W artykule omówiono nowatorską metodę wstępnej oceny trwałości konstrukcji betonowych narażonych podczas eksploatacji na działanie agresywnych kwasów organicznych, ze szczególnym uwzględnieniem wpływu 10% kwasu octowego. Przedstawiono założenia ww. metodyki badawczej oraz omówiono wyniki badań próbek betonów o różnych wyjściowych klasach wytrzymałości, poddanych działaniu wspomnianych czynników agresywnych przez okres 210 dni. Szczegółowo zaprezentowano podstawowe narzędzie wykorzystywane w proponowanej metodyce badawczej, tzn. ocenę mikrostruktury powierzchni poddanej ekspozycji kwasu organicznego, z wykorzystaniem mikroskopu optycznego. Wyniki tych badań uzupełniono o ocenę zmian wytrzymałości i masy badanych próbek powstałych w efekcie ww. agresywnych oddziaływań chemicznych.
EN
The paper discusses an innovative method for the preliminary assessment of the durability of concrete structures exposed during operation to aggressive organic acids, with particular reference to 10% acetic acid. The assumptions of the above-mentioned research methodology are presented, and the results of testing concrete samples of different initial strength classes, exposed to the above-mentioned aggressive agents for a period of 210 days, are discussed. The basic tool used in the proposed research methodology, i.e. the assessment of the microstructure of the surface exposed to organic acid, using an optical microscope, is presented in detail. The results of these tests are supplemented by an evaluation of changes in the strength and mass of the tested samples resulting from the above-mentioned aggressive chemical interactions.
Czynnik antropogeniczny związany z wszechstronną działalnością człowieka ma ogromny wpływ na zmiany w systemie klimatycznym Ziemi skutkujące zauważalnym, szczególnie szybkim w ostatnim trzydziestoleciu, ociepleniem. Siłą napędową zakłócenia bilansu energetycznego systemu klimatycznego są emisje lub procesy wywołane tymi emisjami, między innymi: emisja VOC, gazów cieplarnianych ze spalania paliw kopalnych i po-chodzących z sektora rolnego oraz wywołane zmianą sposobu użytkowania lądów. Niniejszy artykuł stanowiący część I opracowania, wyjaśnia przyczyny powstawania efektu cieplarnianego i omawia czynniki, mające decydujący wpływ na bilans energetyczny ekosystemu Ziemi. W części II zostaną przedstawione wybrane metody łagodzenia zmian w systemie klimatycznym Ziemi. Jedną z możliwości regulacji promieniowania słonecznego jako skutecznej metody zwiększania wartości albedo jest zastosowanie w budownictwie materiałów po-włokowych o wysokim współczynniku odbicia promieniowania słonecznego i emisji ciepła.
EN
The anthropogenic factor relating to human activity has a significant impact on the climatic system of the Earth, which in the last 30 years has seen a noticeable increase in temperatures. The driving force behind the disruption in the energy balance of the climatic system are emissions or processes induced by these emissions, which include: volatile organic compounds (VOCs), greenhouse gases produced by the agricultural sector or in the burning of fossil fuels, and processes created by changes in land use. This article, which is the first part of study, explains the causes of the greenhouse effect and discusses factors that have a decisive impact on the energy balance of the Earth’s ecosystem. In second part some methods of mitigating changes in the Earth’s climate system will be presented. One of the possibilities of regulating solar irradiation as an effective method of increasing the albedo value is the development of cover materials with high solar reflectance and thermal emission for buildings.
The size of all sensible heat balance components in livestock building varies in time, because it depends on time-varying weather factors. On the example of two buildings, sensible heat balance was shown on a daily basis. Measurements carried out in winter and spring in two livestock buildings with usable attics included measurements of air temperature and humidity inside and outside, air velocity in ventilation channels, and wind speed. Measuring devices were designed to record the results of measurements at intervals of 300s. During each such time interval, sensible heat losses by ventilation, heat losses by permeation through the barrier construction, and the amount of sensible heat produced by the animals were calculated. The results of measurements were shown in graphs. The study is important for the development of animal livestock building.
