W niniejszej pracy dokonano analizy ilości wymywanych pierwiastków (cynku, magnezu i manganu) jakie mogłyby wydostać się do środowiska z odpadów hutniczych wraz z zastosowaniem ich w budownictwie dróg i nawierzchni asfaltowych. Badanym materiałem były hałdy zawierające żużel stalowniczy, muł z oczyszczania spalin metodą mokrą z oczyszczalni z Dąbrowy Górniczej, świeży żużel oraz żużel po leżakowaniu zlokalizowane na terenie Zakładu Odzysku Surowców Madrohut Sp. Z o.o. w Krakowie. Analizy wymywanych pierwiastków dokonano metodą atomowej spektroskopii absorpcyjnej. Otrzymane wyniki porównano z zawartościami pierwiastków w różnych typach gleb celem określenia czy mogłyby okazać się toksyczne dla ekosystemu w pobliżu dróg. Badania wykazały, że największą zawartością oznaczanych pierwiastków cechują się hałdy z mułu po oczyszczaniu spalin metodą mokrą, natomiast w wielu przypadkach zawartość wybranych pierwiastków była poniżej granicy oznaczalności metodą ASA. Wykazano, że otrzymane wartości zawartości pierwiastków nie powinny stanowić zagrożenia dla środowiska w przypadku zastosowania odpadów jako surowca w budownictwie drogowym.
EN
In the presented paper, the amount of washed out elements (zinc, magnesium and manganese) from metallurgical wastes used for road construction might be released to the environment. The analysed samples were obtained from the wastes heaps containing slug and loam from the exhaust gases purification system in Dąbrowa Górnicza. The waste heaps were localized at site belonging to the Raw Materials Retrieval Company “Madrohut” Sp.Z o.o. in Kraków. The washed out elements’ concentrations were determined by means of Atomic Absorption Spectrometry. The obtained results were compared with the elements’ concentrations in various soils, to determine whether such materials could be toxic for the environment. It can be concluded that the highest concentrations of the elements was found in the loam samples, but in many instances, the elements’ concentrations were below the detection limits. It was shown, that the determined content of the examined elements should not be dangerous for the environment if used in road construction.
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Artykuł porusza kwestię wymywania żelaza z odpadów przemysłowych. Badaniom zostały poddane trzy próbki: piaski formierskie, żużel ze spalarni odpadów oraz żużel stalowniczy. Na każdą z próbek działano roztworami kwaśnymi imitującymi kwaśne deszcze. Następnie przeprowadzono pomiary wykorzystując metodę spektrometrii UV-Vis, aby sprawdzić ile żelaza (III) uwalnia się z tego typu odpadów.
EN
The article addresses the issue of iron leaching from industrial waste. Three samples were examined: foundry sands, slag from waste incineration, and steel slag. Each sample was treated with acidic solutions simulating acid rain. Subsequently, measurements were conducted using the UV-Vis spectrometry method to determine the amount of iron (III) released from these types of waste.
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W niniejszej pracy dokonano analizy, podczas której porównano zawartości chromu oraz potasu w ekstraktach z wybranych rodzajów żużli. Próbki poddane analizie zostały pobrane z hałd: żużlu stalowniczego z Ostrowca (warstwa wierzchnia i głęboka) oraz żużlu pochodzącego ze spalania odpadów komunalnych (różniącego się czasem składowania). Do wyznaczenia wybranych pierwiastków posłużono się techniką absorpcyjnej spektroskopii atomowej w przypadku chromu, natomiast do pomiaru ilości potasu zastosowano fotometrię płomieniową. Otrzymane wyniki wskazują, że żużel z procesu spalania opadów komunalnych charakteryzuje się wyższą zawartością chromu. W żużlu stalowniczym zauważalne jest obniżenie zawartości chromu w warstwie wierzchniej, co może wynikać z procesów wymywania, takich jak opady deszczu. W badanych próbkach stwierdzono większą ilość potasu niż chromu, zwłaszcza w żużlu uzyskanym ze spalania odpadów komunalnych, co jest rezultatem powszechnego występowania potasu w środowisku. Kryterium wyboru pierwiastków do analizy opierało się na ich potencjalnie negatywnym oddziaływaniu na środowisko, przede wszystkim chromu.
