Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Antracyt dolnośląski - kopalina zapomniana

Górecki Jerzy, Sermet Edyta

Górnictwo Odkrywkowe

|

2022

|

R. 63, nr 1

11--16

PL

W okresie likwidacji kopalń w Dolnośląskim Zagłębiu Węglowym (DZW) udokumentowano w części złóż ZG Chrobry i ZG Victoria jedyne w Polsce złoże antracytu Wałbrzych-Gaj. Wykorzystując istniejącą infrastrukturę powierzchniową i wyrobiska podziemne, utworzono Zakład Wydobywczo-Przeróbczy Antracytu, który działał w latach 1994-1998. Po skreśleniu zasobów antracytu z krajowego bilansu, pozostawione w złożu zasoby w ilości około 46 mln ton zaliczono do resztkowych zasobów bilansowych węgli DZW. Możliwe wydaje się zagospodarowanie nie udostępnionej i nie rozciętej do tej pory partii złoża przez nowy zakład górniczy. Antracyt, ta zapomniana dolnośląska kopalina o dużym i rosnącym znaczeniu surowcowym oraz wysokich cenach na rynku światowym, czeka na wykorzystanie w przyszłości.

EN

During the liquidation of mines in the Lower Silesian Coal Basin (LSCB), the only Polish anthracite deposit, Wałbrzych-Gaj, was documented in part of the ZG Chrobry and ZG Victoria deposits. Using the existing surface infrastructure and underground workings, the Anthracite Mining and Processing Plant was established, which operated in the years 1994-to1998. After deleting the anthracite resources from the national balance, the resources left in the deposit, in the amount of about 46 million tonnes, were included in the residual balance resources of DZW coal. It seems possible to develop a part of the deposit that has not been made available and has not been shared so far by a new mining plant. Anthracite, this forgotten Lower Silesian mineral with the large and growing importance of raw materials and high prices on the world market, is waiting to be used in the future.

2

Restrukturyzacja górnictwa węgla kamiennego w Zagłębiu Wałbrzyskim

Podolski Robert, Ptak Miranda

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2020

|

nr 6

16--25

PL

Artykuł, na tle uwarunkowań krajowych, przedstawia proces likwidacji kopalń węgla kamiennego w Dolnośląskim Zagłębiu Węglowym oraz próby przeciwdziałania jego skutkom społecznym: bezrobociu, emigracji pracowników i starzeniu się społeczeństwa.

EN

In 1989, by way of several decisions, the first post-communist government introduced an econo- mic reform based on strong monetarism and limited market freedom, which referred, in particular, to coal mines. The mining industry assumed the role of the so-called „inflation anchor", thanks to the prices of coal being lower than the cost of obtaining it. In the case of the coal mining industry in Lower Silesia, its liguidation was determi- ned by the appeal of the Mining Commission of the Wałbrzych NSZZ Ruda" minę were put into liguidation on 1 January 1991 and in January 1992, respectively. However, the decision to liguidate the mines of the Lower Silesian Coal Basin was not accompanied by an in-depth analysis of its effects, despite the fact that it concerned an area where the mining industry and companies working in it employed, e.g. in the Nowa Ruda region, 70-80% of the małe workforce! The process of minę liguidation was accompanied by the liguidation of plants of various industries. As a result, at the end of 1992, approx. 50 thousand unemployed persons were registered in the Wałbrzych Voivodeship. Managers of the Lower Silesian mines tried to limit the negative effects of liguidation on the local labour market by creating new business entities with the mines1 assets and employees. This process was intended, among other things, to stimulate the economic development of the region and minimise collective redundancies of minę teams. In the years 1991-1994, 27 new business entities were established on the basis of the assets of Wałbrzyskie KWK (Wałbrzych Hard Coal Mines), which, in May 1995, employed approx. 2,000 people. The assets of KWK „Nowa Ruda" („Nowa Ruda" Hard Coal Minę) enabled the launch of e.g. an open pit mining plant for rock deposits and comprehensive production of wood, as well as of undertakings from the agricultural and food as well as tourist industries. Dramatic unemployment (over 30%) and huge emigration of the young generation contributed to the creation of the Wałbrzych Special Economic Zone by the government in 1997. Its success was determined by very favourable tax conditions and a valuable workforce for investors. However, Wałbrzych - the „Capital" of the zone - is not able to take advantage of these opportunities, as the deindustrialisation process has led to a decrease in the number of inhabitants by approx. 30 thousand and to the development of an unfavourable age structure. The most dynamie part of the society left, leading to a lack of manpower and even very beneficial undertakings having no chance of being implemented.

