Znaleziono wyników: 17

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  Ikonografia
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
EN
The town of Wieliczka was founded around a salt mine, which is now a UNESCO World Heritage Site visited by millions of tourists. Due to its geological structure and mining activities, the area was at risk of sinkholes. The subsidence hazard was eliminated by underground mining safety works.
Over the centuries, the development of the town has been documented by historical maps, engravings and photographs, which are now valuable iconographic sources in conservation efforts. In 1977, the urban layout of the centre of Wieliczka was entered in the register of historical monuments. A local spatial development plan was adopted for the area in 2010. During the first two decades of the 21st century, a number of investments have been made in Wieliczka that have improved the appearance of the historic town, making its public spaces more welcoming to residents and visitors.
Mniej
Więcej
PL
Miasto Wieliczka założono wokół kopalni soli, która jest obecnie miejscem światowego dziedzictwa UNESCO, zwiedzanym przez miliony turystów. Ze względu na jego budowę geologiczną i działalność górniczą, teren ten był zagrożony zapadliskami. Zagrożenie osiadaniem zostało zlikwidowane dzięki
podziemnym górniczym robotom zabezpieczającym. Przez wieki rozwój miasta był dokumentowany historycznymi mapami, rycinami i fotografiami, które obecnie są cennymi źródłami ikonograficznymi w działaniach konserwatorskich. W 1977 r. układ urbanistyczny centrum Wieliczki został wpisany do rejestru zabytków. W r. 2010 dla tego obszaru uchwalono miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. W ciągu pierwszego dwudziestolecia XXI wieku przeprowadzono w Wieliczce szereg inwestycji, które poprawiły wygląd historycznego miasta, czyniąc jego przestrzenie publiczne bardziej przyjaznymi dla mieszkańców i zwiedzających.
Mniej
Więcej
EN
The article analyzes the newly discovered veduta of Strzelin and compares the buildings visible in it with the information contained in written sources and iconography. This panorama comes from the friendship book of Brzeg clergyman Johann Christoph Letsch (* 1634, † 1686). It presents the
town from the north along with a ring of fortifications, buildings and towers of architectural dominants. Below the drawing there is the inscription Nil timide, nil tumide/Bartholomeus Pilgram/Strel. Consul Ao 1653/16 7-bris, which makes it possible to identify the author of the entry as Bartholomäus Pilgram, the mayor of Strzelin in the period of November 26, 1642 – December 11, 1671. The research procedure was aimed at verifying the reliability of the iconographic message with the methods used for the analysis of iconographic materials. They included a comparison of preserved buildings, archaeological relics as well as messages in written sources and iconography. In the course of the research, it was possible to confirm that the buildings shown in the view had shapes consistent with the data contained in written sources and the preserved relics. The relative location is correct, but with some reduction in the distance between the buildings. A unique value of the veduta are the only known representations of the towers’ copulas, i.e., on St. Michael’s Church, which was probably erected in 1596 or slightly later, and above St. Gotthard’s Church – a high, two-open-work dome from 1620, a missing element of the 17th-century remodeling. The town hall tower was presented with a two-open-work copula which was erected only five years earlier, in 1648, and was previously known from descriptions only. The depiction of de-sacralized St. Cross’ Church, which was devoid of the roof and the crowning of the tower, allows us to assume that originally the building had hitherto unknown gables. The towers and fortified towers of the town walls were drawn along with ceramic covered roofs with a short ridge and attics in the condition they obtained during the remodeling carried out in the same year as the entry was made. The date on the card, i.e. September 16, 1653, allows us to make the conclusion that the discussed source is 60 years older than the earliest known iconography of Strzelin. The panorama at Pilgram’s entry, despite a certain schematic character, allows us to expand the knowledge of the town’s architecture, in spite of almost complete destruction of a significant part of its building development.
Mniej
Więcej
PL
W artykule poddano analizie nowo odnalezioną wedutę Strzelina, zestawiając widoczne na niej budowle z informacjami zawartymi w źródłach pisanych i ikonografii. Panorama ta pochodzi z wystawionego na sprzedaż sztambucha brzeskiego duchownego Johanna Christopha Letscha (*1634, †1686).
