Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

O geologicznych zainteresowaniach Karola Libelta (1807–1875). W 150. rocznicę śmierci

Skoczylas Janusz

Przegląd Geologiczny

|

2025

|

Vol. 73, nr 7

680--681

EN

This article describes the Polish scientist Karol Libelt ’s (1807-1875) views on the origins and history of the Earth and the development of the plant and animal worlds up to the emergence of humans. Much attention is paid to his approach to the Paleolithic and Neolithic stone tools.

2

Exploring new horizons of academic exploration in security sciences : linking different scientific disciplines to securitology

Kawalerski Paweł

Studia Bezpieczeństwa Narodowego

|

2023

|

R. 13, Nr 30

11--23

EN

Man, through his daily functioning in various systems of action, is as if "immersed" in space-time. Therefore, security should not be understood as a property of operation system, but as a hypothetical element at the interface between the system and environment. Incapacity of this system generates unreliability of the system's security and entails its destruction. The paper continues the problem of metatheoretical considerations of securitology. The author's aim is to compare the scientific disciplines which in their subject and methodological scopes are included in the latest security science and offer possibilities for using their achievements in securitological research. The main research problem is expressed in the question: what are the possibilities of applying various scientific disciplines in comprehensive security science? The course of cognitive process used deductive inference from the patterns and models of system sciences and analogy.

PL

Człowiek poprzez codzienne funkcjonowanie w różnych systemach działania, jest jakby „zanurzony” w czasoprzestrzeni. Bezpieczeństwo nie powinno być zatem pojmowane jako właściwość systemu działania, lecz jako hipotetyczny element na styku systemu i otoczeniem. Niezdatność tego systemu generuje zawodność bezpieczeństwa systemu i pociąga za sobą jego zniszczenie. Artykuł stanowi kontynuacje problematyki metateoretycznych rozważań na temat securitologii. Autor miał na celu zestawienie dyscyplin naukowych, które w swoich zakresach przedmiotowych i metodologicznych wchodzą w skład najnowszej nauki o bezpieczeństwie i dysponują możliwościami wykorzystania ich dorobku w badaniach securitologicznych. Główny problem badawczy wyrażania się w pytaniu: jakie są możliwości zastosowania różnych dyscyplin naukowych w kompleksowo pojmowanych naukach o bezpieczeństwie? W toku procesu poznawczego zastosowano wnioskowanie dedukcyjne ze wzorców i modeli nauk systemowych oraz analogię.

3

Ius or lex? The evolution of the concept of law in continental Europe

Kotowski Artur

GIS Odyssey Journal

|

2023

|

Vol. 3, no. 1

123--136

EN

The paper analyses the evolution of the concept of law in continental Europe in order to answer the research question – to what extent European law and the direction of its development is closer to the idea of ius or lex. The former obviously implies treating law in a stratified manner. Positive law is limited by an unchanging and not fully human-dependent order of values. The idea of lex, on the other hand, is embedded in the positivist primacy of statute law. The history of European culture has been associated with the mutual inhibition of these two macro-conceptions of law. Meanwhile, the federative legal order of the Union, which is emerging before our eyes, seems to refer exclusively to the idea of lex.

4

City-forming solutions for quarter development in the designs of the Grupa 5 Architekci studio

Mycielski Krzysztof

Architectus

|

2023

|

Nr 2 (74)

115--127

EN

The Warsaw-based Grupa 5 Architekci studio is a team of several dozen designers operating on the Polish construction market, shaped by the experience of the Polish transformation. After two decades of activity, the architects who created it undertook a joint attempt at ideological self-definition. The aim of the article is to show how personal conclusions drawn from education, subsequent practice, the evolution of the theory of architecture as well as personal beliefs and experiencing space translate into specific design solutions. Since one of the architectural threads connecting people co-creating the studio are achievements in the field of designing quarter development, the method adopted in the article is a detailed analysis of this part of the work of Grupa 5, from the implementation of individual buildings to the urban planning assumptions of large housing complexes. The article ends with the author’s theses on the philosophy of design, which result from design practice.