3

Thermal history of the Carboniferous strata in the northern part of the Intra-Sudetic Basin (SW Poland): a combined Raman spectroscopy and organic petrography study

Botor Dariusz, Toboła Tomasz, Waliczek Marta

Acta Geologica Polonica

|

2020

|

Vol. 70, no. 3

363--396

EN

Raman spectroscopy and vitrinite reflectance measurements of dispersed organic matter from Carboniferous shales in boreholes in the northern part of the Intra-Sudetic Basin were used for thermal history reconstruction. Microscopic investigations have shown that the organic matter is dominated by the vitrinite maceral group. In analysed samples, organic matter shows a varied degree of thermal alteration determined by the mean random vitrinite reflectance (VRo) ranging from 0.72% to 3.80%. Mean apparent maximum vitrinite reflectance (R’max) values reached 4.98%. The full width at half maximum of D1 and G bands in Raman spectra are well-correlated with mean VRo and R’max. Thermal maturity in the boreholes shows a regular increase with depth. Geological data combined with Raman spectroscopy and mean vitrinite reflectance results indicate that the analysed Carboniferous strata reached maximum paleotemperatures from c. 110 to c. 265°C. The regional paleogeothermal gradient in the late Paleozoic was c. 80°C/km. The Variscan heating event presumably caused a major coalification process of organic matter. The Carboniferous–Permian magmatic activity must have contributed to high heat flow, adding to the effect of sedimentary burial on the thermal maturity.

4

Polskie zagłębia węgla kamiennego : zarys historii badań Państwowego Instytutu Geologicznego

Jureczka Janusz, Ihnatowicz Adam, Zdanowski Albin

Przegląd Geologiczny

|

2019

|

Vol. 67, nr 7

578--583

EN

Geological studies of the Polish coal basins - namely the Upper Silesian Basin, the Lower Silesian Basin and the Lublin Basin - are diverse due to the differences in the extent of exploration and coal mining activities, as well as the complicated political history of each basin. This paper presents a review of the most important geological works performed after World War II on the territory of Poland. The studies conducted by the Polish Geological Institute (PGI) were of critical importance, especially those which were concentrated on the geology and stratigraphy of Carboniferous strata. It should be emphasized that the PGI made a great contribution to the discovery and subsequent evaluation of coal resources in the Lublin Coal Basin. Equally important are exploration endeavors and coal resource evaluation conducted by the PGI in the other two Polish coal basins. In addition, the PGI initiated and performed investigations of coalbed methane.

5

Polskie zagłębia węgla kamiennego : przegląd informacji i badań geologicznych

Jureczka J., Nowak G. J.

Przegląd Geologiczny

|

2016

|

Vol. 64, nr 9

617--630

EN

Polish bituminous coal basins are associated exclusively with Carboniferous deposits, differing in origin and geological structure. This paper presents only a short review of papers mainly of Polish authors on the geological structure, stratigraphy of coal-bearing deposits, quality of coal, as well as selected aspects of economic geology of three Polish bituminous coal basins: the Upper Silesian Coal Basin (USCB), Lower Silesian Coal Basin (LSCB) and Lublin Coal Basin (LCB). The paper provides also an overview on the investigations made on the interpretations of the origin of Polish coal deposits over the last 20 years with an emphasis on coal facies studies. The paper content is related to the conference entitled "Polish Coal” of the 3 rd Polish Geological Congress, which is planned in Wroclaw in September 2016. This conference covers a broad spectrum of issues such as: geology of coal basins and coal deposits, coal-bed methane, economic geology, petrology and geochemistry of coal, as well as origin, coalification and quality of coal.