PL
Wielkość wszystkich składników bilansu ciepła jawnego w budynku inwentarskim jest zmienna w czasie ponieważ zależy od zmiennych w czasie czynników pogodowych. Na przykładzie dwóch budynków przedstawiono bilans ciepła jawnego w ujęciu dobowym. Pomiary przeprowadzone w zimie i na wiosnę w dwóch budynkach dla bydła z poddaszem użytkowym obejmowały pomiary temperatury i wilgotności powietrza wewnętrznego i zewnętrznego, prędkości przepływu powietrza w kanałach wentylacyjnych oraz ciśnienia atmosferycznego i prędkości wiatru. Urządzenia pomiarowe zostały zaprojektowane na rejestrację wyników pomiarów w odstępach co 300 s. W każdym z takim przedziale czasowym obliczone zostały straty ciepła jawnego drogą wentylacji, straty ciepła drogą przenikania przez przegrody budowlane oraz ilości ciepła jawnego produkowanego przez zwierzęta. Wyniki pomiarów i obliczeń przedstawiono na wykresach.
W artykule przedstawiono metodę punktowej oceny wartości użytkowej rozwiązań funkcjonalno-przestrzennych na potrzeby określenia przydatności obiektów inwentarskich do modernizacji. Metoda uwzględnia kilka kryteriów oceny: stan techniczny obiektu, cechy przestrzenne, mikroklimat wnętrza, elastyczność modernizacyjną oraz ocenę obiektu jako elementu zespołu produkcyjnego. Metodę wykorzystano w ocenie obory krów mlecznych w gospodarstwie w Zduńskiej Dąbrowie. Uzyskane wyniki oceny potwierdziły, że modernizacja zamortyzowanych obiektów jest w pełni możliwa i opłacalna, oraz stały się podstawą do opracowania projektu modernizacji technologiczno-budowlanej obory w ramach dostosowania jej do obowiązujących standardów UE.
EN
The paper presents the method of evaluation of technical, functional and spatial values of the farm buildings to determine suitability of livestock facilities to modernization. The method takes into account a number of evaluation criteria, such as: technical state of the building, spatial characteristics, interior microclimate, flexibility modernization and significance of the facility as a part of the production complex. The method was used for the evaluation of the cowshed located in Zduńska Dąbrowa. The evaluation results confirmed that the modernization of depreciated objects is fully possible and profitable. Therefore, the conclusions became the basis for a project of the cowshed’s modernization in order to adopt existing technology and construction to current EU standards.
Celem artykułu było porównanie wymagań z zakresu ochrony przeciwpożarowej budynków inwentarskich według polskich przepisów oraz wytycznych Europejskiego Związku Organizacji Ochrony Przeciwpożarowej. Przedstawiono dane statystyczne dotyczące liczby pożarów w budynkach inwentarskich i gospodarczych w gospodarstwach rolnych oraz przyczyn pożarów w grupie obiektów „uprawy, rolnictwo”. Na podstawie analizy materiałów źródłowych wykazano różnice między wymaganiami zgodnymi z prawem obowiązującym w Polsce i innych państwach europejskich. Dodatkowo dokonano przeglądu dostępnej literatury polskiej, europejskiej i światowej w zakresie dobrych praktyk ochrony przeciwpożarowej w budynkach inwentarskich w gospodarstwach rolnych. Efektem doświadczenia eksperckiego oraz analizy dobrych praktyk (polskich i zagranicznych) jest propozycja schematu działania w procesie wdrażania strategii bezpieczeństwa pożarowego w gospodarstwie rolnym. Proponowana procedura obejmuje następujące etapy: ocena, prewencja bierna, prewencja czynna, planowanie, działanie i kontrolę. Wykazano, że w celu uzyskania największej efektywności programów i procesów zmierzających do rozpowszechnienia wiedzy z zakresu ochrony przeciwpożarowej należy stosować elastyczne instrumenty wparcia oraz wskazano praktyczne sposoby aplikacji opisywanych wymagań. W podsumowaniu przedstawiono zbiór analizowanych wymagań polskich i innych państw europejskich w formie tabelarycznej. Opracowane wnioski dowodzą, że działania poprawiające stan bezpieczeństwa pożarowego powinny być ustrukturyzowane i uporządkowane, natomiast w celu ich realizacji można wykorzystać schemat działania zaproponowany w niniejszym artykule.
