the stuffing seal requirements. The first stuffing leads to compression and gradual reduction, while the second stuffing essentially does not deform. Stuffing deformation fills the gap in the sealing hole, creating a sealing layer. The compression rate is 0.43%, 8.45%, and 12.64%, indicating that the locking stress should be more than 2000 N. The temperature at the weld is heated by heat conduction and distributed in a concentric circle. Thermal stress will influence the 50 mm barrier, but the 100 mm boundary will be mostly unaffected. Actually, the thermal stress that destroys the weld seal may be reduced by adjusting the heater output or raising the gas injection rate. During the beginning of the in-situ heat injection, the temperature of the heating rods rises simultaneously with the outlet temperature. Consequently, both show opposite tendencies. The heat generated by the heating rods will cause the injected gas to be preheated in advance.

wymaganiom przyszłości pod względem zapewnienia odpowiedniej ilości surowców energetycznych?

accumulated in bituminous shale rock commonly known in the world as "shale gas". The information was as much exciting as rather unexpected, and certainly not anticipated by a straight majority of the community professionally dealing with prospecting for bitumen. Well, nature is uncontrollable, it plays tricks on us and can often be surprising. The surprises may be favourable but sometimes they may bring negative effects. It is a great challenge to the Polish world of science and technology to sort out the information chaos associated with shale gas, by gradually isolating the facts which in the future may become the basis for a really strong incentive for the national economy. The article presents some important facts known from the world and domestic literature, related to prospecting and extraction of shale gas.

o powszechnie stosowanej na świecie angielskiej nazwie "shale gas". Informacja tyleż ekscytująca, co i raczej nieoczekiwana, a już na pewno nie przez większość społeczności profesjonalnie parającej się poszukiwaniem bituminów. Cóż, natura jest niepokorna, płata różne figle i niespodzianki: zarówno takie, jakie sprzyjają cywilizacji, jak i takie, które mogą przynieść negatywne skutki. Wielkim wyzwaniem dla polskiego świata nauki i techniki jest uporządkowanie chaosu informacyjnego związanego z gazem łupkowym oraz stopniowe wyodrębnianie tych faktów, które w przyszłości mogą stanowić dla krajowej gospodarki podstawę bardzo poważnego bodźca. W artykule przedstawiono ważniejsze fakty znane z literatury światowej i polskiej, związane z poszukiwaniem i eksploatacją gazu łupkowego.

ores but this method is not effective for the shale ore. In existing technology of shale ore enriching, this ore is in considerable degree not used and passes to waste material. In this study, the bioextraction process was carried out with a Polish cupriferous black shale ore coming from Lubin-Głogów region on a large laboratory scale. This process was carried out in the „Biomel” batch reactor during 28 days with temperature control (40o C), continuous aeration and mixing (300 r.p.m.). There were used two bacterial cultures A.ferooxidans F7-01 and A.thiooxidans T1- 01. Simultaneously, a control test was performed with thymol as a bacteriostatic substance. A concentration of Cu, Ni, Zn, Pb ions was determined by ASA method every three-four days. The results of investigations confirm our assumptions that Polish black shale ore could be a source of many metals by bioleaching in acid medium. We can suggest that 50% of copper contained in shale is a chalcocite because bioleaching of them was the most effective. The effect of bioleaching sphalerite contained in black shale ore was very low. We have not succeed in bioleaching galena. The following conclusion can be drown: batch strains used in our study convert PbS into PbSO4, which is sparingly soluble and forms precipitate.

0,03% V. Tworzą ją przede wszystkim łupki bitumiczne, które składają się głównie z minerałów ilastych, węglanów, substancji organicznej i detrytycznego kwarcu. W łupkach bitumicznych metale występują w formie siarczków i tzw. związków „sandwiczowych”, w których metale tworzą połączenia organometaliczne z węglowodorami, np. porfiryny niklowe. Właściwości rudy łupkowej czynią ją niewzbogacalną metodą flotacji, stosowaną z pozytywnym skutkiem do wzbogacania rud piaskowcowych i węglanowych. W istniejących technologiach wzbogacania ruda łupkowa jest w znacznym stopniu niewykorzystana i przechodzi do odpadów. Od wielu lat wiadomo, że ruda ta winna być wzbogacana osobno, właściwymi dla niej metodami, ale dopiero od niedawna nowe technologie eksploatacyjne umożliwiają oddzielne pozyskiwanie łupka. W tej sytuacji wydaje się zasadne prowadzenie badań nad biohydrometalurgiczną przeróbką rudy łupkowej. W pracy przedstawiono wyniki bioekstrakcji polimetalicznego, smolistego łupka miedzionośnego, pochodzącego z rejonu lubińsko-głogowskiego. Po wstępnej obróbce zawierał on: 5,6% Cu, 0,017% Ni, 0,67% Pb, 0,2% Zn, 0.014% Co, 0,014% Ag, 0,014% Mo, 0,035% V, 0,03% As. Materiał biologiczny stanowiły, wcześniej wyizolowane i zaadaptowane do jonów Cu, Ni, As i Ag, autochtoniczne szczepy bakterii rodzaju Acidithiobacillus. Były to szczepy A.ferrooxidans F7-01 i A.thiooxidans T1-01, przechowywane w muzeum szczepów Katedry Biologii Stosowanej i Eksperymentalnej Uniwersytetu Opolskiego. Proces prowadzono w dużej skali laboratoryjnej w bioreaktorze. Oceniając przebieg bioługowania porównano wyrażoną w procentach ilość wyługowanej miedzi, niklu, cynku i ołowiu w kolejnych dniach trwania procesu. Stwierdzono, że polski łupek miedzionośny bardzo łatwo ulega procesowi bioługowania w środowisku kwaśnym. Najpierw bioługują siarczki miedzi, a dopiero po ich połowicznym wyługowaniu rozpoczyna się bioługowanie niklu. Należy przypuszczać, że 50% miedzi zawartej w łupku to miedź chalkozynowa, gdyż minerał ten bioługuje się najłatwiej. Po wyługowaniu chalkozynu (Cu2S) rozpoczyna się bioługowanie niklu. Zawarty w łupku sfaleryt (ZnS) bioługuje bardzo słabo, a bioługowania galeny PbS nie stwierdzono.

monocetylowo-polietyleno-wo-glikolowego (C16E23). Stwierdzono, że wszystkie te reagenty powodują podobną flotację minerałów miedzi, ołowiu oraz łupków co wskazuje, że rozdział minerałów Cu i Pb od łupków za ich pomocą nie jest skuteczny.

was found that copper and lead minerals floated similarly as the carbon-containing shale particles. It suggests that satisfactory separation of bitumen-bearing shale particles from copper and lead minerals with the help of the applied collectors is not possible.

wyprodukowanego wypełniacza - kompozytu mieszanki mineralnej, do betonu smołowego, wykonanego również z zastosowaniem grysów łupkowych. Wypełniacz taki po zmieszaniu z piaskiem i grysami stanowi tzw. mieszankę mineralną, a po dodaniu lepiszcza, beton bitumiczny (smołowy lub asfaltowy). Uzyskane wyniki porównano z betonem smołowym na takich samych grysach ale z tradycyjnym wypełniaczem. Wprowadzono również cztery nowe wskaźniki wytrzymałościowe.

traditional lime filler. The concrete with new filler shows similar properties as with the traditional filler except for much more compressive strength. Four new strength indices were also implemented.