Aleksander Rzepiszewski. Pionier wczesnego modernizmu w Charkowie (ok. 1909-1915)

• Autorzy: Żwanko, Lubow , Pszczółkowski, Michał
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Tematem artykułu jest twórczość nieprzeciętnego architekta polskiego pochodzenia, Aleksandra Rzepiszewskiego, związanego przede wszystkim z Charkowem. Według projektów tego architekta w latach ok. 1909-1915 wybudowano w mieście dwadzieścia siedem obiektów różnego przeznaczenia. Dwadzieścia pięć z nich zachowało się do dziś, a siedemnastu nadano status zabytków architektury. Z postacią Rzepiszewskiego wiążą się innowacje w architekturze miasta, które dodały mu oryginalności i elegancji. Architekt zmodernizował charkowską przestrzeń, umiejętnie wdrażając wczesnomodernistyczne idee tworzenia komfortowych warunków życia i pracy. Jako pierwszy zastosował nowy sposób wewnętrznego urządzenia mieszkań poprzez możliwość wykorzystania przesuwnych ścianek. Rzepiszewski był także pierwszym projektantem w Charkowie, który zapoczątkował budowę „domów kompanijnych” z własnymi mieszkaniami, będących prototypem domów spółdzielczych. Charakterystyczny profil dachów, przekrywających projektowane przez niego kamienice, nadał historycznemu centrum Charkowa oryginalną sylwetkę, uzupełniając dominanty cerkiewnych wież.

Słowa kluczowe

PL

Aleksander Rzepiszewski; Charków; wczesny modernizm; domy kompanijne

• Czasopismo: Kwartalnik Architektury i Urbanistyki
• Rocznik: 2018
• Tom: T. 63, z. 1-2
• Strony: 22--36
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., fot.

Twórcy

autor

Żwanko, Lubow

• Wydział Naukowo-Badawczy, Państwowa Akademia Weterynarii w Charkowie

autor

Pszczółkowski, Michał

• Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku

Bibliografia

• Arhitektory-stroiteli Sankt-Peterburga serediny XIX-nachala XX veka, red. B. Kirikov, Sankt-Petersburg 1996
• Jasievich V., Arhitektura Ukrainy na rubezhe XIX-XX vekov, Kiev 1988
• Katalog XIX vystavki Tovaryshhestva har’kovskih hudozhnikov, Har’kov 1916
• Kirillov V., Arhitektura severnogo moderna, Moskva 2011
• Klykova J., Arhitekturnye ansambli Har’kova, sformirovannye pri uchastii A. I. Rzhepishevskogo, „Slobozhans’ke Kul’turne Nadbannja” 2009, s. 95-102
• Korovkіna G., Tvorchіst’ arhіtektorіv pol’s’kogo pohodzhennja v epohu modernu v Harkovі, w: Ukrajins’ko-pol’s’kі arhіtekturnі vіzіji. Pogljad krіz’ chasi ta epochi, red. V. Babajev i in., Harkіv 2016, s. 22-28
• Lejbfrejd A., Poljakova J., Har’kov ot kreposti do stolicy, Har’kov 2004
• Lisovskij V., Severnyj modern. Nacjonal’no-romanticheskoe napravlenie v arhitekture stran Baltijskogo morja na rubezhe XIX i XX vekov, Sankt-Peterburg 2016
• Lisovskij V., Gasho R., Nikolaj Vasil’ev. Ot moderna k modernizmu, Sankt-Peterburg 2011
• Lisovskij V., Isachenko V., Nikolaj Vasil’ev, Aleksej Bubyr’, Sankt-Peterburg 1999
• Poljakova J., Arhitektory Har’kova pol’skogo proishozhdenija, w: Pol’s’ka dіaspora u Harkovі. Іstorіja ta suchasnіst’, red. eadem, Harkіv 2004, s. 111-124
• Sarab’janov D., Stil’ modern. Istoki, Istorija, Problemy, Moskva 1989
• Sokoljuk L., Arhіtekturnij dekor dobi modernu v Harkovі, „Ukrajins’ke Mistectvoznavstvo” 2014, s. 149- 158
• Timofeenko V., Zastrojka Har’kova vo vtoroj polovine XIX - nachale XX veka, „Materialy k Svodu Pamjatnikov Istorii i Kul’tury Narodov SSSR” 1984, s. 6-53
• Źródła internetowe:
• Oparin D., Dom kooperativa Osnova, http://bg.ru/city/dom_kooperativa_osnova-18611/, dostęp: 18.05.2018
• Permіnov O., Arhitektor Rzhepishevskij, https://old-akkerman.livejournal.com/ 10731.html, dostęp: 18.05.2018