Definiowanie kategorii „wieś” na początku XXI wieku, czyli o kłopotach badacza obszarów wiejskich

• Autorzy: Spiewak R.

Warianty tytułu

EN

Efforts to define the category of "countryside" at the start of the 21st century or problems encountered by researchers of rural areas

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Z podaniem jednej spójnej definicji wsi jest dziś poważny problem. Współczesny badacz tematyki wiejskiej musi rozważyć, czy chce się zająć „wsią”, czy „obszarem wiejskim”, bowiem jak zauważa Gorlach [2004], każde z tych pojęć narzuca inną perspektywę. Te same pojęcia nieco inaczej interpretują socjologowie, ekonomiści czy geografowie jak również badacze z poszczególnych krajów. Socjologowie (m.in. Mormont, Hoggart i Buller [1987], Kaleta [1998]) wskazują różne płaszczyzny definiowania wsi. Artykuł podejmuje próbę analizy zmian, jakie zaszły w sposobie definiowania wsi od czasów Grabskiego do dzisiaj. Definiowanie wsi przy takim wielkim jej zróżnicowaniu i tempie zachodzących zmian jest tak trudne, że niektórzy badacze postulują, żeby zaprzestać używania pojęcia „wiejski”. Halfacree proponuje nawet używania kategorii postrurality. Kwestia definiowania pojęcia „wieś”, „wiejski” i „obszar wiejski” dla naukowców jest ważna, bo jak wskazywał Nowak [1985] trzeba badane pojęcia tak zdefiniować, aby ich treść i zakres dla osoby prowadzącej badania były jak najbardziej klarowne.

EN

Nowadays the formulation of a single, coherent definition of the “countryside” poses a serious problem. A modern researcher of rural issues has to decide whether he intends to deal with “rural community” or “rural area” for, as it is stressed by Gorlach [2004], each of these notions involves a different perspective. The same notions are interpreted in a slightly different, way by sociologists, economists, geographers and also researchers from individual countries. Sociologists (including Mormont, Hoggart, Buller [1987] and Kaleta [1998]) point to various planes of formulation of definitions of the countryside. The author of the article tries to analyse changes in the ways of defining the countryside that have occurred since the days of Grabski. The diversification and the high rate of changes taking place in the countryside make it so hard to formulate its definition that some researchers suggest the use of the notion “rural” ought to be abandoned. Halfacree suggests that it would be proper to use the category of post-rurality. The question of defining the notions “countryside”, “rural” and “rural area” is important to scientists because, as it was pointed out by Nowak [1985], the examined notions ought to be defined in a way making their content and scope clear for a person conducting research.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Wieś i Rolnictwo
• Rocznik: 2012
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.30-45,bibliogr.

Twórcy

autor

Spiewak R.

• Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa, Polska Akademia Nauk, Warszawa