EN
In the present study, an analysis was carried out comparing the chromium and potassium contents of extracts from selected types of slag. Samples subjected to analysis were taken from heaps: steelmaking slag from Ostrowiec (top layer and the deep layer) and slag from municipal waste incineration (differing in the time of storage). Atomic absorption spectroscopy technique was used to determine the selected elements in the case of chromium, while flame photometry was used to measure the amount of potassium. The results obtained indicate that slag from the combustion process of municipal precipitation has a higher chromium content. In steelmaking slag, a reduction in chromium content in the surface layer is noticeable, which may be due to leaching processes such as rainfall. A higher amount of potassium than chromium was found in the samples, especially in slag obtained from municipal waste incineration, a result of the widespread occurrence of potassium in the environment. The criterion for selecting elements for analysis was based on their potential negative environmental impact, primarily chromium.
4
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W niniejszej pracy dokonano analizy wpływu czasu składowania hałd na zawartość wybranych pierwiastków metali ciężkich. Badanym materiałem były dwie hałdy szlamów i osadów pofiltracyjnych z oczyszczania gazów odlotowych, które różniły się czasem składowania. Analizowano je pod kątem wilgotności oraz zawartości cynku, manganu i chromu wykorzystując metodę absorpcyjnej spektroskopii atomowej. Hałda "Dąbrowa Stara", która pochodzi z przełomu roku 2020/2021 wykazała wilgotność na poziomie 39%. Natomiast hałda "Dąbrowa Nowa" została dostarczona we wrześniu 2021 r. i charakteryzowała się wilgotnością 47%. Otrzymane zawartości wody w próbkach zgadzają się z przedziałem otrzymanym przez firmę dla tego rodzaju surowca (30-50%). Badanie zawartości metali ciężkich wykazało największe stężenie cynku ze wszystkich oznaczanych pierwiastków, wyniosło ono dla próbki „Dąbrowa Stara” 17119 [μg/g], a dla próbki „Dąbrowa Nowa” 20385 [μg/g]. Najmniejszą ilość w badanych materiałach stanowił chrom, którego zawartość była nieznaczna. Dla próbki „Dąbrowa Stara” wartość oznaczonego stężenia wyniosła 127 [μg/g], a dla „Dąbrowa Nowa” 150 [μg/g]. Wykazano, że hałda "Dąbrowa Nowa" jest bardziej bogata w cynk, chrom i mangan niż hałda "Dąbrowa Stara". Różnice w zawartościach wykrywanych składników mogły być efektem wymywania ich np. poprzez opady deszczu co było spowodowane różnym czasem składowania obu hałd.
EN
In this publication, the effect of heap storage time on the content of the selected heavy metals was analysed. Two heaps of sludges and filter sludges from waste gas treatment, which differed in storage time, constituted the studied material. They were analyzed for moisture content and zinc, manganese and chromium concentrations using atomic absorption spectroscopy. „Dąbrowa Stara” heap, which dates back to the turn of 2020/2021, showed moisture content of 39%. The „Dąbrowa Nowa” heap, on the other hand, was delivered in September 2021 and had a moisture content of 47%. The obtained water contents in the samples agreed with the range obtained by the company for this type of raw material (30- 50%). The analysis of heavy metal contents showed the highest concentration of zinc of all determined elements, which was 17119 [μg/g] for the sample "Dąbrowa Stara" and 20385 [μg/g] for the sample "Dąbrowa Nowa". Chromium was the least abundant in the studied materials and its content was insignificant. For the sample "Dąbrowa Stara" the value of determined concentration was 127 [μg/g], and for "Dąbrowa Nowa" 150 [μg/g]. It was shown that the „Dąbrowa Nowa” is richer in zinc, chromium and manganese than the „Dąbrowa Stara”. The differences in the contents of the detected components could be the effect of their leaching e.g. by rainfall, which was caused by the different time of storage of the two heaps.