EN
The aim of the article was to compare the requirements of fire protection for livestock buildings according to Polish regulations and guidelines of the European Union of the Organization of Fire Protection. Presented statistics on the number of fires in farm buildings and commercial farms and causes of fires in a group of objects "crop, agriculture." Based on the analysis of source materials demonstrated the differences between the requirements of conformity with the law in force in Poland and other European countries. In addition, a review of available literature Polish, European and world in terms of good practice fire safety in buildings for livestock farms. The result of experience and expert analysis of good practices (Polish and foreign) is a proposed scheme of action in implementing the strategy of fire safety on the farm. The proposed procedure includes the following steps: assessment, prevention passive, active prevention, planning, operation and control. It has been shown that in order to achieve maximum efficiency programs and processes aimed at the dissemination of knowledge in the field of fire protection should be used flexible support instruments and identifies practical ways of application described requirements. In conclusion were shown a comparison of analyzed requirements of Polish and other European countries in tabular form. Developed findings show that action to improve fire safety should be structured and organized, and to their implementation can be used scheme of action proposed in this article.
7
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule przedstawiono analizę statyczno-wytrzymałościową elementów podporowych konstrukcji budynku inwentarskiego z przełomu XIX i XX wieku. Przeanalizowano dawne rozwiązania materiałowe konstrukcji podporowej stropu. Przeprowadzono badania wytrzymałości w warunkach laboratoryjnych. Na podstawie otrzymanych wyników badań przeanalizowano elementy statycznie i wytrzymałościowo. Z uwagi na duży stopień zniszczenia obiektu, na etapie projektowania podjęto analizę możliwości wykorzystania istniejących słupów podporowych konstrukcji nośnej w projektowanej adaptacji obiektu na pieczarkarnię.
EN
The article presents an analysis of static and strength of all supporting elements livestock building from turn of the century XIX and XX. It was analyzed former solutions of materials used for floor support structure. Research were conducted in laboratory conditions due to tensile strength. On the basis of research results, all elements analyzed statically and strength. Due to the high degree of failure of building, in the design stage it was analyzed the possibility of using the existing supporting columns of the supporting structure under the proposed adaptation of the object on the mushroom farm.
The results of microclimate were described when considering two freeground cowsheds in the season of early spring. What is more, there were presented findings of the following parameters of microclimate: internal and external temperature, internal and external relative humidity and gas concentration of CO2, NH3 i H2S.
In the period between December 2011 and March 2013, there were conducted the research on the acquisition and processing of the heat from the ground with usage of the vertical heat exchangers and heat pump with capacity of 8 kW. The daily heat production yield amounted to 0.486 GJ and lack of thermal regeneration in spring-summer period of the exploited deposit in winter time for two years (2012 and 2013) did not cause any significant reduction of the heat obtained from the ground. And the difference in the amount of heat generated by the heat pump did not affect the temperature of the heated area.
PL
W okresie od XII 2011 do III 2013 r. prowadzono badania nad pozyskiwaniem i przetwarzaniem ciepła z gruntu wykorzystując pionowe wymienniki ciepła i pompę ciepła o mocy 8 kW. Dzienny uzysk wyprodukowanego ciepła wyniósł 0,486 GJ, a brak regeneracji termicznej w okresie wiosenno-letnim eksploatowanego złoża zimą przez dwa lata (2012 i 2013) nie spowodował znacznej redukcji pozyskiwanego ciepła z gruntu. A różnica w ilości generowanego ciepła przez pompę ciepła nie wpłynęła na temperaturę ogrzewanych pomieszczeń.
Technical and economical results on a pig farm are depending for a great deal form the health the health of the pigs. For keeping animals healthy the micro–climate is crucial. When you have a good micro-climate the pigs should feel comfortable with a temperature in the comfort zone, a good balance of gasses, without draught and the lowest possible speed on animal level that is possible.
W artykule przedstawiono koncepcję wykorzystania gruntowego wymiennika ciepła typu żwirowo-wodnego do wentylacji i wspomagania ogrzewania istniejących budynków inwentarskich, w których prowadzona jest hodowla trzody chlewnej. Dokonano analizy zapotrzebowania chlewni na stopień wymiany powietrza oraz ciepło. W oparciu o aktualne zużycie energii elektrycznej na potrzeby wentylacyjno-grzewcze budynków inwentarskich zaproponowano koncepcyjne rozwiązanie alternatywne, bazujące na gruntowym wymienniku ciepła (GWC). Wykonano również analizę ekonomiczną realizacji przedsięwzięcia. Wykazano, że zastosowanie GWC żwirowo-wodnego w układzie wentylacji i ogrzewania budynków inwentarskich pozwala na utrzymanie w nich właściwych warunków klimatycznych oraz jest zasadne zarówno z ekonomicznego, jak i ekologicznego punktu widzenia.
