The effect of land use on physical and water properties of peat-moorsh soils

• Autorzy: Chrzanowski S. , Kaca E.
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The studies were carried out on a drained Łokieć Peatland. They concerned physical (bulk density, ash content, porosity) and water (potential and effective useful retention, static percolation, transitory reserves) properties of peat-moorsh soils. Permeability and moisture formation in the rhizosphere of soils under meadows and forests were the other concerns of this study. Drained peat-moorsh soils were found to be best protected from degradation when utilized as meadows; forestry unfavorably affected these soils. In the latter case, changes of the peat mass structure were more profound than under meadows. An upper soil layer was loosen as demonstrated by enhanced soil porosity and a smaller bulk density. Permeability of the rhizosphere under the birch wood was much greater than under meadows. The most advanced drying and depletion of ground water reserves (water easily available to plants) was found in the peat-moorsh soil under birch wood; it was much smaller under meadow vegetation.

PL

W ostatnim dwudziestoleciu intensyfikacja rolnictwa spowodowała wycofanie się rolnictwa z ekstensywnie użytkowanych obszarów mokradłowych. Spowodowało to zmiany w kierunku sukcesji zbiorowisk roślinnych. W miejsce roślinności łąkowej zaczęły wkraczać zakrzaczenia łozowe i wierzbowo-brzozowe. Taki kierunek sukcesji wpływa z kolei na większą ewapotranspirację, co powoduje większe wyczerpywanie zapasów wody łatwo dostępnej dla roślin, a więc wpływa na silniejsze przesychanie gleby torfowo-murszowej oraz na zmiany właściwości fizyczno-wodnych gleb. Badania przeprowadzono na Torfowisku Łokieć, położonym w Kotlinie Kurpiowskiej . W pracy porównano wpływ użytkowania leśnego i łąkowego na właściwości fizyczno-wodne gleb torfowo-murszowych rodzaju MtIIcb i MtIIcg. Z przeprowadzonych badań wynika, że najlepszą formą ochrony odwodnionych gleb torfowo-murszowych jest użytkowanie łąkowe. Użytkowanie leśne gleb torfowo- murszowych powoduje daleko idące zmiany w strukturze masy torfowej, większe niż w glebie użytkowanej łąkowo. Gleba pod olsem brzozowym jest bardziej rozluźniona „pulchna” (struktura ziarnista, układ luźny), zaś pod łąką jest zwarta (struktura skryto- gruzełkowata lub gruzełkowata, układ zwięzły), a charakter tej zwartości nadaje jej występowanie poziomu darniowego (M1). Gleba pod olsem brzozowym charakteryzuje się większą porowatością ogólną mniejszą gęstością objętościową, gorszymi właściwościami retencyjnymi (potencjalna i efektywna retencja użyteczna, odciekalność, wartość rezerw przejściowych) oraz większą przepuszczalnością korzeniowej warstwy. Duża przepuszczalność korzeniowej warstwy gleby wpływa negatywnie głównie na przyśpieszenie odpływu wody pozimowej, która przedostaje się do sieci melioracyjnej, a następnie do cieków głównych. Obniża się tym samym poziom wód gruntowych, co ujemnie wpływa na wielkość zapasów wody łatwo dostępnej dla roślin. Ma to szczególne znaczenie w latach posusznych, w których to przesuszenie korzeniowej warstwy gleby torfowo-murszowej pod olsem brzozowym jest dwukrotnie większe niż pod łąką.

Słowa kluczowe

EN

hydrology; physical property; water management; soil; water property; forest exploitation; peat-moorsh soil; Lokiec Peatland; meadow exploitation

• Wydawca: -
• Czasopismo: Journal of Water and Land Development
• Rocznik: 2001
• Numer: 05
• Opis fizyczny: p.27-43,fig.,ref.

Twórcy

autor

Chrzanowski S.

• Institute for Land Reclamation and Grassland Farming-Field Station at Biebrza, 19-200 Grajewo, Poland

autor

Kaca E.

Bibliografia

• CHRZANOWSKI S., 1999. Właściwości wodne gleb torfowo-murszowych Torfowiska Łokieć w aspek¬cie oszczędnego gospodarowania wodą [Water properties of peat-moorsh soils in the Łokieć Peatland in view of economic water management]. Wiad. IMUZ t. 20 z. 2.
• CHRZANOWSKI S., 2000. Gospodarka zapasami wody użytecznej gleb torfowo-murszowych siedlisk potencjalnie posusznych w warunkach topogenicznego zasilania [Management of useful water re¬sources in peat-moorsh soils of potentially semi-dry habitats at topogenic feeding]. Praca doktorska. Biebrza: ZDMUZ maszynopis.
• CHRZANOWSKI S., KACA E., SZUNIEWICZ J., 1994. Retencyjność torfowiska i jej wykorzystanie w systemie nawodnień podsiąkowych z regulowanym odpływem [Peatland retentiveness and its utili¬zation in a system of capillary irrigation with controlled outflow]. Zesz. Nauk. AR Wroc. 2 nr 246. GOTKIEWICZ J., 1991. Mineralizacja organicznych związków azotu w glebach wybranych torfowisk leśnych w północno-wschodniej Polsce [Mineralization of organie nitrogen in soils of selected forest peatlands in north-eastern Poland], Wiad. IMUZ t. 16 z. 3.
• Gotkiewicz J., 1996. Mineralizacja azotu w glebach torfowych pod lasami brzozowymi. W: Potrzeby i możliwości kierowania rozwojem roślinności zaroślowo-leśnej na torfowiskach niskich [Nitrogen mineralization in peat soils under birch forests. In: Needs and possibilities of managing the growth of the shrub-forest vegetation on low peatlands’]. Seminarium, BPN Osowiec, 16-17 październik 1996. Gotkiewicz J., Szuniewicz J., 1987. Kształtowanie się stosunków powietrzno-wodnych w wierzch¬niej warstwie gleb torfowo-murszowych wieloletnich doświadczeń [Long-term experiments on the formation of air-water relationships in the upper layer of peat-moorsh soils], Bibl. Wiad. IMUZ nr 68.