Artykuł ma na celu przedstawienie wpływu hałd na środowisko naturalne, poprzez omówienie przepisów prawa dotyczących funkcjonowania tych obiektów, a także analizę przypadku eksploatowanej hałdy. Część pierwsza dotyczy przepisów ustawy z dnia 10 lipca 2008 r. o odpadach wydobywczych oraz ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Szczegółowo przedstawiono jakie działania prawne należy podjąć na kolejnych etapach funkcjonowania hałdy kopalnianej jako obiektu unieszkodliwia odpadów wydobywczych czyli odpadów pochodzących z poszukiwania, rozpoznawania, wydobywania, przeróbki i magazynowania kopalin ze złóż. Wskazano na rozwiązania prawne, które zasługują na szczególną aprobatę, jak również na te, których zmianę należałoby przemyśleć. Omówiono także przetwarzanie odpadów jako możliwą metodę postępowania z odpadami wydobywczymi. W drugiej części dokonano analizy funkcjonującego rozwiązania jakim jest hałda odpadów pokopalnianych przy istniejącej KWK ROW Ruch „Marcel” PGG S.A. w Radlinie. Zidentyfikowano wpływ obiektu na środowisko i jego elementy, zwłaszcza ludzi w miejscu ich zamieszkania oraz krajobraz.
EN
The article aims to present the impact of mine dumps on the natural environment, by discussing the legal provisions regarding the operation of these objects, as well as analyzing the case of the exploited mine dump. The first part concerns the provisions of the Act of 10 July 2008 on extractive waste and the Act of 14 December 2012 on waste. It presents in detail what legal actions should be taken at the next stages of the mine heap operation as an object neutralizing mining waste, i.e. waste from exploration, recognition, extraction, processing and storage of minerals from deposits. Legal solutions that deserve special approval were indicated, as well as those whose change should be rethought. Waste processing was also discussed as a possible method of dealing with mining waste. The second part analyzes the functioning solution, which is a heap of mining waste at the existing KWK ROW Ruch "Marcel" PGG S.A. in Radlin. The object's impact on the environment and its elements were identified, especially people in their place of residence and landscape.
The aim of the work was a pilot cooperation of the VŠB-Technical University of Ostrava (VŠB-TUO) and Central Mining Institute Katowice (GIG) on a common problem of emissions of gases and dust particles from dumps and piles after mining and metallurgical activities. These heaps are the remains of intensive mining and metallurgical activities in the Czech-Polish border area. The main content of the work was to quantify the contents of heavy metals and polycyclic aromatic hydrocarbons in emissions from selected heaps, one on the Czech and one on the Polish side of the border. The result of this work is a model modeling of the secondary resuspension of dust particles in dependence on climatic conditions and estimation of ecological risk of emissions from thermally active dumps.
PL
Celem projektu była pilotażowa współpraca pomiędzy Uniwersytetem Technicznym VŠB w Ostrawie (VŠB-TUO) i Głównym Instytutem Górnictwa w Katowicach dotycząca wspólnego problemu emisji gazów oraz cząstkek pyłów pochodzących z hałd oraz zwałów powstałych w wyniku górniczej oraz hutniczej działalności. Badaniami objęto hałdy powstałe w wyniku intensywnej działalności górniczej i hutniczej w czesko-polskim pasie przygranicznym. Główne założenie realizowanej pracy polegało na ilościowym określeniu zawartości/stężeń metali ciężkich oraz wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w emitowanych gazach pochodzących z wcześniej wytypowanych hałd znajdujących się po obu stronach granicy na terenie Czech oraz Polski. Rezultatem prac było wykonanie modelu przedstawiającego rozprzestrzenienie wtórnej zawiesiny cząstek pyłu w zależności od warunków klimatycznych i wielkości emisji oraz oszacowanie ryzyka ekologicznego w związku z emisją gazów pochodzących z termalnie aktywnych hałd.