Przedstawia miasto w widoku od północy, wraz z pierścieniem fortyfikacji, zabudową i wieżami dominant architektonicznych. Pod rysunkiem umieszczono napis Nil timide, nil tumide / Bartholomeus Pilgram/ Strel. Consul Ao 1653/ 16 7-bris, który pozwala zidentyfikować autora wpisu jako Bartholomäusa Pilgrama, burmistrza Strzelina w okresie 26 XI 1642 – 11 XII 1671. Przeprowadzone postępowanie badawcze miało na celu zweryfikowanie rzetelności przekazu ikonograficznego metodami stosowanymi dla analiz materiałów ikonograficznych. Objęły one porównanie zachowanych budowli, reliktów archeologicznych oraz przekazów w źródłach pisanych i ikonografii. W toku badań udało się potwierdzić, że ukazane na widoku budowle mają kształty zgodne z danymi zawartymi w źródłach pisanych oraz zachowanymi reliktami. Zgadza się wzajemne położenie, przy pewnym zmniejszeniu odległości pomiędzy budowlami. Szczególnym walorem weduty są jedyne znane dotychczas przedstawienia hełmów wież: na kościele św. Michała, wzniesiona prawdopodobnie w 1596 r. lub nieco później, w 1619 r., oraz ponad kościołem św. Gotarda – wysoki, dwuprzezroczowy hełm z 1620 r., brakujący element XVII-wiecznej przebudowy. Wieża ratuszowa została ukazana ze wzniesionym zaledwie pięć lat wcześniej, w 1648 r., dwuprzezroczowym hełmem, znanym dotychczas jedynie z opisu. Przedstawienie zdesakralizowanego kościoła św. Krzyża, pozbawionego dachu i zwieńczenia wieży, pozwala przyjąć, że pierwotnie budowla miała nieznane dotychczas szczyty. Wieże i baszty murów miejskich narysowano wraz z krytymi ceramiką dachami z krótką kalenicą oraz attykami w stanie, jaki uzyskały podczas remontu w roku, w którym wykonano wpis. Zawarta na karcie data dzienna: 16 września 1653 r. pozwala stwierdzić, że omawiane źródło jest o 60 lat starsze od najwcześniejszej dotychczas znanej ikonografii Strzelina. Panorama przy wpisie Pilgrama, pomimo pewnej schematyczności, pozwala rozszerzyć wiedzę na temat architektury miasta, pomimo niemal całkowitego zniszczenia istotnej części jego zabudowy.
Mniej
Więcej
EN
The aim of the article is to describe the image of Grodno Castle in Zagórze Śląskie in the iconography from the 18th and 19th centuries. The subject of the research covered graphics which were made by draftsmen and engravers at the end of the 18th and the 1st half of the 19th centuries, i.e.,
at the moment of the greatest changes in the substance of the monument. The article analyzes the state of preservation of the walls of Grodno Castle in individual representations. First of all, the analysis covered residential wings of the upper castle as well as the buildings of the lower courtyard with particular emphasis on the elements destroyed, dismantled, or rebuilt during transformations of the castle in the 19th century. Historic, analytical, and comparative methods were applied in our research. During the analysis, it was possible to describe and indicate the non-existent fragments of the upper castle buildings. According to the author, the gable above the southern wing and the attics are particularly important. The information collected in this way may be helpful in the future when trying to reconstruct the historic roof and restore its cubature. From the 1820s to the end of the century, major changes also took place in the lower courtyard. The farm buildings were demolished, i.e. stables, a shed and a bakery building with a bathhouse. The remnants of early modern roundel bastions have been adapted to tourist needs. The described non-existent structures of the lower castle may also be helpful in the future when trying to reconstruct these buildings.
Mniej
Więcej
PL
Celem artykułu było opisanie wizerunku zamku Grodno w Zagórzu Śląskim w ikonografii z XVIII i XIX w. Przedmiotem badań były grafiki wykonane przez rysowników i rytowników pod koniec XVIII i w 1. połowie XIX w., czyli w momencie największych zmian zachodzących w substancji zabytku. W artykule
dokonano analizy stanu zachowania murów zamku Grodno na poszczególnych przedstawieniach. Przede wszystkim analizie zostały poddane skrzydła mieszkalne zamku górnego, a także zabudowania dziedzińca dolnego, ze szczególnym naciskiem na elementy zniszczone, rozebrane lub przemurowane w czasie przekształceń zamku zachodzących w XIX w. Podczas badań stosowano metody historyczno-analityczne i porównawcze. W trakcie analizy udało się opisać i wskazać nieistniejące już fragmenty zabudowań zamku górnego. W ocenie autora szczególnie ważny jest szczyt nad skrzydłem południowym i attyki. Zebrane w ten sposób informacje mogą być w przyszłości pomocne przy próbie rekonstrukcji historycznego dachu i przywrócenia jego kubatury. Od lat 20. XIX w. do końca stulecia duże zmiany zaszły również w obrębie dziedzińca dolnego. Rozebrane zostały zabudowania gospodarcze: stajnie, szopa i budynek piekarni z łaźnią. Na cale turystyczne zostały zaadaptowane pozostałości nowożytnych bastei. Opisane nieistniejące już zabudowania zamku dolnego mogą w przyszłości być również pomocne przy próbie rekonstrukcji tych budowli.
