Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Moje związki z historią rozpoznania wiertniczego Lubelskiego Zagłębia Węglowego i innych regionów Polski (1966 - 1975)

Miskiewicz Zbigniew

Przegląd Górniczy

|

2022

|

T. 78, nr 3

29--44

PL

Moje wspomnienia z realizacji prac geologiczno-poszukiwaczych za węglem kamiennym na Lubelszczyźnie obejmują okres 1966 - 1975. Na zlecenie Centralnego Urzedu Geologii projekt badań poszukiwawczych i rozpoznawczych przygotowali geolodzy z Oddziału Górnośląskiego Instytutu Geologicznego w Sosnowcu. Do wykonania prac wiertniczych i geofizycznych w otworach wybrano wyspecjalizowane w poszukiwaniach złóż węgla Przedsiębiorstwo Geologiczne w Katowicach (KPG). Prace były finansowane z budżetu państwa. Do 1971 roku wykonano 39 otworów wiertniczych na terenie powiatów: Hrubieszów, Chełm, Włodawa, Parczew, Lubartów i Lublin w województwie lubelskim w południowo-wschodniej Polsce. Głównym wynikiem badań było udokumentowanie w kategorii C2 pierwszego w LZW złoża węgla kamiennego „Łęczna”, a nastepnie złoża „Chełm. W latach 1971 -1974 Przedsiebiorstwa Geologiczne w Katowicach i Kielcach na zlecenie Jaworznicko-Mikołowskie Zjednoczenie Przemysłu Węglowego (JMZPW), prowadziły intensywne prace geologiczno-wiertnicze, wynikiem których było udokumentowanie zasobów węgla w kategorii C1 w obszarze złóż «K1 i K2» zagospodarowanych przez pierwszą kopalnię węgla kamiennego «Bogdanka» w pobliżu Puchaczowa. Decyzję o jej budowie, w styczniu 1975 roku podjęli Edward Gierek I Sekretarz PZPR i Piotr Jaroszewicz Premier rząd PRL. Moja rola na tym etapie rozpoznania została zakończona. Decyzją Dyrekcji przedsiębiorstwa zostałem skierowany do koordynacji prac wiertniczych w innych rejonach Polski.

EN

My memories of the implementation of geological and prospecting works for hard coal in the Lublin region cover the period from 1966 to 1975. At the request of the Central Office of Geology, the exploration and reconnaissance research project was prepared by geologists from the Department of the Upper Silesian Geological Institute in Sosnowiec. A Geological Enterprise in Katowice specialized in the search for coal deposits was selected to perform drilling and geophysical works in the wells. The works were financed from the state budget. By 1971, 39 boreholes had been drilled in the following counties: Hrubieszów, Chełm, Włodawa, Parczew, Lubartów and Lublin in the Lubelskie Province in south-eastern Poland. The main result of the research was the documentation in the C2 category of the first hard coal deposit in LZW, “Łęczna», and then the «Chełm» deposit. In the years 1971-1974, Geological Enterprises in Katowice and Kielce, commissioned by Jaworzno - Mikołów Coal Industry Union (JMZPW), conducted intensive geological and drilling works, which resulted in documenting coal resources in category C1 in the area of the „K1 and K2 deposits” developed by the first hard coal mine „ Bogdanka „near Puchaczów. The decision to build it was made in January 1975 by Edward Gierek, First Secretary of the Polish United Workers’ Party, and Piotr Jaroszewicz, Prime Minister of the Polish People’s Republic. My role at this stage of diagnosis has ended. By the decision of the company’s management, I was directed to coordinate drilling work in other regions of Poland.

2

Ocena efektywności zabezpieczeń profilaktycznych budynków murowanych na terenie górniczym LZW

Jędrzejczyk Adrian, Firek Karol, Kocot Wojciech, Jurczykowska Katarzyna

Przegląd Budowlany

|

2022

|

R. 93, nr 1-2

32--35

PL

W artykule przedstawiono wyniki oceny efektywności zabezpieczeń profilaktycznych przeciw wpływom górniczym wykonywanych dla budynków mieszkalnych o konstrukcji murowanej, usytuowanych na terenie górniczym Lubelskiego Zagłębia Węglowego (LZW). Do badań wykorzystano bazę danych zawierającą informacje o 116 budynkach murowanych w wieku do 22 lat, które w okresie użytkowania nie były poddawane pracom remontowym. Wśród nich znalazły się 52 obiekty zabezpieczone profilaktycznie podczas budowy. W efekcie przeprowadzonych analiz uzyskano modele przebiegu zużycia technicznego dla grup budynków wydzielonych z uwzględnieniem zastosowanych zabezpieczeń profilaktycznych. Następnie porównano ich parametry i stwierdzono, że tempo przyrostu zużycia technicznego budynków zabezpieczonych jest niższe niż budynków niezabezpieczonych. Jako kryterium do oceny przyjęto miarę w postaci zmiany stopnia zużycia technicznego. Dodatkowo oszacowano i porównano trwałość wydzielonych grup budynków oraz wykazano, że stosowanie zabezpieczeń profilaktycznych wydłuża trwałość badanej zabudowy.

