Polish konik horse - characteristics and historical background of native descendants of tarpan

• Autorzy: Pasicka E.

Warianty tytułu

PL

Konik polski - charakterystyka i rys historyczny rodzimych potomków tarpana

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The year 2014 marks the round anniversary of 100 years of the pioneering constitution type research on the native Polish horse breed – Polish Konik, which was initiated by two eminent hippologists – Jan Grabowski and Stanisław Schuch. Genetically and environmentally, the breed is extremely valuable not only because of the their primitive traits, which these horses inherited from their direct ancestors – the tarpan horses, but mainly due to the fact that in a natural world, the Polish Konik horses, next to the Przewalski horse, represent, for the representatives of the Equus caballus, an invaluable genetic reserve of the primitive biological features, especially those related to longevity and health. The purpose of this study was the characterization of the Polish Konik horses, giving a broad outline of their diverse usability to the wider group of readers outside Poland and bringing attention to the accuracy and reasonable necessity to protect this breed that is priceless to the natural world.

PL

W 2014 roku mija okrągła rocznica 100 lat od pionierskich badań eksterierowych nad rdzennie polską rasą koni – konikami polskimi, które zapoczątkowali dwaj wybitni hipolodzy Jan Grabowski i Stanisław Schuch. Rasa ta jest przyrodniczo i genetycznie niezwykle cenna nie tylko ze względu na pierwotne cechy użytkowe, które konie te odziedziczyły po swych bezpośrednich przodkach – tarpanach, ale przede wszystkim z uwagi na fakt, że w świecie przyrody koniki polskie, obok konia Przewalskiego, stanowią, dla przedstawicieli gatunku Equus caballus, bezcenną rezerwę genetyczną pierwotnych cech biologicznych, związanych z długowiecznością i zdrowotnością. Celami niniejszej pracy były charakterystyka koników polskich, przybliżenie ich rozmaitych walorów szerszej grupie czytelników, poza Polską, i zwrócenie uwagi na słuszność oraz uzasadnioną konieczność ochrony tej bezcennej dla świata przyrody rasy koni.

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Scientiarum Polonorum. Medicina Veterinaria
• Rocznik: 2013
• Tom: 12
• Numer: 2-4
• Opis fizyczny: p.25-38,fig.,ref.

Twórcy

autor

Pasicka E.

• Division of Animal Anatomy, Department of Biostructure and Animal Physiology, Faculty of Veterinary Medicine, Wrocław Universityof Environmental and Life Sciences, Kożuchowska 1/3, 51-631, Wroclaw