Różnorodność geologiczna terenu Geoparku Przedgórze Sudeckie i wielowiekowe tradycje górnicze tego obszaru mają przełożenie na widoczne do dzisiaj pozostałości dawnej działalności górniczej w postaci nieczynnych kamieniołomów, starych sztolni czy hałd. Obiekty te mają ogromny potencjał geoedukacyjny i geoturystyczny oraz mogą przyczynić się zarówno do popularyzacji wiedzy geologicznej, jak i rozwoju gospodarczego regionu.
EN
The geological diversity of the Sudetic Foreland Geopark area and its centuries-old mining traditions have a reflection in the remnants of former mining activities, in the form of abandoned quarries, old adits and post-mining heaps, which are still visible today. These objects have great geoeducational and geotouristic potential and can contribute to both the popularization of geological knowledge and the economic development of the region.
Based on the analysis of the LIDAR terrain Digital Elevation Model (DEM), traces of opencast and underground mining of iron ore mining were located and classified. They occur in the zone of ore-bearing deposits outcropping on the north-eastern and north-western bounds of the Holy Cross Mountains. The DEM of an area covered by thirty-six (36) standard sheets of the Detailed Geological Map of Poland on a scale of 1:50,000 was thoroughly explored with remote sensing standards. Four types of ore recovery shafts with accompanying waste heaps were classified. The acquired data on the extent of former mining areas, covered with varying shafts and barren rock heaps could make a basis for distinguishing, according to historical data and in cooperation with archaeologists, the historical development stages of today’s steel industry. According to general knowledge, the iron industry in Europe instigate dates from the Roman times, in the Ist century BC to the IVth century AD, throughout the earlier and the late medieval times, up to the most recent the 1970ties. The usefulness of the LIDAR method has already been amazingly confirmed in archaeological researches worldwide. Many discoveries of ling forgotten, even large entities resulting from human activities in Asia and Central America especially were discovered owed to the LIDAR DEM. Also, traces of human settlements from various historical periods were discovered that way in Poland. The applicability of DEM based on LIDAR data is, in geological studies of surficial geodynamic processes and in geological mapping in Poland, rather contested.
PL
Pozyskiwanie rud żelaza na terytorium dzisiejszej Polski ma długą tradycję, sprzężoną z transferem z terenów Azji Mniejszej do Europy umiejętności wytapiania żelaza. Według danych archeologicznych żelazo było wytapiane w Europie i na terenie Polski od I wieku p.n.e. Na podstawie analizy lidarowych modeli wysokościowych terenu (WMT) zlokalizowano i sklasyfikowano ślady naziemnej i szybikowej eksploatacji rud żelaza na obszarze występowania rudonośnych utworów wschodniego i północnozachodniego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich. Badaniami objęto 36 arkuszy Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski w skali 1:50 000. Wyróżniono cztery typy szybików eksploatacyjnych, którym towarzyszą hałdy materiału płonnego. Zebrano dane na temat rozprzestrzenienia obszarów dawnego górnictwa, na podstawie których można będzie podjąć we współpracy z archeologami próbę powiązania odmian szybików eksploatacyjnych z historycznymi etapami funkcjonowania rozwoju hutnictwa żelaza, począwszy od czasów rzymskich (I w. p.n.e.–IV w. n.e.) do lat siedemdziesiątych XX wieku. Użyteczność metody lidarowej została już spektakularnie potwierdzona w badaniach archeologicznych. Pozwoliła na odkrycie zapomnianych, nawet dużych obiektów będących efektem działalności człowieka, zwłaszcza na terenie Azji i Ameryki Środkowej. Także w Polsce odkryto w ten sposób ślady osadnictwa ludzi z różnych okresów historycznych. Przydatność lidarowych wysokościowych modeli terenu w geologicznych badaniach procesów egzodynamicznych i w geologicznej kartografii jest obecnie raczej kontestowana.