EN

This paper presents the results of the assessment of the effectiveness of preventive structural protection against mining impacts, applied in residential masonry buildings located in the mining area of the Lublin Coal Basin. The research used a database containing information on 116 masonry buildings up to 22 years old, that have not been repaired during their lifetime. Among them there were 52 objects with preventive structural protection. As a result of the analysis, models of the course of technical wear were obtained for groups of buildings separated due to preventive structural protection. Then their parameters were lower than of unprotected buildings. Additionally, the durability of separated groups of buildings was estimated and compared. It was shown that the application of preventive structural protection extends the durability of analysed buildings.

3

Thermogenic gases generated from coals and shales of the Upper Silesian and Lublin basins : hydrous pyrolysis approach

Kotarba Maciej J., Bilkiewicz Elżbieta, Jurek Krzysztof, Waliczek Marta, Więcław Dariusz, Zych Hieronim

Geological Quarterly

|

2021

|

Vol. 65, No. 2

art. no. 26

EN

In order to provide a better characterization of the origin and volume of thermogenic gas generation hydrous pyrolysis (HP) experiments were performed on coals and shales at 330 and 360oC for 72 hours. The maturity range of coals and shales used for HP varies from 0.57 to 0.92% Ro. The maturity increase caused by HP at 330 and 360oC ranges from 1.32 to 1.39% and from 1.71 to 1.83%, respectively. δ13C of CH4, 2H6, C3H6 and n-C4H10 in HP gases versus their reciprocal C-number have a concave relationship, and therefore do not follow a linear trend. δ2H of CH4, 2H6 and C3H6 in HP gases versus their reciprocal H-number show both linear and convex-concave relationships. The growth of CO2 yields during HP was higher for shales than for coals. H2S yields from shales are higher than from coals, which can be connected with catalytic and adsorbed influence of shale matrix. H2 was also generated in notable quantities from water and organic matter of coals and bigger amounts from shales. N2 yields grow with the increase of Ro after 3oC HP and it is more enriched in 15N isotope than after 330C.

4

Polskie zagłębia węgla kamiennego : zarys historii badań Państwowego Instytutu Geologicznego

Jureczka Janusz, Ihnatowicz Adam, Zdanowski Albin

Przegląd Geologiczny

|

2019

|

Vol. 67, nr 7

578--583

EN

Geological studies of the Polish coal basins - namely the Upper Silesian Basin, the Lower Silesian Basin and the Lublin Basin - are diverse due to the differences in the extent of exploration and coal mining activities, as well as the complicated political history of each basin. This paper presents a review of the most important geological works performed after World War II on the territory of Poland. The studies conducted by the Polish Geological Institute (PGI) were of critical importance, especially those which were concentrated on the geology and stratigraphy of Carboniferous strata. It should be emphasized that the PGI made a great contribution to the discovery and subsequent evaluation of coal resources in the Lublin Coal Basin. Equally important are exploration endeavors and coal resource evaluation conducted by the PGI in the other two Polish coal basins. In addition, the PGI initiated and performed investigations of coalbed methane.

5

The squamation of “Ctenacanthus” costellatus (Chondrichthyes: Ctenacanthiformes) from the Carboniferous of Lublin area, south-eastern Poland

Ginter Michał, Skompski Stanisław

Acta Geologica Polonica

|

2019

|

Vol. 69, no. 4

571--582

EN

A sample of late Viséan limestone from the Włodawa IG-4 borehole, east of Lublin, Poland, yielded a piece of a tooth and a few hundred well-preserved scales comparable to those of “Ctenacanthus” costellatus Traquair, 1884 from Glencartholm, Scotland, UK. Most of the scales are typical compound body scales of the ctenacanthid type. Their crowns are composed of several separate odontodes whose distal ends are turned backwards and bases are characterised by concave undersides. In the material, there are also sparse scales with similar crowns but with flat or convex bulbous bases, as well as ornamented plates and single, star-like denticles, probably from the head region. The taxonomic status of “Ctenacanthus” costellatus was analysed and a new generic name for that species, viz. Glencartius gen. nov., is proposed.