PL

Warszawska pracownia Grupa 5 Architekci to działający na polskim rynku budowlanym kilkudziesięcioosobowy zespół projektantów ukształtowany przez doświadczenia polskiej transformacji. Po dwóch dekadach działalności tworzący go architekci podjęli wspólną próbę ideowego samookreślenia. Celem artykułu jest pokazanie, jak osobiste wnioski płynące z edukacji, późniejszej praktyki, ewolucji teorii architektury oraz z osobistych przekonań i doświadczania przestrzeni przekładają się na konkretne rozwiązania projektowe. Ponieważ jednym z architektonicznych wątków łączących ludzi współtworzących pracownię są dokonania w zakresie projektowania zabudowy kwartałowej, metodą przyjętą w artykule jest szczegółowa analiza tego wycinka twórczości Grupy 5 od realizacji pojedynczych budynków do urbanistycznych założeń dużych zespołów mieszkaniowych. Artykuł zamykają płynące z praktyki projektowej – autorskie tezy dotyczące filozofii projektowania.

5

Comparison of the “golden mean” in the philosophy of Aristotle and Confucius

Wei Xia, Wang Jinzhong

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2022

|

Z. 8

169--176

EN

Aristotle (384-322 BC) was a Greek philosopher and a leading philosophical thinker of the classical period in ancient Greece whose philosophical ideas have had a profound influence on almost all forms of theoretical systems of knowledge in the West, and which remain the subject of contemporary philosophical discussion to this day [Wikipedia 2022a]. Confucius (551-479 BCE) was a Chinese philosopher, poet, and statesman of the Spring and Autumn Period, traditionally considered the paragon of Chinese sages, whose teachings and philosophy underpin East Asian culture and society and remain influential in China and East Asia today [Wikipedia 2022b; You, Rud, Hu 2018]. The ethics of Aristotle and Confucius both had the idea of the “golden mean”, and they both considered the “golden mean” (“middle way”) as a very important virtue. It is unusual that two philosophers, who did not intersect at all in the East and the West of the world, produced similar philosophical theories in almost the same period. Aristotle’s and Confucius’ doctrine of the middle ground is a product of history, which has profoundly influenced traditional culture and philosophical thinking in both China and the West, and has become a principle of conduct and a guide for behavior respected by many thinkers. This paper attempts to explore the similarities and differences between the “golden mean” of Aristotle and Confucius from a comparative perspective, and to grasp the meaning of “golden mean” through the comparison of the two. This is not only a reconceptualization of the history of Chinese and Western philosophical thought and a re-examination of traditional Chinese culture, but also a new philosophical inspiration for people in modern life.

PL

Arystoteles (384-322 p.n.e.) był greckim filozofem i wiodącym myślicielem, którego koncepcje filozoficzne wywarły znaczący wpływ na niemal wszystkie formy systemów teoretycznych wiedzy na Zachodzie i pozostają przedmiotem współczesnych filozoficznych dyskusji do dziś [Wikipedia 2022a]. Konfucjusz (551-479 p.n.e.) był chińskim filozofem, poetą i politykiem Okresu Wiosen i Jesieni, tradycyjnie uznawanym za ideał chińskiego mędrca, którego nauczanie i filozofia leżą u podstaw kultury i społeczeństwa Azji Wschodniej oraz pozostają wpływowe w Chinach i Azji Wschodniej do dziś [Wikipedia 2022b; You, Rud, Hu 2018]. W etyce zarówno Arystotelesa, jak i Konfucjusza pojawiła się koncepcja „złotego środka” („złotego środka drogi”), który uznano za bardzo istotną cnotę. To niezwykłe, że dwaj filozofowie, którzy nie mieli żadnej styczności na Wschodzie i Zachodzie, opracowali podobne teorie w niemal tym samym okresie. Doktryny Arystotelesa i Konfucjusza to wytwory historii, która istotnie wpłynęła na kulturę tradycyjną i myślenie filozoficzne zarówno w Chinach, jak i na Zachodzie i stała się zasadą postępowania oraz wytyczną zachowania poważaną przez wielu myślicieli. Niniejsza publikacja próbuje eksplorować podobieństwa i różnice między „złotym środkiem” Arystotelesa i Konfucjusza z perspektywy porównawczej oraz uchwycić jego znaczenie przez porównanie obu teorii. Jest to nie tylko rekonceptualizacja chińskiej i zachodniej historii myśli filozoficznej, rewizja tradycyjnej kultury chińskiej, lecz także nowa inspiracja filozoficzna dla współcześnie żyjących.