Bibliografia

• Bodenstedt A., 1992: Wieś i tożsamość wiejska w społeczeñstwie przemysłowym. W: Socjologia wsi w RFN. Red. A. Kaleta. UMK, Toruñ: 93–104.
• Cloke P., 2006: Conceptualizaing Rurality. In: Handbook of Rural Studies. Ed. P. Cloke, T. Marden, P. Mooney. Sage Publications, London, Thousands Oak, New Delhi: 18–29.
• Cloke P., Edwards G., 1986: Rurality in England and Wales 1981; a replication of the 1971 index. ”Regional Studies” 20: 289–306.
• Cruickshank J., 2009: A Play for Rurality? Modernization versus Local Autonomy. “Journal of Rural Studies” 25 (1): 98–107.
• Czarnecki A., 2005: Obszary wiejskie, urbanizacja wsi, rozwój wielofunkcyjny, rolnictwo wielofunkcyjne – przegląd pojęć. W: Uwarunkowania i kierunki przemian społeczno-gospodarczych na obszarach wiejskich. Red. A. Rosner. IRWiR PAN, Warszawa: 233–255.
• Depraz S., 2008: Czy powstanie międzynarodowa definicja obszaru wiejskiego w Europie? „Wieś i Rolnictwo” 2 (139): 26–43.
• Falk W., Pinhey T., 1978: Making sense of the concept of rural and doing rural sociology: an interpretative perspectiver. ”Rural sociology” 43: 149–151.
• Galpin C., 1918: Rural Life Century. New York.
• Gałęski B., 1966: Socjologia wsi – pojęcia podstawowe. PWN, Warszawa.
• Gilbert J., 1998: Teoretyczny fundament socjologii wsi. W: Socjologia wsi w Ameryce Północnej. Red. K. Gorlach. UMK, Toruñ: 39–60.
• Giordano C., 1992: Wiejskość jako zjawisko kulturowe. W: Socjologia wsi w Republice Federalnej Niemiec. Red. A. Kaleta. UMK, Toruñ: 69–92.
• Gorlach K., 2004: Socjologia obszarów wiejskich. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Grabski W., 2004: Prace socjologiczne. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
• Hahn A., 2006: Praktyka „dobrego życia” na wsi. Próby opisu teoretycznego i empirycznego. W: Nowa socjologia wsi w Niemczech. Red. A. Kaleta, G. Vonderach. UMK, Toruñ.
• Halamska M., 2001: Obecne i przyszłe zróżnicowanie regionalne wsi. W: Przyszłość wsi polskiej – wizje, strategie, koncepcje. Red. L. Kolarska-Bobiñska, A. Rosner i in. ISP, Warszawa: 51–63.
• Halamska M., 2005: Rozwój wiejski w Portugalii w latach 1986–2000. IRWiR PAN, Warszawa.
• Halamska M., 2011: Sceny rozwoju lokalnego w Polsce: dekoracje i aktorzy. „Wieś i Rolnictwo” 153 (4): 103–123.
• Halfacree K., 1993: Locality and social representation: Space, discourse and alternative definitions of the rural. ”Journal of Rural Studies” 9 (1): 23–27.
• Halfcree K., 2006: Rural space: constructing a three-fold architecture. In: Handbook of Rural Studies. Ed. P. Cloke, T. Marsden, P. Mooney. Sage, London: 44–46.
• Hałasiewicz A., 1998: Koncepcja wsi według Władysława Grabskiego. „Roczniki Socjologii Wsi – studia i materiały” 26: 35–38.
• Hoffsomer H., 1960: Rural Sociological Interdisciplinary Relations within their Filed of Sociology. “Rural Sociology” 25: 175–196.
• Hoggart K., 1990: Let's do away with Rural. “Journal of Rural Studies” 6 (3): 245–257.
• Hoggart K., Buller H., 1987: Rural Development: A Geographical Perspective. Croom Helm, London.
• Jollivet M., 1996: Aktualne zadania socjologii wsi. „Wieś i Rolnictwo” 1: 120–136.
• Kaleta A., 1998: Obszar wiejski i koncepcje jego rozwoju. W: Rozwój obszarów wiejskich w perspektywie integracji z Unią Europejską. Red. A. Kaleta. UMK, Toruñ: 45–62.
• Marsden T., Murdoch J., 1998: The shifting Nature of Rural Governance and Community Participation. ”Journal of Rural Studies” 14 (1): 237–251.
• Murdoch J., Pratt A., 1993: Rural Studies: modernism, postmodernism an the post-rural. “Journal of Rural Studies” 9: 411–427.
• Newby H., 1983: The Sociology of Agriculture: Toward a new Rural Sociology. ”Annual Review of Sociology” 9: 967–981.
• Nowa socjologia wsi w Niemczech, 2006. Red. A. Kaleta. Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruñ.
• Nowak S., 1985: Metodologia badañ społecznych. PWN, Warszawa.
• Pahl T., 1966: The rural-urban continuum. ”Sociologia Ruralis” 6: 299–329.
• Perkins H., 2006: Commodification: re-resourcing rural areas. In: Handbook of rural studies. Ed. P. Cloke, T. Marden, P. Mooney. Sage Publications, London, Thousands Oak, New Delhi: 243–258.
• Ray C., 2006: Neo-endogenouse rural development in the EU. In: Handbook of rural studies. Ed. P. Cloke, T. Marden, P. Mooney. Sage Publications, London, Thousands Oak, New Delhi: 278–292.
• Steinbush M., 2006: Miasto na wsi. W: Nowa socjologia wsi w Niemczech. Red. A. Kaleta, G. Vonderach, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruñ.
• Tönnies F., 1988: Wspólnota i stowarzyszenie. Rozprawa o komunizmie i socjalizmie jako empirycznych formach kultury. PWN, Warszawa.
• Vonderach G., 2006: Postagrarny rozwój obszarów wiejskich w Europie. W: Nowa socjologia wsi w Niemczech. Red. A. Kaleta. Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruñ: 15–38.
• Ward N., 1999: Rolnictwo i przemiany wsi w Wielkiej Brytanii, „Wieś i Rolnictwo”, Suplement 4 (105): 49–65.
• Wieliczko B., 2006: Polityka Unii Europejskiej wobec obszarów wiejskich. IERiG, Warszawa.
• Wieruszewska M., 1998: Wieś jako środowisko społeczne. W: Encyklopedia agrobiznesu. Red. A. Wooe. Fundacja Innowacja, Warszawa: 928–934.
• Wieruszewska M., 2004: Środowisko kulturowe mieszkañców wsi. W: Polska wieoe w społecznej świadomości. Red. I. Bukraba-Rylska. IRWiR PAN, Warszawa: 19–69.
• Wieruszewska M., 2005: Wieś – miejsce czy obszar? W: W obliczu zmiany; wybrane strategie działania mieszkañców polskiej wsi. Red. K. Gorlach, G. Foryoe. Uniwersytet Jagielloñski, Kraków: 21–29.
• Wilkin J., 1999: Pozarolnicze funkcje obszarów wiejskich, „Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu” 1 (3): 27–36.
• Wirth L., 1964: On Cities and Social Life. University of Chicago, Chicago.
• Woods M., 2005: Rural Geography. Sage publications, London, Thousand Oak, New Delhi.

Uwagi

PL

Rekord w opracowaniu