6

The role of mineral matter in the concentration of phosphorus in bituminous coal seams from the Lublin Formation in the Lublin Coal Basin in Poland

Parzentny H. R.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2018

|

T. 34, z. 3

53--70

EN

The study included bituminous coal seams (30 samples coal from the Bogdanka and Chełm deposits) of the Lublin Formation, the most coal-bearing strata in the best developed and recognized in terms of mining parts of the Lublin Coal Basin in Poland. High phosphorus concentrations in coal of the Lublin Formation were found (1375 g/Mg) as well as P2O5 in coal ash (2.267 wt%). The phosphorus contents in coal and coal ash from the 385 and 391 coal seams in the area of the Lubelski Coal Bogdanka Mine and in the area of its SE neighbor is the highest (max. 2.644 wt. % in coal and 6.055 wt. % of P2O5 in coal ash). It has been shown that mineral matter effectively affects phosphorus contents in coal and coal ash. At the same time, phosphate minerals (probably apatite and crandallite) present in kaolinite aggregates of tonsteins contain the most of phosphorus and have the greatest impact on the average P content in the 382, 385, 387, and 391. The secondary source of phosphorus in these coal seams and main source of phosphorus in these coal deposits that do not contain mineral matter of pyroclastic origin (378, 389, 394) may be clay minerals, which absorbed phosphorus compounds derived from organic matter released during coalification. Phosphorus-rich ash from the combustion of the Lublin Formation coal tend to be environmentally beneficial to the environment and also useful for improving the soil quality. Due to the low degree of coalification and high content of phosphorus in coal, this coals of little use for coking.

PL

Badaniami objęto pokłady węgla kamiennego (30 próbek ze złoża Bogdanka i złoża Chełm) z formacji Lublina, najbardziej węglonośnej i najlepiej pod względem górniczym rozpoznanej części Lubelskiego Zagłębia Węglowego (LZW). Stwierdzono dużą zawartość fosforu w węglu (1375 g/Mg) i P2O5 w popiele węgla (2,267 % wag.). Zawartość fosforu w węglu i w popiele węgla z pokładu 385 i 391 w rejonie kopalni Lubelski Węgiel Bogdanka i w obszarze z nią sąsiadującym od południowo-wschodniej strony jest najwyższa (max. 2,644% w węglu i 6,055% P2O5 w popiele węgla). Wykazano decydujący wpływ materii mineralnej na zawartość fosforu w węglu z formacji Lublina i w popiele węgla. Przy czym minerały fosforanowe (prawdopodobnie apatyt i crandallit), obecne w agregatach kaolinitu w tonsteinach, zawierają najwięcej fosforu i mają największy wpływ na średnią zawartość fosforu w węglu z pokładów 382, 385, 387 i 391. Drugorzędnym źródłem fosforu w węglu wymienionych pokładów oraz głównym źródłem fosforu w węglu z pokładów niezawierających materii mineralnej pochodzenia piroklastycznego (378, 389, 394) są prawdopodobnie minerały ilaste, które zaabsorbowały związki fosforu pochodzące z materii organicznej, uwolnione w czasie uwęglania substancji roślinnej. Bogate w fosfor popioły pochodzące ze spalania węgla z formacji Lublina wydają się być ekologicznie korzystne dla środowiska i jednocześnie przydatne do poprawy jakości gleb. Ze względu na niski stopień uwęglenia i dużą zawartość fosforu w węglu, węgiel ten jest mało przydatny do koksowania.

7

Charakterystyka geochemiczna poziomów z fauną słodkowodną formacji z Lublina z Lubelskiego Zagłębia Węglowego

Krzeszowska E., Kokowska-Pawłowska M.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2017

