Wolne rodniki i obrona antyoksydacyjna - udzial czynnikow dietetycznych

• Autorzy: Szczypka M
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wysoce reaktywne cząsteczki, zwane wolnymi rodnikami, mogą powodować uszkodzenie tkanki przez reagowanie z wielonienasyconymi kwasami tłuszczowymi, DNA i białkiem. Wolne rodniki mogą powstawać endogennie ze zwykłych reakcji metabolicznych lub egzogennie jako składniki dymu tytoniowego, lub związków zanieczyszczających środowisko, toksyn, jak również wskutek działania napromieniowania. Istnieje wiele dowodów na to, ze wolne rodniki przyczyniają się do powstawania wielu chorób. We wszystkich żywych komórkach istnieją mechanizmy obronne wobec uszkodzeń powodowanych przez wolne rodniki. Rozmiar uszkodzeń tkanki, spowodowanych przez wolne rodniki, jest wynikiem równowagi pomiędzy wytworzonymi wolnymi rodnikami a ochronnym systemem przeciwutleniaczy. Obrona przed uszkodzeniami z tytułu utleniania może obejmować liczne dietetyczne mikroskładniki odżywcze, a wśród nich najważniejsze to: kwas askorbinowy, tokoferol, beta-karoten i selen. Dane doświadczalne i epidemiologiczne dotyczące ich roli w ochronie zdrowia, szczególnie odnośnie do arteriosklerozy i nowotworów, są obiecujące i uzasadniają prowadzenie dalszych badań.

EN

Highly reactive molecules called free radicals can cause tissue damage by reacting with polyunsaturated fatty acids, DNA, and proteins. Free radicals can originate endogenously from normal metabolic reactions or exogenously e.g. as components of tobacco smoke or environmental pollutants, toxins as well as exposure to radiation. There is a great body of evidence that free radicals contribute to the etiology of many diseases. In all living cells there are defence mechanisms against free radical damage. The extent of tissue damage caused by free radicals is the result of the balance between free radicals generated and the antioxidant protective system. Defences against oxidative damage include many dietary micronutrients. Among them ascorbic acid, tocopherol, ß-caroten and selenium are of primary importance. The experimental and epidemiological data on their role in protecting against health problems, especially arteriosclerosis and cancer, are promising and warrant further study.

Słowa kluczowe

PL

wolne rodniki tlenowe; kod genetyczny; rearanzacja; selen; bialka wiazace metale; wolne rodniki; enzymy antyoksydacyjne; autokataliza; peroksydacja; kwasy nukleinowe; witamina E; blony komorkowe; aldehyd dimalonowy; witamina C; witamina A; lipidy

• Wydawca: -
• Czasopismo: Przemysł Spożywczy
• Rocznik: 1997
• Tom: 51
• Numer: 04
• Strony: 16-18
• Opis fizyczny: s.16-18,bibliogr.

Twórcy

autor

Szczypka M

• Zaklad Biochemii Instytutu Matki i Dziecka, Warszawa

Bibliografia

• [1] Lachance P.: 1993. Impact of RDA on entitlement population groups. W: Proceedings of Workshop on future recommended dietary allowances. Lanchances Rutgers Univ. Press. New Brunswick, N.J.
• [2] Naruszewicz M.: 1996. Rola żywienia w profilaktyce chorób krążenia. Farmacja Polska. LII, 703-710.
• [3] Pryor W.A.: 1994. Free radicals and lipid peroxidation: What they are and how they got that way. W: Natural Antioxidants in Health and Disease (red. B. Frey) Academic Press. San Diego. Ca. str. 1-24.
• [4] Tokarz A.: 1996. Żywność źródłem naturalnych związków przeciwnowotworowych. Farmacja Polska. LII. 711-721.
• [5] Yu B.P.: 1994. Cellular Defense Against Damage From Reactive Oxygen Species. Physiol. Rev. 74. 139-162.
• [6] Ziemlański Ś., Wartanowicz M.: 1995. Witaminy antyoksydacyjne. Nowa Medycyna, nr 11. 7-12.