Ogródki działkowe to miejsca kontaktu z naturą, dające możliwość taniego wypoczynku i aktywnego spędzania wolnego czasu poza domem bez wyjeżdżania z miasta. Przebywanie w otoczeniu roślin, aktywność fizyczna i kontakty towarzyskie przynoszą wiele korzyści zdrowotnych i poprawiają samopoczucie użytkowników działek.
Rodzinne Ogrody Działkowe (ROD) od ponad stu lat stanowią miejsce wypoczynku mieszkańców miast. W szczycie popularności (koniec lat 80. XX w.) ich udział w powierzchni największych miast Polski sięgał 2–5%. Odgrywają one istotną rolę i pełnią liczne funkcje w przestrzeni miejskiej. Od około 30 lat następuje ich powolne wypieranie z tej przestrzeni. Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie zagrożeń dla Rodzinnych Ogrodów Działkowych ze strony dynamicznego procesu urbanizacji wielkich miast w Polsce.
EN
Family Allotment Gardens (ROD) have been a place of rest for urban residents for over a hundred years. At the peak of its popularity (the end of the 1980s), their share in the area of the largest Polish cities reached 2–5%. They play an important role and perform numerous functions in the urban space. For about 30 years, they have been slowly displacing from the urban space. The aim of this study is to present the threats to Family Allotment Gardens from the dynamic urbanization process of big cities in Poland.
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Rodzinne Ogrody Działkowe, charakterystyczne elementy struktury przestrzennej Warszawy, stanowią obszary o wysokim potencjale, dającym możliwość rozbudowy terenów wypoczynkowych miasta. Koncepcja przekształcenia Rodzinnego Ogrodu Działkowego przy Kanale Gocławskim w obiekt ogólnodostępny uwzględnia propozycję etapowania prac i proces partycypacji społecznej. Głównym celem przewidzianych zmian jest znaczne zwiększenie pojemności wypoczynkowej terenu przez rozbudowę jego programu i włączenie w system terenów zieleni dzielnicy Praga Południe, z jednoczesnym zachowaniem wartości przyrodniczych i społecznych miejsca.
EN
The Family Allotment Gardens, characteristic elements of Warsaw’s spatial structure, have wide potential as areas indicated the possibilities of rest areas development in the city. The concept of the Family Allotment Garden nearby the Gocławski Channel’s transformation into a public space includes a proposal of adaptation works’ staging and the process of social participation. The main aim of proposed changes of the area is to increase its rest potential by the programm’s development and include it in public green structure of the Praga Południe district with its natural and social values’ preservation.
Ogrody działkowe, jako integralna część historii i tradycji, są obecne w krajobrazie polskich miast od ponad stu lat. Początkowo lokalizowano je w dzielnicach oddalonych od śródmieścia. Jednak z biegiem czasu, z powodu stopniowego rozrostu miast, niegdyś nawet podmiejskie, peryferyjnie położone ogrody, znalazły się w sąsiedztwie obszarów silnie zurbanizowanych, bardzo atrakcyjnych, poszukiwanych na rynku nieruchomości i wysoko cenionych. Z jednej więc strony zapisy prawne teoretycznie chronią ogrody działkowe (tak jak inne miejskie tereny zieleni) przed zabudową, z drugiej presja inwestycyjna jest tak silna, że wiele miejskich rodzinnych ogrodów działkowych jest poważnie zagrożonych likwidacją. Mamy więc do czynienia z niepokojącymi zmianami obszaru zurbanizowanego w kilku wymiarach: obniżenia jakości środowiska zamieszkania, zubożenia terenu rekreacji w pobliżu zespołów mieszkaniowych; utrudnienia promocji zdrowego trybu życia, wypoczynku aktywnego; likwidacji bogatego siedliska flory i fauny, o wysokiej bioróżnorodności; utraty symbolu tożsamości, części historii miasta i jego tradycji, miejsca ważnego dla spotkań społeczności lokalnej; pozbawienia źródła tanich owoców i warzyw dla niezamożnych rodzin.