Mniej
Więcej
PL
Kultura Majów pozostawiła po sobie liczne przekazy ikonograficzne w postaci scen figuratywnych najczęściej znajdujących się na naczyniach ceramicznych, które mogą posłużyć do rekonstrukcji zjawisk starożytnego życia społecznego. Jednym z fenomenów zwykle wzbudzających wyjątkowe
zainteresowanie zarówno naukowców, jak i szerokiej publiczności są niektóre praktyki kulturowe Majów, odbierane jako przekraczające normy kulturowe współczesności. W artykule zostaną omówione dwa przykłady takich zjawisk. Pierwszym będą sceny figuralne prezentujące libacyjne praktyki doodbytniczej konsumpcji alkoholu oraz zwróconej treści żołądkowej. Drugim – scena humorystyczna zawierająca seksualizmy i wulgaryzmy w inskrypcji na naczyniu ceramicznym. Należy zwrócić uwagę, że szczególne traktowanie majańskich praktyk libacyjnych przez dzisiejszych odbiorców wynika z rektofobicznych i emetofobicznych awersji znanych w zachodniej kulturze, oraz na to, że nie wszystkie aspekty rdzennej amerindiańskiej seksualności i obsceniczności są przez nas dobrze rozumiane, chociaż zdaniem części badaczy Majowie znali i lubili „niegrzeczne” żarty.
Mniej
Więcej
EN
The Maya culture left behind numerous examples of iconographic sources in the forms of figural representations and textual inscriptions on ceramic artifacts. Among those which strike most interest, both for the scientific community and the general public, are the ones which are perceived to
be transgressing contemporary cultural norms. This article is going to discuss two such phenomena: the fi gural representations of the ritual applications of enemas consisting of alcohol and vomit, and the vulgar and sexually implicit inscriptions on ceramics. It has to be noted, however, that this special treatment of Maya libation rituals stems from the rectophobic and emetophobic attitudes of the Western culture. Furthermore, not all aspects of indigenous Native American sexuality and obscenity are thoroughly understood, though some researchers claim that the Maya knew and enjoyed dirty humor.
Mniej
Więcej
5
Content available Krajobrazy średniowiecznej Europy
PL
Rozmaitość postaci krajobrazów średniowiecznych odzwierciedla sytuację polityczną i społeczną terytoriów europejskich w okresie V – XV wieku. Z dzisiejszego punktu widzenia, w obszarach europejskich mamy do czynienia z kilkoma charakterystycznymi typami obiektów pejzażowych, takimi jak 1.
warownie (zamki) średniowieczne; 2. osady mieszkalne, w tym miasta, miasteczka, wsie; 3. opactwa i mniejsze klasztory; 4. kościoły w krajobrazach otwartych i centra pielgrzymkowe; 5. rejony upraw rolnych; 6. kompozycje ogrodowe; 7. specyficznie polskie relikty przeszłości takie jak gródki wczesno średniowieczne.
Mniej
Więcej
EN
The variety of forms of Medieval landscapes reflects the political and social situation of European territories in the period between the fifth and the fifteenth century. From a contemporary point of view, we are dealing with a number of distinct types of landscape objects in European areas,
such as 1. Medieval fortresses (castles); 2. residential settlements, including cities, towns and villages; 3. abbeys and smaller monasteries; 4. churches in open landscapes and pilgrimage centres; 5. areas of agriculture; 6. garden compositions; 7. specifically Polish relics of the past such as early-Medieval gords.
Mniej
Więcej
PL
Artykuł opisuje rolę zabytków ceramicznych w badaniach nad starożytną kulturą Majów. Zaprezentowano wybrane zagadnienia z literatury, które pokazują przykłady problemów związanych z charakterystyką takiego materiału, jak i zagrożenia płynące z masowego zjawiska wykopalisk rabunkowych w
regionie. Ceramika Majów jest ważnym źródłem materiału ikonograficznego i epigraficznego, ale w połączeniu z badaniami archeologicznymi możliwe są zupełnie nowe jej interpretacje. Doniesienia literaturowe prezentują przydatność metod archeologicznych i prac terenowych w zrozumieniu takich zagadnień, jak datowanie ceramiki i kwestie oryginalnego pochodzenia tradycji ceramicznej.
Mniej
Więcej
EN
The article introduces the role of ceramic artifacts in the understanding of ancient Maya culture. The article reviews the state of research, presents selected key studies that exemplify specific issues related to the characteristics of such material, as well as shows how the phenomenon of
looting ceramics influences on Maya culture studies. Maya ceramics are presented as an important source of iconographic and epigraphic materials. The importance of archaeological information is stressed, and it is presented how archaeology can co-operate with epigraphy to produce new knowledge. Other examples showcase how archaeological field work and methods are crucial for the correct understanding of ceramic chronology and the issues of provenance.
Mniej
Więcej
PL
W artykule przedstawione zostały wybrane motywy dekoracyjne występujące na wczesnonowożytnych kaflach piecowych z terenu Krakowa. Opisane zostały poszczególne przedstawienia i zestawione z analogicznymi dekoracjami na kaflach z innych stanowisk z Krakowa, Królestwa Polskiego, Wielkiego
Księstwa Litewskiego oraz Królestwa Czeskiego i Węgierskiego. Analiza ikonograficzna wskazała na powszechność i popularność omawianych motywów na określonych obszarach, jak również pozwoliła na określenie pewnych trendów panujących w zdobnictwie pieców w ówczesnym czasie w Europie Środkowo-Wschodniej. Wyniki pozwoliły wskazać na Kraków, a zwłaszcza dwór królewski, jako na centrum czerpiące z południowych i zachodnich wzorców dekoracyjnych oraz samokształtujące je na innych terenach Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Elementy strojów renesansowych umożliwiły poszerzenie wiedzy o modzie i sposobie ubierania się w omawianym okresie.
