Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Social and ethical issues of the military use of Artificial Intelligence and effects on democracies

Négyesi Imre

Scientific Journal of the Military University of Land Forces

|

2025

|

Vol. 57, No.1(215)

85--102

EN

Nowadays, Artificial Intelligence (AI) is becoming increasingly important, and this is no exception in the military, because, thanks to machine-learning algorithms, computers can now perform complex tasks semi-independently. In military operations, the leaders are forced to risk, and in some cases sacrifice, human lives. The question arises as to what happens when command decisions are made by AI. The author has already addressed the issue of the military application of AI in several publications. In this paper, the social and ethical issues involved in military applications and other human aspects of AI have been some of the subjects of the investigation. The subsequent sections summarise the use of AI, for military purposes in particular, from the perspective of its potential impact on democracy. The article concludes with an overview of the international state of regulation of AI, without claiming to be exhaustive, but with a particular focus on the rules governing military use.

PL

Sztuczna inteligencja jest współcześnie coraz ważniejsza w prawie każdym aspekcie działalności ludzkiej i wojsko nie stanowi tu wyjątku. Dzięki algorytmom uczenia maszynowego komputery są w stanie wykonywać zadania wojskowe. Ale podczas operacji wojskowych dowódcy nierzadko ryzykują, a w niektórych sytuacjach poświęcają życie ludzkie. Pojawia się zatem pytanie, co dzieje się, gdy decyzje podejmowane są przez sztuczną inteligencję. Problematykę militarnego zastosowania sztucznej inteligencji autor poruszał już w kilku publikacjach, w niniejszym artykule skupiając swą uwagę na kwestiach społecznych i etycznych związanych ze stosowaniem sztucznej inteligencji przez wojsko, a także prezentując cywilny punkt widzenia. W kolejnych częściach artykułu przedstawiono wykorzystanie sztucznej inteligencji, zwłaszcza do celów militarnych, z perspektywy jej potencjalnego wpływu na demokrację. Artykuł kończy się przeglądem wybranych międzynarodowych regulacji użycia sztucznej inteligencji, który uwzględnia przede wszystkim zasady jej wykorzystania do celów wojskowych.

2

Sustainable use of methane globally. Selected social and environmental aspects

Hildebrandt Robert, Marszowski Ryszard

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2024

|

z. 195

189--202

EN

Purpose: in the cognitive space, the article focuses on the issue of sustainable methane emissions, which can be seen as an approach aimed at controlling and reducing methane emissions into the atmosphere in a way that takes into account the balance between the emission and removal of this gas, in order to reduce its impact on climate change. Methodology: the theses presented in the article were verified using the following methods: literature review, critical analysis of literature, analysis and comparison of documents and an example of good practices. Result: in recent years, issues related to sustainable development and environmental protection have become central topics in the international arena. One of the key elements of this debate is the role of methane as a greenhouse gas and the question of whether its use can contribute to sustainable development or pose a potential threat to the environment. Originality: the key task is to develop a strategy that will allow for the effective use of methane while minimizing negative effects on the environment. Innovative technologies, stringent regulations and international cooperation are the key to achieving this goal and turning the use of methane into an opportunity for sustainable global development.

3

Protection of post-industrial cultural heritage. A task for smart societies

Marszowski Ryszard, Hildebrandt Robert

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2024

|

z. 194

329--343

EN

Culture - this is what remains when you forget everything you have learned. S. Lagerlof Purpose: In the cognitive space of the article, an important and significant social challenge arises, which is the preservation of cultural heritage in transformed post-industrial areas. Methodology: the theses presented in the article were verified using the following methods: literature review, critical analysis of literature, analysis and comparison of documents and an example of good practices. Result: the literature research confirms that the protection of cultural heritage is an important factor in socio-economic development. By preserving and using cultural heritage, the economic, cultural and social value of transformed post-industrial areas can be increased. Originality: The literature research confirms that the protection of cultural heritage is an important factor in socio-economic development. By preserving and using cultural heritage, the economic, cultural and social value of transformed post-industrial areas can be increased.

