, wykorzystywano głazy narzutowe, głównie jotnickie piaskowce kwarcytowe, granitoidy i gnejsy. Spajano je najczęściej gipsowymi zaprawami murarskimi, a później gipsowo-wapiennymi i wapiennymi. Sprowadzano także z odległości około 57 km piaskowce kwarcytowe występujące in situ w Brzeźnie koło Konina, które wykorzystywano do oblicowania np. otworów drzwiowych. Wykorzystywano także czwartorzędowe martwice wapienne i prawdopodobnie wapienie, które jednak nie zachowały się w materiale budowlanym.

EN

The beginnings of Polish nation are connected with Gniezno, with the Lech Hill, where, at least from the 8th century has lived people. This was the place where the first masters from the Piast dynasty built their abodes, around which developed cities and city boroughs. Introduction of Christianity caused the process of building new temples made of a new, natural material, which was stone. To build foundations and walls of temples were used boulders, mainly Jotnian quartz sandstones, granitoids and gneiss. They were usually cemented with gypsum mortar and later with gypsum-lime and lime mortar. There were also transported quartz sandstones existing "in situ" in Brzeźno next to Konin, 57 kilometres away, which were used to surround for ехаmрlе door openings. There were also used Quaternary lime sinters and probably limes, which have not preserved in the building materials.

Słowa kluczowe

PL

surowiec skalny; Gniezno; świątynia

EN

rock material; Gniezno; temple

• Czasopismo: Górnictwo i Geologia
• Rocznik: 2013
• Tom: T. 8, z. 1
• Strony: 101--111
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz.

Twórcy

autor

Skoczylas, J.

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań,

Bibliografia

• 1. Janiak Т.: Problematyka wczesnych faz kościoła katedralnego w Gnieźnie, [w:] Początki architektury monumentalnej w Polsce. Wydawnictwo Muzeum Początków Państwa Polskiego, Gniezno 2004, s. 85-100.
• 2. Kurnatowska Z.: Wczesnośredniowieczna zabudowa Gniezna, [w:] Przewodnik z 62 Zjazdu Naukowego Polskiego Towarzystwa Naukowego, Poznań 1991, s. 99.
• 3. Makohonienko M., Kara M., Koszałka J.: Przyrodnicza historia Gniezna - plemiennego ośrodka kultu i centrum wczesnopiastowskiego państwa polskiego Civitas Schinesghe. Landform Analysis, vol.l6, 2011, s. 39-45.
• 4. Mikołajczyk G.: Początki Gniezna. Studia nad źródłami archeologicznymi, Warszawa-Poznań, 1972.
• 5. Nowaczyk В.: Rozwój rzeźby Gniezna i okolicy w vistulianie i holocenie, [w:] Geologia i ochrona środowiska Wielkopolski. Bogucki Wydawnictwo Naukowe S.C., Poznań 2000, s. 271-273.
• 6. Sawicki Т.: Wczesnośredniowieczny zespół grodowy w Gnieźnie, [w:] Kurnatowska Z. (red.): Gniezno w świetle ostatnich badań archeologicznych. Poznań, s.87-126.
• 7. Sikorska J. (red.): Skąd się Polska zaczęła... Od kruszwicy do Poznania. Rzecz o szlaku piastowskim. Wydawnictwo Мігех, Bydgoszcz 2006.
• 8. Skoczylas J.: Użytkowanie surowców skalnych we wczesnym średniowieczu w północno-zachodniej Polsce. Seria Geologia nr 12. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 1990.
• 9. Skoczylas J.: Użytkowanie surowców skalnych w początkach państwa polskiego w Wielkopolsce, [w:] Użytkowanie surowców skalnych w początkach państwa polskiego, Poznań 1994, s. 63-74.
• 10. Skoczylas J.: Wykorzystanie dróg wodnych w średniowieczu w Wielkopolsce, ze szczególnym uwzględnieniem Warty w rejonie Poznania, t. 1, Poznań 1995, s. 42-46.
• 11. Skoczylas J.: Petrografia wobec wyzwań współczesnej turystyki i przemysłu kamieniarskiego. Górnictwo i Geologia, t. 6, z. 4, 2011, s. 71-82.