Mniej
Więcej
EN
This article demonstrates selected decorative motifs found on early modern stove tiles from the area of Krakow. In the present paper the different presentation were described and summarized with similar decorations on the tiles with other posts from Krakow, the Polish Kingdom, the Grand Duchy
of Lithuania and the Kingdom of Bohemia and Hungary. Iconographic analysis of the relief decoration of tiles indicated the prevalence and popularity of these motifs in certain areas, as well as helped to establish certain trends in the decoration furnaces at that time in Central and Eastern Europe. The results shows that Krakow and especially the royal court was a center drawing on the southern and western decorative patterns and shaped them into areas of the Polish Kingdom and the Grand Duchy of Lithuania. Renaissance costumes elements allowed increased knowledge about fashion and way of dressing in the same period.
Mniej
Więcej
PL
W Kościele Pokoju w Świdnicy, wśród obrazów i tekstów typowo religijnych, znajduje się obraz kopalni z górnikami przy pracy. Podjęto próbę zinterpretowania tego znaleziska zarówno pod względem historii techniki górniczej, jak i tekstów biblijnych, z którymi może być związany.
EN
In the Church of Peace in Świdnica, amongst many religious pictures and texts, there is an image of a mine and its miners at work. An attempt to interpret this finding has been made both in terms of the history of mining technology, as well as, possibly related, biblical texts. A realistic
cross-section of a mine is shown in the picture. Two miners are working in the underground section of the mine with two others operating a windlass on the surface; one other miner is washing the excavated ore in the water from a spring. Evidently the picture has biblical roots – it is an illustration for the excerpt from the Book of Job, 28, 1–11. Chapter 28 bears the title of A Poem to Wisdom where, following the description of a mine and ore findings a question is posed: But where shall wisdom be found? The end of the chapter reveals the answer: Behold, the fear of the Lord, that is wisdom, and to turn away from evil is understanding.
Mniej
Więcej
EN
The facades of palaces of justice (not always intentionally) reflect the meaning attributed to those buildings. Judicial pride aims to immortalize power, administrative efficiency and humanistic openness here gains a specific expression. Despite the fact that justice procedures seem difficult
and obscure, one of the fundamental principles of a fair trial is the principle of democratic transparency of proceedings, embodied strongly in the architecture of constitutional courts.
Mniej
Więcej
PL
W projektach fasad pałaców sprawiedliwości (nie zawsze intencjonalnie) odzwierciedlają się znaczenia, przypisywane tym gmachom. Swoistą ekspresję uzyskują tu pycha dążącej do unieśmiertelnienia władzy, administracyjna efektywność i humanistyczna otwartość. Pomimo, że procedury wymiaru
sprawiedliwości wydają się trudne i niejasne, jedną z podstawowych zasad uczciwego procesu jest zasada demokratycznej przejrzystości postępowania, ucieleśniana najsilniej w architekturze sądów konstytucyjnych.
Mniej
Więcej
10
EN
In the field of garden art, Izabela Lubomirska was known as the founder of one of the most famous Polish gardens named Mon Coteau. In her project the Princess worked with the leading architects and planners of those times, including Ephraim Schroeger and Szymon Bogumił Zug. Thanks to their
cooperation a small, but very charming garden composition was created, which surrounded the Princess' suburban residence. This article aims to present their work in Mokotów, considering mainly the works of Zygmunt Vogel, Alexander Majerski and Franciszek Kostrzewski. The iconographic material which they created has indeed great value, providing a range of information on the characteristics of one of the first Polish gardens established from scratch in the landscape style. The preservation of these documents and their in-depth analysis is of particular importance for the revaluation of the existing part of Mon Coteau.
Mniej
Więcej
PL
Izabela Lubomirska na polu sztuki ogrodowej znana była jako założycielka jednego ze sławniejszych polskich ogrodów swobodnych o wdzięcznej nazwie – Mon Coteau. W jej przedsięwzięciu księżnę Izabelę Lubomirską wspomagali swą wiedzą i doświadczeniem czołowi wówczas na ziemiach Rzeczypospolitej
architekci i planiści, m.in. Efraim Schroeger i Szymon Bogumił Zug. Dzięki ich wieloletniej współpracy powstała niewielka, aczkolwiek urokliwa kompozycja ogrodowa, otaczająca podmiejską rezydencję księżnej. Niniejszy artykuł, mający na celu prezentację ich twórczości w zakresie odnoszącym się do mokotowskiej kompozycji, odwołuje się przede wszystkim do dzieł Zygmunta Vogla, Aleksandra Majerskiego i Franciszka Kostrzewskiego. Pozostawiony po nich liczny materiał ikonograficzny dostarcza cennych informacji o cechach jednego z pierwszych polskich ogrodów zakładanych od podstaw w stylu krajobrazowym. Dbałość o zachowanie tych dokumentów oraz dogłębna ich analiza ma wyjątkowe znaczenie dla rewaloryzacji istniejącego do dziś fragmentu Mon Coteau.