Kopalnia „Rydułtowy-Anna” prowadzi w Rydułtowach i jego okolicy eksploatację węgla kamiennego już od roku 1792. Prowadzenie eksploatacji było i jest też powodem powstania wielu uciążliwości, takich jak m.in. szkody górnicze, degradacja terenów, czy też zanieczyszczenie wód powierzchniowych. Współpraca pomiędzy Urzędami Miasta Rydułtowy i Rybnika przyczyniła się do opracowania koncepcji i prowadzenia prac mających na celu uporządkowania i zagospodarowania terenów zdegradowanych lokowaniem odpadów wydobywczych. Takimi przykładami współpracy w tej dziedzinie może byś budowa i kształtowanie bryły krajobrazowej wraz z zagospodarowaniem terenu przy szybie Leon II KWK „Rydułtowy-Anna” oraz niwelacja terenu i rekultywacja rejonu dawnego zwałowiska KWK „Rydułtowy-Anna”, były Ruch „Ignacy” w Rybniku-Niewiadom. Wszelkie działania podejmowane są we współpracy z Urzędami Miast i lokalną społecznością, którzy po zakończeniu działalności kopalni będą gospodarzami tych terenów.
EN
The mine „Rydułtowy-Anna” has been leading the exploitation of bituminous coal since 1792 in Rydułtowy and its suburbs. Exploitation has effected on many problems like: mine’s damages, environmental degradation or water pollution. The City Hall in Rybnik and the City Hall in Rydułtowy cooperated and devised the concept in order to arrange the land use which was demolished by exploitation waste. The best examples of that cooperation could be: building and shaping the landscape with the land use next to the Leon II shaft of KWK “Rydułtowy-Anna” or leveling and reclamation of former dumping ground of KWK “Rydułtowy-Anna” , former Ruch “Ignacy” in Rybnik-Niewiadom. Every action is taken in concert with the City Halls and local society. After finishing the activity of the main they will be the hosts of these grounds.
The technologies of opencast mining, alongside with economy and safety, should be considered with the following requirements: the duration of the period between the pit closure and carrying out land reclamation - ground improvement works must be as little as possible; the post-mining area must be minimum from point of view of wise land-use. The closed pit and post-mining space must be adapted to reclamation project decision according to the accepted direction of further land usage. The technological decisions have to be aimed at leaving a minimum post-mining area by the means of backfill mining method.
PL
W artykule przyjmuje się założenie, że określenie technologii wytwarzania w górnictwie odkrywkowym, wraz z wymogami ekonomicznymi i normami bezpieczeństwa towarzyszącymi produkcji górniczej, powinno uwzględniać długość okresu pomiędzy zamknięciem kopalni a rozpoczęciem prac nad zagospodarowaniem terenu pogórniczego. Działania naprawcze na powierzchni powinny być przeprowadzane na jak najmniejszą skalę, a rozpiętość terenu pogórniczego powinna być ograniczona do minimum, z uwagi na konieczność zapewnienia racjonalności eksploatacji górniczej. W artykule zwraca się także uwagę na konieczność dostosowania wszystkich działań naprawczych do lokalnych i regionalnych planów zagospodarowania przestrzeni.
W artykule poruszono zagadnienia związane z możliwością gospodarczego wykorzystywania odpadów wydobywczych z hałd, składowisk, jak też z bieżącej produkcji kopalń węgla kamiennego do produkcji kruszyw oraz mieszanek na bazie kruszyw. Przedstawiono istotne etapy segregacji odpadów do produkcji oraz etapy powstawania produktów z wykorzystaniem procesów odzysku odpadów. Wskazano kierunki zastosowania kruszyw oraz konieczność prowadzenia zakładowej kontroli produkcji kruszyw. Przedstawiono mieszankę ulepszoną Haldex oraz Bio Carbohumus jako przykłady mieszanek na bazie kruszyw.