4

Akceptacja społeczna a gospodarka o obiegu zamkniętym

Żubrowska-Sudoł Monika

Wodociągi - Kanalizacja

|

2024

|

nr 6

30--34

5

Society and urban space in their reciprocal relationship: directions of change

Karwińska Anna, Jopek Dorota

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2024

|

T. 52

465--486

EN

Man lives and acts within social space, which is the result of all individual and group activities, accumulating in time and space. These activities transform the physical environment of a person in such a way that it supports, to the greatest extent possible, the realization of individual and collective aspirations and expectations. The space created in this way becomes an area of relations between various actors and constitutes both physical space and its imaginary model in human consciousness. The article provides an overview of the mutual relations between human communities and space. The paper aims to analyse theoretical approaches in this area that define the role of the city’s community in the process of shaping its space and the impact of the quality of urban space on its users. A review of the current state of research, which is largely limited to the sociology of architecture and urban planning, has allowed for the identification of both research gaps and directions of research on these relationships. These have been indicated as recommendations and conclusions. In this context, the authors also cite examples of research and projects carried out in interdisciplinary expert teams, which constituted important threads in developing sociological research on urban space in Poland.

PL

Człowiek żyje i działa w przestrzeni społecznej, która jest efektem wszelkich działań indywidualnych i grupowych, kumulujących się w czasie i przestrzeni. Działania te przekształcają środowisko fizyczne człowieka w taki sposób, aby w jak największym stopniu wspierało realizację indywidualnych i zbiorowych aspiracji i oczekiwań. Powstała w ten sposób przestrzeń staje się obszarem relacji pomiędzy różnymi aktorami i stanowi zarówno przestrzeń fizyczną, jak i jej wyimaginowany model w ludzkiej świadomości. Artykuł stanowi przegląd wzajemnych relacji między człowiekiem a przestrzenią. Celem pracy jest analiza teoretycznych podejść w tym zakresie, które określają rolę społeczności miasta w procesie kształtowania jego przestrzeni oraz wpływu jakości przestrzeni miejskiej na jej użytkowników. Przegląd stanu badań w dużej mierze ograniczony do socjologii architektury i urbanistyki pozwolił na określenie zarówno luk badawczych, jak i kierunków badań nad tymi relacjami, które zostały wskazane jako rekomendacje i wnioski. W tym kontekście Autorki przytaczają także przykłady badań i projektów realizowanych w interdyscyplinarnych zespołach eksperckich, które stanowiły ważne wątki w rozwoju badań socjologicznych nad przestrzenią miejską w Polsce.

6

Analysis of companies’ approach to sustainable products development: quality, environment, society, cost

Siwiec Dominika, Pacana Andrzej

System Safety : Human - Technical Facility - Environment

|

2024

|

Vol. 6, iss. 1

79--88

EN

Sustainable product development is becoming essential to meet market, but also climate challenges. However, this is problematic mainly because of the need to make many complex decisions at the early stages of product development. Due to limited research in this area, the aim was to analyse the approach of companies to sustainable development when designing new products and improving products already on the market. This approach was considered according to the key aspects of sustainable product development, i.e.: quality (customer satisfaction with use), environment (impact in the life cycle), society (changes in the social environment) and cost. Pilot studies were conducted among manufacturing companies. These were surveys with a Likert scale, in which the following were verified: i) the frequency of actions taken regarding verified aspects, and ii) the degree to which these aspects were taken into account during product development. It was shown, for example, that the most frequently undertaken actions are those related to product costs, then quality, and slightly less often, environment and society. A similar phenomenon was observed in the case of the degree to which these aspects were taken into account in product development activities, which was additionally confirmed by the results of statistical analysis according to the sign test in the STATISTICA program. The results of the pilot studies confirmed the validity of conducting in-depth fundamental studies to determine clear rules and relationships that condition the consideration of key aspects within the framework of sustainable product development.

7

Działalność parlamentarna Stanisława Kalinowskiego

Gałyga Zuzanna

Przegląd Geofizyczny

|

2024

|

Z. 1-2

69--73

PL

Głównym celem artykułu było poznanie i ukazanie działalności parlamentarnej Stanisława Kalinowskiego oraz jego wpływu na zmiany prawne w odradzającej się po wojnie Polsce. Profesor Kalinowski, jako przedstawiciel oświaty oraz parlamentarzysta, w swoich wystąpieniach podejmował tematy związane m.in. z organizacją nauki w szkołach oraz jej finansowania. Dzięki analizie stenogramów zapisywanych w trakcie posiedzeń Senatu oraz Sejmu z dwudziestolecia międzywojennego, zostały przytoczone wydarzenia, które miały bezpośredni wpływ na przemiany w polskim systemie edukacji oraz międzynarodową współpracę naukową.

EN

The main goal of the article was to learn and present the parliamentary activities of Stanisław Kalinowski and his influence on legal changes in Poland, which was reborn after the war. Professor Kalinowski, as a representative of education and a parliamentarian, discussed topics in his speeches, including: the organization of education in schools and its financing. Thanks to the analysis of transcripts recorded during the meetings of the Senate and the Sejm from the interwar period, events were cited that had a direct impact on changes in the Polish education system and international scientific cooperation.

