Opieka nad zabytkami na Ziemi Lubuskiej – współpraca społeczników ze służbami konserwatorskimi – dawniej i dziś

• Autorzy: Bielinis-Kopeć, Barbara

Warianty tytułu

EN

Care for monuments in the Lubuskie region – cooperation between community activists and conservation services – in the past and today

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Idea społecznej opieki nad zabytkami zapisała się chlubnie na kartach historii naszego kraju, jak również w powojennej historii ochrony zabytków na Ziemi Lubuskiej, czego przykłady sięgają lat 60. XX w. Dzięki temu wiele zabytków rezydencjonalnych na terenach przyłączonych do Polski po 1945 r., narażonych na akty wandalizmu i zniszczenie, zostało zabezpieczonych do czasu podjęcia prac remontowych, co umożliwiło ich przetrwanie do naszych czasów. Zaangażowanie społeczne i troska o dziedzictwo kulturowe małych ojczyzn, szczególnie widoczne od końca lat 90. XX w., stanowi potencjał, który należy wykorzystać i nadać mu należną rangę. Wojewódzcy konserwatorzy zabytków wspierają działania społeczników na wielu płaszczyznach i współpracują z nimi w trosce o zabytki. Znamy liczne przykłady inicjatyw, które zaowocowały przywróceniem wielu zabytków do dobrego stanu, należy więc rozpowszechniać stosowanie dobrych praktyk w tym zakresie. Wymaga to wprowadzenia rozwiązań systemowych, które poszerzą pola działania organizacji społecznych i osób zaangażowanych w opiekę nad zabytkami, określą zasady finansowania i współpracy ze służbami konserwatorskimi.

EN

The idea of ​​social care for monuments has gone down proudly in the history of our country, as well as in the post-war history of monument protection in the Lubusz region, examples of which date back to the 1960s. As a result, many residential monuments in the areas annexed to Poland after 1945 are exposed to against acts of vandalism and destruction, were protected until renovation works were undertaken, which enabled them to survive to this day. Social involvement and care for the cultural heritage of small homelands, especially visible since the late 1990s, is a potential that should be used and given due importance. Provincial monument conservators support the activities of community activists on many levels and cooperate with them to care for monuments. We know numerous examples of initiatives that have resulted in the restoration of many monuments to good condition, so good practices in this area should be disseminated. This requires the introduction of systemic solutions that will expand the scope of activities of social organizations and people involved in the care of monuments, and define the principles of financing and cooperation with conservation services.

Słowa kluczowe

PL

Społeczna Opieka Zabytków; Ziemia Lubuska; dziedzictwo "Ziem Odzyskanych"; ziemie odzyskane; ochrona zabytków

EN

social care over monuments; Lubusz Land; heritage of the "Regained Lands"; protection of monuments

• Czasopismo: Ochrona Dziedzictwa Kulturowego
• Rocznik: 2024
• Tom: Nr 19
• Strony: 75--87
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz., fig.

Twórcy

autor

Bielinis-Kopeć, Barbara

• Uniwersytet Zielonogórski
• Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Zielonej Górze Poland

Bibliografia

• 1. Bielinis-Kopeć B., Burzliwe losy zabytków sakralnych na Ziemiach Odzyskanych w powojennej Polsce przykładem wpływu polityki na „trudne” dziedzictwo kulturowe [w] Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej pt. Ruiny zabytków sakralnych – ochrona i adaptacja do nowej funkcji, Gubin 2008, s. 225-247.
• 2. Bielinis-Kopeć B., Kowalski St., Słowiński P., Miasta Ziemi Lubuskiej w obliczu II wojny światowej. Miejsca Pamięci, Zielona Góra-Gorzów Wlkp. 2014.
• 3. Bujkiewicz Z., Z początków działalności Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Zielonej Górze (1950) 1953-1957[w] Lubuskie Materiały Konserwatorskie, t. 11, 2014, s. 207-214.
• 4. Chrostowski W., Historia pisana z pamięci, [w] Lubuskie Materiały Konserwatorskie, t. 20, 2023, s. 17-24.
• 5. Kowalski St., Ochrona zabytków na Środkowym Nadodrzu po roku 1945 [w:] J. Kowalczyk (red.), Ochrona dziedzictwa kulturowego Zachodnich i Północnych Ziem Polskich, Warszawa 1995, s. 119 i n.
• 6. Kowalski St., Polityczne bariery – praca służby konserwatorskiej w latach 1953-1990, [w] Lubuskie Materiały Konserwatorskie, t. 20, 2023, s. 9-16.
• 7. Kowalski St., Zabytki słuszne i niesłuszne. Ze wspomnień konserwatora, Siedlisko, nr 2, 2006, s. 7-16.
• 8. Muszyński J., Z doświadczeń w służbie konserwatorskiej [w:] Z. Mazur (red.), Wokół niemieckiego dziedzictwa kulturowego na Ziemiach Zachodnich i Północnych, Poznań 1997, s. 231-248.
• 9. Rymar D. A., Ukształtowanie się Ziemi Lubuskiej jako jednostki administracyjnej w świetle sprawozdań pełnomocników rządu (luty-lipiec 1945), Rocznik Lubuski, 2005, T. 31, cz. 2.
• 10. Skaziński B., Straty wojenne w zakresie dziedzictwa kulturowego na terenie miasta Gorzowa, [w:] D. A. Rymar, J. Sikorski (red.), Gorzów Wielkopolski w 60-leciu. 1945-2005, Gorzów Wlkp. 2005, s. 79-86.
• 11. Tureczek M., Między propagandą a rzeczywistością. Niemieckie dobra kultury w percepcji władz i społeczeństwa na Ziemi Lubuskiej po 1945 roku, [w:] B. Mykietów, M. Tureczek (red.), Władza i społeczeństwo wobec niemieckiej spuścizny kulturowej na Ziemi Lubuskiej po II wojnie światowej, Zielona Góra 2010, s. 43-72.

Identyfikatory

DOI

10.35784/odk.5965