6

Historia eksploatacji węgla kamiennego na polu „Piast” w Nowej Rudzie na Dolnym Śląsku z uwzględnieniem zjawiska wyrzutów gazów i skał

Bodlak M., Borzęcki R., Zibrow A.

Hereditas Minariorum

|

2016

|

Vol. 3

53--81

PL

Górnictwo węgla kamiennego w rejonie Zacisza w Nowej Rudzie przez większość swojej historii borykało się z licznymi, naturalnymi zagrożeniami. Początkowo głównym zagrożeniem były tu wody opadowe, które przenikając szczelinami z powierzchni do podziemnych wyrobisk powodowały ich zatopienie, nieraz całkowicie uniemożliwiając dalsze urabianie węgla kamiennego. Pod koniec XIX wieku, po podjęciu eksploatacji w ławach łupków ogniotrwałych, pojawiało się także niebezpieczeństwo samozapalenia występujących w nich wkładek węgla kamiennego. Największe zagrożenie stanowiły jednak wyrzuty gazów i skał. Artykuł prezentuje unikalne, niepublikowane dotychczas, materiały (sprawozdania, mapy i szkice sytuacyjne) dotyczące przypadków wyrzutów o największej sile. Znajdują się one w zbiorze dokumentów pokopalnianych przechowywanych w archiwum Muzeum Górnictwa Węglowego w Nowej Rudzie.

EN

In 1941 the old coal mine of Ruben (“Piast Nowa Ruda”) in Nowa Ruda saw the biggest gas and rock outbursts in the history of mining on the current Polish territory. The outburst was also the most tragic causing the death of 187 miners. Tis article discusses important documents related to that tragic accident. The authors came into possession of the documents courtesy of the private owner of the museum of the Coal Mine in Nowa Ruda. There was a need to summarize the history of mining as there are chances for the resumption of coal mining in the area of the discussed mine. The research concerning the not yet fully understood problem of gas and rock outbursts revealed those outbursts played a decisive role in mining. Therefore any resumption of mining could be an unprecedented opportunity to start research in this area. Throughout the history of exploitation of the mines “Ruben” and “Piast” there were more than 1200 gas and rock outburst, and 13 accidents in which a total of 241 miners were killed, most of whom were the victims of the outburst of 1941. After analyzing the history of the mine, attention has been drawn to the political and social background of the history of Nowa Ruda. The largest number of gas and rock outburst occurred in periods when the mine underwent pillaging exploitation and during the personnel problems. It is argued that indication of the influence of the human factor as the cause of accidents seems to be unreasonable for the time before 1927. In the indicated period the miners were only beginning to learn about carrying out excavations under the ever changing conditions and trying to understand the phenomenon of gas and rock outburst.

7

Resztkowe zasoby Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego - bez szans na podziemne zgazowanie?

Sermet E., Górecki J.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2013

|

nr 85

287--294

PL

W roku 2000 zakończono wydobycie węgla w Dolnośląskim Zagłębiu Węglowym. Resztkowe, rozproszone zasoby bilansowe siedmiu złóż wynoszą około 360 mln ton węgli, głównie typów 34-42. Występują one w bardzo trudnych warunkach geologiczno-górniczych eksploatacji. Ponowne zagospodarowanie złóż tradycyjnymi metodami jest wątpliwe. Na podstawie dotychczasowego stanu wiedzy nie można również liczyć na efektywne stosowanie podziemnego zgazowania węgla. W złożach nie ma dostatecznej ilości węgli energetycznych, a pokłady są cienkie i zaburzone tektonicznie. Oznacza to, że jakiekolwiek dalsze zagospodarowanie złóż w rejonie Wałbrzycha i Nowej Rudy na znaczącą skalę jest praktycznie niemożliwe.