Mniej
Więcej
11
Content available Łazienki Królewskie w twórczości Zygmunta Vogla
PL
Jednym z najsławniejszych rodzimych przykładów ogrodowego stylu krajobrazowego stały się Łazienki Królewskie, ukochana rezydencja Stanisława Augusta Poniatowskiego. Wielokrotnie przedstawiana przez różnych twórców doczekała się bogatego zbioru ikonografi cznego prezentującego jej losy i
rozwój. Pod względem liczby prac poświęconych temu ogrodowi znacząco wyróżnia się Zygmunt Vogel. W ten szczególny sposób przyczynił się on do poszerzenia dzisiejszego stanu wiedzy o wyglądzie Łazienek z początkowego okresu ich istnienia. Materiału porównawczego niezbędnego do oceny rzeczywistej wartości jego obrazów pod względem wiarygodności przedstawienia dostarczają dzieła innych artystów, m.in. Jana Piotra Norblina, Marcina Zaleskiego, Franciszka Smuglewicza. Żaden jednak z nich w swej aktywności zawodowej nie poświęcił tyle miejsca wspomnianej tematyce, ile Vogel. Stał się on autorem wielu niezwykle malowniczych widoków Łazienek, prezentując różne ujęcia zarówno głównych elementów ich kompozycji, jak i mniej popularnych zakątków ogrodu, które stanowić miały rodzaj przeznaczonej dla króla malarskiej dokumentacji o stanie założenia. Analiza porównawcza dzieł Vogla z pracami innych twórców potwierdziła tezę o jego rzetelności. Pozwoliła również dopatrzyć się w nim jedynego malarza, który pokazał, jak ta królewska rezydencja zmieniła się na przestrzeni 20 lat.
Mniej
Więcej
EN
The Royal Łazienki became one of the most famous examples of Polish landscape gardens, the beloved residence of Stanisław August Poniatowski. Repeatedly portrayed by various artists, it has a rich collection of iconographic material presenting its development. The important leader in the
number of works devoted to this garden is Zygmunt Vogel. In this special way, he contributed to the extension of the present state of knowledge about the appearance of the Royal Łazienki from the time of their formation. Reference material needed to assess the real value of his paintings in terms of the credibility is provided in the works of other artists, including Norblin, Zaleski, Smuglewicz. However, none of them, in their professional activity, devoted as much space to this topic, as Vogel. He became the author of many highly artistic views of Łazienki, presenting various expressions of both the main elements of the composition, as well as less popular parts of the assumption. It was a kind of painting documentation prepared for the king showing him the garden’s transformations. Comparative analysis of Vogel’s works with the work of other authors confi rmed the thesis of his reliability. It also allowed us to see him as the only painter who showed how this royal residence changed over the 20 years.
Mniej
Więcej
PL
Wiek XVIII objawił się w sztuce ogrodowej zamiłowaniem do układów swobodnych, kultem nieskrępowanej przyrody, powrotem do natury. Tendencje te wyrosły na fundamencie przemian estetyczno-fi lozofi cznych, fascynacji kulturą antyku i Dalekiego Wschodu oraz malarstwem pejzażowym, spełniającym
idee mitu arkadyjskiego. Szczególnie ważnym aspektem opisywanego zjawiska była ewolucja roli krajobrazu w sztuce malarskiej, która podniosła go do rangi samodzielnego tematu i choć traktowała go w sposób wyidealizowany, to jednak dała możliwość zwrócenia uwagi na jego naturalne piękno. Sceny z widoków Lorraina, Poussina oraz Rosy stały się wzorcem w kształtowaniu ogrodów krajobrazowych. Powszechną praktyką stało się zapraszanie malarzy do współpracy przy zakładaniu kompozycji ogrodowych bądź inspirowanie się ich dziełami w celu uzyskania odpowiedniego efektu wizualnego w ogrodzie. Dzięki temu powstawały założenia krajobrazowe o charakterze malowniczym, w których można zaobserwować elementy zapożyczone z płócien malarzy.
Mniej
Więcej
EN
The 18th century was manifested in the art of gardening by passion for an irregular system, unfettered worship of nature, return to nature. These trends grew on a foundation of aesthetic and philosophical transformation, fascination with the antique and the Far East culture, and landscape
painting, fullfi lling ideas of Arcadian myth. A particularly important aspect of this phenomenon was the evolution of the role of landscape in the art of painting, which raised it to the rank of an independent subject and although it was treated in an idealized way, it provided an opportunity to draw attention to its natural beauty. Scenes from views of Lorrain, Poussin and Rosa became a pattern in the development of landscaped gardens. It became common practice to invite artists to collaborate in the establishment of garden composition, or to be inspired by their works in order to obtain the appropriate visual effect. Thus formed picturesque landscaped gardens where you can see elements borrowed from the canvases of painters.