6

Philosophy of values in leadership coaching: leader in selected types of leadership

Musioł Anna

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2022

|

z. 155

393--404

EN

Purpose: The focus of this article is on the axiology of leadership, which is a description of the guiding values and characteristics of a leader, including innovation, growth, skilful direction-setting, listening and attentiveness, proactive empowerment, accountability, judgment, and persuasion. Design/methodology/approach: The article uses the method of comparative-descriptive analysis. In this article, I characterize the different types of leadership including its strategic, activating, operational and forcing form. Findings: I refer to the scientific theory of authorities in the field of organizational management and leadership coaching by Owen, Krupp, Schoemaker, as well as Kaplan and Kaiser; for comparison, I also include Sieraczkiewicz’s leadership typology. Unconsciously, however, the leader’s qualities/attributes, when abused, can become the greatest obstacle and disadvantage, which not only thwarts all the efforts of the team, but also makes the leader-head of that team ineffective. Research limitations/implications: The text takes up issues related to the problem of development and self-development in the field of business. Practical implications: The paper concerns the development of an individual, leader and his team in the professional and private sphere. Text will be interest broadly understood business. Social implications: Unconsciously, however, the leader’s qualities/attributes, when abused, can become the greatest obstacle and disadvantage, which not only thwarts all the efforts of the team, but also makes the leader-head of that team ineffective. Originality/value: Originality of the article is confirmed by the description of basic features/values that every contemporary leader should cultivate. Characteristic feature of the contemporary leader is his versatility and the related axiological pluralism.

7

Know yourself: psychological concepts of the human being applied in helping professions using the example of coaching

Musioł Anna, Paruzel-Czachura Mariola

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2022

|

z. 160

469--486

EN

Purpose: The paper presents selected psychological concepts supporting the professional work of a coach as well as supporting representatives of other helping professions. The aim of the article is to indicate how many psychological sources are already present in coaching practice and to describe those which are most important for its practice. Design/methodology/approach: Coaching is a new form developmental approach to working and interacting with other people. In the article, I use the method of comparative analysis. Findings: According to the authors, it is an unjustified conclusion to connect coaching with only the humanistic-behavioral approach. Consequently, the authors’ aim is to convince the reader that coaching uses many psychological and psychotherapeutic approaches, while the aim of this text is to organize them and to indicate how various concepts can support coaches and other helping professionals. The first part of the article explains the concept of coaching and its relation to philosophy, psychology and psychotherapy. This is followed by a description of the psychological concepts and methods, with an indication of their possible application in coaching. Research limitations/implications: The research is limited to the analysis of the impact of broadly understood humanistic knowledge on the quality of the coach’s work and coaching as a modern/new form of helping profession. Practical implications: This text proves that coaching uses psychological concepts/positions and philosophical theories. These become a specific theoretical and scientific basis for coaching. Social implications: Coaching is a subdisciplinary practical discipline drawing from humanistic knowledge: psychological and sociological. Originality/value: Coaching is a new form of the helping professions. The article explains the concept of coaching and its relation to philosophy, psychology and psychotherapy. This is followed by a description of the psychological concepts and methods, with an indication of their possible application in coaching.

8

Neo-institutional perception of the multidimensionality of modern logistics

Dziurny Anna, Liliya Stachowiak

Systemy Logistyczne Wojsk

|

2022

|

Vol. 57, no. 2

191--207

EN

This article is an analytical study of the changing nature of modern logistics. The aim of the considerations undertaken is to identify the essence and nature of the contemporary multidimensionality of logistics from the point of view of science and economic practice. The research problem is whether institutional economics at the current stage of its development is up to the task resulting from the aim of the considerations undertaken? Finding an answer to the problem question should be helped by the achievements of new institutional economics It is reasonable to pose the hypothesis: “The multidimensionality of contemporary logistics is a response to the civilisational challenges of the modern world. An effective approach in recognising it is to identify it through the paradigm of institutional economics evoking its structural elements, i.e. “social ceremonies”; “technologies”; “philosophy” and “environment” surrounded by a “security belt”. The research methods to achieve this aim are the analysis of the literature on the subject as well as of economic practice, and its synthesis of conclusions allowing a characterization of the multidimensionality of contemporary logistics, based on a set of essential determinants assigned to them. The picture identified in this way makes it possible to see both its positive sides and its negative sides, and to indicate the place of logistics in economic practice now and in the future. This approach should also make it possible, on the basis of past experience, to develop research arguments for logistics theory and directives for shaping economic practice for the present and the future.