EN
The article raised the problems related to the possibility of economic management of extractive waste from dumps, storage heaps, as well as from current operation of coal mines for the production of aggregates and aggregates-based blends. Significant stages of wastes segregation for production were presented and the stages of making of products using wastes recovery processes. The article indicated trends in the use of aggregates and the need to carry out monitoring of wastes generation at mines. An improved Haldex and Bio Carbohumus mixtures were presented as an example of mixtures based on aggregates.
Celem pracy było zbadanie możliwości zastosowania popiołów z wieloletniej hałdy jako składnika drobnoziarnistych mieszanek przeznaczonych do wykorzystania w budownictwie drogowym. Dzięki przeprowadzonym badaniom popioły z hałdy mogą przestać być traktowane jako kłopotliwy odpad przemysłowy degradujący środowisko naturalne i stać się pożądanym surowcem w drogownictwie, stosowanym m.in. do budowy nasypów drogowych, ich uszlachetniania i stabilizacji oraz wykonywania podbudów drogowych. W badaniach przygotowano 4 serie prób, w których popiołami z hałdy zastąpiono 10, 20, 30 i 35% masy piasku. Mieszanki z popiołami modyfikowano dodatkiem wapna hydratyzowanego w ilości 6% masy popiołu. Seria kontrolna była bez popiołu i wapna. Masa użytego cementu w suchych mieszankach z popiołami była niewielka i wyniosła 7,7%. Zbadano podstawowe właściwości techniczne prób mieszanek 28- i 90- dniowych. Mieszanki z popiołami w stosunku do serii prób bez popiołu uzyskały wzrosty wytrzymałości na ściskanie ponad 400%, a wytrzymałości na zginanie w większości serii powyżej 600%. Uzyskane wyniki badań sugerują możliwość zastosowania popiołów z hałdy do modyfikacji mieszanek z popiołami stosowanych w drogownictwie. Ograniczy to w znacznym stopniu uciążliwość popiołów dla środowiska.
EN
The aim of this study was an examination of the possibility of using ashes from a many years’ stockpile as a component of fine-grained mixtures used in a road construction. Thanks to the research done, ashes (combustion by-product) may not longer be considered as a troublesome industrial waste material degrading the environment, but they can become a desirable raw material in road-building, mainly in making road embankments, in their improvement and stabilization and making road foundations. In the research, 4 series of samples were prepared, in which ashes from a stockpile replaced 10, 20, 30 and 35% of sand mass. The mixtures with ashes were modified by an addition of hydrated lime in the amount of 6% of ashes mass. The control series was without ashes and lime. The mass of cement in the dry mixtures was small and stood at 7.7%. The principal technical properties of the 28- and 90-day mixture samples were examined. The composites with ashes, in comparison to these devoid of them, gained the rise of compressive strength of over 400%, and that of ultimate tensile strength while bending of over 600%. The results of the research indicate the possibility of using ashes from a many years’ stockpile for modification of mixtures used in road construction. It will limit the onerousness of these materials for the environment to a great degree.
The article presents the summary of information about the spontaneous combustion of brown coal mass on coal heaps. It describes the procedure “The evaluation of the degree of the danger for the genesis of the spontaneous combustion of coal on coal heaps”. The evaluation includes analysis of important influencing factors. The conclusion of this article contains definite text of the proposition. It will be verified in the last year of the solution of this project TA01020351 – program ALFA.
PL
W artykule przedstawiono podsumowanie informacji na temat samozapłonu masy węgla brunatnego na hałdach. Artykuł opisuje procedurę „Oceny stopnia zagrożenia dla powstania samozapalenia węgla na hałdach”. Ocena obejmuje analizę istotnych, mających wpływ czynników. Wnioski z tego artykułu zawierają określony tekst propozycji. Zostaną one sprawdzone w ostatnim roku rozwiązania projektu TA01020351 – program ALFA.
