Wysokość i natężenie opadów atmosferycznych w Krakowie i okolicach podczas powodzi w okresie maj-czerwiec 2010

• Autorzy: Ziernicka-Wojtaszek A. , Kaczor G.

Warianty tytułu

EN

The intensity and amount of precipitation in both the city of Krakow and the neighbouring areas during the May-June 2010 flood

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono charakterystykę opadów w maju i czerwcu 2010 r., w których to miesiącach wystąpiły w dorzeczu górnej Wisły dwie fale powodziowe. Godzinowe sumy opadów rejestrowano automatycznymi deszczomierzami korytkowymi w trzech punktach pomiarowych zlokalizowanych na terenie krakowskich osiedli Sidzina, Bielany i Skotniki, a także w miejscowościach Gdów i Nowe Brzesko leżących w odległości 28 i 41 km od Krakowa. W odróżnieniu od powszechnych charakterystyk opartych na wartościach sum dobowych, posłużono się metodą analizy oddzielnych deszczów. Dla celów porównawczych wykorzystano długoletnie ciągi pomiarowe ze stacji klimatologicznej UJ. Badania wykazały, że miesięczna suma opadów w maju 2010 roku zmierzona w stacji klimatologicznej UJ w Krakowie, a wynosząca 284,7 mm, była najwyższa z obserwowanych w latach 1901–2011 i stanowiła 407% normy wielolecia 1971–2000. W Krakowie-Sidzinie suma ta wyniosła 357,6 mm, w Krakowie-Bielanach – 232,0 mm, w Krakowie-Skotnikach – 219,6 mm, w Gdowie – 404,7 mm, a w Nowym Brzesku – 167,4 mm. Sumy miesięczne w czerwcu były również bardzo wysokie i wynosiły w badanych punktach pomiarowych odpowiednio: 170,1, 80,5, 119,5, 221,1 i 170,4 mm. Suma miesięczna dla czerwca zmierzona w stacji klimatologicznej UJ wyniosła 154,3 mm i stanowiła 168% normy wielolecia 1971–2000. W maju odnotowano przeciętnie 27 dni z opadem, natomiast w czerwcu 15. Intensywne opady formujące pierwszą falę powodziową wystąpiły od 15 do 20 maja, a drugą falę powodziową od 30 maja do 4 czerwca. Sześciodniowe sumy opadów dla pierwszej fali powodziowej wynosiły przykładowo 213,7 mm w Krakowie-Sidzinie i 207,4 m w Gdowie, dla drugiej fali powodziowej zaś odpowiednio 118,8 i 192,3 mm. Opady powodujące pierwszą falę powodziową w maju wystąpiły w postaci nieprzerwanego trzydobowego ciągu opadowego od godzin wieczornych 15 maja do godzin wieczornych 18 maja. Opady końca maja i początku czerwca 2010 r., będące powodem drugiej fali powodziowej, miały postać pięciu oddzielnych opadów.

EN

In this article the authors presented the characteristics of heavy precipitation events which occurred in May and June 2010. During this period of time two significant flood peaks occurred in the upper watershed of the Vistula river. Hourly precipitation sums were registered by automatic channel rain gauges, which have been placed at three different measurement sites situated in separate Krakow districts: Sidzina, Bielany and Skotniki, as well as at two nearby located townships: Gdów and Nowe Brzesko (situated 30–40 km from Kraków). In contrast to most often used characteristics of precipitation (daily sums) the authors employed a unique analysis of separate rain events. In order to compare the results long term precipitation sequences have been used from the Kraków UJ historical weather station. This study confirms that monthly precipitation sums in May 2010 (284.7 mm) have been highest in the observed period of time (1901–2011) and constituted over 400% of the precipitation norm (1971–2000). Precipitation totals in the subsequent weather sites were as follows: 357.6 mm (Sidzina), 232.0 mm (Bielany), 219.6 mm (Skotniki), 404.7 mm (Gdów) and 167.4 mm (Nowe Brzesko). Similar and extremely high precipitation sums have been observed in June 2010 and equaled 170.1, 80.5, 119.5, 221.1 and 170.4 mm respectively. In contrast the historical weather station in Kraków registered 154.3 mm of precipitation which equaled to about 168% of the norm. It should be noted that during May of 2010, 27 days of precipitation have been registered and 15 rainy days were noted in June. Heavy rains, which formed the first flood peak occurred for 6 days in a row (15–20 May). The second flood peak occurred between May 30 and June 4. The total precipitation sum during this particular period equaled 213.7 mm in Sidzina and 207.4 mm in Gdow during the first flood peak and 118.8 mm and 192.3 mm during the second flood peak. It should be pointed out that heavy precipitation during the first flood peak lasted for three consecutive days (May 15–18) with heaviest precipitation falling during the evening hours. The precipitation totals equaled 200.3 mm in Gdow and 200.8 mm in Sidzina. In contrast the second flood peak comprised of five separate rain events.