PL

Artykuł stanowi analityczne studium zmian charakteru współczesnej logistyki. Celem podjętych rozważań jest rozpoznanie istoty i charakteru współczesnej wielowymiarowości logistyki z punktu widzenia nauki oraz praktyki gospodarczej. Problemem badawczym jest pytanie: Czy ekonomia instytucjonalna na obecnym etapie jej rozwoju jest w stanie sprostać zadaniu wynikającego z celu podjętych rozważań? Znalezieniu odpowiedzi na pytanie problemowe powinien pomóc dorobek nowej ekonomii instytucjonalnej. Zasadnym jest postawienie hipotezy: Wielowymiarowość współczesnej logistyki jest odzewem na wyzwania cywilizacyjne współczesnego świata. Skutecznym podejściem w jej rozpoznaniu jest identyfikacja przez pryzmat paradygmatu ekonomiki instytucjonalnej przywołującej jej elementy strukturalne, to jest „ceremonie społeczne”; „technologie”; „filozofię” oraz „środowisko” otoczonych „pasem bezpieczeństwa”. Metodami badawczymi pozwalającymi osiągnąć założony cel jest analiza literatury przedmiotu, jak i praktyki gospodarczej oraz synteza jej wniosków pozwalająca na dokonanie charakterystyki wielowymiarowości współczesnej logistyki, w oparciu o przypisany im zbiór zasadniczych wyznaczników. Tak zidentyfikowany jej obraz pozwala dostrzec zarówno obok pozytywnych stron także negatywne strony oraz wskazać na miejsce logistyki w praktyce gospodarczej obecnie, jak i w przyszłości. Takie podejście powinno również pozwolić w oparciu o doświadczenia z przeszłości, wypracować także argumenty badawcze dla teorii logistyki, a także dyrektywy kształtowania praktyki gospodarczej dla teraźniejszości oraz przyszłości.

9

Samkhya Philosophy, Deep Ecology and Sustainable Development

Biswas Nanda Gopal, Prakash Gyan

Problemy Ekorozwoju

|

2022

|

Vol. 17, nr 1

288--292

EN

Samkhya philosophy is one of the oldest philosophies in the Indian philosophical system. This philosophy is independent in origin and mainly known for its evolution theory. Samkhya philosophy has accepted the two ultimate and independent realities, Nature and pure Consciousness. This paper is an attempt to comprehend the notion of deep ecology from the Samkhya’s evolution theory perspective. In this paper, firstly, we have elucidated the Samkhya philosophy of suffering and the solution to the problem. In the second part of the article, we have argued that how Samkhya’s philosophical notion of Nature demonstrates our embeddedness in Nature. Therefore, the idea of deep ecology is always there in one or another form in Samkhya philosophy. It has also connections to the idea of sustainable development

PL

Filozofia Sankhja jest jedną z najstarszych filozofii indyjskiego systemu filozoficznego. Ma niezależne pochodzenie i znana jest głównie z teorii ewolucji. Filozofia sankhji zaakceptowała dwie ostateczne i niezależne rzeczywistości: Naturę i czystą Świadomość. Niniejszy artykuł jest próbą zrozumienia pojęcia głębokiej ekologii z perspektywy teorii ewolucji Sankhji. Po pierwsze, wyjaśniamy filozofię cierpienia Sankhji i pokazujemy rozwiązanie problemu. W drugiej części artykułu dowodzimy, że filozoficzne pojęcie Natury stosowane przez Sankhję ukazuje nasze zakorzenienie w Naturze. Dlatego idea głębokiej ekologii jest zawsze obecna w tej czy innej formie w filozofii sankhji. Ma ona także powiązania z ideą rozwoju zrównoważonego.

10

Contextualism as a contemporary architectural design philosophy. The issue of the role of the architect based on examples of public buildings in Krakow

Białkiewicz Joanna Jadwiga

Architectus

|

2022

|

Nr 3 (71)

49--58

EN

The paper presents the selected examples of public buildings in Krakow, constructed between 2000–2016, which gained recognition from both local community and the architectural society. These are cultural facilities: Małopolska Garden of Arts, Centre for the Documentation of the Art of Tadeusz Kantor Cricoteka, MOCAK Museum of Contemporary Art, Józef Czapski Pavilion, and Polish Aviation Museum. The common feature for all the described buildings is the contextual philosophy of designing. According to this philosophy, the context of place and the conditions deriving from it (including legal protection of historic buildings and areas) are perceived not as limitations but the source of inspiration for an architectural idea. The new building can be context-dependent on many levels, from the most literal to the metaphorical ones, both within the area of architectural form and the symbolic meanings. Thanks to the use of contextual architectural philosophy, the new buildings are raised both valuable as a contemporary contribution to the urban space and also respecting its historical character and genius loci. Contextual architecture is thus the best solution for urban spaces nowadays, especially within the historic cities with numbers of monuments protected by law, such as Krakow.

