Antropogenic transformations of bird communities in the forest zone of the Russian Plain

• Autorzy: Konstantinov V M

Warianty tytułu

PL

Antropogeniczne przemiany awifauny w strefie lasow Niziny Rosyjskiej

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The faunistic and ecological composition of bird communities were studied (1963-1993) in seven types of anthropogenic landscapes of the Palearctic forest zone. The areas included an anthropogenic gradient ranging from slightly modified woods — forest parks and rural settlements — to urban built-up areas. Study method: bird censuses on permanent and temporary routes and on permanent plots. In the gradient from slightly modified forest habitats to fully urbanized areas the number of species in communities declined, while the total density grew due to the presence of a few synanthropic species. The proportion of insectivorous birds decreased while the proportion of polyphagous species (those using mixed plant and animal food as well as anthropogenic foods) increased. Also the number of tree-nesting and ground-nesting species decreased, while the number of hole-nesting birds increased. In urban settlements species nesting in human structures prevailed. Anthropogenic transformation led to changes in the avian community structure based mainly on simplification of the natural bird communities. Thus, urban settings developed specific bird communities that differed in many ways from those of nearby forested areas.

PL

Praca opiera się na materiale zebranym w latach 1963-1993 w siedmiu typach biotopów reprezentujących różny stopień przekształcenia pod wpływem urbanizacji. Tab. 1 szereguje je w kolejności gradientu rosnącej urbanizacji: 1. Mało zagospodarowane tereny leśne — a. bory mieszane naturalne, b. bory mieszane z dużym udziałem brzozy; 2. Tereny zadrzewione o znacznym stopniu zagospodarowania — c. podmiejskie parki leśne, d. podmiejskie tereny zamieszkałe; 3. Tereny miejskie — e. parki, f. zadrzewione cmentarze, g. tereny z zabudową. Dane o składzie awifauny badanych biotopów pochodzą od licznych współpracowników autora. Zbierano je głównie metodą liczeń na pasach o długości od 7 do 13 km, ale także na powierzchniach. Były to zarówno tereny stałych badań jak też krótkotrwałych. W okresie lęgowym na poszczególnych terenach dokonywano 10-12 liczeń, a zimą — 12-15. Zbadano również zmiany awifauny w osiedlach ludzkich, zachodzące w miarę opuszczania ich przez mieszkańców. Porównanie składu awifauny badanych biotopów wykazało spadek liczby gatunków w gradiencie wzrastającej urbanizacji (tab. 1). Natomiast zagęszczenie awifauny wzrastało (tab. 1), głównie w związku z wysoką liczebnością występowania kilku gatunków synantropijnych. Wpływ urbanizacji przejawiał się też zmniejszającym się udziałem ptaków owadożernych oraz wzrostem udziału ptaków wszystkożernych (tab. 2) oraz korzystających z pokarmu antropogenicznego. Podobnie spadał udział ptaków gnieżdżących się nisko i budujących gniazda otwarte w koronach drzew, a wzrastał łączny udział ptaków dziuplaków i ptaków gnieżdżących się na budynkach (tab. 2). W środowisku miejskim przeważały ptaki wykorzystujące obiekty antropogeniczne jako miejsca lęgowe. Proporcja gatunków o zasięgu syberyjskim i europejskim zmniejszała się wraz z gradientem wzrostu urbanizacji, podczas gdy zwiększała się rola gatunków transpalearktycznych (tab. 3). Przy porównaniu składu awifauny w malejącym gradiencie urbanizacji — w szeregu od małego miasta (Meszowsk, 4.5 tys. mieszkańców), poprzez wsie, do opuszczonych osiedli — stwierdzono kierunek zmian przeciwny do poprzednio omówionego: liczba gatunków wzrastała, a zagęszczenie awifauny — malało.

Słowa kluczowe

PL

awifauna; ptaki; Nizina Rosyjska; lasy; zmiany antropogeniczne; ornitologia

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Ornithologica
• Rocznik: 1996
• Tom: 31
• Numer: 1
• Strony: 53-58
• Opis fizyczny: s.53-58, tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Konstantinov V M

• Moscow Pedagogical State University, Kibalchicha Str.,6,bld.5.Moscow 129278, Russia

