Białystok - transformacje przestrzeni tożsamości

• Autorzy: Dolistowska, M.

Warianty tytułu

EN

Białystok - transformation of identity space

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Białystok ukształtował się jako nowoczesny ośrodek miejski w ciągu dwóch stuleci: między XVIII a XX wiekiem. Powstała wówczas wielowątkowa struktura ikonosfery miasta nasycona materialnymi desygnatami jego tożsamości. Wydarzenia II wojny światowej spowodowały zaburzenie ciągłości kulturowej zarówno w sferze materialnej, jak i w obszarze wartości niematerialnych (tradycji, obyczaju, wiedzy). Powojenna odbudowa i przeobrażenia przestrzeni miejskiej w następnych dekadach stan ten pogłębiły. W rezultacie Białystok stał się miastem jednowymiarowym, kształtowanym bez uwzględnienia specyfiki coraz bardziej odległego genius loci. Z przestrzeni miasta zniknęły wszelkie przejawy niegdysiejszej aktywnej obecności wielokulturowej społeczności, utracone zostały ważne obszary tożsamości. Ponowne ich odczytanie prowadzi przez różnorodne formy transformacji przestrzeni: przywrócenie relacji identyfikacyjnych, nazwanie i indywidualne nacechowanie miejsc i budowli. Przywrócona do wspólnego magazynu pamięci historyczna przestrzeń, może stać się na nowo częścią tożsamości dzisiejszych mieszkańców miasta.

EN

Białystok was formed as a modern city in the nineteenth century and in the interwar: from the baroque magnate residence through Russian provincial and industrial centre to the capital of a newly established voivodeship. There was formed in this time a multi-threaded iconosphere of this city and the main architectural designations of its cultural identity. The dramatic events of the WW II caused nearly total destruction of the architectural substance of the town centre, which, along with the tragic fate of a huge number of Białystok's inhabitants completed the disruption of cultural identity. This process was deepened by post-war reconstruction of the city, by the transformation of architectural and urban structure in the seventies of the 20th century and by the contemporary processes of globalisation. In the end Białystok has lost a large part of its identity. It is necessary to reidentify places and build a relationship of identification. Reconstructed space and restores to the repository of collective memory, it can also become part of the identity of town's inhabitants.

Słowa kluczowe

PL

Białystok; obszary tożsamości; tożsamość przestrzeni; genius loci

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura i Urbanistyka
• Rocznik: 2014
• Tom: Z. 30
• Strony: 21--31
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz.

Twórcy

autor

Dolistowska, M.

• Politechnika Białostocka, Wydział Architektury

Bibliografia

• [1] Baumann Z., Wśród nas, nieznajomych - czyli o obcych w (po)nowoczesnym mieście, w: Pisanie miasta, czytanie miasta, red. A. Zeidler-Janiszewska, Poznań 1997, s. 156.
• [2] Bonenberg W., Miejska przestrzeń kreatywna, Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej, seria Architektura i Urbanistyka, z. 10 (2007).
• [3] Buczyńska-Garewicz H., Miejsca, strony, okolice. Przyczynek do fenomenologii przestrzeni, Wydawnictwo Universitas, Kraków 2006.
• [4] Calvino I., Niewidzialne miasta: miasta i znaki, tłum. A. Kreisberg, Wydawnictwo „Czytelnik", Warszawa 1975, s. 11.
• [5] Dolistowska M., W poszukiwaniu tożsamości miasta: architektura i urbanistyka Białegostoku w latach 1795-1939, Białystok, Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej 2009.
• [6] Dolistowska M., Architekci, konserwatorzy i entuzjaści: odbudowa Białegostoku w latach 1944-1949 w: M. Dolistowska, J. Szczygieł-Rogowska, J. Tomalska, Białystok nie tylko kulturalny 1944-1946, Instytut Wydawniczy Kreator, Białystok 2008.
• [7] Hannerz U., Odkrywanie miasta: antropologia obszarów miejskich, tłum. E. Klekot, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006.
• [8] Heidegger M., Budować, mieszkać, myśleć: eseje wybrane, wydawnictwo „Czytelnik", Warszawa 1977.
• [9] Madurowicz M., Miejska przestrzeń tożsamości Warszawy, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2007, s. 67-81.
• [10] Madurowicz M., op.cit., s. 67.
• [11] Myczkowski Z., Krajobraz wyrazem tożsamości w wybranych obszarach chronionych w Polsce, Wyd. Politechniki Krakowskiej, Kraków 2003, s. 12.
• [12] Niebrzydowski W., Starania o zachowanie tożsamości - dzielnica Bojary w Białymstoku, Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej, seria Architektura i urbanistyka, z. 12 (2007), s. 81-90.
• [13] Oleksicki Α., Powojenna odbudowa Białegostoku, wstęp do katalogu wystawy, Muzeum Okręgowe, Białystok 2002, s. 3.
• [14] Pisanie miasta, czytanie miasta. red. A. Zeidler-Janiszewska, Wyd. Fundacji Humaniora, Poznań 1997.
• [15] Raban J., Soft City, The Harvill Press, New York 1974, cyt. za: U. Hannerz, Odkrywanie miasta. Antropologia obszarów miejskich, tłum. E. Klekot, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006, s. 286.
• [16] Rewers E., Post-polis: wstęp do filozofii ponowoczesnego miasta, Kraków, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas 2005.
• [17] Rewers E., Post-polis: wstęp do filozofii ponowoczesnego miasta, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2005, s. 194.
• [18] Rewers E., op.cit., s. 305.
• [19] Tuan Yi-Fu, Przestrzeń i miejsce, tłum. A. Morawińska, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1987, s. 16, 114.
• [20] Wallis A., Miasto i przestrzeń, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1977, s. 278.