Ogrodowe założenia sakralne w wiejskich krajobrazach powiatu wadowickiego

• Autorzy: Wilkosz-Mamcarczyk, M.

Warianty tytułu

EN

Sacred gardening compositions in rural areas of Wadowicki county

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W związku z ciągłymi zmianami w krajobrazie wsi i dążeniem do jej unowocześnienia znikają z krajobrazów wiejskich niektóre ich charakterystyczne elementy. Najważniejsze z nich to: wiejskie ogrody przydomowe, ogrody kościelne i mała architektura – kapliczki oraz krzyże przydrożne wraz z charakterystycznym otoczeniem zieleni w postaci drzew lub polnych kwiatów. Każdy z tych elementów składa się na harmonijny, wymowny i piękny krajobraz , stanowiący swoistego rodzaju symbol wsi polskiej. Jednym z przykładów niezwykłych budowli w krajobrazie wsi są kościoły drewniane. Pełnią rolę nie tylko obiektów sakralnych, ale są także niezwykle ważnym elementem dziedzictwa kulturowego. To właśnie w ich otoczeniu tworzono unikatowe kompozycje ogrodowe, które podobnie jak kościoły wymagają rozpoznania, wnikliwej analizy, a w dalszym postępowaniu rewaloryzacji i ochrony oraz zaleceń co do sposobu pielęgnacji i utrzymania starych drzewostanów.

EN

As a result of continuous changes in a village landscape to become modern, the following characteristic elements disappear: rural gardens near houses and churches, small architecture, i.e., shrines, near road crucifixes with characteristic green areas composed with trees of flowers. It needs to be noticed that each of these elements creates harmonious, symbolic and beautiful scenery which perfectly represents Polish village. One of the examples of extraordinary buildings which are an integral part of the scenery are wooden churches. They act not only as a sacred object, but they also are an important element of the cultural heritage. In their vicinity, unique gardening compositions were created. These compositions, similarly to churches themselves, require recognition, thorough analysis, revalorization, protection and recommendations regarding the proper method of upkeep and care of old trees.

Słowa kluczowe

PL

ogród kościelny; cmentarz przykościelny

EN

church garden; cemetery

• Czasopismo: Czasopismo Techniczne. Architektura
• Rocznik: 2012
• Tom: R. 109, z. 2-A
• Strony: 315--330
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., il.

Twórcy

autor

Wilkosz-Mamcarczyk, M.

• Bielska Wyższa Szkoła im. J. Tyszkiewicza

Bibliografia

• BRYKOWSKI R., Drewniana architektura kościelna w Małopolsce XV wieku, PAN, Wrocław 1981.
• BRYKOWSKI R., KORNECKI M., Drewniane kościoły w Małopolsce Południowej, Wrocław 1984.
• CIOŁEK G., BOGDANOWSKI J., Ogrody Polskie, Arkady, Warszawa 1978.
• JARGUZ W., Kapliczki bliskie sercu, Grafikon, Brzeźnica 2010.
• KALINOWSKI A., Cmentarze. Ewolucja przepisów w kościelnym ustawodawstwie kodeksowym XX wieku, Bernardinum, Peplin 2001.
• KOLBUSZEWSKI J., Cmentarze, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 1996.
• KOPALIŃSKI W., Słownik symboli, Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa 2006.
• KRZEMIŃSKA A., ZARĘBA A., GROCHOWSKA A., Przemijające krajobrazy – przykościelne cmentarze gminy Międzylesie, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego, Wrocław 2008.
• KUCHARCZYK R., Ku pamięci przyszłym pokoleniom. Szkice z historii parafii marcyporębskiej, maszynopis, Marcyporęba 2002.
• ŁASAK J., Madonny Ziemi Rodzinnej Jana Pawła II, Wadowickie Centrum Kultury im. Marcina Wadowity, Wadowice 2002.
• MAJDECKA-STRZEŻEK A., Ukryta symbolika ogrodów, „Zieleń Miejska”, nr 11/2008, s. 18.
• MAJDECKA-STRZEŻEK A., Zieleń obiektów sakralnych w Polsce – tradycja i współczesność, materiały z seminarium naukowego „Ogrody przyświątynne i klasztorne. Rekonstrukcja, rewaloryzacja, pielęgnacja”, Wrocław 2003, s. 87-101.
• MAJDECKI L., Historia ogrodów, PWN, Warszawa 1978.
• MOSTOWIK P., Z dziejów Księstwa Oświęcimskiego i Zatorskiego XII i XV w., wyd. Adam Marszałek, Toruń 2006.
• NADROWSKI H., Bliższe i dalsze otoczenie kościoła, materiały konferencyjne VII Międzynarodowej konferencji o architekturze i sztuce sakralnej „Kościoły naszych czasów, ogród sakralny – idea i rzeczywistość”, Kielce 2008.
• PORĘBSKI M., Budownictwo obronne i rezydencjonalne powiatu wadowickiego, Centrum Kultury, Sportu i Turystyki w Kalwarii Zebrzydowskiej, Kalwaria Zebrzydowska 2009.
• SIEWNIAK M., MITKOWSKA A., Tezaurus sztuki ogrodowej, Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa 1998.
• STANEK J., Z dziejów ziemi oświęcimskiej, Kraków 1959.
• TARGOŃSKA A., Architektura krajobrazu jako przedmiot edukacji osób czynnych zawodowo, „Czasopismo techniczne” 10/2007, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, s. 250-251.
• ZINKOW J., Wadowice i okolice, Grafikon, Wadowice 2001.
• ZINKOW J., Wokół Kalwarii Zebrzydowskiej i Lanckorony, Calvarium, Kalwaria Zebrzydowska 2000.