EN

In 2000 coal extraction was completed in the Lower Silesian Coal Basin. Residual, dispersed resources of seven deposits amount to about 360 million tons of coal, mainly of types 34-42. They are in very difficult geological and mining conditions. Their redevelopment with use of traditional methods is questionable. Based on the current state of knowledge, the effective use of underground coal gasification is not possible. The deposits do not have enough amount of steam coals and seams are thin and tectonically disturbed. This means that any further development of deposits in the areas of Wałbrzych and Nowa Ruda on larger industrial scale seems to be virtually impossible.

8

Węgiel kamienny Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego w obrazach mikroskopowych

Nowak G. J.

Prace Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

T. 197

5--78

PL

W pracy zaprezentowano w formie tablic fotograficznych składniki mikroskopowe – macerały i mikrolitotypy występujące w węglu kamiennym Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego (DZW). Dolnośląski węgiel kamienny reprezentuje osady górnego karbonu; występuje w obrębie dwóch jednostek litostratygraficznych – formacji z Wałbrzycha i formacji z Żaclerza. Przemysłowa, podziemna eksploatacja węgla ostatecznie zakończyła się z końcem lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. Praca składa się z dwóch części – opisowej oraz ilustracyjnej zawierającej 24 tablice fotograficzne. Część tekstowa wprowadza czytelników w niektóre aspekty geologii DZW, metodykę badań petrologicznych węgla, a także pokrótce charakteryzuje litotypy węgla, przedstawia klasyfikację macerałów grup witrynitu, liptynitu i inertynitu oraz mikrolitotypów węgla kamiennego. Końcowy rozdział zawiera najważniejsze informacje na temat petrografii dolnośląskiego węgla kamiennego. W części ilustracyjnej zaprezentowano typowe dla węgli DZW macerały grup witrynitu, liptynitu i inertynitu oraz mikrolitotypy (w sumie 138 mikrofotografii), a także jedną tablicę pokazującą miospory z karbońskich roślin węglotwórczych.

EN

The publication presents images of microscopic constituents of bituminous coals of the Lower Silesian Coal Basin (LSCB). These coals represent the Upper Carboniferous deposits. They are connected to two lithostratigraphical units called the Walbrzych and Zacler formations. The underground exploitation of coals in the Lower Silesian Coal Basin was abandoned in the 1990s, mostly due to deposit depletion. The first part of the publication introduces readers into some aspects of geology of the Lower Silesian Coal Basin, methods of coal petrography as well as presents lithotype, maceral and microlithotype classifications. In the end of that part of the publication, the outline on petrography of coals of Lower Silesian Coal Basin is added. The main goal of the publication is to present photo plates, showing macerals and microlithothypes occurring in bituminous coals of the LSCB. They illustrate typical macerals of vitrinite, liptinite and inertinite groups as well as microlithothypes occurring in the Lower Silesian bituminous coals (138 microphotographs in total). Additionally one of the plates presents miospores characteristic for these coals

9

Skład chemiczny wód powierzchniowych niecki wałbrzyskiej w 20 lat po likwidacji kopalń węgla kamiennego

Chudy K., Bajor M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2011

|

nr 445 Hydrogeologia z. 12/1

43--50

PL

W niniejszym artykule zaprezentowano wyniki prac, których celem była ocena parametrów jakości wód na obszarze poddanym silnej antropopresji górnictwa węgla kamiennego w rejonie niecki wałbrzyskiej, gdzie przeobrażenia środowiska trwały kilkaset lat. Skutkami tak długotrwałej działalności górniczej są trwałe zmiany w środowisku przyrodniczym. Negatywne oddziaływanie eksploatacji górniczej w byłym Dolnośląskim Zagłębiu Węglowym nie zakończyło się z chwilą zaprzestania wydobycia węgla kamiennego. Dziś, 20 lat od zamknięcia ostatniej kopalni, negatywny wpływ hałd, osadników wód kopalnianych oraz wypływów z zalanych wyrobisk jest nadal widoczny, co potwierdzają przeprowadzone i przedstawione badania.

