Dendrochronologiczna charakterystyka przyrostu świerka pospolitego (Picea abies (L.) Karst.) z terenu Beskidu Śląskiego i Żywieckiego

• Autorzy: Wertz B. , Socha J. , Grabczynski S. , Szydlowska P. , Ochal W. , Maj M.

Warianty tytułu

EN

Dendrochronological characteristics of radial increments of Norway spruce (Picea abies (L.) Karst.) from the Silesian and Zywiec Beskids

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The paper describes evaluation of spruce radial growth variability, based on of synchronized individual increment sequences (dendroscales). The empirical material were increment samples from 215 trees, growing on ten research plots in the Silesian and Żywiec Beskids. For each plot in each year there was calculated the raw average chronology, indexed chronology and the coefficient of variation for incremental indexes. In addition, an analysis of the occurrence of pointer years was performed. The observed medium-term changes of the analyzed incremental indices lead to conclusion that in the second half of the twentieth century, a certain external factor influenced the growth of tested spruces. Both the obtained results and the existing studies provide a basis for an assumption that this factor was mainly air pollution.

Słowa kluczowe

PL

lesnictwo; drzewa lesne; swierk pospolity; Picea abies; przyrost drzew; przyrosty radialne; dendrochronologia; zanieczyszczenia powietrza; Beskid Slaski; Beskid Zywiecki

EN

forestry; forest tree; Norway spruce; Picea abies; tree increment; radial increment; dendrochronology; air contaminant; Beskid Slaski Mountains; Beskid Zywiecki Mountains

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Agraria et Silvestria. Series Silvestris
• Rocznik: 2013
• Tom: 51
• Opis fizyczny: s.59-73,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Wertz B.

• Katedra Biometrii i Produkcyjności Lasu, Wydział Leśny, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al.29 Listopada 46, 31-425 Kraków

autor

Socha J.

• Katedra Biometrii i Produkcyjności Lasu, Wydział Leśny, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al.29 Listopada 46, 31-425 Kraków

autor

Grabczynski S.

• Katedra Biometrii i Produkcyjności Lasu, Wydział Leśny, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al.29 Listopada 46, 31-425 Kraków

autor

Szydlowska P.

• Katedra Biometrii i Produkcyjności Lasu, Wydział Leśny, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al.29 Listopada 46, 31-425 Kraków

autor

Ochal W.

• Katedra Biometrii i Produkcyjności Lasu, Wydział Leśny, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al.29 Listopada 46, 31-425 Kraków

autor

Maj M.

• Katedra Biometrii i Produkcyjności Lasu, Wydział Leśny, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, al.29 Listopada 46, 31-425 Kraków