8

Stosunek Polaków do polityki obronności państwa w obliczu zagrożenia wojną

Lewińska-Krzak Monika

Kwartalnik Bellona

|

2024

|

Nr 2

59--74

PL

Z badań wynika, że wojna Rosji z Ukrainą negatywnie wpłynęła na poczucie bezpieczeństwa Polaków, zwiększyły się zwłaszcza ich obawy przed rozprzestrzenieniem się konfliktu zbrojnego na terytorium naszego kraju. W artykule podjęto próbę określenia poziomu gotowości polskiego społeczeństwa do obrony kraju, stanu dotychczasowego przygotowania społeczeństwa oraz jego chęci doskonalenia swoich umiejętności obronnych na wypadek potencjalnej wojny. W trakcie badań starano się zweryfikować następującą hipotezę: realne zagrożenie bezpieczeństwa granic Polski wzbudziło w społeczeństwie chęć obrony ojczyzny w razie wojny, a także spowodowało większe zainteresowanie ćwiczeniami wojskowymi oraz innymi szkoleniami z zakresu obronności. Podstawowy materiał badawczy do analizy stanowiły aktualne badania ankietowe Fundacji Instytut Badań Rynkowych i Społecznych (IBRIS) oraz Fundacji Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS), natomiast jako punkt odniesienia przyjęto wcześniejsze badania o podobnej tematyce.

EN

The research shows that the war between Russia and Ukraine has had a negative impact on the sense of security of Poles. In particular, their fears of the spread of armed conflict on the territory of our country have increased. The article attempts to determine the level of readiness of Polish society to defend the country, the state of preparation of society to date and its willingness to improve its defensive skills in the event of a potential war. The research attempted to verify the following hypothesis: a real threat to the security of Poland’s borders aroused in society a desire to defend their homeland in the event of war, and also caused their greater interest in military exercises and other training in the field of defense. Basic research material for the analysis consists of current survey studies at the Institute for Market and Social Research Foundation (IBRIS) and the Public Opinion Research Center Foundation (CBOS Foundation), while earlier studies on similar topics were adopted as a reference point.

9

The voice of society in designing public recreational spaces (PRS) in an urban environment

Zysk Elżbieta, Zalewska Katarzyna

Economics and Environment

|

2024

|

No. 1

art. no. 715

EN

Global urban population growth, climate change, and the energy crisis pose significant challenges for the local authorities and encourage a shift in local policy-making towards sustainable development. Local governments have to cater to public needs and expectations regarding recreational spaces and environmental protection by implementing innovative infrastructure solutions, including those based on renewable energy sources. In recent years, the debate on urban planning has centred on the placemaking approach and the implementation of the 15-minute city and smart city concepts. This novel approach promotes sustainable urban development that relies on the links between the natural environment, the economy, and society. The aim of this study was to explore the possibilities of urban planning solutions and the components of urban infrastructure that contribute to sustainable urban development in the context of improving the quality of local life. Local community needs were identified in a questionnaire survey and during a field investigation. The study was conducted in a medium-sized Polish city where public recreational spaces were redesigned in line with the principles of sustainable urban development. The results were used to propose universal urban development projects that address local needs and rely on renewable energy sources to create a sustainable future for society, the natural environment, and the climate.

PL

Globalny wzrost liczby ludności miejskiej, zmiany klimatyczne i kryzys energetyczny stanowią poważne wyzwania dla władz lokalnych i zachęcają do zmiany lokalnej polityki w kierunku zrównoważonego rozwoju. Władze lokalne muszą zaspokajać potrzeby i oczekiwania społeczne w zakresie przestrzeni rekreacyjnych i ochrony środowiska poprzez wdrażanie innowacyjnych rozwiązań infrastrukturalnych, w tym opartych na odnawialnych źródłach energii. W ostatnich latach debata na temat planowania urbanistycznego koncentrowała się na podejściu do tworzenia miejsc oraz wdrażaniu koncepcji 15-minutowego miasta i inteligentnego miasta. To nowatorskie podejście promuje zrównoważony rozwój miast, który opiera się na powiązaniach między środowiskiem naturalnym, gospodarką i społeczeństwem. Celem niniejszego badania było zbadanie możliwości rozwiązań urbanistycznych i rodzajów elementów infrastruktury miejskiej w zakresie zrównoważonego rozwoju miast w kontekście poprawy jakości życia lokalnego. Potrzeby społeczności lokalnej zostały zidentyfikowane w badaniu ankietowym i podczas badania terenowego. Badanie przeprowadzono w średniej wielkości polskim mieście, w którym przeprojektowano publiczne przestrzenie rekreacyjne zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich. Wyniki zostały wykorzystane do zaproponowania uniwersalnych projektów rozwoju miast, które zaspokajają lokalne potrzeby i opierają się na odnawialnych źródłach energii, aby stworzyć zrównoważoną przyszłość dla społeczeństwa, środowiska naturalnego i klimatu.

