Józef Zwierzycki, a great geologist of the 20th century (reminiscence 50 year after decease)

• Autorzy: Chrząstek, A. , Górecka-Nowak, A. , Kryza, R.

Warianty tytułu

PL

Józef Zwierzycki - wielki geolog XX wieku (wspomnienie 50 lat po śmierci)

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Professor Józef Zwierzycki was born in1888in Krobia, a small town in Wielkopolska (Great Poland), then under Prussian domination. From 1909 till 1914, he studied mining engineering at the Mining Academy, and geology and palaeontology at the University of Berlin. After graduating and obtaining a doctorate degree in geology, he won the competition for a position of geologist in the Dutch Geological Survey in the Dutch East Indies. He left Europe just on the eve of the World War I. He worked on Java, Sumatra and New Guinea in very difficult field conditions, and his work included: geological and soil mapping, geological prospecting of mineral resources, studying unique palaeontological sites and many volcanoes. During 24 years of work on the Malay Archipelago, Józef Zwierzycki was employed as a "research-explorer", "inspector" and, finally, from 1933 till 1938, the Director of the entire Dutch Geological Survey in the Dutch East Indies. After being retired, he received the highest Dutch state award, the Cross of Oranje-Nassau Order for his scientific achievements and work in the Dutch East Indies. In 1938, Józef Zwierzycki, with all the family, returned to Poland. He got a new job in the Polish Geological Institute in Warsaw. After the outbreak of the World War II, he was responsible for securing the property, archives and collections of the Institute. Józef Zwierzycki was arrested and sent to Auschwitz in 1941. One year later, due to firm efforts made mainly by German geologists, he was released from Auschwitz and transported to Berlin, where as a prisoner, he worked for geological needs. In summer 1944, when he was escorted to the Carpathians, he made a bravura escape and hid in Kraków. With a help from his brother-in-low, Professor Kazimierz Maślankiewicz, he luckily hold out in the hiding place till the liberation of Kraków from German occupation. In May 1945, Józef Zwierzycki came to Wroclaw with a group of professors, mainly of Lvov University and Polytechnics, to secure the remnants of buildings and scientific collections of the high schools, left by Germans in the city. In the same year, he obtained a "habilitation" degree and in 1948 received the title of "ordinary professor". Józef Zwierzycki was an outstanding academic teacher with very wide geological knowledge and enormous professional experience, so he gave lectures in several subjects. The research interests of Professor Zwierzycki were, at that time, mainly connected with mineral deposits in SW Poland. Professor Zwierzycki prepared scientific background for prospection of copper deposits, and is considered as a co-discoverer of these deposits in Lower Silesia. Professor Józef Zwierzycki died in 1961. He is among the greatest Polish geologists of the 20th century.

PL

Profesor Józef Zwierzycki urodził się w 1888 roku w Krobi, małym wielkopolskim miasteczku, wówczas pod zaborem pruskim. W latach 1909-1914 studiował w Berlinie - górnictwo na Akademii Górniczej oraz geologię z paleontologią na uniwersytecie. Po uzyskaniu stopnia inżyniera górnika i doktoratu z geologii wygrał konkurs na posadę geologa-eksploratora w Holenderskiej Służbie Geologicznej w Indiach Holenderskich (dzisiejsza Indonezja), dokąd wyjechał w przededniu wybuchu I wojny światowej. Pracował w bardzo trudnych warunkach terenowych na Jawie, Sumatrze i Nowej Gwinei, sporządzając mapy geologiczne i glebowe, poszukując bogactw mineralnych, badając unikalne stanowiska paleontologiczne oraz liczne wulkany. W czasie 24 lat pracy na Archipelagu Malajskim był geologiem-eksploratorem, inspektorem, a w latach 1933-1938 Dyrektorem całej Holenderskiej Służby Geologicznej w Indiach Holenderskich. Po przejściu na emeryturę, za zasługi dla geologii Holandii, otrzymał najwyższe odznaczenie holenderskie, Order Oranje Nassau. W 1938 roku wrócił wraz z rodziną do Polski i podjął pracę w Państwowym Instytucie Geologicznym w Warszawie. Po wybuchu II wojny światowej pełnił obowiązki dyrektora Instytutu i ratował mienie, archiwa i zbiory geologiczne. W 1941 roku został aresztowany i osadzony w Auschwitz, skąd ponad rok później został zwolniony dzięki wstawiennictwu m.in. geologów niemieckich. Następnie przez dwa kolejne lata przymusowo pracował na rzecz geologii w Berlinie. 1 sierpnia 1944 roku zbiegł eskortującym go żołnierzom w Krakowie i w ukryciu, zorganizowanym przez swojego szwagra - profesora Kazimierza Maślankiewicza, dotrwał do zakończenia wojny. W maju 1945 r. przyjechał do Wrocławia w grupie lwowskich profesorów by zorganizować polskie szkolnictwo wyższe i zabezpieczyć poniemieckie zbiory naukowe. W tym samym roku zrobił habilitację, a w 1948 został profesorem zwyczajnym. Profesor Zwierzycki był wybitnym nauczycielem akademickim, który dzięki bardzo szerokiej wiedzy prowadził wykłady z wielu przedmiotów geologicznych. Powojenne badania naukowe Profesora Zwierzyckiego wiążą się głównie z tematyką złóż surowców mineralnych Dolnego Śląska. Wyznaczył podstawy teoretyczne poszukiwań złóż rud miedzi w południowo-zachodniej Polsce i w związku z tym jest uznany za współodkrywcę złóż miedzi na monoklinie przedsudeckiej. Profesor Józef Zwierzycki, który zmarł w 1961 roku, należy do grona największych polskich geologów XX wieku.