This article presents summarizing information about the solution of partial part of research problem of prognoses of deposited brown coal spontaneous combustion sources genesis as a part of project TA01020351 – program ALFA. We will gradually describe the results of long term measurements carried out on selected brown coal heaps realized from 2011 to 2013. The attention is devoted to characterization of key parameters. These parameters influence the genesis of combustion. The second problem is the comparison of results of thermal imaging with laboratory results of gas and coal samples sampled in situ, with the influence of atmospheric conditions (insolation, aeration, rainfall, atmospheric pressure changes etc.), with influence of coal mass degradation, physical and chemical factors and another failure factors to brown coal spontaneous combustion processes.
PL
W artykule przedstawiono podsumowanie informacji na temat rozwiązania części problemu badawczego dotyczącego prognozowania źródeł powstawania samozapłonu pokładów węgla brunatnego, jako część projektu TA01020351 – Program ALFA. Autorzy stopniowo opisują wyniki długoterminowych pomiarów przeprowadzonych na wybranych hałdach węgla brunatnego realizowanych od 2011 do 2013 roku. Uwaga została poświęcona charakterystyce kluczowych parametrów. Parametry te wpływają na genezę zapłonu. Drugim problemem jest porównanie wyników obrazowania termicznego z wynikami badań laboratoryjnych próbek gazu i węgla pobieranych in situ, z wpływem warunków atmosferycznych (nasłonecznienia, napowietrzania, opadami, zmiany ciśnienia atmosferycznego, itp.), wpływem rozkładu masy węgla, czynnikami fizycznymi i chemicznymi oraz innymi czynnikami niepowodzenia procesu samozapłonu węgla brunatnego.
Long time in situ measurements carried out on selected lignite (brown coal) heaps in the summer and winter season of 2012 and 2013 are described in this paper. The study was prepared in the frame of the research project TAČR No. TA01020351 “Research of prediction possibilities of infusion occurrence and following brown coal fuel self-ignition” supported in the programme ALFA. The main goal is to inform about the progress in the project focused on the research, development, and verifying of the complex methodology for an early identification of the start of an irreversible infusion state of lignite (brown coal) mass tending to its ignition (fire).
PL
W artykule opisane zostały długotrwałe pomiary „in situ” przeprowadzone na wybranych hałdach lignitu (węgla brunatnego) w sezonie letnim i zimowym w latach 2012 i 2013. Badania zostały wykonane w ramach projektu badawczego TAČR No. TA01020351 pt. „Badanie możliwości prognozowania występowania infuzji a następnie samozapłonu paliwa węglowego” wspieranego w programie ALFA. Głównym celem jest informowanie o postępach w realizacji projektu skoncentrowanego na badaniach, rozwoju i weryfikacji kompleksowej metodyki wczesnej identyfikacji początku nieodwracalnego stanu infuzji masy lignitu (węgiel brunatny) z tendencją do jego zapłonu (ogień).
Artykuł przedstawia opracowanie, produkcję oraz wdrożenie kompozytu mineralno-organicznego do rekultywacji hałd górniczych, na przykładzie składowiska „Kościelniok” w Jastrzębiu-Zdroju. Kompozyt mineralno-organiczny, produkowany na bazie ubocznych produktów spalania węgla z elektrociepłowni i ustabilizowanych komunalnych osadów ściekowych z oczyszczalni ścieków, wykorzystywany jest do rekultywacji gruntów zdegradowanych i poprzemysłowych. Walory nawozowe kompozytu mineralno-organicznego doskonale są wykorzystane w rekultywacji takich gruntów.
EN
The article presents the development, production and introduction of mineral-organic compound for the recultivation of mining bings using the ехаmplе of the "Kościelniok" bingstead in Jastrzębie-Zdrój. The mineral--organic compound, manufactured on the basis of the side products of coal burning in a CHP plant and stabilised municipal sewage sludge from a sewage treatment plant is used to reclaim the degraded post-industrial lands. The fertilisation gualities of the mineral-organic compound are perfectly used in the recultivation of such lands.