EN

Negative influence of mining activities in the former Lower Silesia Coal Basin remained even after the end of mining. This article presents results of research whose main aim was to evaluate the quality parameters of water in the area exposed to strong anthropopressure as a result of coal mining in the Walbrzych Basin. This region was undergoing environmental transformation for hundreds of years. The results of this long-lasting mining activity are permanent and can be easily seen. Today, twenty years after liquidation of the last coal mine, negative influence of mining facilities (mine waste disposal, sediment ponds of mining waters, outflows from inundated pits) can be still noticeable, which is confirmed by the research.

10

Baza zasobowa węgla kamiennego Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego - zmiany w okresie restrukturyzacji górnictwa i perspektywy zagospodarowania

Ihnatowicz A., Jureczka J.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2008

|

nr 429

51-57

PL

W artykule omówiono stan zasobów złóż węgla kamiennego pozostawionych po likwidacji kopalń w Dolnośląskim Zagłębiu Węglowym. W 1990 roku - rozpoczynającym restrukturyzację górnictwa - w 7 złożach zagłębia (w tym 5 eksploatowanych) było 457 min t zasobów bilansowych 1313 min t zasobów pozabilansowych, głównie węgla koksowego, specjalnego i antracytu. Obecnie, po zakończeniu eksploatacji i całkowitej likwidacji wszystkich kopalń, zasoby geologiczne całego zagłębia stanowią wyłącznie zasoby pozabilansowe w ilości 369 min t. Pojawiająca się w ostatnich latach koniunktura na światowych rynkach węgla (zwłaszcza na węgiel koksowy) spowodowała zainteresowanie niektórymi złożami węgla zlikwidowanych kopalń i możliwościami wznowienia eksploatacji. Wśród złóż kopalń wałbrzyskich na większą uwagę zasługuje złoże kopalni Victoria (pola Barbara i Witold). Występuje tu niemal wyłącznie węgiel koksowy, specjalny i antracytowy. Jego zasoby w pokładach o grubości przynajmniej 1,20 m (kryterium stosowane obecnie do obliczenia zasobów przemysłowych węgla koksowego i specjalnego) wynoszą ok. 58,5 min t. Ujemną cechą tego złoża są niekorzystne warunki geologiczno-górnicze, w tym zwłaszcza zagrożenia gazowe i wyrzutowe. Interesujące mogłyby być również zasoby antracytu w złożu Wałbrzych-Gaj (jedyne tego typu złoże w Polsce), jednak wobec całkowitej likwidacji infrastruktury kopalni, w tym szybów, zasoby te wydają się być stracone (ok. 20 min t zasobów przemysłowych przed zakończeniem eksploatacji). W podobnej sytuacji są pozostałe złoża w rejonach Wałbrzycha i Nowej Rudy; niewielkie ilości zasobów o znaczeniu przemysłowym, trudne warunki geologiczno-górnicze i brak dostępu do ztóż ze względu na całkowitą likwidację szybów wydają się wykluczać możliwości ich udostępnienia metodami górniczymi, czyli poprzez budowę nowych kopalń. Można jednak założyć ponowne zagospodarowanie tych złóż w przyszłości metodami niekonwencjonalnymi poprzez zgazowanie pokładów węgla.

EN

The paper presents the study results concerning the hard coal reserves still existing after closure of coal mines in the Lower Silesian Coal Basin (SW Poland). In 1990, when the coal industry restructuring process started, there were seven coal deposits (of which five still under exploitation). They consisted of 457 million tons of economic and potentially economic reserves and 313 million tons of potentially economic reserves represented mainly by coking coal, anthracite coal and anthracite. Nowadays, after the end of coal mining, the geological reserves of the Lower Silesian Coal Basin are 369 million tons of potentially economic reserves. The boom that occurred over the last years in the world coal market (especially demand for coking coal) has caused an increased interest in the abandoned coal deposits and possibilities of exploitation reopening. In the Wałbrzych area, the most interesting among the existing coal deposits is that of the former Victoria mine (Barbara and Witold coalfields). It predominantly contains coking coal, anthracite coal and anthracite. Its reserves amount to 58.5 million tons (calculated for at least 1.20 m thick seams). Disadvantage of the deposit is unfavourable geological and mining conditions, especially danger of coal and gas outburst. The anthracite reserves of the Wałbrzych-Gaj deposit (the only Poland's deposit of this type) are interesting, but as the entire mine's processing buildings, shafts etc. have been pulled down, the reserves seem to be lost (approx. 20 million tons just before the end of mining). The remaining deposits in the Wałbrzych and Nowa Ruda regions are in a similar situation. Insignificant amounts of economic reserves, difficult mining conditions, total demolishment of mineshafts and processing plant buildings etc. give no chance for exploitation by deep mining methods through establishing of new mines. It can be assumed that the potential future development of coal deposits in the Lower Silesian Coal Basin is possible by unconventional methods, like the underground gasification of coal seams.