Bibliografia

• Asoskova N.I., Konstantinov V.M. 1988. [Peculiarities of synanthropization and urbanization of birds of the northern taiga. In: Seasonal movements and population structure of terrestrial vertebrates]. Tr. Moskovs. Gos. Ped. Inst., Moskva, pp. 53-69.
• Dementiev G.P. 1952. [Birds of Turkmenistan]. Ashkhabad. 547 p.
• Drozdov N.N. 1967. [Fauna and population of birds in man-made (cultural) landscapes]. Ornithologya, Moskva, 8. pp. 3-46.
• Flint V.E., Krivosheev V.G. 1962a. [Changes in bird fauna of Izmailovo forest-park in the latest 25 years]. Ornithologya, Moskva, 5. pp. 300-308.
• Flint V.E., Krivosheev V.G. 1962b. [Comparative analysis of bird fauna of the Izmailovo forest-park]. Bull. Moskovsk. Obshch. Ispit. Prirody, Otd. biol., 67:18-28.
• Formozov A.N. 1937. [On the knowlege on terrestrial vertebrate fauna and the problem of it's reconstruction. Part 1. Human transformation of fauna]. Zool. Zhurn., 16:407-442.
• Formozov A.N. 1947. [Fauna. In: Nature of Moscow and Moscow region]. Izd. Acad. Nauk SSSR, Moskwa, pp. 287-370.
• Gladkov N.A. 1938. [Notes on ornitological fauna in man-made areas (cultural parts) of Turkestan]. Bull. Moskovsk. Obshch. Ispit. Prirody, Otd. biol., 47:360-373.
• Gladkov N.A. 1958. [Some aspects of zoogeografhy of man-made areas (cultural) landscape on the example of bird fauna]. Tr. Moskovsk, Gos. Univ., Moskva, 197:17-34.
• Gladkov N.A. 1960. [On the penetration of new bird species to manmade landscape]. Okhrama Prirody i Ozeleneniye, 2:5-11.
• Gyngozov A.M. 1981. [The influence of economic activities on birds of West-Siberian Plain]. Izd. Tomskogo Univ., Tomsk. 168 p.
• Ilyichev V.D. 1990. [Ornithological fauna of parks: ecologo- methodological and conservational aspect. In: Ecological studies in parks of Moscow and the Moscow region]. Nauka, Moskva, pp. 54-73.
• Konstantinov V.M., Babenko V.G. 1981. [Winter bird fauna and population in anthropogenic landscapes of central European part of the USSR. In: Fauna of the upper Volga region, it's conservation and use] Tr. Kalininsk. Gos. Univ., Kalinin, pp. 45- 72.
• Konstantinov V.M., Babenko V.G. 1983. [Fauna and population of birds in anthropogenic landscapes of the central European part of the USSR. In: Distribution and systematics of birds]. Tr. Zool. Mus. Moskovsk. Gos. Univ., Moskva, pp. 150-185.
• Konstantinov V.M., Babenko V.G. 1987. [Changes in fauna and population of birds during urbanization]. Ekol. kooperacya, Inf. Bull. Koord. Centr. C.E.C., Bratislava. 1-2:68-79.
• Konstantinov V.M., Babenko V.G., Kutjin S.D. 1988. [Fauna and population of birds in the town of Meshovsk forest-steppe area. In: Birds of the developing territories], Tr. Zool. Mus. Moskovsk. Gos. Univ., Moskva, 26:168-183.
• Konstantinov V.M., Babenko V.G., Silaeva O.L., Avilova K.V., Lebedev I.G. 1990. [Anthropogenic changes in bird fauna and population at the Teplostanskaya upland (Moscow). In: Ecological studies in parks of Moscow and the Moscow region]. Nauka, Moskva, pp. 90-147.
• Kuzyakin A.P. 1962. [Zoogeography of the USSR]. Nauchn. Zap. Moskovsk. Oblastn. Pedag. Inst., Moskva. 109 (Biogeography: 1): 3-182.
• Luniak M. 1990. Avifauna of cities in Central and Eastern Europe — results of the international inquiry. In: Luniak M. (ed.). Urban ecological studies in Central and Eastern Europe. Ossolineum, Wrocław, pp. 131-149.
• Rustanov A.K. 1956. [To the studies of birds in man-made (cultural) landscapes of Central Asia] Tr. Turkmensk. Selskokhozyaistv. Inst. 8:279-291.
• Uspensky S.M. 1959. [Peculiarities of bird fauna in man-made (cultural) landscape of Arstics and Subarctics]. Ornithologya, Moskva, 2:7-15.
• Vladyshevsky D.V. 1965. [On the importance of human economic activity for the birds of Byelorussia and the Ukraine. In: News of Ornithology. Alma-Ata. pp. 71-73.].
• Vladyshevsky D.V. 1975. [Birds in man-made landscape]. Nauka, Novosibirsk. 197 pp.