Bezpieczeństwo prowadzenia robót w warunkach zagrożenia siarkowodorowego w górnictwie nafty i gazu

• Autorzy: Dynowski, Antoni , Kuśnierz, Bogdan

Warianty tytułu

EN

Safety of operation in hydrogen sulphide hazard conditions in oil and gas mining

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono zagrożenia powstające podczas robót geologicznych obejmujących poszukiwanie i rozpoznawanie złóż węglowodorów oraz podczas eksploatacji węglowodorów i innych kopalin, spowodowane występowaniem siarkowodoru w określonych formacjach geologicznych na terenie Polski. Omówiono niektóre zdarzenia i wypadki związane z tymi zagrożeniami. Wskazano zasady profilaktyki w tym zakresie i ich efekty.

EN

During the exploration for oil and natural gas and their exploitation, the hydrogen sulphide hazard, present together with the eruption hazard, is the most serious hazard in this mining branch because it poses a risk of a large disaster with unpredictable consequences. The specific properties of hydrogen sulphide, in particular its toxic effect on organisms, flammable and explosive properties, damaging effects on the structure of metals, formation of pyrophoric compounds, pose a threat to people, equipment, and the environment. Hazardous events in the form of eruptions of reservoir fluids with hydrogen sulphide, corrosion of equipment, drilling equipment, and extraction systems due to hydrogen sulphide, self-ignition of pyrophoric sulphur compounds and several cases of poisoning of mine employees, which had spanned over the years, led to the establishment of a District Mines Rescue Station in Kraków in 1976, which was later transformed into a Rescue Station of Bore-Hole Mining. These events and accidents also had a decisive impact on the improvement of eruption and hydrogen sulphide prevention during drilling, the introduction of the obligation to use respiratory protective equipment if there is a risk of toxic hazard, and the use of gas desulphurisation to prevent the self-ignition of sulphur compounds deposited on filters. These activities have been reflected in legal regulations perfected over the last 25 years. The effect of the preventive measures in place was a considerable decrease of the number of dangerous events related to the hydrogen sulphide hazard.

Słowa kluczowe

PL

zagrożenie siarkowodorowe; kruchość wodorowa; związki piroforyczne; erupcja

EN

hydrogen sulphide hazard; hydrogen embrittlement; pyrophoric compounds; eruption

• Czasopismo: Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie
• Rocznik: 2019
• Tom: nr 10
• Strony: 2--10
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz.

Twórcy

autor

Dynowski, Antoni

• Wyższy Urząd Górniczy w Katowicach,

autor

Kuśnierz, Bogdan

• Wyższy Urząd Górniczy w Katowicach,

Bibliografia

• 1. Dekret z dnia 6 maja 1953 r. – Prawo górnicze (Dz. U. z 1978 r. Nr 4, poz. 12, ze zm.)
• 2. Fugiel K.: Galerie, chrisfugiel.pl/galleries2/2/217.
• 3. Greewood N.N., Earnshaw A.: Chemistry of the elements. Pergamon Press, Oxford – New York 1984, s. 41–42, https://pl.wikipedia.org/wiki/Wod%C3%B3r.
• 4. Kruchość wodorowa, www.bc.pollub.pl/Content/254/korozja.pdf.
• 5. Mrowec S.: Kinetyka i mechanizm utleniania metali. Wyd. Śląsk, Katowice 1982.
• 6. Mrowec S., Werber T.: Nowoczesne materiały żaroodporne. WNT, Warszawa 1982.
• 7. Flis J.: Wodorowe i korozyjne niszczenie metali. Wyd. PWN, Warszawa 1979.
• 8. Rozporządzenie Ministra Energii z dnia 16 marca 2017 r. w sprawie ratownictwa górniczego (Dz. U. z 2017 r., poz. 1052).
• 9. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 12 czerwca 2002 r. w sprawie ratownictwa górniczego (Dz. U. z 2002 r. nr 94, poz. 838).
• 10. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 25 kwietnia 2014 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu zakładów górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi (Dz. U. z 2014 r., poz. 812).
• 11. Rozporządzenie Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 8 lutego 1995 r. w sprawie organizacji, zadań i wyposażenia ratownictwa górniczego przedsiębiorcy i podmiotu zawodowo trudniącego się ratownictwem górniczym oraz prowadzenia akcji ratowniczych (Dz. U. Nr 33, poz. 162).
• 12. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie zagrożeń naturalnych w zakładach górniczych (Dz. U. z 2015 r. poz. 1702, z późn. zm.).
• 13. Siarkowodór, https://pl.wikipedia.org/wiki/Siarkowod%C3%B3r.
• 14. Siarkowodór charakterystyka (CIOP), http://archiwum.ciop.pl/28502.html?id=403.
• 15. Uliasz-Misiak B.: Ryzyko środowiskowe związane z eksploatacją złóż węglowodorów zawierających siarkowodór. Rocznik Ochrona Środowiska 2015, t. 17, Środkowo-Pomorskie Towarzystwo Naukowe Ochrony Środowiska,
• s. 1498–1511, https://ros.edu.pl/images/roczniki/2-15/090_ROS_V17_R2015.pdf.
• 16. Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. – Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 27, poz. 96, ze zm.).
• 17. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2019 r. poz. 868, z późn. zm.).
• 18. Zarządzenie nr 10 Ministra Górnictwa z 1976 r. w sprawie utworzenia Okręgowej Stacji Ratownictwa Górniczego w Krakowie (niepublik.).