11

Rekultywacja hałd na terenach górniczych wałbrzyskich kopalń węgla kamiennego w latach 1960-2005

Wójcik J.

Przegląd Górniczy

|

2007

|

T. 63, nr 3

23-28

PL

Artykuł opracowano na podstawie danych archiwalnych dotyczących wielkości powierzchni zwałów oraz zrekultywowanej powierzchni hałd w latach 1960-2005. Porównano tempo rekultywacji zwałów z dynamiką przyrostu powierzchni tych form. Ustalono, że w ostatnich 37 latach rozwoju górnictwa węglowego w Wałbrzychu i okolicy (1960-1996) powierzchnia hałd wzrosła z 147,6 ha do 305,1 ha (o 157,3 ha), zrekultywowano natomiast ogółem 181,5 ha zwałów (59,5 % powierzchni wszystkich hałd). Po likwidacji kopalń, w latach 1997-2005, zrekultywowano 42,3 ha nieczynnych już hałd. W 2005 r. w sumie było zrekultywowane 73,4 % powierzchni zwałów. Tempo prac rekultywacyjnych nie było zadowalające: największe w latach 1960-1986, po 1986 r. prace te przebiegały znacznie wolniej. Wolno postępujący przyrost rekultywowanych powierzchni i słaby stopień rekultywacji większości hałd był uwarunkowany: wieloletnimi zaniedbaniami oraz stosunkowo późno rozpoczętą rekultywacją (w 1960 r), niewłaściwą gospodarką odpadami w kopalniach, polegającą m.in. na składowaniu na powierzchni dużych ilości skal płonnych, co przyczyniało się do szybkiego przyrostu powierzchni hałd, preferowaniem sypania trudnych do rekultywacji zwałów stożkowych, brakiem wystarczających funduszy, wyspecjalizowanych jednostek zajmujących się pracami rekultywacyjnymi oraz długofalowych koncepcji rekultywacji zwałów w Wałbrzychu i okolicy.

EN

The paper has been worked out on the basis of archival data concerning soil heaps areas as well as reclaimed spoil heap area in the years 1960-2005. The rate of spoil heaps reclamation and dynamics of their area increase are compared. It has been stated that in the last 37 years (1960-2005) of coal mining development in Wałbrzych and its surroundings spoil heaps area increased from 147.6 ha to 305.1 ha (by 157.3 ha), however 181.5 ha of spoil heaps have been reclaimed (59.5 % of the all spoil heaps). After liquidation of mines in the years 1997-2005 42.3 ha of idle spoil heaps have been reclaimed. The rate of reclaiming operations has not been satisfying: the biggest in the years 1960-1986, after 1986 the works ran considerably slower. Slowly progressing increase of reclaimed areas and low degree of spoil heaps majority reclamation has been conditioned by: [i] long-term neglects as well as relatively late started reclamation (1960), [ii] wrong spoil management in mines, consisting - among others - on storage of big quantities of rock on the surface, what contributed to quick increase of spoil heap area, [iii] preference of the cone-shaped damps difficult to reclaim, [iv] lack of sufficient funds, specialised units for reclamation works as well as long-term conception of reclamation spoil heaps in Wałbrzych and its surroundings.

12

Petrographic, chemical-technological and geochemical characteristics of the coal from the coal seams 430 and 448 in the "Victoria" coal mine (Lower silesian Coal Basin, LSCB)

Parzentny H.

