Mechanizmy ognisk wstrząsów górniczych zarejestrowanych w trakcie eksploatacji pokładu 209 ścianą 911 w bloku D KWK „Ziemowit”

• Autorzy: Gołda, A. , Śladkowski, G. , Wieczorek, K.

Warianty tytułu

EN

Focal mechanisms of mine tremors based on seismic activity during the exploitation 209 seam by the longwall face no. 911 in block D Coal Mine “Ziemowit”

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Rozwój systemów sejsmologicznych, który nastąpił na przestrzeni ostatnich lat, pozwala na budowę sieci obserwacyjnych, zapewniających dużą ilość danych pomiarowych, umożliwiających prowadzenie rzetelnych analiz procesów zachodzących w ogniskach wstrząsów. Niniejszy artykuł prezentuje wyniki analiz mechanizmów ognisk wstrząsów górni-czych towarzyszących eksploatacji pokładu 209 ścianą 911 w KWK „Ziemowit”, które prze-prowadzono w oparciu o rejestracje prowadzone za pomocą rozbudowanej oddziałowej sieci sejsmologicznej, dedykowanej specjalnie dla ściany 911. Eksploatacji pokładu 209 ścianą 911 towarzyszyła okresowo wysoka aktywność sejsmiczna, a w pobliżu pola ściany występowały liczne zaszłości eksploatacyjne pokładów nadległych (205/4, 206/1 i 207) oraz strefy dyslokacji tektonicznych. Integralną częścią artykułu jest porównanie uzyskanych wyników z wynikami wcześniej prowadzonych analiz, dotyczących mechanizmów ognisk wstrząsów górniczych, zawartych w poprzednich publikacjach autorów, oraz wstrząsów rejestrowanych w czasie eksploatacji pokładu 209 ścianą 913 (bliskie sąsiedztwo ściany 911), pokładu 207 (w rejonie zaszłości eksploatacyjnych), a także z rejonu stref uskokowych w sąsiedztwie eksploatacji pokładów 308 i 209 [5, 6, 8]. W artykule opisano również specyfikę górotworu, w obrębie którego KWK „Ziemowit” prowadzi eksploatację. Omówiono także aktywność sej-smiczną towarzyszącą eksploatacji pokładu 209 w bloku D. Do wyznaczenia mechanizmów ognisk wstrząsów sejsmicznych metodą inwersji tensora momentu sejsmicznego użyto pro-gramu FOCI.

EN

Seismological systems development that occurred in recent years allows for the construction of observation networks provide a large amount of measurement data that enable a reliable analysis of the processes occurring in outbreaks mine tremors. This article presents the results of analyzes focal mechanisms of mining tremors based on seismic activity during the exploitation 209 seam by the longwall face no. 911 Coal Mine “Ziemowit”, which was based on registrations conducted through an extensive seismological network dedicated specifically for the longwall face no. 911. An integral part of the article is to compare the obtained results with the results of previously conducted studies on the mechanisms of mining tremors contained in previous publications of authors, on the mining tremors recorded during the exploitation 209 seam by the longwall face no. 911 (proximity to the longwall no. 911), the 207 seam (in the area of former exploitation of 206/1 seam) and the fault zone positioned adjacent the exploitation 308 and 209 seams. The article describes the specificity of the rock mass within which the Coal Mine “Ziemowit” leads the operation. Also discusses the operation of seismic activity associated exploitation 209 seam in block D. The focal mechanisms of mine tremors was determined by the seismic moment tensor inversion using FOCI software.

Słowa kluczowe

PL

mechanizmy ognisk wstrząsów górniczych; tensor momentu sejsmicznego; wstrząsy górnicze

EN

focal mechanisms of mine tremors; seismic moment tensor; mine tremors

• Czasopismo: Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud
• Rocznik: 2015
• Tom: nr 1
• Strony: 67--82
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Gołda, A.

• KW S.A. Oddział KWK "Ziemowit",

autor

Śladkowski, G.

• KW S.A. Oddział KWK "Ziemowit",

autor

Wieczorek, K.

• KW S.A. Oddział KWK "Ziemowit",

Bibliografia

• [1] Gibowicz S.J., Wiejacz P., 1994, A search for the source non-shearing components of seismic events induced in Polish coal mines, Acta Geophys. Pol. 42.
• [2] Stec K., 2005: Charakterystyka mechanizmu ognisk wstrząsów górniczych z Obszaru Górnośląskiego Zagłębia Węglowego, Wiadomości Górnicze, nr 4.
• [3] Lurka A., Logiewa H., 2007, Sejsmologiczny system obserwacji SOS jako nowe narzędzie do obserwacji i interpretacji danych sejsmicznych w górnictwie zagrożonym tąpaniami, GIG, Katowice.
• [4] Goszcz A., 2004, Wybrane problemy zagrożenia sejsmicznego i zagrożenia tąpaniami w kopalniach podziemnych, Biblioteka Szkoły Eksploatacji Podziemnej, Kraków.
• [5] Gołda A., Śladowski G., Wieczorek K., 2013, Analiza mechanizmów wstrząsów górotworu z rejonu stref uskokowych – doświadczenia KWK „Ziemowit”, Wiadomości Górnicze, nr 4.
• [6] Gołda A., Śladowski G., Wieczorek K., 2014, Analiza mechanizmów ognisk wstrząsów górniczych zarejestrowanych w KWK „Ziemowit” w trakcie eksploatacji pokładu 209 ścianą 913 w rejonie zaszłości eksploatacyjnych, Górnicze Zagrożenia Naturalne 2014, materiały konferencyjne.
• [7] Setlak K., Gołda A., Moszko M., 2010, Zaszłości eksploatacyjne jako czynnik kształtowania aktywności sejsmicznej górotworu na przykładzie eksploatacji pokładu 207 w bloku E w OG „Lędziny I”, Górnicze zagrożenia naturalne 2010, materiały konferencyjne.
• [8] Gołda A., Śladowski G., Wieczorek K., 2012, Wpływ zaszłości eksploatacyjnych na mechanizm ognisk wstrząsów górniczych w trakcie eksploatacji dwóch sąsiednich ścian w pokładzie 207 w kopalni „Ziemowit”, Górnicze zagrożenia naturalne 2012, materiały konferencyjne GIG, Katowice.
• [9] Kwiatek G., 2009, FOCI – Tensor momentu sejsmicznego – opis programu (publikacja internetowa www.sejsmologia-górnicza.pl).
• [10] Wiejacz P., 2009, Mechanizm zjawisk sejsmicznych, Materiały szkoleniowe, Warsztaty, Polkowice.
• [11] Gołda A., Śladowski G., Wieczorek K., 2012, Rozwój systemów obserwacji sejsmologicznej kopalnianej stacji geofizyki górniczej KWK „Ziemowit”, Górnictwo Zrównoważonego Rozwoju 2012 – materiały konferencyjne, Politechnika Śląska, Gliwice.
• [12] Praca zbiorowa pod red. Bukowskiej M., 2009, Kompleksowa ocena skłonności do tąpań górotworu w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym, GIG, Katowice.
• [13] Gibowicz S.J., Kijko A., 1994, An introduction to mining seismology, Academic Press, International Geophisics Series, vol. 55.