Monitoring i usuwanie zanieczyszczeń mikrobiologicznych w pomieszczeniach archiwalnych i bibliotecznych

• Autorzy: Skóra, J. , Pietrzak, K. , Gutarowska, B. , Pietrowski, P.

Warianty tytułu

EN

Monitoring and removal of microbial contamination in archive and library premises

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Istotne zagrożenie dla trwałości zbiorów archiwalnych i bibliotecznych mających postać papierową stanowią mikroorganizmy, szczególnie grzyby strzępkowe. W artykule przedstawiono stan zanieczyszczenia mikrobiologicznego w archiwach i bibliotekach. Dokonano oceny skuteczności dezynfekcji przeprowadzonej metodami: chemicznego zamgławiania preparatem z czwartorzędowymi solami amoniowymi, promieniowania UV oraz jonizacji fotokatalitycznej. Ponadto określono wpływ dezynfekcji metodą jonizacji fotokatalitycznej na skład gatunkowy drobnoustrojów zasiedlających magazyn biblioteczny. W badanych pomieszczeniach odnotowano niskie zanieczyszczenie bakteryjne, natomiast w połowie rozpatrywanych magazynów zanieczyszczenie powietrza grzybami było podwyższone w odniesieniu do dopuszczalnych limitów literaturowych. Stwierdzono większe zróżnicowanie gatunkowe grzybów w pomieszczeniach bibliotecznych niż w archiwach. Przeprowadzone procesy dezynfekcji metodami promieniowania UV oraz jonizacji fotokatalitycznej wykazały wysoką efektywność w przypadku usuwania drobnoustrojów z powietrza i z powierzchni. Metoda chemiczna okazała się mniej skuteczna w eliminacji drobnoustrojów. Wyznaczono czynniki wpływające na skuteczność dezynfekcji. Wykazano konieczność analizy mikrobiologicznej przed i po procesie dezynfekcji.

EN

The significant threat to the durability of archival and library paper collection are microorganisms, especially filamentous fungi. This paper presents the state of microbial contamination in archives and libraries. The evaluation of the effectiveness of disinfection methods: chemical misting with quaternary ammonium salts, UV radiation and photocatalytic ionization was performed. Moreover, the influence of photocatalytic ionisation disinfection on the microorganisms species composition inhabiting the library warehouse was estimated. In the tested premises, the low bacterial contamination was reported, while in the air, the fungi contamination was increased in respect to the literature limits for half of considered warehouses. The higher diversity of fungi species in library premises than in the archive was found. The two carried out disinfection processes - UV radiation and photocatalytic ionisation have shown similar, high effectiveness in microorganisms removal from the air and surfaces, in the case of the chemical method the effectiveness was lower. Factors influencing the efficiency of disinfection were determined. The need for microbiological analysis before and after the disinfection was demonstrated.

Słowa kluczowe

PL

zanieczyszczenia mikrobiologiczne; grzyby strzępkowe; dezynfekcja; archiwa biblioteki; zamgławianie chemiczne; czwartorzędowe sole amoniowe; promieniowanie UV; jonizacja fotokatalityczna

EN

microbial contaminations; filamentous fungi; disinfection; archives libraries; chemical misting; quaternary ammonium salts; UV radiation; photocatalytic ionization

• Czasopismo: Przegląd Papierniczy
• Rocznik: 2013
• Tom: R. 69, nr 1
• Strony: 35--42
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz.

Twórcy

autor

Skóra, J.

• Instytut Technologii Fermentacji i Mikrobiologii, Politechnika Łódzka, ul. Wólczańska

autor

Pietrzak, K.

• Instytut Technologii Fermentacji i Mikrobiologii, Politechnika Łódzka, ul. Wólczańska

autor

Gutarowska, B.

• Instytut Technologii Fermentacji i Mikrobiologii, Politechnika Łódzka, ul. Wólczańska

autor

Pietrowski, P.

• Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy, Zakład Ochron Osobistych ul. Wierzbowa 48, 90-133 Łódź