Górnictwo i Geologia

|

2007

|

T. 2, z. 4

69-82

EN

The researched per/metabituminous coal had few metamorphic signs resulting from closeness of vulcanite intrusions. Petrographic contents, values of technological indices, contents of major and trace elements in the coal differ insignificantly as compared with the values determined by other authors. The author of this study was probably the first to determine the contents of As, Ba, Cd, Rb, Sb and Sr in the Lower Silesian Coal Basin (LSCB) coals. The elements (Ni>Co>Ba=Sr> Pb>Cr=Rb>Mn>As Cd Sb>Ag Zn) have higher affinity to mineral matter than to organic matter of the coal, while V and Cu have stronger connection with organic matter than mineral matter of the coal.

PL

Badany węgiel per/metabitumiczny miał nieliczne oznaki przeobrażeń wywołanych bliskością intruzji wulkanitów. Skład petrograficzny, wartości wskaźników technologicznych, zawartość głównych i śladowych pierwiastków w węglu nieznacznie różnią się od wartości określonych przez innych autorów. Zawartość As, Ba, Cd, Rb, Sb i Sr w węglach DZW autor określił prawdopodobnie jako pierwszy. Pierwiastki (Ni>Co>Ba=Sr>Pb>Cr=Rb>Mn>As Cd Sb>Ag Zn) cechuje na ogół silniejsze powinowactwo z materią mineralną niż z organiczną węgla, natomiast V i Cu są silniej związane z materią organiczną niż z mineralną węgla.

13

Zastosowanie powierzchniowych badań geochemicznych do oceny zagrożenia gazowego na obszarach zlikwidowanych kopalń Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego

Dzieniewicz M., Korus A., Kotarba M., Sechman H., Fiszer J.

WUG : bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie

|

2006

|

nr 6

38-40

PL

W artykule przedstawiono wyniki powierzchniowych badań geochemicznych i pomiarów strumienia gazów złożowych dopływających do strefy przypowierzchniowej, wykonanych w latach 1997-2001 i 2004-2005 na obszarach niecki wałbrzyskiej i niecki noworudzkiej. Wykonane badania geochemiczne były realizowane w wariancie gazu wolnego. Maksymalne stężenia metanu i dwutlenku węgla pomierzone w strefie przypowierzchniowej wynosiły odpowiednio ok. 50% obj. i 17% obj. Do pomiarów strumienia gazów złożowych dopływających do powierzchni wykorzystano zmodyfikowaną metodę komór statycznych. Maksymalne dopływy metanu i dwutlenku węgla wynosiły odpowiednio 620 dm3/m2godz i 330 dm3/m2godz. Analiza uzyskanych wyników na tle opracowanego modelu geologiczno-złożowego wykazała, że główna przyczyną obecności podwyższonych stężeń gazów złożowych w strefie przypowierzchniowej jest działanie tzw. "tłoka wodnego". Znajomość mechanizmów migracji gazów i ich dynamiki dopływu do powierzchni pozwoliły na opracowanie skali potencjalnych zagrożeń występujących na obszarze niecki wałbrzyskiej.

EN

The authors provide results of surface geochemical survey and measurements of coal-bed gases flow to the near-surface zone carried on in the years 1997-2001 and 2004-2005 in the areas of the Wałbrzych and the Nowa Ruda troughs. For geochemical survey the "free gas" method was applied. Maximum concentrations of methane and carbon dioxide measured in the near-surface zone were about 50 vol.% and 17 vol.%, respectively. Measurements of coal-bed gases flow were run using the modified static chambers method. Maximum measured flows of methane and carbon dioxide were 620 dm3/m2h and 330 dm3/m2h, respectively. Analysis of the results referred to the geological model of hard-coal deposits revealed that the main factor controlling the presence of coal-bed gases in the near-surface zone is the socalled "water piston effect". Recognition of both gas migration mechanisms and dynamics of their flow towards the Earth surface enabled the preparation of categorization (scale) of potential hazards encountered in the area of the Wałbrzych Coal District.