Bibliografia

• Antonius O., 1933. O niektórych źródłach do problemu dzikich koni europejskich w czasach historycznych. Rocz. Nauk Rol., 30 (2), 189–205 (in Polish).
• Bökönyi S., 1974. History of domestic mammals in Central and Eastern Europe. Akademiai Kiado, Budapest.
• Cieśla A., 2007. The characteristic of horses used in hippotherapy in selected horse therapy centres in Poland. Acta Sci. Pol., Zootech, 6 (1), 3–14.
• Grabowski J., 1982. Hipologia dla wszystkich. I wyd.. Wydawnictwo KAW, Warszawa.
• Grabowski J., Schuch S., 1921. Badania nad koniem miejscowym. Gazeta Rolnicza, 61, 35–37.
• Gromova V. I., 1949. Istorija lošadej (roda Equus) v Starom Svête. Trudy Paleontol. Inst. AN SSSR.17, 1–373.
• Hroboni Z., 1959. Historyczny szkic hodowli koni prymitywnych w Polsce. Roczn. Nauk Roln., ser. B, 73 (4), 625–721.
• Hroboni Z., Jaworowska M., Swinarski J., 1970. Ważniejsze linie krwi w hodowli koników. Koń Pol., 2 (18), 7–13.
• Hubalek Z., Wegner E., Hałouzka J., Tryjanowski P., Jerzak L., Sikutowa S., Rudolf I., Kruszewicz A., Jaworski Z., Włodarczyk R., 2008. Serologic survey of potential vertebrate horst for West Nile Virus in Poland. Viral Immunol., 21 (2), 247–254.
• Jaworowska M., 1967. Obserwacje dotyczące rozrodu konika polskiego w rezerwacie Zakładu Doświadczalnego PAN w Popielnie. Biul. ZHDZ PAN,10, 145–158.
• Jaworski Z., 1994. Długość użytkowania rozpłodowego i życia klaczy konika polskiego w warunkach naturalnych. Prz. Hod., 7, 23–24.
• Jaworski Z., 1997. Tablice genealogiczne koników polskich. SBREiHZZ PAN w Popielnie.
• Jaworski Z., 1999. Potomkowie tarpanów w Puszczy Piskiej. Znad Pisy, Wydawnictwo Muzeum Ziemi Piskiej 8, 218–222.
• Jaworski Z., 2003. Ocena warunków etologiczno-hodowlanych koników polskich utrzymywanych w systemie rezerwatowym. Rozprawy i monografie 79. Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
• Jaworski Z., 2007. Zachowania komfortowe koników polskich utrzymywanych w systemie hodowli rezerwatowej. 2 cz. Pielęgnacja kopyt. Prz. Hod., 1, 17–20.
• Jaworski Z., Jaszczyńska M., 2004. Program hodowlany ochrony zasobów genetycznych koników polskich. Krajowy Ośrodek Koordynacyjny ds. Zasobów Genetycznych Zwierząt Instytut Zootechniki - PIB Kraków.
• Jaworski Z., Jezierski T., 2000. Analiza powtarzalności terminów wyźrebień u klaczy koników polskich z hodowli rezerwatowej. Zesz. Nauk. PTZ Prz. Hod., 50, 407-416.
• Jaworski Z., Jezierski T., 2006 Hodowla rezerwatowa koników polskich, a ich dobrostan. Prz. Hod., 10, 14-19.
• Jezierski T., Jaworski Z., 2008. Das Polnische Konik. Die Neue brehm - Bucherei Bd. 658, Westarp wissenschaften verlag GmbH, Band 658.
• Jaworski Z., Łuczyńska M.., 2008. Koniki polskie w programie hodowlanym ochrony zasobów genetycznych. Prz. Hod.,1, 18-21.
• Jaworski Z., Romaniuk K., Golonka M., 2003. Przebieg inwazji pasożytów wewnętrznych u koników polskich z grupy rezerwatowej w Popielnie. Zesz. Nauk. PTZ Prz. Hod., 68, 359-368.
• Jaworski Z., Tomczyk-Wrona I., 2009. Program ochrony zasobów genetycznych koni rasy konik polski. Krajowy Ośrodek Koordynacyjny ds. Zasobów Genetycznych Zwierząt, Instytut Zoo¬techniki - PIB, Kraków, 1-11.
• Jezierski T., Jaworski Z., Kaproń M., Łukomski S., Słomiany J., 2012. Polska Księga Stadna Koników Polskich. Program hodowli zachowawczej koników polskich. PZHK Warszawa, 1-26.
• Kaproń M., 1994. Hodowla koników polskich w Roztoczańskim Parku Narodowym oraz koni biłgorajskich w Krajobrazowym Parku „Lasy Janowskie". Prz. Hod., 5, 19-20.
• Kobryń H., 1984. Zmiany niektórych cech morfologicznych konia w świetle badań kostnych materiałów wykopaliskowych z obszaru Polski. SGGW-AR, Warszawa.
• Kot J., Płoński J., 1995. Ostoja konika polskiego w rezerwacie „Siedem Wysp".
• Kownacki M., 1989. Czy koniki polskie wywodzą się od tarpanów? Koń Pol., XXIV, 2 (102), 5-6.
• Kownacki M., 1984. Koniki polskie. Warszawa, PWN.
• Kownacki M., 1963. Kształtowanie się konika polskiego na tle jego rekompensacyjnych zdolności wzrostu. Roczn. Nauk Roln., ser. B, 82 (1), 71-104.
• Kownacki M., 1962. Sezonowe zmiany umaszczenia koników polskich jako objaw przystosowania się do warunków środowiska. Rocz. Nauk Rol., 79 (4), 499-511.
• Kownacki M., 1959. Badania nad przystosowaniem się koników polskich z ZD Popielno do warunków środowiska na podstawie zmian zachodzących w kopytach. Roczn. Nauk. Roln., ser. B, 73, 4.