10

The problem of aggression in the surrounding reality and literature on the example of Elfriede Jelinek's novel "Die Klavierspielerin"

Kominek Łukasz

Studia Bezpieczeństwa Narodowego

|

2023

|

R. 13, Nr 28

53--70

EN

The aim of this work is to analyze and evaluate aggression occurring in the reality that surrounds us and its description in literature on the example of the novel by the Nobel Prize winner Elfriede Jelinek. The main research problem of the work was defined in the form of a question: how does aggression change a person? The secondary goal was to identify the elements of the social system, which, as a result of passivity, can lead to serious disturbances that are dangerous not only for a given individual, but also for other participants of social life. The following research methods were used in the work: analysis and synthesis, which allowed for the appropriate interpretation of the existing data, induction and deduction, which allowed finding the answer to the research question considered in the work. An analysis of sources, monographs, and scientific articles dealing with the researched subject was also used.

PL

Celem przedmiotowej pracy jest analiza i ocena agresji występującej w otaczającej nas rzeczywistości oraz jej opis w literaturze na przykładzie powieści noblistki Elfriede Jelinek. Główny problem badawczy pracy określono w formie pytania: jak agresja zmienia człowieka? Celem pobocznym natomiast było wskazanie elementów systemu społecznego, który w wyniku bierności może doprowadzać do poważnych zaburzeń niebezpiecznych nie tylko dla danej jednostki, ale również dla innych uczestników życia społecznego. W pracy zastosowano następujące metody badawcze: analizę i syntezę, które pozwoliły na odpowiednią interpretacje zastanych danych, indukcję i dedukcję, które pozwoliły na znalezienie odpowiedzi na rozważne w pracy pytanie badawcze. Zastosowano również analizę źródeł, monografii, artykułów naukowych traktujących o badanej tematyce.

11

Rozwiązania i działania z zakresu polityki społecznej w kontekście bezpieczeństwa wewnętrznego państwa

Nastaj-Sałek Karolina

Studia Bezpieczeństwa Narodowego

|

2023

|

R. 13, Nr 27

45--56

PL

Celem artykułu jest określenie zakresu definicyjnego polityki społecznej oraz analiza kierunków, instrumentów oraz czynników, które mają wpływ na charakter polityki społecznej w zakresie bezpieczeństwa wewnętrznego. Głównym problemem badawczym jest pytanie: Jakie rozwiązania oraz programy w dziedzinie polityki społecznej mogą mieć wpływ na poprawę bezpieczeństwa społecznego? W pracy postawiono hipotezę główną, która zakłada, iż skuteczne rozwiązania w dziedzinie polityki społecznej mogą mieć pozytywny wpływ na poprawę bezpieczeństwa społecznego. Hipoteza dodatkowa stanowi o tym, że programy wspierające osoby zagrożone wykluczeniem społecznym, takie jak świadczenia socjalne, programy aktywizacyjne czy budownictwo mieszkań socjalnych, mogą zmniejszyć poziom przestępczości i przemocy w społeczeństwie. W każdym kraju system obronny ma istotny wpływ na formułowanie polityki społecznej. Liczy się sytuacja polityczna w kraju, czy system obronny jest silny i czy istnieje możliwość ataku ze strony sąsiedniego państwa. System obrony narodowej wpływa na formułowanie polityki społecznej w dwojaki sposób. Po pierwsze, ponieważ duża część dochodu narodowego przeznaczana jest na sektor obronny, nie jest możliwe przyjmowanie programów społecznych bez niezbędnego wsparcia finansowego na przyjęcie i realizację polityk społecznych. Po drugie, rząd musi poświęcać wiele uwagi sektorowi obronnemu, przez co pozostaje on społecznie zaniedbany. Dziedzina polityki społecznej jest rozległa. W rzeczywistości w dużej mierze służy do zdefiniowania społeczeństwa. Obejmuje większość tego, co społeczność wspólnie robi, aby chronić swoich najsłabszych członków, ale musi także zaspokajać potrzeby społeczne wszystkich. W pracy zastosowano następujące metody badawcze: analizę oraz syntezę, które umożliwiły interpretacje danych zastanych oraz definiowanie, które pozwoliło na określenie jednoznaczności terminów, które zostały zastosowane w pracy. W artykule została wykorzystana również metoda analizy dokumentów.

