Sposoby określania osób czarnoskórych w prasie lokalnej

• Autorzy: Zarzycka Grażyna

Warianty tytułu

EN

DESCRIPTIONS OF BLACK PEOPLE IN POLISH LOCAL PRESS

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł relacjonuje fragment badań nad wizerunkiem „obcych” oraz sposobami ich językowego kategoryzowania w prasie polskiej lat 1989–2003. Po 1989 roku pojawiło się na polskim rynku prasowym wiele pism lokalnych, które nie tylko kształtują gusta czytelnicze, ale również wyrażają nastawienia mieszkańców małych i średnich miast i wsi. W pierwszej części autorka koncentruje się na określeniu sposobów charakteryzowania osób czarnoskórych, uważanych w Polsce za „skrajnych obcych”, najbardziej do nas niepodobnych. W drugiej części pracy, przedstawia przebieg debaty prasowej o czarnoskórych w „Gazecie Wyborczej”, wielonakładowym dzienniku ogólnopolskim o charakterze liberalnym. Wizerunek osób czarnoskórych jest w niej mało stabilny, z tendencją do ich przedstawiania w kategoriach osób pokrzywdzonych, ale też dominujących. W części trzeciej skoncentrowano się na opisie wizerunku osób czarnoskórych przedstawianych w lokalnych gazetach pabianickich – „Nowym Życiu Pabianic” i „Życiu Pabianic”. W porównaniu z „Gazetą Wyborczą” dyskurs o czarnoskórych w gazetach pabianickich jest mało różnorodny, mniej intensywny i bardziej jednowymiarowy; czarnoskóry charakteryzowany jest jako „skrajny obcy widziany z dystansu”. W najobszerniejszej części czwartej autorka przedstawia językowy obraz nastawień do osób czarnoskórych w gazetach pabianickich, skupiając się na omówieniu sposobów językowego obrazowania czarnoskórych (sposoby nazywania, opis ich świata, wyglądu lub przymiotów, metaforyka). Analiza pokazała, że podstawową nazwą osób czarnoskórych jest Murzyn; inne określenia są dużo rzadsze i odnoszą się tylko do osób o wysokim statusie społecznym. Często stosowana jest także ironia i kpina, a w tekstach uwydatniane są takie cechy, jak zacofanie czarnoskórych (odnosi się to raczej Afrykanów niż Afroamerykanów), ich muzykalność i uzdolnienia sportowe. Ten sposób widzenia osób czarnoskórych jest typowy dla większości Polaków.

EN

The article reports on a portion of research on the image of 'them', 'the foreigners', and the way they were linguistically categorized in the Polish press between 1989 and 2003. After 1989 Polish press market saw the appearance of numerous local newspapers and magazines, which are not only formative of reader tastes but also reflect the attitudes of the inhabitants of small and medium-sized towns and villages. The first part concentrates on the descriptions of black people, considered 'radically foreign' and most unlike 'us'. The second part presents the debate on black people in 'Gazeta Wyborcza', a liberal Polish national daily. The image of black people there is rather unstable: they are presented as victims of the actions of others but also as the ones who dominate. The third part focuses on the images of black people in local newspapers from Pabianice: 'Nowe Zycie Pabianic' and 'Zycie Pabianic'. In comparison to 'Gazeta Wyborcza', the discourse there is more homogeneous, unidimensional and not so intense: a black person in viewed as 'radically foreign, seen from a distance'. In the fourth and the most extensive part the authoress presents the linguistic picture of the attitudes towards black people in the newspapers in question. In focus are the linguistic means used for the purpose: naming, metaphors or descriptions of their world, appearance and artifacts.The analysis reveals that the basic term used in reference to a black person is 'Murzyn', other terms being rare and used in reference to people of high social status. Irony and derision are frequent; emphasized is their alleged backwardness (mainly of Africans rather than African Americans) or musical and sports talents. The perspective is characteristic of most Poles.

Słowa kluczowe

EN

IMAGE OF THE FOREIGNERS; IMAGES OF BLACK PEOPLE; LINGUISTIC WORLDVIEW

• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Czasopismo: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
• Rocznik: 2005
• Tom: 17
• Strony: 241-257
• Rodzaj publikacji: ARTICLE

Twórcy

autor

Zarzycka Grażyna

• G. Zarzycka, no address given, contact the journal editor

Identyfikatory

CEJSH db identifier

06PLAAAA01122577