• Kubasiewicz M., 1959. Szczątki zwierząt wczesnośredniowiecznych z Wolina. Prace Szczecin. Tow. Nauk., Wydz. Nauk Przyr.-Roln., 2, 1-152.
• Łuczyńska M., Jaworski Z., Stolarczyk B., 2008. Behawior koników polskich utrzymywanych w systemie hodowli rezerwatowej. Roczniki Naukowe PTZ, 4 (4), 217-228.
• Pasicka E., 2010. Analiza parametrów morfometrycznych koników polskich chowanych systemem stajennym w ośrodkach hodowli zachowawczej na terenie Polski. Praca doktorska. Wydział Biologii i Hodowli Zwierząt. Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu.
• Pasicka E., Geringer de Oedenberg H., 2010. Zróżnicowanie eksterierowe koników polskich z dwóch ośrodków hodowlanych na terenie Polski. Zesz. Nauk. UP Wroc. Biol. Hod. Zwierz. LXI, nr 579, 245-257.
• Pasicka E., Geringer de Oedenberg H., 2012a. Charakterystyka parametrów pokrojowych koników polskich z ośrodków hodowli zachowawczej a cechy metryczne koni tej rasy użytkowanych w hipoterapii. Zesz. Nauk. UP Wroc., Biol. Hod. Zwierz, LXVI, 590, 51-62.
• Pasicka E., Geringer de Oedenberg H., 2012b. Próba oszacowania predyspozycji rasy konik polski do wyczynu sportowego na podstawie wybranych parametrów biometrycznych. Zesz. Nauk. UP Wroc., Biol. Hod. Zwierz., LXVI, 590, 63-74.
• Pasieka E., Geringer de Oedenberg H., 2012c. Analiza indeksów pokrojowych koników polskich z ośrodków hodowli zachowawczej oraz wykorzystywanych w hipoterapii. Zesz. Nauk. UP Wroc., Biol. Hod. Zwierz., LXVII, 591, 9-22.
• Pietrzak S., Wojciechowski J., 1992. Comparative biometric characteristics of Polish Primitive horse (PPH) from the main breeding centres. Anim. Sci. Pap. Rep., 8, 71-84.
• Pluta M., 2008. Hipporehabilitation at the Felin Experimental Farm of the Agricultural University in 2000-2006. Ann. UMCS, sect. EE, XXVI, 2, 1-12.
• Pluta M., 2009. Characteristics of the trunks of horses used for classic hippotherapy. Ann. UMCS, sect. EE, XXVII, 3, 1-16.
• Polski Związek Hodowców Koni (PZHK), 2001. Księga stadna koników polskich, tom VIII. Warszawa.
• Pruski W., 1959. Dzikie konie wschodniej Europy. 1 cz. Najdawniejsze źródła i wiadomości o dzikich koniach w Europie. Rocz. Nauk Rol. ser. D, 85, 5-131.
• Pruski W., 1960. Hodowla koni. T. 1. PWRiL Warszawa.
• Pruski W., 1962. Dzikie konie azjatyckie. Rocz. Nauk Rol., ser. D, 101, 5-88.
• Pruski W., Jaworowska M.., 1963. Prace i badania naukowe prowadzone w Polsce nad regeneracj ą dzikich koni zwanych tarpanami. PWRiL Warszawa, 1-108.
• Romaniuk K., Jaworski Z., 2008a. Dynamika inwazji Werneckiella equi u źrebiąt konika polskiego. Med. Weter., 64 (11), 1335-1337.
• Romaniuk K., Jaworski Z., 2008b. Wpływ sposobu utrzymania oraz wieku koników polskich na przebieg inwazji Werneckiella equi. Med. Weter., 64 (8), 1034-1036.
• Sasimowski E., Kaproń M., Pietrzak S., Kolstrung R., Słomiany J., Garbacz M., Popielec T., 1990. Struktura i hierarchia stada (postawy przyjazne, opiekuńcze i wrogie) koników polskich w Roztoczańskim Parku Narodowym. Rocz. Nauk Rol., ser. B, 106 (1-2), 189-199.
• Skorkowski E., 1974. Koń w czasie i przestrzeni. PWRiL Warszawa.
• Stachurska A., Pięta M., Jaworski Z., Ussing A.P., Bruśniak A., Florek M., 2004a. Colour variation in blue dun Polish Konik and Biłgoraj horses. Livest Prod. Sci., 90, 201-209.
• Stachurska A., Pięta M., Jaworski Z., Ussing A.P., Bruśniak A., Florek M., 2004b. Colour variation in blue dun Polish Konik and Biłgoraj horses Livest Prod. Sci., 90, 201-209.
• Stachurska A., Pięta M., Jaworski Z., Ussing A.P., Pluta M., 2006. Factors that influence coat hair length in primitive horses (Equus caballus). J. Food Agric. Environ., 4 (1), 215-219.
• Vetulani T., 1925. Badania nad konikiem polskim z okolic Biłgoraja Uniwersytet Poznański, Roczn. Nauk Roln. i Leśn., 14 (3), 379-431.
• Vetulani T., 1933a. Dwa dalsze źródła do problemu europejskiego tarpana leśnego. Rocz. Nauk Roln., 30 (2), 206-212.
• Vetulani T., 1933b. Komentarze do dwóch prac o pochodzeniu koni. Rocz. Nauk Rol, 30 (2), 163¬188.
• Vetulani T., 1949. Źródła do problemu dzikich koni europejskich w czasach historycznych ze szczególnym uwzględnieniem dzikiego tarpana leśnego. Med. Weter., 9, 3-30.
• Wrześniowski Z., 1934. Badania nad pokrojem i hodowlą konia polskiego Wileńszczyzny. Rocz. Nauk. Rol. i Leś., 32(1), 129-154.
• Zwoliński J., 1976. Hodowla koni. II cz. PWRiL Warszawa.
• Żurkowski M., 1981. Uwagi na temat hodowli zachowawczej koników polskich. Koń Pol., 1, 31-32.