W niniejszej pracy autorzy zaznajamiają czytelnika z zakończoną sukcesem odnową Hałdy Centralnej w kopalni Jana Švermy w miejscowości Zacler. Opisana jest tutaj krótko okolica kopalni, a czytelnicy zostają wdrożeni w proces odnowy przeprowadzony przez firmę GEMECUNION, JSC. Opisano w pierwszej kolejności metody odnowy i usprawniania, a następnie proces wprowadzania rekultywacji na hałdzie centralnej głównie poprzez obsiewanie trawą przy użyciu metody hydroobsiewu. Praca zawiera również wyniki próbnego siewu z zastosowaniem różnego rodzaju nawozów oraz kondycjonerów glebowych.
EN
In this contribution the authors make the reader familiar with the successful rehabilitation of the Central Tailing Heap of Jan Šverma Mine in Zacler. The locality of Jan Šverma Mine is described here in brief and readers are also acquainted with the company GEMEC-UNION, JSC carrying out the rehabilitation. At first, restoration and rehabilitation methods and subsequently, the process and implementation of rehabilitation on the Central Heap, namely by grassing, using the hydroseeding method, are described here. The contribution also contains results of trial seeding with applications of various fertilisers and soil conditioners.
The investigation involved serpentine waste dump in Grochow (Lower Silesia).Botanical composition of analyzed serpentine dumping ground was poor since in the areas subjected to examination there were designated only 30 vascular plant species classified mainly to three botanical families – Poaceae, Fabaceae and Asteraceae. Dominant species on dumping ground in Grochow was the only recognized species representing Caryophyllaceae – Silene vulgaris. Analysis of soils material proved that total contents of nickel, chromium, manganese and cobalt were higher than average quantities of these metals in soil environment. Mobile forms, available for plants, provided, in most cases, for only a small per cent of their total forms. In plant material originating from serpentine dumping ground their were recorded high concentrations of Ni, Cr and Co in comparison with their natural amounts. Concentrations of all the examined metals were higher in underground parts of Silene vulgaris than in aboveground parts.
PL
Badaniami objęto hałdę odpadów serpentynitowych w Grochowie (Dolny Śląsk). Skład florystyczny analizowanego zwałowiska był ubogi. Na badanych powierzchniach stwierdzono jedynie 30 gatunków roślin naczyniowych, należących głównie do trzech rodzin botanicznych . Gatunkiem dominującym na zwałowisku w Grochowie był jedyny rozpoznany na jego obszarze przedstawiciel Caryophyllaceae - Silene vulgaris. Analiza materiału glebowego wykazała, że ogólne zawartości niklu, chromu, manganu i kobaltu były wyższe od przeciętnych ilości tych metali w środowisku glebowym. Formy mobilne, dostępne dla roślin stanowiły we wszystkich przypadkach tylko niewielki procent ich form całkowitych. W materiale roślinnym pochodzącym ze zwałowiska stwierdzono wysokie w porównaniu z naturalnymi zawartości Ni, Cr i Co. Koncentracje wszystkich analizowanych metali były wyższe w częściach podziemnych Silene vulgaris niż w częściach nadziemnych.
Hałda górnicza w pobliżu nieczynnego szybu „Wacław” (KWK Nowa Ruda), w miejscowości Ludwikowice Kłodzkie, jest źródłem powstawania kwaśnego drenażu górniczego. U podnóża hałdy rejestrowano wypływy wód o odczynie kwaśnym (pH około 2) i wysokich zawartościach siarczanów oraz żelaza. Wstępne wyniki oznaczeń hydrochemicznych wód przesiąkowych wykazały obecność wysokich koncentracji Fe3+ od 0,04 do 9500 mg/dm3 oraz SO42– w przedziale 2860–38 000 mg/dm3.
EN
A mine waste pile located close to the abandoned “Wacław” coal mine shaft in Ludwikowice K³odzkie village in the Nowa Ruda mining region, generates acid mine drainage (AMD). At the foot of the tailings pile, acid water (pH close to 2) with a high concentration of sulphates and iron has been observed. Preliminary results of hydrogeochemical investigations revealed high concentrations of total Fe3+ (0.04–9,500 mg/L) and SO42– (2,860–38,000 mg/L) in waters seeping through waste tailings.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.