Symulowany efekt hydrogeochemiczny mieszania wód kopalnianych oraz powierzchniowych z rejonu Trzebini

• Autorzy: Klojzy-Karczmarczyk, B.

Warianty tytułu

EN

Simulated hydrogeochemical effect of mine and surface water mixing from the Trzebinia region

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W eksploatacji górniczej zachodzi konieczność odwadniania wyrobisk oraz zrzut wód dołowych, często do cieków powierzchniowych. Analizie poddano kierunki zmian chemizmu przykładowych wód powierzchniowych z rejonu Trzebini o zróżnicowanej mineralizacji (rzeka Chechło), w wyniku zrzutu wód dołowych kopalni rud cynku i ołowiu, przy założeniu zmiennej temperatury cieku powierzchniowego uzależnionej od pory roku. Symulację efektu mieszania roztworów wodnych prowadzono w stosunku objętościowym 1:1, z wykorzystaniem obliczeń programem PHREEQC. W analizowanym przypadku, typ hydrogeochemiczny roztworów wynikowych ulega zmianie w kierunku dominacji jonów, charakterystycznych dla wód kopalnianych o podwyższonej mineralizacji. Najbardziej istotne zmiany chemizmu wód obserwowane są w przypadku potencjalnego mieszania wód kopalnianych z wodami powierzchniowymi o niskiej mineralizacji i jednocześnie przy największej różnicy temperatur roztworów wejściowych.

EN

In mine exploitation there occurs the necessity of mine workings drainage and underground water discharge, frequently into surface flows. To analysis were subjected the directions of changes of the chemism of taken by way of example surface waters from the Trzebinia region with differentiated mineralization (Chechło river), as a result of underground water discharge from the zinc and lead ore mine, under the assumption of changeable temperature of the surface flow dependent on the season of the year. The simulation of the effect of water solution mixing was conducted in the volumetric relation 1:1, using calculations by means of the PHREEQC program. In the analyzed case, the hydrogeochemical type of result solutions is subject to change towards the domination of ions, characteristic for mine waters with increased mineralization. The most essential changes of the water chemism are observed in the case of potential mixing of underground waters with surface waters of low mineralization and simultaneously under the highest difference of temperatures of input solutions.

Słowa kluczowe

PL

kopalnia rud cynku i ołowiu; zrzut wód kopalnianych; ciek powierzchniowy; typ hydrogeochemiczny; wskaźnik nasycenia

EN

zinc and lead ore mine; mine water discharge; surface flow; hydrogeochemical type; saturation index

• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2012
• Tom: T. 68, nr 3
• Strony: 132--136
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz.

Twórcy

autor

Klojzy-Karczmarczyk, B.

• Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków

Bibliografia

• 1. Adamczyk A.F., Haładus A.: Zmiany chemizmu wód odpompowywanych z kopalni rud cynku i ołowiu wykorzystywanych do celów pitnych. Współczesne Problemy Hydrogeologii, Tom VIII, Poznań – Kiekrz, s. 41÷419, 1997.
• 2. Czop M., Motyka J., Szuwarzyński M.: Charakterystyka jakości wód ze źródeł triasowych w rejonie chrzanowskim. Współczesne Problemy Hydrogeologii, Tom XI, cz. 2, Gdańsk, s. 111÷114, 2003.
• 3. Czop M., Motyka J., Szuwarzyński M.: Zmiany stężenia siarczanów w wodach dopływających do kopalni „Trzebionka” podczas pierwszego etapu zatapiania. Współczesne Problemy Hydrogeologii, Tom XI, cz.2, Gdańsk, s. 107÷110, 2003.
• 4. Frączek R.: Wpływ likwidacji ZG Trzebionka na zmianę warunków hydrogeologicznych triasowego zbiornika wód podziemnych. Współczesne Problemy Hydrogeologii, Tom XII, Toruń, s. 197÷202, 2003b, 2005.
• 5. Kleta H., Żyliński R., Karczmarczyk A.: Odtwarzalna energia likwidowanych kopalń. [W:] Budownictwo podziemne 2000. Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne AGH, Kraków, s. 308÷313, 2000.
• 6. Klojzy-Karczmarczyk B., Karczmarczyk A., Mazurek J.: Możliwości wykorzystania wód kopalnianych jako dolnego źródła dla pompy ciepła na przykładzie kopalni Trzebionka. Polityka Energetyczna, Tom 9, zeszyt specjalny, str. 73÷80. Wyd. IGSMiE PAN Kraków, 2006.
• 7. Klojzy-Karczmarczyk B., Karczmarczyk A.: Wskaźniki nasycenia wód względem wybranych faz mineralnych przy zmianie temperatury z zastosowaniem pomp ciepła. Współczesne Problemy Hydrogeologii, Tom XII, Toruń, s. 21÷24, 2005.
• 8. Klojzy-Karczmarczyk B., Karczmarczyk A.: Wybrane aspekty wykorzystania wód podziemnych jako dolnego źródła dla pomp ciepła. Współczesne Problemy Hydrogeologii, Tom XI, Gdańsk, cz. 2, s. 21÷24, 2003.
• 9. Macioszczyk A., Dobrzyński D.: Hydrogeochemia strefy aktywnej wymiany. Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 448, Warszawa; 2002.
• 10. Parkhurst D.L., Appelo C.A.J.: User’s Guide to PHREEQC (Version 2). A Computer Program for Speciation, Batch-Reaction, One-Dimensional Transport, and Inverse Geochemical Calculations, 2003.
• 11. Szczepański A.: Hydrogeologiczne uwarunkowania i skutki likwidacji zakładów górniczych w Polsce. Współczesne Problemy Hydrogeologii, Tom XI, cz.1, Gdańsk, s. 221÷228, 2003.
• 12. Szczepański A., Różkowski A.: Wody kopalniane w obszarach intensywnej eksploatacji górniczej; [W:] Hydrogeologia regionalna Polski, T. 2: Wody mineralne, lecznicze i termalne oraz kopalniane (red. B. Paczyński i A. Sadurski), s. 146÷180; Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa, 2007.
• 13. Szczepański A.: Wpływ górnictwa na środowisko wodne. Przegląd Geologiczny nr 52, 10; s. 968÷971, 2004.
• 14. Wiejaczka Ł.: Dobowy cykl temperatury wody w rzece Ropie poniżej zbiornika retencyjnego w Klimkówce. Monitoring Środowiska Przyrodniczego nr 8, s. 91÷98, Kieleckie Towarzystwo Naukowe, Kielce, 2007.