PL

W artykule przedstawiono wybrane przykłady powstałych w latach 2000–2016 krakowskich budynków użyteczności publicznej, które zyskały uznanie wśród społeczności i w środowisku architektów. Są to ośrodki kulturalne: Małopolski Ogród Sztuki, Ośrodek Dokumentacji Sztuki T. Kantora Cricoteka, Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK, Pawilon Józefa Czapskiego, Muzeum Lotnictwa Polskiego. Cechą łączącą wszystkie opisane budynki jest kontekstualna filozofia projektowania, która zakłada potraktowanie uwarunkowań wynikających z kontekstu miejsca (m.in. ochrona prawna zabudowań zabytkowych i terenów historycznych) w kategorii nie ograniczeń, lecz inspiracji dla architektonicznej idei. Nawiązanie do kontekstu miejsca odbywa się na wielu płaszczyznach, od najbardziej dosłownych do metaforycznych, zarówno w sferze formy, jak i przekazu symbolicznego. Dzięki zastosowaniu filozofii kontekstualnej powstają obiekty wartościowe jako współczesny wkład w przestrzeń miasta i respektujące jej historyczny charakter oraz genius loci. Tego rodzaju architektura jest w obecnych czasach najlepszym rozwiązaniem dla organizmów miejskich o szczególnie bogatej tkance zabytkowej, takich jak Kraków.

11

Ewolucja postrzegania pojęcia bezpieczeństwo

Kozioł Jerzy

Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej

|

2021

|

Nr 77 (tom 1)

3--33

PL

Ostatnie dziesięciolecia historii świata charakteryzowane przez większość badaczy przedstawiane są jako epoka głębokich i szybkich zmian. Przy tym w wypowiedziach tych dostrzega się cechy rodzącej się nowej epoki, rozwój filozoficznych i koncepcyjnych podstaw nowego świata odbywa się równolegle z gwałtownie zachodzącymi zmianami naukowego paradygmatu. W tych warunkach jedyną niezawodną podstawą do zrozumienia nowych czasów staje się dostrzeżenie ewolucji podstawy teoretycznej. Zakłada to możliwość i nawet konieczność wprowadzenia zmian w fundamencie budowanego świata, który okazuje się „katastrofalnie kruchy i zmienny”. Artykuł przedstawia wyniki analizy społeczno-filozoficznej ewolucji pojęcia bezpieczeństwo. Współczesna teoria bezpieczeństwa, chociaż uświadamia sobie swój przedmiot, lecz jest teorią dopiero się formującą. Stąd wydaje się zasadne zdefiniowanie jej metodologicznych założeń, zrozumienie bezpieczeństwa jako ewoluującego procesu. Dla stwarzania teorii bezpieczeństwa jako jednolitego systemu trzeba zdefiniować jego społeczno-kulturowe założenia jako uniwersalnego systemu, stworzonego przez cywilizację. W artykule przedstawiono filozoficzne myśli rozpatrujące pojęcie bezpieczeństwa na przestrzeni wieków w antycznej i współczesnej tradycji teoretycznej.

EN

The last decades of world history described by the majority of researchers are generally presented as an era of profound and rapid transformations. Findings of those researchers point to features of a new era coming to life, and the development of philosophical and conceptual bases of the new world takes place contemporaneously with changes adopted to the scientific paradigm. Consequently it seems that the only infallible basis that would allow comprehending the new era is perceiving the evolution of the theoretical fundamentals. This assumes the possibility and even the necessity of introducing changes to the foundations of the world being built, which proves to be “catastrophically fragile and variable”. The article presents results of social and philosophical analyses of the way that the security concept keeps evolving. Although the contemporary security theory is conscious of its object, it still remains a theory which is still in the process of being formed. Hence this points to the need of formulating definitions of its methodological assumptions and comprehending security as a process that keeps evolving. The establishment of the security theory as a uniform system requires defining its social and cultural assumptions as a universal system, developed by civilisation. The article presents philosophical assumptions analysing the concept of security over the past ages in ancient and contemporary theoretical tradition.