14

Dojrzałość termiczna węgli Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego na tle ich petrografii i genezy

Nowak G. J.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2000

|

nr 391

89-146

PL

Obiektem badań były węgle z pokładów formacji wałbrzyskiej (namur A i częściowo B) i żaclerskiej (westfal A-C) Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego (DZW). Porównanie zawartości trzech grup macerałów w węglach z poszczególnych pokładów stało się podstawą badań facjalnych węgli. Analiza środowisk akumulacji badanych pokładów wskazuje, że węgle z rejonu wałbrzyskiego reprezentują torfowiska leśne typu reotroficznego, natomiast z obszarów noworudzkiego i słupieckiego oprócz torfowisk leśnych, także torfowiska ombrotroficzne, czy też typ mieszany. Węgiel z badanych pokładów charakteryzuje się zróżnicowanym stopniem uwęglenia. Ro witrynitu wykazuje najczęściej wartości od 0,63 do ponad 3%. Wzrost stopnia uwęglenia w DZW obserwuje się z NW ku SE, zgodnie z kierunkiem głównych uskoków w zagłębiu. Uwęglenie zostało spowodowane pogrzebaniem pokładów i dopływem strumienia cieplnego. To drugie zjawisko było znaczące dla węgli o wyższym stopniu uwęglenia. Zachodziło ono w dwóch etapach: wcześniejszym (powestfalskim) związanym z obecnością ogniska magmowego i późniejszym (przypadającym na perm bądź trias-jurę) wynikającym z krążenia roztworów hydrotermalnych. Przepływ strumienia cieplnego następował z wykorzystaniem istniejącego systemu uskoków. Metamorfizm termiczny miał natomiast zasięg ograniczony tylko do stref bezpośredniego kontaktu magmy z pokładami węgla. W profilu pokładu węgla nie stwierdzono wpływu warunków panujących w czasie depozycji materiału organicznego na wielkość stopnia uwęglenia.

EN

Coal of seams from Wałbrzych (Namurian A and partly Namurian B) and Zacler (Westphalian A-C) formations from the Lower Silesian Coal Basin (LSCB) were examined. Comparison of the mean content of three maceral groups for the seams was the base for coal facies studies. Analysis of peat-forming environments points out the forest rheotrophic mires of coal seams studied from the Wałbrzych region. However for coal beds of both the Nowa Ruda and Słupiec areas ombrotrophic and mixed mires are also characteristic. Random vitrinite reflectance (Ro) mostly varies from 0.63 to over 3%. The increase of coal rank is observed from NW towards SE, which is the main fault direction in the LSCB. Coalification in the basin reflects a combination of burial and high heat flow. This second factor was significant for forming of high rank coals. Two stages of this process took place: prior (post Westphalian) related to the presence of magmatic centre and later (Permian or Triassic-Jurassic) connected with hydrothermal fluids influence. For heat flow existing fault system was used. However, a range of thermal metamorphism was restricted only to narrow zones where magma contacted with coal seams. The differentiation of vitrinite reflectance in a vertical seam profile depends rather on thermal evolution of a coal bed, than on depositional conditions in the mire.

15

Prognoza regionalna i lokalna zagrożenia wyrzutami gazów i skał

Kozłowski B.

WUG : bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie

|

1998

|

nr 6

15-20

PL

Publikacja podejmuje problem zakresu występowania i klasyfikacji zagrożeń wyrzutami gazó i skał w zakładach górniczych Górnośląskiego i Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego. Powołując się na Rozporządzenie Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 14.04.1995 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych, przedstawiono zakres wymaganej prognozy regionalnej oraz lokalnej zagrożeń wyrzutowych.

EN

The publication undertakes the question of the range of occurrence and classification of gas and rock burst hazards in mining operation units of Upper and Lower Silesian Coal Areas. Pursuant to the Ordinance of the Minister of Industry and Trade of I4.04.1995 on Health and Work Safety in Mining Operation and Specialistic Fire-fighting Protection in Underground Mining Operations presented is the scope of the required regional and local prognostications for the hazards.