Ruch naturalny ludnosci wsi w Makroregionie Polnocno-Wschodnim w latach 1950-1988

• Autorzy: Palach H
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Opracowanie prezentuje wyniki badań dotyczące zmian w składnikach ruchu naturalnego ludności wsi w województwach białostockim, łomżyńskim, olsztyńskim i suwalskim, zaliczanych do Makroregionu Północno-Wschodniego (MPW). Zakresem czasowym objęto lata 1950-1988. Analiza dotyczy kolejnych lat spisowych, w tym także tzw. mikrospisu z 1984 r. Zaprezentowano szczegółowo wyniki badań dotyczących zmian w liczbie zawieranych małżeństw, urodzeniach i płodności, zgonach i przyroście naturalnym ludności wsi. W analizowanym okresie zaobserwowano spadek liczby zawieranych małżeństw z 10,3 tys. do 6,2 tys. i jednocześnie spadek udziału małżeństw wsi MPW w kraju z 7,6% w 1950 r. do 6,4% w 1988 r. Wskaźnik zawieranych małżeństw na 1000 mieszkańców również obniżył się o 3,1 (Polska także 3,1). Wystąpił spadek liczby urodzeń z 34,4 tys. do 18,2 tys. i wskaźnika urodzeń na 1000 mieszkańców o 11,9 (Polska 13,2). Cechą charakterystyczną obszarów słabo zurbanizowanych jest wyższa płodność kobiet w porównaniu ze średnią krajową, dlatego wskaźniki dla MPW są wyższe. Różnica ta jednak wyraźnie sie obniżyła. Liczba zgonów zmniejszyła się z 13,7 tys. do 10,9 tys. Zgony w odniesieniu do 1000 mieszkańców zmniejszyły się o 1,5 (Polska 1,5). W MPW występuje tzw. nadumieralność mężczyzn, czyli zjawisko niekorzystnej w porównaniu z kobietami różnicy w natężeniu zgonów w odpowiednich przedziałach wieku. Konsekwencją tych zmian było zmniejszenie się przyrostu naturalnego ludności wsi z 20,8 tys, w 1950 r. do 7,7 tys. w 1988 r. Jednocześnie nastąpiło zmniejszenie przyrostu wsi w całym przyroście MPW z 69,1 do 39,5%, Na zmiany te w dużym stopniu miały wpływ procesy urbanizacyjne.

RU

EN

The aim of the paper is to present the analysis of changes in the elements of the village population migration covering 4 provinces: Białystok, Łomża, Olsztyn and Suwałki - part of the so-called North - East Macroregion - over the years 1950-1988. The census returns the succeeding years with the microcensus of 1984 included. Changes in the number of marriages, births, deaths and population growth have been presented in detail. A considerable drop in the number of marriages from 10,3 to 6,2 accompanied by a decrease in the proportion of village marriages of the N-E Macroregion with reference to global statistics from 7,6% in 1950 to 6,4% in 1988 was characteristic of the period under discussion. The ratio of marriages as per 1000 inhabitants also dropped by 3,1 (Poland also 3,1). The decrease in the num­ber of briths from 34,4 to 18,2 and the 11,9 decrease in the birth rate as per 1000 inhabitants (Poland 13,2) were noted. Higher, above the national average, fertility rate in women, in poorly urbanized areas account for higher rates for the N-E Macroregion. this difference, however, became markedly lower. The number of deaths declined from 13700 to 10900. The number of deaths as per 1000 inhabitants declined by 1,5 (Poland 1,5). In the N-E Macroregion markedly excessive death rates in men, very unfavourable in comparison with those in women belon­ging corresponding age groups, are easy to notice. This re­sulted in the decrease in population growth in rural areas from 20800 in 1950 to 7700 in 1988. At the same time the decrease in village population growth against the global growth from 69,1% to 39,1% was noted in the region. There changes were highly pro­moted by the process of urbanization.

Słowa kluczowe

PL

ruch naturalny; ludnosc wiejska; wies; Makroregion Polnocno-Wschodni

EN

natural mobility; rural people; village; North-Eastern Poland

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Academiae Agriculturae ac Technicae Olstenensis. Oeconomica
• Rocznik: 1993
• Tom: 28
• Strony: 49-84
• Opis fizyczny: s.49-84,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Palach H

• Akademia Rolniczo-Techniczna, Olsztyn

Bibliografia

• Dzienio, K., 1984. Procesy demograficzne w Polsce do roku 2000 i ich konsekwencje. Gosp. Plan., Warszawa.
• Dzun, W., 1989, Przemiany społecznej struktury wsi w Pol­sce Ludowej. Wieś Współcz., 6.
• Jelonek, A., A. Zborowski, 1983, Urbanizacja a ruch naturalny ludności w Polsce. Monogr. i Opracow., 141, SGPiS, Warszawa.
• Holzer-Żelazewska, 1990. Umieralność niemow­ląt w Polsce. Wiad. Stat., 1.
• Kondrat, W., 1974. Umieralność w Polsce na tle prze­mian społeczno-demograficznych w latach 1960-1973. W: Aktu­alne problemy demograficzne kraju. 24, GUS, Warszawa.
• Latuсh, M., 1985, Demografia społeczno-ekonomiczna, PWE. Warszawa.
• Polska lat osiemdziesiątych, obraz demograficzny, 1986, Pra­ca zbiorowa, Wiedza Powsz., Warszawa.
• Rosset, E., 1975, Demografia Polski. PWN, Warszawa.
• Ruch naturalny i reprodukcja ludności Polski wg województw w latach 1950-1978, 1981, Monogr. i Oprać., 141, SGPiS, War­szawa .
• Smoliński, Z., 1987. Dlaczego rośnie liczba urodzeń, Wiad. Stat., 1.
• Smoliński, Z., 1976. Procesy demograficzne w XXX-leciu PRL. W: Aktualne problemy demograficzne kraju. GUS, Bibl. Wiad. Stat., 24, Warszawa.
• Teoria przejścia demograficznego, 1990, Praca zbiorowa pod red. M. Okólskiego, PWE, Warszawa.