Bibliografia

• 1. Zyska B.: „Mikrobiologiczna korozja materiałów”, Wyd. Naukowo-Techniczne, Warszawa 1977.
• 2. Libudzisz Z., Kowal K, Żakowska Z.: „Mikrobiologia techniczna, Mikroorganizmy i środowiska ich występowania”, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2009.
• 3. Borrego S., Guiamet P., Gómez de Saravia S., Batistini P., Garcia M., Lavin P, Perdomoa I.: „The quality of air at archives and the biodeterioration of photographs”, Intern. Biodeterioration & Biodegradation 64, 139-145 (2010).
• 4. Skóra J., Gutarowska B., Koziróg A.: „Grzyby mikroskopowe jako czynnik zagrażający trwałości papieru oraz zdrowiu pracowników w pomieszczeniach bibliotecznych i archiwalnych”, Przegl. Papiern. 67, 12, 755-762 (2011).
• 5. Strzelczyk A., Karbowska-Berent J.: „Drobnoustroje i owady niszczące zabytki i ich zwalczanie”, Wyd. Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2004.
• 6. Zyska B., Żakowska Z.: „Mikrobiologia materiałów”, Wyd. Politechniki Łódzkiej, Łódź 2005.
• 7. Strzelczyk A., Zykubek K.: „Ocena zniszczeń mechanicznych i mikrobiologicznych zbiorów z lat 1800-1914, przechowywanych w czterech polskich placówkach bibliotecznych i archiwalnych”, Notes Konserwatorski 13:160-180, Wyd. Biblioteki Narodowej, Warszawa 2007.
• 8. Helbig A., Gutarowska B.: „Ocena zanieczyszczenia pleśniami pomieszczeń w Oddziałach w Żywcu i Oświęcimiu Archiwum Państwowego w Katowicach”, Notes Konserwatorski 13:113-128, Wyd. Biblioteki Narodowej, Warszawa 2010.
• 9. Zotti M., Ferroni A., Calvini P.: “Mycological and FTIR analysis of biotic foxing on paper substrates”, Intern. Biodeterioration & Biodegradation 65, 569-578 (2011).
• 10. Gutarowska B.: „Przegląd metod oceny zanieczyszczenia mikrobiologicznego powietrza, Problemy jakości powietrza wewnętrznego w Polsce”,Wydawnictwo Instytutu Ogrzewnictwa i Wentylacji Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2011.
• 11. Woźniak M., Tymińska A.: „Mikrobiologiczne aspekty konserwacji starodruków”, III Konferencja Naukowa Rozkład i Korozja Mikrobiologiczna Materiałów Technicznych, materiały konferencyjne, 186-193, Łódź 2003.
• 12. Szostak Kot J.: „Zagrożenia mikrobiologiczne związane z powietrzem pomieszczeń, w: Innowacyjność w kształtowaniu jakości wyrobów i usług, (red.) J. Żuchowski, 526-531 Wyd. Politechniki Radomskiej, Radom 2006.
• 13. Drewniewska-Idziak B., Sobucki W.: „Hiszpańsko-czeski system dezynfekcji tlenkiem etylenu”, Notes Konserwatorski 3, 152-162 (1999).
• 14. Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych. Postępowanie z zalanymi archiwaliami i dokumentami. Informacje dotyczące metod ratowania archiwaliów i dokumentów zalanych podczas powodzi. www.archiwa.gov.pl
• 15. Brycki B.: „Chemiczne inhibitory biodeterioracji”, Materiały IV Konferencji Międzynarodowej Rozkład i Korozja Mikrobiologiczna Materiałów Technicznych, 272-292, Łódź 2006.
• 16. Gutarowska B., Brycki B., Koziróg A., Brycka J.: „Dezynfekcja powietrza metodą zamgławiania chemicznego”, Instal 3, 30-33 (2010).
• 17. Gutarowska B., Kancler M.: „Dezynfekcja powietrza metodą UV z zastosowaniem lamp przepływowych Medivent”, Instal 6, 26-29 (2009).
• 18. Krogulski A., Szczotko M.: „Redukcja stężenia mikroorganizmów w powietrzu – przepływowe lampy UV”, Materiały Konferencji Międzynarodowej Rozkład i Korozja Mikrobiologiczna Materiałów Technicznych, 116, Łódź 2009.
• 19. Fujishima A., Zhang X.: “Titanium dioxide photocatalysis: present situation and future approaches”, C. R. Chimie 9, 750-760 (2006).
• 20. Fujishima A., Honda K.: “Electrochemical photolysis of water at a semiconductor electrode”, Nature 238, 37–38 (1972).
• 21. Samson R.A., Hoekstra E.S., Frisvad J.C.: “Introduction to foodborne fungi”, Centraalbureau voor Schimmenuturees, Baarn 1996.
• 22. Flannigan B., Miller J.D.: “Health implications of fungi in indoor”. w: Samson R.A., Flannigan B., Flannigan M.E., Verhoeff A.P., Adan O.C.G., Hoekstra E.S. [red.]. Health implications of fungi in indoor environments. Elsevier Science, Amsterdam 1994.
• 23. Norma PN-ISO 11799:2000 „Informacja i dokumentacja – Wymagania dotyczące warunków przechowywania materiałów archiwalnych i bibliotecznych”.
• 24. WHO Air quality guidelines for particulate matter, ozone, nitrogen dioxide and sulfur dioxide, Global update 2005, WHO.
• 25. Górny R.L.: „Biologiczne czynniki szkodliwe: normy, zalecenia i propozycje wartości dopuszczalnych”, Podst. Metody Oceny Środ. Pr. 41, 3, 17-39 (2004).