EN
The article presents a concept of using a ground heat exchanger of gravel-water type for air conditioning and support of heating of the existing inventory facilities, where pigs are bred. Analysis of piggery demand for degree of air and heat exchange was analysed. Based on current consumption of electric energy for air-conditioning and heating needs of inventory facilities, a concept alternative solution based on the ground heat exchanger was suggested. Moreover, economic analysis of the execution of the undertaking was carried out. It was proved that the use of gravel and water ground heat exchanger in the air-conditioning system and the system of heating inventory facilities allows maintaining appropriate climatic conditions and is justified both from the economic and ecological point of view.
Należy oczekiwać, że obecnie nowo powstającym inwestycjom, dotyczącym również rolnictwa, będzie towarzyszyć, a właściwie będzie je poprzedzać, wykonana dokumentacja cyfrowa. W związku z powyższym wydaje się zasadnym pytanie, na ile powstałe modele geometryczne mogą stanowić podstawę budowy aplikacji, wspomagających funkcjonowanie przedsiębiorstw rolniczych, w sytuacji gdy informacje geometryczne już posiadane są równie istotne, co dodatkowe dane znakowe. Próba odpowiedzi na to pytanie, z jednoczesnym poparciem stosownym przykładem aplikacji, wzbogacającej dane geometryczne tworzące model sieci czujników pomiarowych o dodatkowe dane znakowe, stanowi treść niniejszego artykułu.
EN
One should expect that newly created investments, including agricultural, will be provided with digital documentation. Therefore, it seems to be reasonable to ask a question, to what extent these geometric models can be the basis for the application for supporting the functioning of agricultural companies when geometric information is as important as the additional character data. An attempt to answer this question with simultaneous support of an appropriate example of application, which enriches the geometrical data forming a network model of sensors with additional character data, constitutes the content of this article.
Celem badań była ocena parametrów fizycznych mikroklimatu w budynku dla loch karmiących w czterech porach roku. Badania przeprowadzono w fermie zarodowej w województwie podkarpackim. Oceniane parametry mikroklimatu (temperatura, wilgotność względna oraz prędkość ruchu powietrza, ochładzanie katatermometryczne) w badanym obiekcie wykazywały zróżnicowanie w zależności od pory roku. Największy komfort termiczny zwierzęta miały wiosną i jesienią. Natężenie oświetlenia sztucznego w badanym budynku było mniejsze od wartości dopuszczalnych. Budynek dla loch karmiących wymaga optymalizacji wskaźników mikroklimatu, przez zamontowanie sztucznych źródeł światła i wydłużenie czasu oświetlenia w okresie jesieni i zimy.
EN
The study aimed at assessing the physical parameters of microclimate inside the building for farrowing sows, in particular seasons of year. Investigations were conducted on the pig breeding farm, localized in Podkarpackie province. Evaluated microclimatic parameters (air temperature, relative humididty, velocity of air circulation, katathermometric cooling) inside the tested building were differentiated depending on the season of year. The thermal comfort of animals reached the highest level in spring and autumn. The intensity of artificial lighting in farrowing piggery building was lower than the admissible values. Microclimatic conditions inside the building for farrowing sows need to be improved by installation of additional sources of artificial light and prolongation of the lighting hours during autumn and winter.
Przeprowadzono badania instalacji, pozyskującej ciepło z niskotemperaturowego odnawialnego źródła energii w celu ogrzewania dwóch budynków. Celem było zweryfikowanie poprawności działania instalacji oraz określenie ilości ciepła pozyskanego z odwiertów geotermalnych i wykorzystanego do ogrzewania pomieszczeń za pomocą pompy ciepła. Określono efektywność funkcjonowania przyjętego rozwiązania. Pomiary prowadzono od 12.12.2011 r. do 14.02.2012 r. w laboratorium energii odnawialnej ("Ekobudynek"), wyposażonym m.in. w pompę ciepła, zbiornik buforowy, dwa odwierty geotermalne oraz system kontrolno-pomiarowy. Uzyskano16,66 GJ ciepła dostarczonego do ogrzewanych pomieszczeń. Średnia chwilowa moc systemu wyniosła 2,86 kW, prędkość przepływu czynnika grzewczego początkowo wynosiła 0,45 m3*h-1, a następnie 0,35 m3*h-1. Różnica temperatury czynnika grzewczego na wyjściu i wejściu do pompy ciepła wyniosła średnio 6,84 K. Temperatura czynnika grzewczego (wody zasilającej grzejniki) T1 wyniosła średnio 37,8°C, a temperatura wody powracającej z układu grzewczego T2 - 30,97°C.