EN

The aim of the article is to determine the definitional scope of social policy and to analyze the directions, instruments and factors that affect the nature of social policy in the field of internal security. The main research problem is the question: What solutions and programs in the field of social policy can improve social security? The paper presents the main hypothesis, which assumes that effective solutions in the field of social policy can have a positive impact on improving social security. An additional hypothesis states that programs supporting people at risk of social exclusion, such as social benefits, activation programs or construction of social housing, can reduce the level of crime and violence in society. In each country, the defense system has a significant impact on the formulation of social policy. What counts is the political situation in the country, whether the defense system is strong and whether there is a possibility of an attack from a neighboring country. The national defense system affects the formulation of social policy in two ways. First, because a large part of the national income is spent on the defense sector, it is impossible to adopt social programs without the necessary financial support for the adoption and implementation of social policies. Secondly, the government has to devote a lot of attention to the defense sector, which is why it remains socially neglected. The field of social policy is vast. In fact, it is largely used to define society. It covers most of what the community does collectively to protect its most vulnerable members, but it must also meet the social needs of all. used at work. The article also uses the document analysis method.

12

The FCM model as a method of public space management

Abramiuk Inna

Przestrzeń i Forma

|

2023

|

nr 54

57--74

EN

The work presents the results of research that focus on creating high-quality public space through the involvement of society and taking into account the opinions of various stakeholder groups. The main goal is to understand how the concepts of "man-space-management" can be integrated in the process of creating high-quality public places in accordance with the principles of UN-Habitat. An important research aspect is the development of FCM (Fuzzy Cognitive Maps) models and various scenarios for the development of public space, which will enable the effective use of financial resources by the government, non-governmental organizations and private investors. The research is based on the opinions of the Zielona Góra community, which were collected through "placegame" workshops and questionnaires.

PL

Praca prezentuje wyniki badań, które skupiają się na tworzeniu wysokiej jakości przestrzeni publicznej poprzez zaangażowanie społeczeństwa i uwzględnienie opinii różnych grup interesariuszy. Głównym celem jest zrozumienie, w jaki sposób można integrować koncepcje "człowiek-przestrzeń-zarządzanie" w procesie kreacji miejsc publicznych o wysokiej jakości, zgodnych z zasadami ONZ Habitat. Istotnym aspektem badawczym jest opracowanie modeli FCM (Fuzzy Cognitive Maps) oraz różnych scenariuszy rozwoju przestrzeni publicznej, które umożliwią efektywne wykorzystanie zasobów finansowych przez samorząd, organizacje pozarządowe i prywatnych inwestorów. Badania opierają się na opiniach społeczności miasta Zielona Góra, które zostały zebrane za pomocą warsztatów "placegame" oraz kwestionariuszy.

13

Znormalizowane systemy zarządzania a realizacja programów ESG

Bugdol Marek

Problemy Jakości

|

2023

|

R. 55, nr 6

2--7

PL

Cel: Celem niniejszego artykułu jest ukazanie możliwości realizacji programów ESG przy zastosowaniu istniejących znormalizowanych systemów zarządzania. Projekt badania/metodyka badawcza/koncepcja: W celu zapoznania się ze stanem dotychczasowych badań wykorzystano przegląd literatury. Zastosowana procedura była zgodna z zasadami badań prowadzonych w obszarach zarządzania i biznesu. W opracowaniu wykorzystano przykładowe programy ESG realizowane przez wiodące firmy z branży przemysłowej. Wyniki/wnioski: Firmy posiadające systemy zarządzania jakością i/lub systemy zarządzania środowiskowego zdecydowanie lepiej radzą sobie w realizacji programów ESG. Dzieje się tak, ponieważ w systemach tych zawartych jest wiele kryteriów, które w bezpośredni sposób można wykorzystać do realizacji takich programów. Szczególnie pomocne są badania kontekstu zewnętrznego i wewnętrznego, potrzeb i oczekiwań interesariuszy, dokonywanie przeglądu wymagań i przeglądów zarządzania, realizacja planów jakości i środowiska, stosowanie pełnego podejścia procesowego i nadzorowanie procesów zewnętrznych. Ograniczenia: Przegląd literatury nie jest doskonałym sposobem pozyskiwania informacji. W artykule przedstawiano jedynie ogólne wytyczne realizacji programów ESG, które muszą być dostosowane do potrzeb konkretnych organizacji. Zastosowanie praktyczne: Wyniki badań mogą być przydatne do wdrażania programów ESG na podbudowie znormalizowanych systemów zarządzania. Oryginalność/wartość poznawcza: Łączenie systemów zarządzania z programami ESG jest rozwiązaniem stosunkowo nowym.