Słowa kluczowe

PL

Zwierzycki Józef; Krobia; geolog; Indie Holenderskie; Jawa; Indonezja; złoża miedzi; Uniwersytet Wrocławski

EN

Zwierzycki Józef; Krobia; geologist; Dutch East Indies; Java; Indonesia; copper deposits; University of Wroclaw

• Czasopismo: Geologia Sudetica
• Rocznik: 2014
• Tom: Vol. 42
• Strony: 167--180
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., rys., fot.

Twórcy

autor

Chrząstek, A.

• Institute of Geological Sciences, University of Wroclaw, 50-204 Wroclaw, pl. Borna 9, Poland,

autor

Górecka-Nowak, A.

• Institute of Geological Sciences, University of Wroclaw, 50-204 Wroclaw, pl. Borna 9, Poland,

autor

Kryza, R.

• Institute of Geological Sciences, University of Wroclaw, 50-204 Wroclaw, pl. Borna 9, Poland,

Bibliografia

• 1. EISENTRAUT O., 1939. Die Niederschlesische Zechstein Und Seine Kupferlagertatte. Arch. Lager-Forsch. H-71 Berlin.
• 2. GRANICZNY M. & URBAN H., 2014. Work and life of Profesor Józef Zwierzycki (1888 - 1961): some additional data [W uzupełnieniu do działalności Profesora Józefa Zwierzyckiego (1888 - 1961)]. Przegląd Geologiczny, vol. 62, 2: 77-79.
• 3. GRODZICKI A. (Ed.), 2003. Historia nauk geologicznych na Uniwersytecie Wrocławskim 1811-2003. Wydawnictwa Uniwersytetu Wrocławskiego.
• 4. GUNIA T., 1960. Historia odkrycia rud miedzi na obszarze mono-kliny przedsudeckiej. Rudy i Metale Nieżelazne, 2: 70-72.
• 5. HUFFMAN O.F., SHIPMAN P., HERTLER C., DE VOS J. & AZIZ F., 2005. Historical evidence of the 1936 Mojokerto skull dis¬covery, East Jawa. Journal of Human Evolution, 48: 321-363.
• 6. KRUPIŃSKI T., 1992. O aktualności myśli i zasług paleoantro-pologicznych Józefa Zwierzyckiego. Prace Zoologiczne XXIV, Acta Universitatis Wratislaviensis, No 1353, Prace Zoologiczne XXIV: 1-9.
• 7. MAŚLANKIEWICZ K., 1973. Profesor Józef Zwierzycki and his scientific activities [Profesor Józef Zwierzycki i jego działalność naukowa]. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 264: 7-56.
• 8. MIERZEJEWSKI M., 2012. The glory and everyday activity in the lifetime of Late Prof. Józef Zwierzycki [O splataniu się codzienności z wielkością na przykładzie życia i działalności Sp. Profesora Józefa Zwierzyckiego]. Przegląd Geologiczny, vol. 60, 11: 593-595.
• 9. PIĄTKOWSKI J., 1973. Professor Józef Zwierzycki - initiator of the Zechstein system in Poland [Profesor dr inż. Józef Zwierzycki jako inicjator badań nad cechsztynem w Polsce]. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 264: 67-86.
• 10. RYDZEWSKI A., 2007. Historia odkrycia nowego zagłębia miedziowego. W: Piestrzyński A., Banaszak A., Zaleska-Kuczmierczyk M. (Eds.), Monografia. KGHM Polska Miedź. Lubin 2007. Wyd. KGHM CUPRUM Sp. z o.o. CBR, Wrocław.
• 11. URBAŃSKI K., 1988. Życie i działalność naukowa Profesora Józefa Zwierzyckiego (do roku 1945). W: Gunia T. (ed.) Wybrane zagadnienia geologii Złóż Polski Zachodniej. Materiały Konferencji Naukowej 100 lecie urodzin Prof. dr inż. Józefa Zwierzyckiego. Wrocław, 6-7 maja 1988: 3-49.
• 12. ZWIERZYCKI J., 1948. Przedhistoryczne typy ludzkie na Jawie. Wiadomości Muzeum Ziemii, Warszawa, 137-172.
• 13. ZWIERZYCKI J., 1957. Cyna i jej występowanie w przyrodzie. Wszechświat, z. 2. Kraków