Bibliografia

• Bronisz A., Bijak S., Bronisz K. 2010. Dendroklimatologiczna charakterystyka jodły pospolitej (Abies alba Mill.) na terenie Gór Świętokrzyskich. Sylwan 154, 7: 463-470.
• Bruchwald A., Dmyterko E. 2010. Lasy Beskidu Śląskiego i Żywieckiego — zagrożenia, nadzieja. Instytut Badawczy Leśnictwa, Sękocin Stary.
• Büntgen U., Frank D., Trouet V., Esper J. 2010. Diverse climate sensitivity of Mediterranean tree-ring width and density. Trees - Struct. Funct. 24: 261-273.
• Čejková A., Kolář T. 2009. Extreme radial growth reaction of Norway Spruce along an altitudinal gradient in the Šumava Mountains. Geochronometria 33: 41-47.
• Cook E.R., Holmes R.L. 1986. Useres manual for computer program ARSTAN. [w]: Holmes R.L., Adams R.K., Fritts H.C. (red.), Tree-ring chronologies of western North America: California, eastern Oregon and northern Great Basin. Chronology Ser. 6. Univ. of Arizona: 50-65.
• Elling W., Dittmar C., Pfaffelmoser K., Rotzer T. 2009. Dendroecological assessment of the complex causes of decline and recovery of the growth of silver fir (Abies alba Mill.) in Southern Germany. For. Ecol. Manage. 257: 1175-1187.
• Feliksik E., Wilczyński S. 2002. Variability of tree-ring sizes of the Norway spruce (Picea abies (L.) Karst) growing at diffrent altitudes. Folia Forestalia Polonica, Series A- Forestry. 44: 87-96.
• Feliksik E., Wilczyński S. 2003. Tree-rings as indicators of environmental change. Electron. J. Pol. Agric. Univ. Ser. For., vol. 6, issue 2.
• Fritts H.C. 1976. Tree ring and Climate. Academic Press, London, New York, San Francisco.
• Greszta J., Gruszka A., Kowalkowska M. 2002. Wpływ imisji na ekosystem. Wydawnictwo Naukowe „Śląsk", Katowice.
• Holmes R.L. 1994. Dendrochronology program library users manual. University of Arizona, Tucson.
• Jaworski A. 1995. Charakterystyka hodowlana drzew leśnych. Gutenberg. Kraków.
• Kairiukstis L., Grigaliunas J., Skuodiene L., Stravinskiene V. 1987. Physiological and dendrochronological indications of forest decline and their application for monitoring. [w]: Kairiukstis L., Nilsson S., Straszak A. (red.). Forest Decline and Reproduction: Regional and Global Consequences. Proceedings of the Workshop held in Krakow, Poland, 23-27 March 1987. IIASA: 151-167.
• Kliczkowska A., Bruchwald A. 2000. Kształtowanie się bonitacji drzewostanów świerkowych na terenach górskich. Sylwan 144, 9: 5-15.
• Koprowski M., Zielski A. 2006. Dendrochronology of Norway spruce (Picea abies (L.) Karst.) from two range centres in lowland Poland. Trees 20, 383-390.
• Krąpiec M., Szychowska-Krąpiec E. 2003. Wpływ antropopresji na drzewostany Ojcowskiego Parku Narodowego w świetle analizy dendrochronologicznej. [w]: Lach J. (red.). Dynamika zmian środowiska geograficznego pod wpływem antropopresji. ISBN 83-916241-2-9: 200-210.
• Kulej M., Socha J. 2008. Effect of provenance on the volume increment of grand fir (Abies grandis Lindl.) under mountain conditions of Poland. J. For. Sci. 54, 1: 1-8.
• LeBlanc D.C. 1998. Interactive effects of acidic deposition, drought, and insect attack on oak populations in the Midwestern United States. Can. J. For. Res. 28: 1184-1197.
• Maciaszek W., Gruba P., Januszek K., Lasota J., Wanic T., Zwydak M. 2000. Degradacja i regradacja gleb pod wpływem gospodarki leśnej na terenie Żywiecczyzny. Wydawnictwo AR, Kraków.
• Muter E., Bednarz B. 2003. Klimatyczne uwarunkowania przyrostu na grubość świerka (Picea abies (L.) H. Karst.) z regionu Parku Narodowego Ormtjernkampen w Norwegii. Sylwan 147, 3: 47-56.
• Muzika R.-M., Guyette R., Zielonka T., Liebhold A. 2002. The Influence of Air Pollution on Tree Growth in the Carpathian Mountains. [w]: Effects of Air Pollution on Forest Health and Biodiversity in Forest of the Carpathian Mountains. Szaro R.C. (red.). IOS Press. Amsterdam. 185-194.
• Ochal W., 1998. Rozkład przyrostu grubości na przekroju poprzecznym drzewa w górskich drzewostanach świerkowych. Sylwan 142, 11: 69-86.
• Ochał W., 2000. Struktura i dynamika przyrostu grubości drzew w drzewostanach świerkowych masywu Skrzyczne. Sylwan 144, 1: 75-85.
• Pärn H., Mandre M. 2011. Dendrochronological analysis of the growth and growth-climate relationships of conifers in the region of alkaline dust deposition. For. Ecol. Manage. 262: 88-94.
• Romanya J., Vallejo V.R. 2004. Productivity of Pinus radiata plantations in Spain in response to climate and soil. For. Ecol. Manage. 195: 177-189.
• Rybníček M., Čermák P., Kolář T., Žid T. 2012. Growth responses of Norway spruce (Picea abies (L.) Karst.) to the climate in the south-eastern part of the Českomoravská Upland (Czech Republic). Geochronometria 39: 149-157.
• Savva Y., Oleksyn J., Reich P.B., Tjoelker M.G., Vaganov E. a., Modrzynski J. 2006. Interannual growth response of Norway spruce to climate along an altitudinal gradient in the Tatra Mountains, Poland. Trees 20: 735-746.
• Schweingruber F.H., Eckstein D., Serre-Bachet F., Bräker O. 1990. Identification, presentation and interpretation of event years and pointer years in dendrochronology. Dendrochronologia 8: 9-38.
• Socha J. 2008. Effect of topography and geology on the site index of Picea abies in the West Carpathian, Poland. Scand. J. For. Res. 23: 203-213.
• Socha J. 2009. Wpływ cech biometrycznych drzewostanu oraz wybranych czynników środowiskowych na kształtowanie się bieżącego przyrostu miąższości górskich drzewostanów świerkowych. Sylwan 153, 5: 323-331.
• Socha J., Durło G. 2012. How will climate change impact biomass increment by Norway spruce stands in Western Beskids. Folia For. Pol., 54 (2): 94-108.
• Szdzuj J., Godzik S., Staszewski T., Kubiesa P., 2001. Concentration of air pollutants and their effects on Norway spruce (Picea abies L.) in Brenna — the Beskidy Mountains. [w]: Siwecki R. (red.). Biological Reactions of Trees of Industrial Pollution. Poznań-Kórnik, Instytut Dendrologii. 207-215.
• Świątczak B. 2002. Zmienność zanieczyszczenia powietrza w Polsce na tle zmniejszania emisji zanieczyszczeń do atmosfery w okresie zmian gospodarczych państwa. Przegląd Geofizyczny. Zeszyt 1-2: 27-43.
• Wertz, B. 2012. Dendrochronologiczna ocena wpływu imisji przemysłowych na główne gatunki drzew iglastych z Wyżyny Kieleckiej. Sylwan 156, 5: 379-390.
• Wilczyński S., Durło G., Feliksik E., 2004a. Trends of air temperature and precipitation in the meteorological station of Kopciowa in the Beskid Sądecki Mountains (southern Poland) during 1971-2000. The Beskids Bulletin, 17: 17-22.
• Wilczyński S., Feliksik E. 2004. The dendrochronological monitoring of the Western Beskid Mountains (southern Poland) on the basis of radial increments of Norway spruce (Picea abies (L.) Karst.). Electron. J. Pol. Agric. Univ. Ser. For., vol. 7, issue 2.
• Wilczyński S., Feliksik E., Wertz B. 2004b. Diversification of climatic requirements of Norway spruce (Picea abies (L.) Karst.) in the upper forest zone. Electron. J. Pol. Agric. Univ. Ser. For., vol. 7, issue 1.