Mniej
Więcej
PL
W artykule zdefiniowano (czasowo i terytorialnie) zakres zainteresowania starymi poznańskimi pocztówkami warciańskimi. Poświęcono uwagę różnym aspektom hydrotechnicznym na tych pocztówkach. Krótko omówiono podstawową literaturę poświęconą pocztówkom poznańskim, ze zwróceniem uwagi na aspekty
hydrotechniczne. Zilustrowano wymienione w podtytule zmiany w sieci wodnej Poznania dotyczące zachodniej odnogi Warty nazywanej Wartą Zachodnią, Starą Rzeką, a w końcu Zgniłą Wartą oraz dotyczące Pierwszego Kanału Ulgowego, poprowadzonego pomiędzy Chwaliszewem a Ostrowem Tumskim.
Mniej
Więcej
EN
The article defines (in terms of time and territory) the scope of interest in old postcards portraying the Warta river in Poznań. The authors notice different hydrotechnical aspects presented in the postcards and shortly discuss the basic literature devoted to them, paying particular
attention to the hydro-technical aspects. They illustrate the modifications of the Poznań water network, listed in the subheading, concerning the western arm of Warta, called Western Warta (Warta Zachodnia), Old River (Stara Rzeka) and eventually Rotten Warta (Zgniła Warta), as well as those related to the First Relief Channel (Pierwszy Kanał Ulgi), led between Chwaliszew and Ostrów Tumski.
Mniej
Więcej
14
Content available remote Warszawskie ogrody krajobrazowe w twórczości Zygmunta Vogla
PL
Zygmunt Vogel jest autorem wielu prac malarskich poświęconych ogrodom krajobrazowym. Malował je dla króla Stanisława Augusta Poniatowskiego oraz dla wielu innych przedstawicieli polskiej arystokracji i szlachty. Wielokrotnie „portretował” w różnych ujęciach m.in. Łazienki Królewskie. Artysta
wykonał również wiele prac przedstawiających inne kompozycje krajobrazowe ówczesnej Warszawy, m.in.: należące do Kazimierza Poniatowskiego – Ogrody na Solcu i Na Książęcem, Powązki Izabeli Czartoryskiej oraz Ogród Mokotowski Izabeli Lubomirskiej. Stworzona przez Zygmunta Vogla swoista dokumentacja ogrodów Warszawy posiada dziś, poza oczywistą wartością artystyczną, walor znakomitego źródła ikonograficznego do badań historycznych i rewaloryzacji zachowanych obiektów.
Mniej
Więcej
EN
Zygmunt Vogel is the author of big amount of paintings that present landscape gardens. Most of them were dedicated to king Stanisław August Poniatowski and the polish nobility representatives. On numerous occasions he painted the presentation of Łazienki Królewskie. The Artist performed a lot
of different Warsaw landscape gardens paintings among others: Solec and Książęce belonging to Kazimierz Poniatowski, Powązki belonging to Izabela Czartoryska, Mokotów belonging to Izabela Lubomirska. Vogel created some kind of Warsaw garden’s documentation. It has artistic value and it is iconographic source of data that can be very helpful to do historical scientific research and revaluate preserved gardens.
Mniej
Więcej
PL
Obraz dawnego miasta utrwalony w rycinach nakłada się nieraz na kształt współczesnego miasta. W sztychach odnajdujemy budowle znane i w podobnej postaci, zatem dokumentują one nieprzerwane istnienie w nieskażonej postaci - najważniejszych obiektów architektury, dominant pejzażu miasta. Ryciny
przywołują też obraz obiektów dawno nieistniejących, zapomnianych lub ocalałych tylko we fragmentach, jak w przypadku średniowiecznych założeń obronnych: murów, bram, baszt. Obwarowania miast ukazane na historycznych rycinach są ważnym obiektem badań dziejów, szczególnie gdy zostały wiernie odzwierciedlone, np. w sposób perspektywiczny z lotu ptaka czy kartograficzny wraz z ukształtowaniem terenu. Ikonografia wraz ze źródłami pisanymi i badaniami archeologicznymi pozwala odtworzyć ich kształt, usytuowanie, odnaleźć relikty. Twórcy panoram miast XVII- i XVIII-wiecznych ukazywali je często od strony najlepiej zachowanych partii murów, z systemem wież, średniowiecznych fos, które traciły już znaczenie strategiczne. Przedstawiali też miasta z nowoczesnym systemem fortyfikacji i bastionów, często w stanie oblężenia, toczącej się wojny. Eksponowanie fortyfikacji miało podkreślić potęgę i obronny charakter miasta. W średniowiecznych przedstawieniach warownych miast stosowano podstawowe trzy typy ujęć: widok perspektywiczny z lotu ptaka, widok ogólny z boku ukazujący sylwetę zwaną panoramą, widok perspektywiczny zabudowy wnętrza miasta przedstawiony planistycznie, a bryłowo jedynie monumentalne obiekty i obwarowania. Pierwowzory przedstawień uznanych za wybitne wpływały silnie na utwory wtórne, wierne kopie bądź wersje swobodne w interpretacji na pograniczu fantazji i prawdy. Wersje naśladowcze często nie aktualizowały faktycznych zmian w zabudowie. Obowiązujące maniery grafiki wedutowej, jak na przykład "wysmuklanie", podwyższanie ważniejszych budowli, potęgowanie skali założeń militarnych, wpływały na przekształcenia rzeczywistości. Warto pamiętać o tych konwencjach przedstawień przy odczytywaniu treści historycznych wizerunków.
