Nowe stanowisko zadychry pospolitej Branchipus schaefferi w dolinie Raby (Gdów, woj. małopolskie)

• Autorzy: Laciak M. , Laciak T.

Warianty tytułu

EN

New record of fairy shrimp Branchipus schaefferi in the Raba River valley (Gdow, Malopolska province)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Opisano nowe stanowisko zadychry pospolitej Branchipus schaefferi, rzadkiego gatunku skorupiaka należącego do gromady skrzelonogów Branchiopoda. Zadychrę znaleziono 12 czerwca 2011 roku w dwóch kałużach, położonych ok. 70 m od koryta rzeki Raby, w miejscowości Gdów (49°53,703'N, 20°11,698'E). W wypełnionych wodą koleinach na drodze gruntowej nie występowały rośliny wodne, nie było też drapieżnych bezkręgowców (poza nielicznymi formami imagi-nalnymi chrząszczy). Obserwowano natomiast liczne larwy komarów i małżoraczki. Zadychra zajmowała głównie głębsze części kałuż. Na opisywanym stanowisku, poza zadychrą, 8 sierpnia 2012 roku zanotowano również obecność wszystkich stadiów rozwojowych (tj. jaj, larw, osobników młodocianych oraz 4 osobników dorosłych) kumaka górskiego Bombina variegata - gatunku, który również preferuje tego rodzaju siedliska.

EN

This paper describes a new locality of fairy shrimp Branchipus schaefferi, a rare and protected species of crustaceans which belongs to the Branchiopoda class. It was found in the Raba River valley, in Gdów (coordinates: 49°53.703'N, 20°11.698'E). Fairy shrimps have been found in two periodic water bodies (puddles) located approx. 70 m from the riverbed. They were observed in this location for the first time on June the 12th, 2011. The water bodies were formed in water-filled ruts made by wheeled vehicles (especially off-road cars, motocross bikes and bikes). No aquatic plants were found and there were practically no predatory invertebrates (except for a few imagines of water beetles). There were, however, numerous mosquito larvae and ostracods. Fairy shrimps occurred mainly in the deeper parts of the water bodies (i.e. above 3 cm deep; however, they were found most often in the parts of the puddles deeper than 5 cm). Besides fairy shrimps, yellow-bellied toads Bombina variegata were also observed (on August the 8th, 2012, all stages of Bombina variegata were present - i.e. eggs, larvae, juveniles and 4 adults). Large branchiopods are endangered in many countries of Europe. It is important to take urgent measures to protect these crustaceans and their habitats.

Słowa kluczowe

PL

skorupiaki; skrzelonogi; Branchiopoda; zadychra pospolita; Branchipus schaefferi; wystepowanie; zbiorniki wodne; zbiorniki astatyczne; kaluze; koleiny; nowe stanowiska; dolina Raby; gmina Gdow; woj.malopolskie

• Wydawca: -
• Czasopismo: Chrońmy Przyrodę Ojczystą
• Rocznik: 2015
• Tom: 71
• Numer: 4
• Opis fizyczny: s.291-299,rys.,tab.,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Laciak M.

• Instytut Ochrony Przyrody, Polska Akademia Nauk, al.A.Mickiewicza 33, 31-120 Kraków

autor

Laciak T.

• Instytut Biologii, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, ul.Podbrzezie 3, 31-054 Kraków

Bibliografia

• Atashbar В., Agh N., Van Stappen G„ Beladjal L. 2014. Diversity and distribution patterns of large branchiopods (Crustacea: Branchiopoda) in temporary pools (Iran). Journal of Arid Environments 111: 27-34.
• Beladjal L., Mertens J., Clegg J.S. 2008. Biochemical and biophysical aspects of the tolerance of anhydrobiotic crustacean embryos to very high temperatures. Journal of Thermal Biology 33: 117-127.
• Beladjal L., Peiren N., Dierckens K.R., Mertens J. 1997. Feeding strategy of two sympatric anost-racan species (Crustacea). Hydrobiologia 359: 207-212.
• Gołdyn В., Bernard R. 2008. Preliminary data on the distribution and phenology of Eubranchipus grubii (Dybowski 1860) (Crustacea: Anostraca) in the Wielkopolska region. Annales UMCS, sec. C, 63 (2): 23-29.
• Gołdyn В., Bernard R., Czyż M.J., Jankowiak A. 2012. Diversity and conservation status of large branchiopods (Crustacea) in ponds of western Poland. Limnologica 42 (4): 264-270.
• Gołdyn В., Konwerski S.,. Błoszyk J. 2007. Large branchiopods (Anostraca, Notostraca, Spinicaudata, Laevicaudata) of small, astatic waterbodies in the environs of Poznań (Wielkopolska Region, Western Poland). Oceanological and Hydrobio-logical Studies 36, Suppl. 4: 21-28.
• Grabda E. 1985. Zoologia. Bezkręgowce. Tom 2. PWN, Warszawa: 178-180.
• Hössler J., Maier G., Tessenov U. 1995. Some notes on the ecology of a German Branchipus schaefferi population (Crustacea: Anostraca). Hydrobiologia 298: 105-112.
• Jankowiak A. 2011. Duże skrzelonogi: mało znane bezkręgowce astatycznych zbiorników wodnych. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 67 (6): 552-558.
• Jura C. 2007. Bezkręgowce. Podstawy morfologii funkcjonalnej, systematyki i filogenezy. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa: 435-438.
• Maier G. 1998. The status of large branchiopods (Anostraca, Notostraca, Conchostraca) in Germany. Limnologica 28: 223-228.
• Merta L., Roleček J. 2005. Vojenský výcvikový prostor Libavá - nová a ojedinělá lokalita žábronožky letní (Branchipus schaefferi Fischer, 1834) na Moravě. Časopis Slezského Muzea A 54 (1): 63-67.
• Pawłowski J. 1991. Przemiany fauny od plenigla-cjału do czasów współczesnych. W: Starkel L. 1991. Geografia Polski. Środowisko Przyrodnicze. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa: 159-177.
• Pazdro Z., Kozerski B. 1990. Hydrogeologia ogólna. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
• Ramułt M. 1939. Spostrzeżenia nad występowaniem liścionogów właściwych (Euphyllopoda) w okolicy Krakowa. Sprawozdania Komisji Fizyograficznej PAU, Kraków 73: 261-275.
• Rozporządzenie 2014. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 roku w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt. Dz.U. 2014, poz. 1348.
• Vanschoenwinkel В., Brendonck L., Pinceel Т., Dupriez P., Waterkeyn A. 2013. Rediscovery of Branchipus schaefferi (Branchiopoda: Anostraca) in Belgium - notes on habitat requirements and conservation management. Belgian Journal of Zoology 143(1): 3-14.
• Waterkeyn A., Vanschoenwinkel В., Elsen S., Anton-Pardo M., Grillas P., Brendonck L. 2010. Unintentional dispersal of aquatic invertebrates via footwear and motor vehicles in a Mediterranean wetland area. Aquatic Conservation: Marine and Freshwater Ecosystems 20: 580-587.
• Wierzejski A. 1895. Przegląd fauny skorupiaków galicyjskich. Nakładem Akademii Umiejętności, Kraków.
• Wilanowski T. 2015. Bezpancerzowce i tarczowce w akwarium (przedruk elektroniczny z „Akwarium", 3 (88)) [http://www.akwarium.net.pl/adv/ anostraca_nostraca.htm]; dostęp: 15.01.2015 r.