Pierwsze dane z monitoringu stanu populacji łątki ozdobnej Coenagrion ornatum (Selys, 1850) w dolinie Sieniochy (Śniatycze, Polska południowo-wschodnia)

• Autorzy: Michalczuk W. , Buczynski P. , Daraz B.

Warianty tytułu

EN

First data from the monitoring of population condition of ornate bluet Coenagrion ornatum (Selys, 1850) in the valley of Sieniocha river (Sniatycze, south-eastern Poland)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Coenagrion ornatum is a critically en- dangered dragonfy species in Poland known nowadays from only one site (three others given after 1990 extinguished). The authors discuss frst data (2007–2008) doming from regular observations of the last known popu- lation discovered in 2007 r. in Śniatycze near Zamość (50°38’–50°39’ N, 23°32’ E, UTM square: FB71). The Ornate Bluet inhabits one of draina- ge ditches in the area of a spring fen of cal- careous character (Fig. 1). Molinietum caeruleae and Caricetum appropinquatae are dominating in vegetation, in some places Cladietum marisci and Schoenetum ferruginei, associated with shallowly situated calcareous substratum, are also preserved. The described fen is systematically burnt-out to- gether with surrounding meadows. The ditch with C. ornatum has no direct connection with springs. Its water is war- mer, slightly impoverished in oxygen and more fertile than spring waters (Tab. 1). During the warmer winter in 2007 ice layer did not cover the whole water surface – it was present only in sides. In the cooler win- ter in 2008 layer reached the thickness of 5 cm and covered the whole water surface, however, the ditch were not frozen to the bottom. The ditch is shallow (a few cm), narrow (the width of water surface up to 1m, ho- wever, in many places only to 20–30 cm), the bottom is covered with muddy substra- ta. Current is slow, water transparent. The bottom is grown by Berula erecta: in varied density from a single plant to compact clusters. In large part of the watercourse the expansion of Phragmites communis and Carex appropinquata is visible, banks are grown by single scrubby willows in some places. In the front part of the ditch water is covered by moss mats. Regular observations were conducted in the year 2007, from the moment of disco- very of the site and through the whole year 2008. The ornate bluet was noted during 11 controls (Tab. 2). Maximum number of in- dividuals was 195, they inhabited the stretch of ditch with length of ca. 170 m – with Berula erecta the least choked by Phragmites communis and Carex appropinquata. The period of imaginal fight lasted from the last decade of May till the last decade of July (individuals observed on 3 June were very numerous and partially mature therefore their emergence must have taken place seve- ral days earlier). It is a relevant supplement to the previous data from Poland. This cor- responds with the data from Czech Republic and is similar to data from other countries of Central and Eastern Europe. The features of habitat correspond with these in literature. The fact that the species is resistant to ice layer seems to be important (however, water must be

Słowa kluczowe

PL

Odonata; wazki; monitoring; Polska Poludniowo-Wschodnia; latka ozdobna; Coenagrion ornatum; gatunki zagrozone; stanowiska; gatunki towarzyszace; populacje zwierzat; rzeka Sieniocha; dolina Sieniochy; morfologia zwierzat

• Wydawca: -
• Czasopismo: Odonatrix. Biuletyn Sekcji Odonatologicznej Polskiego Towarzystwa Entomologicznego
• Rocznik: 2009
• Tom: 05
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.33-44,rys.,tab.,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Michalczuk W.

• Zamojskie Towarzystwo Przyrodnicze, ul.Szymonowica 19/6, 22-400 Zamośc

autor

Buczynski P.

• Zakład Zoologii, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, ul.Akademicka 19, 20-033 Lublin

autor

Daraz B.

• ul.Kościelna 41, 35-505 Rzeszów

Bibliografia

• BERNARD R. 2004. Coenagrion ornatum (SÉLYS, 1850), Łątka ozdobna. [w:] P. ADAMSKI, R.BARTEL, A. BERESZYŃSKI, A. KEPEL, Z. WITKOWSKI(Red.), Gatunki zwierząt (z wyjątkiem ptaków). Poradniki ochrony siedlisk i gatunkówNatura 2000 – podręcznik metodyczny. Tom 6. Ministerstwo Ochrony Środowiska, Warszawa: 25–29.
• BERNARD R., BUCZYŃSKI P., ŁABĘDZKI A., TOŃCZYK G. 2002a. Odonata Ważki. [w:] Z. GŁOWACIŃSKI (red.), Czerwona lista zwierząt ginących i za- grożonych w Polsce. Wydawnictwo Instytutu Ochrony Przyrody PAN, Kraków: 12–127.
• BERNARD R., BUCZYŃSKI P., TOŃCZYK G. 2002b. Present state, threats and conservation of dra- gon<ies (Odonata) in Poland. Nature Conserv., 59(2): 53–71.
• BERNARD R., BUCZYŃSKI P., TOŃCZYK G., WENDZONKA J. 2009. Atlas rozmieszczenia ważek (Odonata) w Polsce. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• BURBACH K., KÖNIGSDORFER R. 1998. Vogel-Azur- jungfer, Coenagrion ornatum (SÉLYS, 1850). [w:] K. KUHN, K. BURBACH (Red.), Libellen in Bayern. Verlag Eugen Ulmer, Stuttgart: 87–88.
• DIJKSTRA K-D.B. (Red.) 2006. Field Guide to the Dragon<ies od Britain and Europe. British Wildlife Publishing, Gillingham.
• DOLNÝ A., BÁRTA D., WALDHAUSER M., HOLUŠA O., HANEL L. 2007. Vážky České republiky. Ekolo- gie, ochrana a rozšiřeni. Český svaz ochránců přírody, Vlašim.
• GORB S.N., PAWLJUK R.S., SPURIS Z.D. 2000. Strekozy (Odonata) Ukrainy: faunističeskij obzor. Vestnik zoologii (supp. 15): 1–154.
• KONDRACKI J. 2000. Geografa regionalna Polski. PWN, Warszawa.
• MICHALCZUK W. 2007. Stwierdzenie łątki ozdobnej Coenagrion ornatum (SÉLYS, 1850) na Wyżynie Wołyńskiej (Polska południowo-wschod- nia). Odonatrix, 3(2): 40–42.
• LEHMANN A., NÜSS J. H. 1998. Libellen. Deutscher Jungendbund für Naturbeobachtung, Hamburg.
• LORENS B., MICHALCZUK W., STACHYRA P. 2003. Do- kumentacja do utworzenia rezerwatu przyrody „Torfowisko Śniatycze” w dolinie Sieniochykoło Komarowa na Zamojszczyźnie. Maszynopis, Lubelski Urząd Wojewódzki w Lublinie, Wydział Środowiska i Rolnictwa, Lublin.
• PUCHALSKI W. 2004. 3260 Nizinne i podgórskie rze- ki ze zbiorowiskami włosieniczników. [w:] H. J. HERBICH (Red.), Wody słodkie i torfowiska. Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. Tom 2. Mi- nisterstwo Ochrony Środowiska, Warszawa: 96–108.
• RAAB R., CHOVANEC A., PENNENRSTORFER J. 2007. Libellen Österreichs. Springer Verlag, Wien – New York.
• STERNBERG K. 1999. Coenagrion ornatum (SÉLYS, 1850), Vogel-Azurjungfer. [w:] K. STERNBERG, R. BUCHWALD (Red.), Die Libellen Baden- Württembergs. Band 1: Allgemeiner Teil, Kle- inlibellen (Zygoptera). Verlag Eugen Ulmer, Stuttgart: 270–278.