Predstavlenija o rodine i čužbine v soznanii sovremennyh Russkih

• Autorzy: Zhdanova Vladislava

Warianty tytułu

EN

THE CONCEPTUALIZATION OF 'RODINA' (HOMELAND) AND 'CHUZHBINA' (FOREIGN LAND) BY CONTEMPORARY RUSSIANS

• Języki publikacji: RU

Abstrakty

PL

W artykule opisane są wyobrażenia Rosjan mieszkających w Rosji (Moskwa) o dwóch punktach mentalnego obrazu świata – o ojczyźnie i obczyźnie. Semantyka przejścia ze swojej przestrzeni w obcą analizowana jest na przykładzie konceptu ‘emigracja’. Materiałem dla wykazania semantyki oznaczonych konceptów posłużyły wyniki kognitywnego i skojarzeniowego eksperymentów przeprowadzonych wśród studentów moskiewskich uczelni w 2001 roku. W trakcie eksperymentów informatorów pierwszej ankiety proszono o podanie spontanicznych reakcji na słowa-bodźce reprezentujące sferę swojej lub obcej przestrzeni (dom, ojczyzna, obczyzna, rosyjski itd.), w drugiej zaś ankiecie proszono o definicję treści tych pojęć. Ogólna suma otrzymanych odpowiedzi na każde ze słów-bodźców została posegregowana na rubryki tematyczne na podstawie metody wyodrębnienia dominanty semantycznej. Zarówno całe komponenty semantyczne, jak i poszczególne reakcje porównywano i zestawiano w trakcie analizy z danymi folkloru i literatury. Na materiale danych ankietowych, które odzwierciedlają indywidualne wyobrażenia, treść konceptu ‘ojczyzna’ w świadomości dzisiejszych studentów składa się z domu, rodziny, bliskich i krewnych. Te komponenty sfery rodziny przenoszą się, pomijając pośrednie kręgi schematu przestrzeni swojej, w przestrzeń kraju ograniczonego przede wszystkim granicą kulturowo-językową, nie zaś państwową. Obczyzna, odbierana jako przeciwieństwo ojczyzny, przedstawia się w świadomości współczesnych studentów częściej jako oddalony fragment przestrzeni, któremu brakuje jakiegokolwiek rozczłonkowania na komponenty. Introspektywne spojrzenie pozwala zobaczyć obczyznę jako miejsce naznaczone przez niewykonanie całego szeregu warunków koniecznych dla harmonijnego istnienia człowieka.

EN

The article presents the ideas cherished by Moscow-based Russians of two points in their mental worldview: 'homeland' and 'foreign land'.The semantics of transfer from one's own space to foreign, alien space is analyzed on the basis of the concept of 'emigration'. A cognitive-associative experiment was conducted among Moscow students in 2001. In the first part, respondents were asked to spontaneously react to prompt words representing their own or foreign space ('dom' home, 'rodina' homeland, 'chuzhbina' foreign land, 'russkii' Russian etc.). In the second part they were asked to define these concepts. The answers were then divided into thematic categories according to the principle of distinguishing the semantic determinant. Whole semantic components and individual reactions were compared and juxtaposed with folk and literary data. A conclusion is drawn that in the consciousness of present-day students, 'homeland' consists of 'dom' (home), 'semya' (family), 'blizkye' (the close ones) and 'rodnoya' (relatives). These components of the sphere of 'semya' (family) are transferred, with the omission of indirect components of the schema of one's own space, onto the realm of the country, delimited above all in a cultural-linguistic, rather than political manner. 'Chuzhbina' (foreign land), perceived in an opposition to 'rodina' (homeland), is more often conceptualized as a distant portion of space, lacking componential structure. Introspection allows one to see the foreign land as a place which does not meet a whole range of conditions necessary for a harmonious existence of humans.

Słowa kluczowe

EN

COGNITIVE SEMANTICS; CONCEPTS; MENTAL WORLDVIEW

• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Czasopismo: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
• Rocznik: 2004
• Tom: 16
• Strony: 129-147
• Rodzaj publikacji: ARTICLE

Twórcy

autor

Zhdanova Vladislava

• V. Zhdanova, (Bremen, Germany), no address given, contact the journal editor

Identyfikatory

CEJSH db identifier

06PLAAAA01112553