12

Philosophy as art of life and therapy: the epicurean-stoic model of ethics in the face of contemporary holistic views of human being in coaching

Musioł Anna

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2021

|

z. 151

455--464

EN

Purpose: The purpose of the article is an attempt to show philosophy as an art of living and therapy by referring to the ancient philosophical schools founded by Epicurus of Samos and Zeno of Citium. Drawing on the ethical postulates of the systems indicated, the author proves their validity. Author argues that ethical assumptions of the distinguished schools are also revealed in many contemporary concepts of sustainable development; this could lead to further research. Design/methodology/approach: The article uses the method of comparative analysis (method), showing the way of possible adaptation of the ancient ideal of aretaic ethics to the contemporary, holistic views of human being in the 21st century. Findings: The analyses undertaken confirm the theses about the therapeutic role of philosophy, especially in its practical dimension. Classical philosophy as an art of living and therapy can also today become a source of inspiration referring us to a permanent and objective hierarchy of values, providing us with an inner sense of security, teaching understanding and distance to the world and to ourselves. Research limitations/implications: The author deliberately limits her research solely to characterizing the two leading philosophical schools of the ancient Hellas. Thus, she paves the way for further research on the role and significance of practical philosophy in shaping the condition of contemporary men (human being) and their environment. Practical implications: The issues raised in the article emphasize the practical dimension of philosophy. The domain of ancient systems of philosophy lies in their therapeutic, healing and strictly practical character. Ancient philosophy is an art of living focused on the realization of the ideal of eudaimonia (full/complete life). It is in such a handy and not only speculative- theoretical approach that its proper goal is expressed (results/conclusion). Social implications: The thematic scope of the thesis presented in the article includes both elements of value ethics, philosophical anthropology, philosophy of civilization and social philosophy. The author focuses her attention on the description of human condition and recognized forms of striving for its improvement, both in the dimension of individual and social life (results/conclusion). Originality/value: The article shows the possible use of classical humanistic knowledge, in particular philosophical knowledge, in combination with contemporary concepts of self-development that are part of a wide range of support professions developing rapidly in the 21st century: psychology, psychotherapy, therapy, counseling and coaching (discussions).

13

O potrzebie ontologii. Wypisy z lektury Architecture of thought Andrzeja Piotrowskiego

Salata Oksana Oleksiivna, Stelmach Bolesław

Wiadomości Konserwatorskie

|

2021

|

Nr 66

121--133

PL

Wśród badań przekształcania przestrzeni brakuje analiz z perspektywy niewerbalnej – fenomenologicznej. Do wyjątkowych prób należy książka Andrzeja Piotrowskiego, Associated Professor University of Minnesota, Architecture of thought. Jego badania posługują się bezpośrednim doświadczaniem przestrzeni i wszystkimi instrumentami wiedzy architektonicznej, wzbogacając naszą wiedzę o dziedzictwie kultury czy historii zabytków. Ogniskują się wokół „nagromadzenia myśli” – przyczyny sprawczej budowania, jako odwrotności „niemożliwości pomyślenia” Theodora W. Adorno. Artykuł, doceniając i szanując wiedzę i perspektywę badawczą autora, polemizuje z epistemologicznymi, a w istocie aksjologicznymi tezami. Proponuje spojrzenie na przekształcanie przestrzeni przez pryzmat ontologii fundamentalnej Martina Heideggera.

EN

There is a lack of analysis from a non-verbal perspective-a phenomenological perspective-among studies on the transformation of space. The book Architecture of Thought by Andrzej Piotrowski, Associated Professor of the University of Minnesota, is one such extraordinary attempt. His study utilizes direct experience of space and all the instruments of architectural knowledge, enhancing our understanding of the heritage of culture or the history of monuments. It is focused on “the accumulation of thoughts”-the driving cause behind building as a reversal of Theodor W. Adorno’s “unthinkability.” This paper, while expressing appreciation for and respect for the author’s knowledge and perspective, argues with his epistemological and essentially axiological arguments. It proposes an outlook on the transformation of space through the prism of Martin Heidegger’s fundamental ontology.

14

10 przyczyn awarii, czyli japońskie podejście do kwestii awaryjności parku maszynowego

Motyl Adrian

Utrzymanie Ruchu

|

2021

|

Nr 1

20--25

PL

Park maszynowy oraz wyposażenie używane podczas procesu produkcji ulegają awariom oraz częstym usterkom. To nieuniknione. Są to przestoje, które w większym lub mniejszym stopniu wpływają na efektywność naszego parku maszynowego, oraz wskaźniki, jakimi mierzymy efektywność naszych procesów (zarówno po stronie służb utrzymania ruchu, jak i produkcji).