EN

Purpose: The aim of this article is to show the possibilities of implementing ESG programs using existing standardized management systems Design/methodology/approach: To get acquainted with the current state of research a literature review was used. The procedure used was consistent with the principles of research conducted in the areas of management and business. The study uses exemplary ESG programs implemented by leading companies from the industrial sector. Findings/conclusions: Companies with quality management systems and/or environmental management systems are much better at implementing ESG programs. This is because these systems contain many criteria that can be directly used to implement such programs. Particularly helpful are studies of the external and internal context, stakeholder needs and expectations, reviewing requirements and management reviews, implementing quality and environmental plans, applying a full process approach and supervising external processes. Research limitations: A literature review is not a perfect way to obtain information. The article presents only general guidelines for the implementation of ESG programs, which must be adapted to the needs of specific organizations. Practical implications: The research results may be useful for implementing ESG programs based on standardized management systems. Originality/value: Combining management systems with ESG programs is a relatively new solution.

14

ESG i JST. Co łączy te skróty?

Saracyn Marta

Nowa Energia

|

2023

|

nr 5/6

118--119

PL

Zrównoważony rozwój staje się coraz istotniejszy dla społeczeństwa, przedsiębiorstw, ale także dla banków. Udzielanie finansowań, czy to ze środków publicznych, czy prywatnych, podlega ocenie czynników środowiskowych, społecznych i zarządczych w obszarze zrównoważonego rozwoju. Takie analizy mogą bazować na ocenie zgodności z zasadą „nie czyń poważnych szkód”, tzw. DNSH (z ang. do no significant harm), ale także na innych, przyjętych przez instytucje, podejściach. Wszystkie te działania łączy coraz powszechniej stosowany skrót ESG.

15

Social assessment of the paradigm of multifunctional rural development – A case study of the Mazowieckie voivodeship

Sobolewska-Mikulska Katarzyna, Bielska Anna, Sajnóg Natalia

Economics and Environment

|

2023

|

No. 3

396--416

EN

The objective of the paper is the identification of priority directions of activities for multi-functional rural development, followed by their social assessment in the context of the paradigm of the multifunctionality of such areas. Consequently, the current assumptions of the idea were confronted with reality, and expectations were confronted with need. The analysis also covers the activity of respondents in the scope of activities for multifunctional development. According to the obtained results, progress and activities in the scope of the economic (development and modernisation of technical infrastructure, technological progress, innovativeness) and social function (development and modernisation of social infrastructure) are of key importance. The paper is based on the results of a survey conducted in 2021. The survey covered residents of rural areas in the Mazowieckie Voivodeship.

PL

Celem pracy jest identyfikacja priorytetowych kierunków działań na rzecz wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich, a kolejno ich ocena społeczna w kontekście paradygmatu wielofunkcyjności tych obszarów. W konsekwencji dokonano konfrontacji obecnych założeń idei względem realiów oraz konfrontacji oczekiwań względem potrzeb. Badaniu poddano również aktywność ankietowanych w ramach działań podejmowanych na rzecz wielofunkcyjnego rozwoju. Uzyskane wyniki wskazują, że kluczowy jest postęp i działania w ramach funkcji ekonomicznej (rozbudowa i modernizacja infrastruktury technicznej, postęp technologiczny, innowacyjność) i społecznej (rozbudowa i modernizacja infrastruktury społecznej). Praca powstała na podstawie wyników badań ankietowych zrealizowanych w 2021 roku. Badaniem objęto mieszkańców obszarów wiejskich województwa mazowieckiego.

16

Science and society - a new era for science communication in the context of sustainable development

Krzeczkowska Małgorzata, Slabon Adam

Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology

|

2023

|

R. 28, NR 1-2

121--134

EN

The high degree of interest in scientific topics (science and research) has been observed especially since the pandemic. This includes the ongoing transition of the chemical industry toward sustainability because the accompanied changes have to be coordinated in dialogue with society. Parallelly, there is increasing interest in science communication in general, as well as the increasing need for its proper understanding. How we communicate is probably today as important as what we communicate. The purpose of this study is to explore how society perceives science, research, scientific results, and their role in the modern world. The method used in the study was a diagnostic survey, and the data was collected using an online questionnaire. This study used a quantitative method. The results showed that science communication needs to be developed much more with special attention paid to the economic, social, and political context. The results analysed and integrated in this article could provide substantive suggestions and help develop science communication.