EN
The installation gaining heat from low-temperature, renewable energy source, was investigated in order to heating two buildings. The study aimed to verify the effectiveness of functioning tested installation, to determine the quantity of heat gained from geothermal boreholes and utilized to space heating by means of the heat pump. Functional efficiency of assumed technical solution was evaluated, too. The measurements were conducted within 12.12.2011 and 14.02.2012, in laboratory of renewable energy ("Ecobuilding"), equipped among the others, with the heat pump, buffer container, two geothermal boreholes and monitoring-control system. As much as 16.66 GJ of heat was obtained and supplied to heated rooms. Average instantaneous power of the system reached 2.86 kW; flow velocity of heating factor amounted initially to 0.45 m3*h-1, and next 0.35 m3*h-1. Temperature difference of the heating factor on outlet and inlet to heat pump was on average 6.84 K. The temperature of heating factor (water supplying the heaters) T1 reached on average 37.8°C, whereas the temperature of water returning from heating system T2 was 30.97°C.
Przedstawiono projekt "Ekobudynku" inwentarskiego dla dziesięciu loch karmiących wraz z prosiętami, wyposażonego w cieczowe kolektory słoneczne, pompę ciepła oraz cztery odwierty geotermalne w celu redukcji nakładów energetycznych na dogrzewanie zwierząt. Energia wstępnie pobierana z kolektorów słonecznych, a w okresie jej nadwyżek w okresie letnim magazynowana w specjalnych odwiertach, pozwala w okresie jesienno-zimowym na ponowne jej wykorzystanie, a tym samym rezygnację z energii elektrycznej pochodzenia tradycyjnego. Ogrzanie 10 gniazd prosiąt tradycyjnymi promiennikami podczerwieni (175 W) pochłania 42 kWh/dzień, (7644 kWh/rok) energii elektrycznej. Uwzględniając jednostkową moc dachu "Ekobudynku" q = 670 W/m?, można pozyskać 293,62 kWh/dzień (107 171,3 kWh/rok) uwzględniając zapotrzebowanie własne instalacji i pompy ciepła na poziomie ok. 3640 kWh/rok.
EN
This paper presents the project "Ecobuilding" livestock for ten sows with piglets lactating together, equipped with a liquid solar collectors, heat pumps and four geothermal wells to reduce the energy input to the reheating the animals. Energy initially charged from solar collectors, and during its surplus in the summer stored in special drilling, allows in autumn and winter re-utilization and thus no use of electricity of traditional origin. Heating 10 slots piglets by traditional infrared radiators (175 W) consumes 42 kWh/day, (7644 kWh/year) of electricity. Assuming that the power unit of roof of "Ecobuilding" q = 670 W/m?, we can gain 293.62 kWh/day (107 171.3 kWh/year) taking into account demand of installations and heat pumps at around 3640 kWh/year.
Przeprowadzono badania instalacji do odzysku ciepła z odwiertów geotermalnych za pomocą pompy ciepła, celem określenia funkcjonalności oraz efektywności energetycznej tego systemu. Pomiary prowadzono od 12.12.2011 r. do 14.02.2012 r. w laboratorium energii odnawialnej ("Ekobudynek"), które zaopatrzone jest w pompę ciepła, zbiornik buforowy, dwa odwierty geotermalne i ciepłomierze. Badania dotyczyły określenia ilości ciepła pozyskanego z gruntu, jego stabilności cieplnej oraz nakładów energetycznych związanych z eksploatacją systemu. Uzyskano średnio 0,538 GJ ciepła dziennie pozyskanego przez system, dzienne zużycie energii elektrycznej przez pompę ciepła wyniosło średnio 47,7 kWh, moc chwilowa systemu była stabilna i średnio wyniosła 6,313 kW, współczynnik efektywności układu (COP) wyniósł 3,051.