Mniej
Więcej
EN
A picture of an old town preserved in drawings sometimes overlaps the shape of a modern city. In old sketches we find familiar buildings and in a similar form, which thus document uninterrupted existence in an unblemished form of the most important architectural structures, dominating the
city landscape. Prints also recall the images of objects no longer existing, forgotten or preserved merely in fragments, as is frequently the case with medieval defensive fortifications: walls, gates or towers. Town fortifications shown in historic prints constitute an important object of historical research, particularly when they were accurately copied, e.g. in perspective from a bird's eye view or cartographically together with the lie of the land- Iconography together with written records and archaeological excavations allows for recreating their shape, locations or find relics. The creators of panoramas of the 17th- and 18th-century towns frequently presented them from the side of the best preserved sections of walls, with a system of towers and medieval moats which were already losing their strategic importance. They also presented towns with modern systems of fortifications and bastions, frequently during a siege or an ongoing war. Exhibiting fortifications was to emphasise the power and defensive character of the town. In representations of medieval fortified towns three basic types of perspectives were applied: a bird's eye view perspective, a general view from one side showing the silhouette called the panorama, or a perspective view of the building development within the town as a planning representation, with only monumental edifices and fortifications marked as blocks. Original representations regarded as outstanding strongly influenced secondary works, faithful copies or free interpretations bordering on the edge of fantasy and truth. Imitations frequently neglected to update the actual changes in building development. Obligatory trends in veduta graphics as e.g. "slimming", heightening more significant buildings or increasing the scale of military layouts had their impact on transforming reality. Those depiction conventions are worth remembering about when interpreting the content of historic images.
Mniej
Więcej
PL
Mapa Polski i Śląska G. Merkatora z 1585 r. była bezpośrednio wykorzystana do opracowania nowej mapy Polski przez Jodocusa Hondiusa II około 1620 roku. Jej treść została uzupełniona o elementy z mapy Litwy Merkatora z 1595 r. oraz mapy Prus Kaspra Hennebergera z 1576 roku lub jej jakiegoś
wariantu. Natomiast mapa Polski Hondiusa z około 1620 roku była podstawowym źródłem, które bezpośrednio wykorzystał do opracowania swojej mapy Polski John Speed w 1626 roku. Podobnie jak jej poprzedniczka również została ona uzupełniona treścią z mapy Prus K. Hennebergera oraz z mapy południowego wybrzeża Bałtyku W. Blaeu’a z 1608 r. Mapa Polski Johna Speeda była natomiast podstawowym źródłem do wykonania mapy Polski Piscatora w 1630 roku. Tę również częściowo uzupełniono w oparciu o mapę Litwy Merkatora oraz jego mapę Polski i Śląska. Wspomniana mapa Polski Jodocusa Hondiusa II z ok. 1620 r. lub jej niemal wierna przeróbka Joannesa Janssoniusa i Henricusa Hondiusa z 1638 r. była podstawowym źródłem do opracowania mapy Polski Joannesa Janssoniusa z 1645 r. Uzupełniono ją na podstawie mapy Pomorza E. Lubinusa z 1618 r. oraz głównie na terenie Wielkopolski na podstawie mapy województwa poznańskiego J. Freudenhammera z 1645 roku. Jest to jedna z najpiękniejszych map Polski XVII wieku. Willem Janszoon Blaeu w 1635 r. zredagował interesującą mapę Polski, którą z uzupełnieniami zamieszczono w 12-tomowym wielkim atlasie Blaeuów w 1662 r. Dla wykreślenia tej mapy Blaeu jako podstawowe źródło nie wykorzystał już istniejących nowych map Polski, ale dawną mapę Polski i Śląska Merkatora. Nie była ona jedynym źródłem, ponieważ uzupełnień treści dokonano na podstawie mapy Prus K. Hennebergera, mapy Pomorza E. Lubinusa oraz mapy Polski J. Speeda. Wydawcy map i atlasów w pierwszej połowie XVII w. wykorzystywali więc najnowsze publikacje kartograficzne. Różnego rodzaju kompilacje, przeróbki i warianty, często na rzecz treści dekoracyjnej obniżały wartości kartograficzne. Nie stanowiły więc postępu w kształtowaniu obrazu kartograficznego ziem Rzeczypospolitej. Za krok milowy i jako pierwowzór wielu późniejszych dzieł kartograficznych należy uznać właśnie mapę Polski i Śląska Merkatora z 1585 r.