EN
Allotment gardens, as an integral part of urban tradition and history, have been present in the Polish landscape for over hundred years. At first (19 century) they were located in the suburbs, scattered only on the fringe of towns. Recently, as now located in the sites to be found close to the city centre, these gardens are often under threat of being overtaken by developers. A growing interest in nature conservancy and ecology leads to the idea of saving city farms and allotments from demolition by developers. It is widely recognized that not only do they improve the urban climate (as other green open spaces), but also they might introduce people to farm animals (school children), provide opportunities to different recreational, healthy outdoor activities such as gardening, horse riding. Moreover in Poland for thousands of low-income families allotments are essential as a source of fruits, vegetables and also a possibility of enjoying holidays free of charge.
Celem pracy była charakterystyka gleb ogrodów działkowych w zakresie zawartości pierwiastków śladowych oraz aktywności enzymatycznej. Badaniami objęto jednocześnie ogrody zlokalizowane w strefie śródmiejskiej, na terenach będących pod silną presją czynnika antropogenicznego (w pobliżu zakładów przemysłowych i/lub uczęszczanych szlaków komunikacyjnych) oraz na obszarach peryferyjnych miast, o podobnych warunkach fizjograficznych, lecz o potencjalnie niskim poziomie skażenia antropogenicznego. Ocena stopnia zanieczyszczenia badanych gleb metalami ciężkimi oraz nasilenia aktywności enzymów (dehydrogenaz, fosfataz, ureazy i proteazy) wykazała miejscowe oddziaływanie presji czynnika antropogenicznego. Stwierdzono ujemną korelację pomiędzy zawartością cynku, ołowiu i miedzi w glebach, a aktywnością badanych enzymów. Wysoka inaktywacja enzymatyczna gleb podlegających silnym wpływom antropogenicznym (strefy śródmiejskie) wskazuje, że obciążenie środowiska glebowego metalami ciężkimi osiągnęło poziom, który zagraża organizmom żywym.
EN
The aim of the study was to characterize soils in the allotments in respect of trace elements content and chemical activity. The research covered allotments situated in the city centre and in areas under the strong pressure of an anthropogenic factor (near industrial plants and/or busy roads) and also in the outskirts of the city where the physiographic conditions are similar but the level of possible anthropogenic pollution is lower. The degree of heavy metal pollution in the examined soils and the increase in enzymatic activity were assessed. The results indicate the local effect of the anthropogenic factor pressure. Negative correlations have been observed between the contents of zinc, lead and copper in the soil and the activity of the examined enzymes. High enzymatic inactivation of the soils affected by anthropogenic factors (city centre) means that the level of heavy metal pollution is so high that it poses a threat to living organisms.
Podjęto próbę oceny zanieczyszczenia gleb i warzyw metalami ciężkimi na terenie ogrodów działkowych Otmuchowa. W okresie wegetacyjnym pobrano trzykrotnie próbki gleby i roślin. Do badanych roślin należały: burak, marchew, pietruszka. Korzenie warzyw dzielono na części anatomiczne: skórkę, miąższ i rdzeń. W próbkach gleby i warzyw oznaczono zawartość azotanów(V) i metali ciężkich (Cd. Pb, Zn, Cu, Ni). Gleby ogrodów działkowych Otmuchowa charakteryzowały się naturalną zawartością metali ciężkich. Najwięcej azotanów(V) stwierdzono w korzeniu buraka. Najwięcej Zn. Cu. Pb i Ni gromadził korzeń pietruszki, a Cd korzeń marchwi. Metale ciężkie kumulowały się głównie w skórce korzeni warzyw, natomiast azotany(V) w miąższu warzyw.
EN
The results obtained for heavy metals concentration determined in soil and vegetables taken from allotments in Otmuchów are presented. Soil and vegetable samples were collected three limes during vegetation period. Red beet, carrot and parsley root samples were taken. Vegetable roots were separated into skin, pulp and core. Nitrates and heavy metals (Cd, Pb, Zn, Cu, Ni) in soil and vegetable samples were determined. The highest content of nitrates was found in red beet. The highest content of Zn, Cu. Pb and Ni was found in parsley and of Cd in carrot root. Heavy metals cumulated in the skin of vegetable roots, whereas nitrates cumulated in the pulp.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.