15

Absurdity in medicine. Stanisław Trzebiński’s philosophy of medicine

Barański Jarosław, Mackiewicz Wojciech

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2021

|

T. 66, nr 1

9--23

EN

Stanisław Trzebiński (1861-1930), professor at Stefan Batory University in Vilnius, was one of the most distinguished representatives of the Polish School of Philosophy of Medicine before the Second World War. He undertook studies in neurology, philosophy of medicine, and literature. The article explores Trzebiński’s philosophical ideas, especially his call for rationality in medicine and the concept of absurdity in medicine as a precondition for the development of medical knowledge and practice. Today this method is an essential background in Evidence-Based Medicine and confirms cultural and scientific forms of cognition.

PL

Stanisław Trzebiński (1861-1930), profesor Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, był jednym z najwybitniejszych przedstawicieli polskiej szkoły filozofii medycyny przed drugą wojną światową. Podejmował badania z dziedziny neurologii, filozofii medycyny i literatury. Artykuł omawia koncepcje filozoficzne Trzebińskiego, w szczególności jego wezwanie do racjonalności w filozofii i koncepsję absurfu w medycynie jako warunku wstępnego rozwoju wiedzy i praktyki medycznej. Dzisiaj ta metoda jest fundamentalna dla medycyny opartej na faktach (Evidence-Based Medicine) oraz potwierdza kulturową i naukową formę poznania.

16

Philosophical aspects of sustainable development

Zadrożny Paweł, Nicia Paweł, Parzych Piotr, Bejger Romualda

GIS Odyssey Journal

|

2021

|

Vol. 1, no. 1

83--90

EN

The history of mankind and the related history of the philosophy of nature demonstrate that, throughout centuries, people have always focused on the pursuit of understanding the world which they live in as well as the laws that govern it. The traditional philosophy concentrated on ontology and metaphysics, but with the development of civilisation as well as scientific and technical progress, it significantly expanded. The development of civilisation and its growing needs resulted in the increased anthropopressure on the natural environment, which caused significant changes. Civilisation and environmental threats, which mankind began to be aware of as late as in the last century, have also become the subject of considerations of contemporary philosophers. The pro-environmental and pro-ecological ideas that emerged in response to these threats often have their origins in philosophy. One of such ideas, which has now been firmly established legally, politically and socially, is the concept of sustainable development. Sustainable development for modern human is not only an idea, but it forms the basis of specific laws, policies and actions aimed at the survival of the human species. This paper presents examples of philosophical views on the idea of sustainable development – its origin, development, extent and perspectives.

17

Wstęp do nowej filozofii urbanistyki

Zuziak Zbigniew K.

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2020

|

T. 48

181--206

PL

W artykule zarysowano ideę, której rozwinięcie mogłoby - zdaniem autora - posłużyć jako „filozoficzne wzmocnienie” interdyscyplinarnych nurtów współczesnej teorii urbanistyki. Zakładając, że refleksja na temat kulturowych aspektów ładu urbanistycznego - na tle filozofii miejskich wartości - pomoże w konceptualizacji polityk reagujących skuteczniej na dzisiejszy kryzys w środowisku miejskim, autor podejmuje próbę wyartykułowania pytań, które uznaje za ważne w dialogu między urbanistami i filozofami. Uwagę skupia na problematyce filozoficznego podłoża nowej, kulturalnej konstrukcji urbanistycznej miasta pierwszej połowy XXI wieku. Ideę tego kulturowego projektu nazwano Miastem Wartości 21 (MW-21).

EN

The article outlines an idea that, according to the author, could serve as a ‘philosophical reinforcement’ of interdisciplinary trends in contemporary urbanistic theory. Assuming that the reflection on the philosophical aspects of the urbanistic order will help in the conceptualization of policies that respond more effectively to today’s crisis in the urban environment, the author attempts to articulate questions that could facilitate a dialogue between urban planners and philosophers. He focuses his attention on the issues of the philosophical basis of the new urban structure of the city in the first half of the 21st century. The idea behind this cultural project was called the City of Values 21 (CV-21).

18

Recenzja książki Drogi i bezdroża securitologii

Stańczyk Jerzy

Security Review

|

2020

|

nr 1(14)

17--20

19

Application of Kaizen philosophy to urban analysis

Czekiel-Świtalska Elżbieta, Olbrychowski Szymon

Przestrzeń i Forma

|

2020

|

nr 43

123--146

EN

Urban design defines the value of urbanised areas. Increasingly newer challenges that stand before designers make it necessary to search for new methods of analysing sites subjected to the creative process. This paper presents studies on qualitative changes to urbanised areas. The method that can be used to do so is analysing areas under study based on the assumptions of the Kaizen philosophy.

