Wyładowania atmosferyczne w środowisku leśnym na przykładzie obserwacji w Nadleśnictwie Brzeg

• Autorzy: Chojnacka-Ożga, L. , Gomółka, J. , Ożga, W.

Warianty tytułu

EN

The lightnings in the forest ecosystem on the example of observations at Brzeg Forest District

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem badań było określenie czynników wpływających na powstawanie pogromisk w środowisku leśnym na obszarze nizinnym. Realizując cel badań przeprowadzono analizę materiałów inwentaryzacyjnych drzewostanów w Nadleśnictwie Brzeg, a ich weryfikacji dokonano podczas identyfikacji uszkodzeń w terenie. W wyniku przeprowadzonych badań zlokalizowano i scharakteryzowano 110 pogromisk. W około 87% uszkodzeniu uległy pojedyncze drzewa. Uszkodzone drzewa lub grupy drzew rosły przy południowych i południowowschodnich obrzeżach kompleksów leśnych. W ponad 90% przypadków badane obiekty były zlokalizowane na brzegu lasu lub do 2 km w głąb drzewostanu. Na wystąpienie pogromisk wpływało również ukształtowanie terenu – uszkodzeniu ulegały częściej drzewa położone na zboczach wzniesień. Prawie 60% uderzeń pioruna miało miejsce na typach gleb właściwych dla wilgotnej grupy wilgotnościowej siedlisk leśnych. Najczęściej porażone piorunem były: dąb (72,5%) i sosna (16,5%). Porażone zostały głównie drzewa z pierwszych trzech klas klasyfikacji Krafta: dąb –1 (27%); 2 (35%); 3 (30%); sosna – 1 (27%); 2 (52%); 3 (11%). Najbardziej narażone były najstarsze drzewa, w wieku rębności lub okołorębnym. Były to głównie przestoje lub drzewa na ścianach drzewostanów.

EN

The aim of the study was to preliminary define the factors affecting the formation of lightning gaps in forest areas in the lowland area. During realization of the research purpose, there was carried out the analysis of research materials inventory stands at the Brzeg Forest District, and their verification has been made during identifying the damage in the area. As a result of the studies, there were identified and characterized 110 lightning gaps. Individual trees were damaged in about 87% of cases. Damaged trees or groups of trees were mostly located at the southern and south-eastern edge of forests. In more than 90% cases, investigated objects were localized on the forest edge or at the maximum distance of 2 km inside the forest. The terrain had also the influence on lightning gaps occurrence – the trees situated on slope of acclivity were more frequently damaged. Almost 60% of lightnings had place on the types of soils which are appropriate for humid group of forest abodes. Most often species hit by lightnings were: oak – 72,5%; pinetree – 16,5%. Mainly the trees from first three places from Kraft’s classification were hit: oak – 1 (27%); 2 (35%); 3 (30%); pine tree – 1 (27%); 2 (52%); 3 (11%). The most exposed were the oldest trees in age of cutting down or around this age. These are mainly standstills or trees on the walls of forest stands.

Słowa kluczowe

PL

wyładowania atmosferyczne; ściana lasu; typ lasu; gleba

EN

lighting; forest boundary; type of forest; soil

• Czasopismo: Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska
• Rocznik: 2014
• Tom: Vol. 23, No. 3
• Strony: 261--270
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Chojnacka-Ożga, L.

• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Wydział Leśny, ul. Nowoursynowska 159, 02-786 Warszawa, Poland

autor

Gomółka, J.

• Nadleśnictwo Brzeg

autor

Ożga, W.

• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Wydział Leśny, ul. Nowoursynowska 159, 02-786 Warszawa, Poland,

Bibliografia

• Bielec-Bąkowska, Z. (2013). Burze i grady w Polsce. Pr. Geograf., 132, 99-132.
• Bednarz, B. (2004). Oddziaływanie wyładowań atmosferycznych na drzewa. Sylwan, 7, 31-36.
• Bednarz, B. (2005a). Szkody wyrządzone przez pioruny w lasach południowej Polski a czynniki środowiskowe. Acta Sci. Pol., Silv. Colendar. Rat. Ind. Lignar., 4(2), 5-23.
• Bednarz, B. (2005b). Rozmieszczenie drzew w drzewostanach na powierzchniach pogromiskowych. Acta Agr. Silv. Ser. Silv., 43, 27-42.
• Bodzak, P. (2007). Detekcja i lokalizacja wyładowań atmosferycznych. Warszawa: IMGW.
• Chojnacka-Ożga, L. i Ożga, W. (1998). Kierunek i prędkość przepływu powietrza w rejonie ściany lasu. Sylwan, 8, 65-72.
• Davies-Colley, R.J., Payne, G.W. i van Elswijk, M. (2000). Microclimate gradients across a forest edge. New Zealand Journal of Ecology, 24(2), 111-121.
• Jakubowski, J.L. (1957). Piorun ujarzmiony. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Kondracki, J. (2000). Geografia regionalna Polski. Warszawa: PWN.
• Kozakiewicz, P. (2006). Fizyka drewna w teorii i zadaniach. Wybrane zagadnienia. Warszawa: Wydawnictwo SGGW.
• Kula, E. i Ząbecki, W. (1997). Pogromiska przyczyną powstawania gniazd kornikowych w drzewostanach świerkowych. Sylwan, 8, 89-97.
• Łęski, O. (2001). Poradnik ochrony lasu. Warszawa: Wyd. Świat.
• Rychliński, Z. (1975). Hodowla lasu. Warszawa: PWRiL.
• Trepińska, J. (2005). Pionowy profil prędkości wiatru przyziemnego. Folia Geographica Series Geographica – Physica, XXXV – XXXVI, 153-166.
• Wiszniewski, W., Chełchowski, W. (1975). Charakterystyka klimatu i regionalizacja klimatyczna Polski. Warszawa: WKiŁ.
• Włoczewski, T. (1968). Ogólna hodowla lasu. Warszawa: PWRiL.
• Zajączkowski, J. (1991). Odporność lasu na szkodliwe działanie wiatru i śniegu. Warszawa: Wyd. Świat.