Słowa kluczowe

PL

miasta; Krakow; okolice Krakowa; rzeka Wisla; dorzecze gornej Wisly; powodzie; opady atmosferyczne; natezenie opadow; suma opadow; sumy dobowe; rok 2010

EN

city; Krakow city; Krakow surroundings; Vistula River; Vistula basin; flood; atmospheric precipitation; precipitation intensity; precipitation sum; daily precipitation

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Scientiarum Polonorum. Formatio Circumiectus
• Rocznik: 2013
• Tom: 12
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.143-151,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Ziernicka-Wojtaszek A.

• Katedra Ekologii, Klimatologii i Ochrony Powietrza, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al.Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków

autor

Kaczor G.

• Katedra Inżynierii Sanitarnej i Gospodarki Wodnej, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al.Mickiewicza 24/28, 30-059 Kraków

Bibliografia

• Baliński W., 1969. Wpływ orografii terenu na kształtowanie się pogody w Tatrach i Zakopanem przy różnych typach cyrkulacji barycznej. Zesz. Nauk. UŁ, ser. II, 32, 65-87.
• Cebulak E., Kilar P, Limanówka D., Mizera M., Pyre R., 2011. Wysokość, natężenie i przestrzenny rozkład opadów atmosferycznych. [W:] Dorzecze Wisły. Monografia powodzi maj-czerwiec 2010. Red. M. Maciejewski, M.S. Ostojski, T. Walczykiewicz. IMGW PIB Warszawa.
• Chomicz K., 1951.Ulewy I deszcze nawalne w Polsce.Wiad. Służby Hydrol. 3, 5-88.
• Kożuchowski K., 1996. Współczesne zmiany klimatyczne w Polsce na tle zmian globalnych. Przegl. Geogr. 68(1-2), 79-98.
• Kundzewicz Z.W., Kowalczak P., 2008. Zmiany klimatu i ich skutki. Kurpisz Poznań, ss. 214.
• Maciejewski M., Ostojski M.S., Walczykiewicz T. (red.), 2011. Dorzecze Wisły. Monografia powo­dzi maj-czerwiec 2010. IMGW PIB Warszawa, ss. 236.
• Matuszko D. (red.), 2007. Klimat Krakowa w XX wieku. IGiGP UJ Kraków, ss. 251.
• Mycielska H., 1965. Przegląd groźnych zjawisk pogody na świecie w 1964 r. Gaz. Obs. PIHM 10, 12-14,11, 11-13,12, 10-13.
• Powódź w województwie małopolskim w 2010 roku. 2011. Urząd Statystyczny w Krakowie, Małopolski Ośrodek Badań Regionalnych Kraków.
• Prawdzie K., 1970. Warunki klimatyczne i charakterystyka agrometeorologiczna doliny Warty i Noteci w obrębie województwa zielonogórskiego. Szczec. Tow. Nauk., Wydz. Nauk Przyrod.- Roln. 35, 1, ss. 53.
• Śmiech A., 2011. Sytuacja hydrołogiczno-meteorołogiczna w zlewni górnej Wisły. [W:] Dorzecze Wisły. Monografia powodzi maj-czerwiec 2010. Red M. Maciejewski, M.S. Ostojski, T. Walczykiewicz. IMGW PIB Warszawa, ss. 236
• Wit-Jóźwik K, 1977. Analiza deszczów w Szymbarku w łatach 1969-1973 (w okresie od maja do września). Dok. Geogr. IG i PZ PAN 6,23-65.
• Zawiślak Т., Adamczyk Z., Bąkowski R., 2011. Synoptyczne uwarunkowania powodzi. [W:] Dorzecze Wisły. Monografia Powodzi maj-czerwiec 2010. Red. M, Maciejewski, M.S. Ostojski, T. Walczykiewicz. IMGW PIB Warszawa, ss. 236.
• Zawora T. 1995. Ciągi dni z opadem w Polskich Karpatach. Zesz. Nauk. AR Krak., Rozprawy 201, ss. 68.
• Ziernicka-Wojtaszek A., 2006. Zmienność opadów atmosferycznych na obszarze Polski w latach 1971-2000. [W:] Klimatyczne aspekty środowiska geograficznego. Red. J. Trepińska, Z. Olecki. IGiGP UJ, Kraków, 139-148.