17

Konsultacje społeczne, przepis na sukces

Czerniawska Barbara

Zieleń Miejska

|

2022

|

Nr 9

28--30

PL

W ostatnich kilkudziesięciu latach na świecie, a zwłaszcza w krajach Unii Europejskiej, rośnie zapotrzebowanie na autentyczny udział obywateli w życiu publicznym i podejmowaniu decyzji, m.in. w zakresie zrównoważonego rozwoju. Coraz większą uwagę zwraca się na poziom zaangażowania i formy aktywności obywateli w rozwiązaniach opartych na zasobach przyrody (ang. nature-based solution, NBS) – definiowanych przez Komisję Europejską jako opłacalne (wydajne ekonomicznie), dostarczające równocześnie korzyści natury ekologicznej, ekonomicznej i społecznej, a także wspierające adaptację do zmian klimatu.

18

Reproduction of Human Capital as a Strategic Priority for Sustainable Development of Regions

Krasnonosova Olena, Mykhailenko Daria, Yaroshenko Ihor

Problemy Ekorozwoju

|

2022

|

Vol. 17, nr 1

293--300

EN

The main wealth of the country, its main strategic resource that can ensure political, economic, environmental, and spiritual growth, is human capital. Its intellectual, entrepreneurial, and productive potential, the ability to create and accumulate knowledge, implement it in the production of goods and services, develop unique technologies, invent new types of energy, materials, information, etc., is the engine of scientific and technological progress and innovative restructuring of the economy. Investment in human capital, in intelligence, in the health of the nation, in education and science, and in creating conditions for the normal functioning of everyone is a prerequisite not only for improving the quality of life of the people, but also for achieving the Millennium Goals and Sustainable Development Goals, advancing the country’s development, and its social and political stability. The research is aimed at developing theoretical, methodological, and practical provisions for the formation of strategic priorities for sustainable development of territories based on the reproduction of human capital. The theoretical basis was the available scientific works, certain provisions of normative legal acts, international framework documents, in particular from United Nations: Agenda 21 and the report Our Common Future, as well as local studies. The generalization of various scientific points of view regarding the category of human capital allowed us to establish that it is an integral part of its carrier, and therefore, it is proposed to understand as such a set of personal qualities of a person formed, developed, accumulated and preserved as a result of investments in productive abilities, personal qualities and motivational behavior of an individual, as well as the ability to develop and accumulate the necessary qualities that are in his property, which he uses in economic activities and which provides him with a corresponding income. The article substantiates the value of the category human capital for sustainable development. The territorial features of the reproduction of human capital are determined, based on which it is proposed to consider the region as space. It is proved that the reproduction of human capital occurs in the relationship and interdependence with the general periods of the life cycle of the generation, which served to distinguish the four phases of the reproduction of human capital. The architectonics of determining the strategic priorities of sustainable development of territories based on the reproduction of human capital, which is aimed at solving theoretical, methodological, and applied problems, is proposed.

PL

Głównym bogactwem kraju, jego głównym zasobem strategicznym, który może zapewnić rozwój polityczny, gospodarczy, środowiskowy i duchowy, jest kapitał ludzki. Jego potencjał intelektualny, przedsiębiorczy i produkcyjny, zdolność do tworzenia i gromadzenia wiedzy, wdrażania jej w produkcji towarów i usług, rozwijania unikalnych technologii, wynajdywania nowych rodzajów energii, materiałów, informacji itp. jest motorem postępu naukowo-technicznego i innowacyjności restrukturyzacji gospodarki. Inwestowanie w kapitał ludzki, w inteligencję, w zdrowie narodu, w edukację i naukę oraz w tworzenie warunków do normalnego funkcjonowania wszystkich jest warunkiem nie tylko poprawy jakości życia ludzi, ale także osiągnięcia Celów Milenijnych i Celów zrównoważonego rozwoju, w celu rozwoju kraju oraz wzrostu jego stabilności społecznej i politycznej. Badania mają na celu wypracowanie teoretycznych, metodologicznych i praktycznych zapisów dla kształtowania strategicznych priorytetów zrównoważonego rozwoju terytoriów w oparciu o wzrost kapitału ludzkiego. Podstawą teoretyczną były dostępne opracowania naukowe, niektóre zapisy normatywnych aktów prawnych, międzynarodowe dokumenty ramowe, w szczególności ONZ: Agenda 21 i raport Nasza Wspólna Przyszłość, a także opracowania lokalne. Uogólnienie różnych naukowych punktów widzenia w odniesieniu do kategorii kapitału ludzkiego pozwoliło ustalić, że jest on integralną częścią jego nosiciela, a zatem proponuje się rozumieć jako taki zespół cech osobowych ukształtowanej osoby, rozwijane, gromadzone i utrwalane w wyniku inwestycji w zdolności produkcyjne, cechy osobiste i zachowania motywacyjne jednostki, a także zdolność do rozwijania i gromadzenia niezbędnych cech znajdujących się w jej własności, którą wykorzystuje w działalności gospodarczej oraz co zapewnia mu odpowiedni dochód. Artykuł uzasadnia wartość kategorii kapitału ludzkiego dla zrównoważonego rozwoju. Określane są terytorialne cechy reprodukcji kapitału ludzkiego, na podstawie których proponuje się traktować region jako przestrzeń. Udowodniono, że reprodukcja kapitału ludzkiego zachodzi w relacji i współzależności z ogólnymi okresami cyklu życia pokolenia, co posłużyło do wyodrębnienia czterech faz reprodukcji kapitału ludzkiego. Zaproponowano architektonikę wyznaczania strategicznych priorytetów zrównoważonego rozwoju terytoriów w oparciu o reprodukcję kapitału ludzkiego, która ma na celu rozwiązywanie problemów teoretycznych, metodologicznych i aplikacyjnych.