Mniej
Więcej
EN
Gerardus Mercator’s map of Poland and Silesia from 1585 was directly used to make a new map of Poland by Jodocus Hondius II around the year 1620. Its content was completed with elements from Mercator’s map of Lithuania from 1595 and from Caspar Henneberger’s map of Prussia from 1576 or some
variant of it. However, Hondius’s map of Poland from 1620 was the basic source, which was directly used by John Speed to elaborate his own map of Poland in 1626. Very much like its predecessor, it too was completed with content from C. Henneberger’s map of Prussia and from W. Blaeu’s map of the southern coast of the Baltic Sea from 1608. John Speed’s map of Poland was in turn the basic source for the creation of Piscator’s map of Poland in 1630. This map too was partly completed on the basis of Mercator’s map of Lithuania and his map of Poland and Silesia. The already mentioned Jodocus Hondius’s II map of Poland from around 1620, or its almost exact makeover by Joannes Janssonius and Henricus Hondius from 1638, was the basic source for the elaboration of Joannes Janssonius’s map of Poland from 1645. It was completed on the basis of E. Lubinus’s map of Pomerania from 1618 and, mainly on the territory of Polonia Maior, on the basis of J. Freudenhammer’s map of Poznań voyvodship from 1645. It is one of the most beautiful 17th century maps of Poland. In 1635, Willem Janszoon Blaeu edited an interesting map of Poland, which, together with some supplements, was included in the 12-volume atlas of the Blaeus in 1662. For the making of the map Blaeu didn’t use as his basic source any of the already existing new maps of Poland, but the ancient Mercator’s map of Poland and Silesia. It was not the only source, because the content was completed on the basis of K. Henneberger’s map of Prussia, E. Lubinus’ map of Pomerania and J. Speed’s map of Poland. Therefore, publishers of maps and atlases in the first half of 17th century used the newest cartographic publications. Various kinds of compilations, makeovers and variants, often for the benefit of decorative content lowered their cartographic value. They did not constitute progress in the shaping of the cartographic image of Poland. It is Mercator’s map of Poland and Silesia from 1585 which deserves to be treated as milestone and prototype for many cartographic works which followed.
Mniej
Więcej
17
Content available remote Relacje "fides", "ratio" i "ars" w zabytkowym kościele
PL
Wspólne uwarunkowania dotyczące zabytkowych obiektów: świeckich i kościelnych (tzw. Kryteria wymierne i niewymierne). Specyfika zabytku sakralnego: -teologiczne, hierarchiczne i akcjologiczne pryncypia; -konsekwencje rytu "dedicatio ecclesiae"; -służebność liturgiczna, adoracyjna i
modlitewna; -sens dzieła poprzez program ikonograficzny oraz ideę "Biblia pauperum"; -ocena trzech najczęstszych postaw wobec zabytkowego kościoła (bezczynność: zabezpieczenia; zastępowanie); -przykłady adaptacji oraz integracji: krajobraz, architektura i wnętrze ("nova et vetera" oraz "genius loci"). Wobec dylematów lub konfliktów: -zawierzenie kompetencjom fachowców i współpraca z nimi; -użytkowanie jedynie zgodne z kerygmą, dogmatem; -nie stosuje się tu opcji: "zabytek na sprzedaż"; -rozgraniczenie: zabytkowy kościół parafialny (lub filialny); klasztorny czy rezy-dencjonalny (pałacowy); -uzgodnienie relacji między konserwatorem państwowym i kościelnym. Aktualna koncepcja zgodna z duchem postvaticanum i konkordatu: -szacunek zarówno dla sacrum, jak i dla stylu każdej epoki; -kościół to coś więcej i coś innego niż muzeum, galeria, czy filharmonia; -wymóg udostępniania zabytku kościelnego i zarazem jego strzeżenia; -proboszcz jest administratorem, nie zaś właścicielem powierzonego dziedzictwa; -postawa odpowiedzialności wobec Boga, historii, wierzących i przyszłych pokoleń.
Mniej
Więcej
EN
Common conditions concerning historical objects: secular and sacral (so-called measurable and immeasurable criteria). The specificity of a historic sacral building: - theological, hierarchic and axiological principles; - consequences of the rite of "dedicatio ecclesiae"; - ancillary character
with regard to liturgy, adoration and prayer; - the significance of the object conveyed through an iconographic programme and the idea of "Biblia pauperum"; - assessment of three most common attitudes to a historic church (inactivity: protec-tive measures; replacement); - examples of adaptations and integration: landscape, architecture and the interior ("nova et vetera" and "genius loci"). In the face of dilemmas and conflicts: - confidence in the competence of specialits and cooperation with them; - usage only in accordance with kerygma and dogma; - the option "a historic building for sale" does not apply here; - distinguishing between: historical parish (or filial) church; monastic church and residential (palace) church; - agreement in relations between the state and church fine art conservator. Current conception in accordance with the spirit of postvaticanum and the concor-date: - respect both for the sacrum and the style of each period; - a church is something more and something different than a museum, gallery or concert hall; - the requirement to open the historical church to the public and to protect it at the same time; - the pastor is an administrator, not an owner of the heritage entrusted to him; - an attitude of responsibility to God, history, belivers, and future generations.
Mniej
Więcej
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last