EN
Investigations of the installation for recovery of heat from geothermal boreholes with a heat pump were carried out, with aim to determine the functionality and energy efficiency of the system. Measurements were performed from 12.12.2011 to 14.02.2012 at laboratory of the renewable energy ("Ecobuilding") which is equipped with the heat pump, the buffer container, two geothermal boreholes and heat meters. Examinations concerned determining the quantity of acquired ground heat, its heat stability and energy expenditure related to the use of the system. On average 0.538 GJ of heat gained by the system per day was obtained, the daily consumption of electricity by the heat pump averaged 47.7 kWh, the momentary power of the system was stable and on average came to 6.313 kW, the coefficient of performance of the system (COP) was 3.051.
W artykule przedstawiono wyniki badań terenowych przeprowadzonych w okolicach Norymbergi (Bawaria, Niemcy), skupiając się na wybranych zagadnieniach związanych z zagospodarowaniem przestrzennym, układem urbanistycznym i architekturą wsi. zaobserwowano zwarte układy zabudowy wsi. Stwierdzono stosunkowo chaotyczną zabudowę gospodarstw rolnych przy jednoczesnym wysokim wskaźniku intensywności zabudowy poszczególnych siedlisk. Zauważono nietypowe proporcje wielkości budynków: największe są domy mieszkalne rolników, mniejsze lub równe rozmiarami budynki inwentarsko – składowe.
EN
The article presents the results of the field studies carried out in the area of Nuremberg (Bavaria, Germany) focusing on selected issues related to rural planning, urban design and rural architecture. Dense patterns of villages’ built-up areas have been noted. It has also been observed that a relatively chaotic built-up of farms is accompanied by a high intensity built-up index of individual settlements. Unusual proportions of building sizes have been found: the biggest are farmers’ houses, smaller or equal in size are livestock or storage buildings.
The article presents part of knowledge regarding about technology and welfare on dairy cattle buildings. In the paper shows the relationship between animal welfare and farming technology.
Modernizacji zabudowy rodzinnych gospodarstw rolnych towarzyszą z reguły zmiany w zagospodarowaniu działki siedliskowej. Przykładem w tym artykule są działki gospodarstw ukierunkowanych na produkcję bydlęcą zlokalizowane na terenie gminy Domaniów. Przeanalizowano powierzchnie wybranych działek, gdzie wielkości poszczególnych działek składają się z części zabudowanych, komunikacyjnych i uprawowych. Analizie poddano także wskaźniki intensywności zabudowy oraz wskaźniki wykorzystania powierzchni działek.
EN
Modernization of buildings on the family farms is accompanied, as a rule, by changes in management farmstead plots. This study used the farmsteads provided for cattle raising farms located within Domaniów commune, as an example. The area of selected plots was surveyed considering their consisting of the built-on parts, communication parts and the cultivable (arable) parts. Building-on intensity indices and plot surface utilization indices were also analysed.
W pracy przedstawiono wyposażenie gospodarstw w budynki inwentarskie w zależności od kierunku i stopnia uproszczenia produkcji roślinnej oraz oszacowano stopień wykorzystania powierzchni budynków inwentarskich. Badania przeprowadzono w 116 rozwojowych obiektach położonych na terenie woj. małopolskiego. W badanych gospodarstwach odnotowano 369 szt. budynków gospodarskich z czego 71% stanowiły budynki murowane a 29% tzw. budynki lekkie. Średnia wartość odtworzeniowa budynków wynosiła 9,5 tys. zł*ha-1 UR. Powierzchnia obiektów inwentarskich tj. obór i chlewni średnio wykorzystywana była zaledwie w 25%.
EN
The paper presents the number of livestock buildings in farms, depending on plant production trend and simplification level, and estimates the degree of floor space being used in livestock buildings. The research was carried out in 116 developing objects located within Małopolskie (Lesser Poland) Voivodship. In the examined farms there were 369 farm buildings, including 71% of brick buildings and 29% of the so-called lightweight buildings. Average replacement value of buildings was 9.5 thousand PLN/ha of arable land. On average, total floor space of livestock buildings, that is cowsheds and pigsties, was used in 25% only.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.