19

Contribution of Adam Smith into management thought

Waliczko Tomasz, Sołek-Borowska Celina

Nowoczesne Systemy Zarządzania

|

2022

|

T. 17, nr 2

79--86

EN

Adam Smith was the first person to identify specialization and the division of labour as the main drivers of productivity. He also conceptualized the “invisible hand principle” which explains how, under the proper set of incentives, self-interested individuals are directed to pursue activities that benefit the whole of society. Both ideas are of utmost importance in the field of management. Specifically, successful managers are those who are able to create good “rules of the game” which align the incentives of labour with the goals of the firm. Smith’s contributions provide a foundation for the division of labour and demonstrate the importance of establishing the right “institutions” within a firm, calling it a fair reward system. The paper arrives at practical implications for managers from the paper of an eighteenth-century economist. The major goal of the paper is to reflect over the decision-making process which requires vast time consumption.

PL

Adam Smith był pierwszą osobą, która zidentyfikowała specjalizację i podział pracy jako główne siły napędowe produktywności. Opracował koncepcję „niewidzialnej ręki”, która wyjaśnia, w jaki sposób, przy odpowiednim zestawie bodźców, pojedyncze jednostki nastawione na osiąganie własnych celów są kierowane do wykonywania działań przynoszących korzyści całemu społeczeństwu. Obie idee mają ogromne znaczenie w dziedzinie zarządzania. W szczególności odnoszący sukcesy menedżerowie to ci, którzy są w stanie stworzyć dobre „zasady gry”, dostosowując zachęty do pracy do celów firmy. Wkład Smitha stanowi podstawę podziału pracy i pokazuje znaczenie ustanowienia właściwych „instytucji” w firmie, nazywając to sprawiedliwym systemem wynagradzania. Artykuł nawiązuje do praktycznych implikacji dla menedżerów nawiązując do wkładu osiemnastowiecznego ekonomisty. Głównym celem artykułu jest podjęcie próby zastosowania teorii z dziedziny ekonomii do dziedziny zarządzania.

20

Wiktor Ormicki jako badacz ziem wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej

Bukowska-Marczak Ewa

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2022

|

T. 67, nr 4

9--29

EN

The article aims to present the research interests of docent Wiktor Ormicki - a geographer and lecturer at Jagiellonian University. These revolved around the aspects of the eastern territories of the Second Polish Republic and manifested, among other things, in his habilitation thesis entitled Życie gospodarcze Kresów Wschodnich Rzeczypospolitej Polskiej (The Economic Life of the Eastern Borderlands of the Republic of Poland, Kraków 1929) His interests comprised the migration issues in the northeastern voivodeships. Ormicki left notes from his research trips to the eastern borderland, which were an interesting source for the analysis of the socio-economic life in the eastern provinces of the Second Polish Republic. He described the daily activities and customs of the inhabitants of these regions. He listed economic facilities (including brickyards, distilleries, and sawmills) operating in the places he visited. He also paid attention to the towns and villages and the natural environment at the eastern border. Both the travel notes and Ormicki’s scientific works are a valuable source for researchers of everyday life and the economy of the eastern border of interwar Poland.