PL

Projektowanie urbanistyczne decyduje o wartości terenów zurbanizowanych. Coraz to nowsze wyzwania stojące przed projektantami sprawiają, że niezbędne są poszukiwania nowych metod analizowania terenu poddanego procesowi twórczemu. W artykule przedstawiono badania dotyczące zmian jakościowych terenów zurbanizowanych. Metoda, która może do tego doprowadzić to analizowanie obszaru opracowania w oparciu o założeniami filozofii Kaizen. Zaprezentowano przykład projektu urbanistycznego, którego założenia projektowe opierają się na analizie powstałej na zasadach filozofii Kaizen.

20

The Philosophy of Perceiving the Human Environment from the Perspective of Environmental Social Psychology and Environmental Sociology (Implications for Sustainable Environmental and Health Security)

Ciszek Mariusz

Problemy Ekorozwoju

|

2020

|

Vol. 15, nr 2

211--222

EN

Environmental issues constitute more and more eagerly undertaken scientific issues. It is probably due to the contemporary situation, in which the threats to the environment inhabited by people are increasing. Importantly, the problems of this type are not only examined within the framework of environmental or ecological sciences but also the social sciences and humanities. There is nothing strange about it; after all, the society in which a person lives is a crucial element of the human environment. Every person’s life takes place in a particular environment, the state of which affects people, their psychophysical health and well-being, the fulfillment of life necessities, behavior, and functioning in society. Such issues are discussed within the framework of environmental social psychology and environmental sociology. This article is devoted precisely to these disciplines. The publication briefly presents the essence of these environmental social sciences (starting from the characteristics of environmental social psychology, and then moving to environmental sociology). However, their essence was shown from the perspective of a specific, concise philosophy (vision) of perceiving the human environment that can be found in these social sciences. The human environment can be understood in various ways, not necessarily coinciding with what is considered the environment in natural sciences. This vision of perception of the human environment in the publication is a useful criterion for the interpretation and division of these disciplines into two basic variants – traditional (typical humanistic and social, currently applicable) and postulated model (socio-natural). It is also able to guarantee sustainable environmental (ecological and health) security.

PL

Zagadnienia środowiskowe to coraz chętniej podejmowana obecnie problematyka naukowa. Wynika to zapewne ze współczesnej sytuacji, w których zagrożenia dla zamieszkiwanego przez ludzi środowiska są coraz większe. I co ważne tego typu problemy badane są nie tylko w ramach nauk środowiskowych czy ekologicznych, ale również w obrębie nauk społecznych i humanistycznych. I nie ma w tym nic dziwnego, przecież społeczeństwo, w którym żyje człowiek, to ważny element ludzkiego środowiska. Życie każdego człowieka przebiega bowiem w pewnym środowisku, którego stan oddziałuje w odpowiedni sposób na ludzi, ich zdrowie psychofizyczne i samopoczucie, realizację potrzeb życiowych, czy zachowanie i funkcjonowanie w społeczeństwie. Tego typu zagadnienia podejmowane są w ramach społecznej psychologii środowiskowej i socjologii środowiskowej. Właśnie tym dyscyplinom poświęcono niniejszy artykuł. W publikacji przybliżono zwięźle istotę tych środowiskowych nauk społecznych (poczynając od charakterystyki społecznej psychologii środowiskowej, a następnie przechodząc do socjologii środowiskowej). Natomiast ich istotę ukazano z perspektywy pewnej zwięzłej filozofii (wizji) postrzegania ludzkiego środowiska, jaką można odnaleźć w tych naukach społecznych. Środowisko człowieka bowiem może być różnie rozumiane, niekoniecznie zbieżne z tym co za środowisko uznaje się w naukach przyrodniczych. Owa wizja postrzegania środowiska człowieka stanowi w publikacji użyteczne kryterium interpretacji i podziału tych dyscyplin na dwie podstawowe odmiany – tradycyjną (typowo humanistyczno-społeczną, obecnie obowiązującą) oraz na model postulowany (społeczno-przyrodniczy). Jest on w stanie zagwarantować również zrównoważone bezpieczeństwo środowiskowe (ekologiczne i zdrowotne).