|

T. 33, z. 1

151--162

PL

Formacja z Lublina zaliczana do górnego westfalu A i westfalu B stanowi główną formację węglonośną Lubelskiego Zagłębia Węglowego (LZW). Osady westfalu B należą do serii limnicznej, w obrębie której występują nieregularnie wykształcone poziomy z fauną słodkowodną. W artykule przedstawiono charakterystykę poziomów zawierających szczątki fauny słodkowodnej z otworów wiertniczych: Borowo, Syczyn 7, Kulik, Kopina 1 (LZW). Poziomy te budują iłowce z wkładkami lub konkrecjami syderytu ilastego. Dla analizowanych poziomów oznaczono zawartości pierwiastków śladowych: U, Th, V, Cr, Rb, K (ICP-MS) oraz tlenki: Al2O3, SiO2, P2O5, K2O, MgO, CaO, Na2O, MnO, TiO2, Cr2O3 (XRF), a następnie obliczono wskaźniki geochemiczne stosowane do identyfikacji paleośrodowiska sedymentacji (Th/U, Th/K2O, V/Cr, P2O5/Al2O3, Rb/K). Stwierdzono, że zawartość pierwiastków U, Th, V, Cr, Rb, K wykazała bardzo podobne wartości dla iłowców z otworów wiertniczych : Borowo, Syczyn 7, Kulik, natomiast w próbce z otworu Kopina 1 obserwowano wyraźnie niższe ich wartości. Analiza wartości wskaźników geochemicznych dla wszystkich próbek wykazała, że wskaźniki takie jak: U, Th, Th/U, P2O5/Al2O3, V/Cr, Rb/K mogą być stosowane do identyfikacji środowisk sedymentacyjnych i korelacji geochemicznych sekwencji skalnych LZW.

EN

The most important part of the coal-bearing Carboniferous series is the Lublin formation (Lublin beds) (Westphalian A and B), where the main multi-seam coal deposits occur. Westphalian B is represented by a limnic series with are irregularly formed horizons of freshwater faunal. The paper presents the characteristics of horizons containing the remains of freshwater faunal from the boreholes: Borowo, Syczyn 7, Kulik, Kopina 1 (LCB). These horizons build claystones with layers or clay siderite concretions. For the analyzed horizons the content of the following elements: U, Th, V, Cr, Rb, K (ICP-MS) and oxides: Al2O3, SiO2, P2O5, K2O, MgO, CaO, Na2O, MnO, TiO2, Cr2O3 (XRF) were determined. The most commonly ratios used in the identification of palaeoenvironment sedimentary were calculated (Th/U, Th/K2O, V/Cr, P2O5/Al2O3, Rb/K). It was found that the content of elements U, Th, V, Cr, Rb K showed very similar values for claystones from borehole: Borowo, Syczyn 7, Kulik, while the sample from borehole Kopina 1 clearly lower value was observed. The research for all samples showed that those ratios such as: U, Th, Th/U, P2O5/Al2O3, V/Cr, Rb/K may be used to identify sedimentary environment and to geochemical correlations of the sedimentary rock sequences in the LCB.

8

Geochemical and faunal proxies in the Westphalian A (Langsettian) marine horizon of the Lublin Coal Basin

Krzeszowska E.

Geological Quarterly

|

2017

|

Vol. 61, No. 4

751--764

EN

The uppermost Westphalian marine horizon (Dunbarella horizon) is especially important for correlation of Carboniferous deposits in the Lublin Coal Basin and in other basins of the Northwest European Carboniferous Basin. The Dunbarella horizon is characterized by cyclic sedimentation and consequent faunal spectrum variability, typical for Westphalian marine horizons of northwestern Europe. Palaeontological study of the Dunbarella horizon showed the presence of macrofauna representing different palaeoenvironments, from marine to brackish (non-marine) and freshwater conditions. The vertical sea level fluctuations and changes in seawater salinity resulting in palaeontological record changes do not link with geochemical proxies. TOC, redox-sensitive trace element concentrations, and V/Cr, Ni/Co and V/(V + Ni) ratios generally suggest that the Dunbarella horizon sediments were deposited under predominantly oxic conditions (with local exceptions during the initial phase of the Dunbarella ingression; Kopina 1 borehole).

9

Geochemical characteristics of the bismuth and antimony occurrence in some coal seams in the Lublin Coal Basin (LCB)

Parzentny H. R., Róg L.

Archives of Mining Sciences

|

2017

|

Vol. 62, no. 2

313--324

EN

The study included 24 samples of coal with 7 cores, boreholes (7 coal seams), made by the Polish Geological Institute in Warsaw at the site of a Chelm field and 6 coal samples taken from 2 decks in the Lublin Coal mine „Bogdanka“ S.A. in LCB. Based on performed tests found generally low levels of Sb and Bi in coal. In the vertical profile of the LCB contents of Bi and Sb in coal generally increases from coal seams younger to older age. Content of Bi in coal from roof part coal seams is usually higher, and ash content in the coal content of Sb are generally lower than in the carbon of the middle part decks. The content of Bi in the lateral coal deposits is unlikely to vary, and the gap in the coal content of Bi between the sampling regions coal do not exceed 1.7 g / Mg. In contrast gap Sb content in coal on the extent LCB is from 1.7 g / Mg of 5.8 g / Mg. The biggest influence on the content of Bi and Sb in coal from the LCB is probably organic matter in which these elements are scattered and do not form their own minerals.

PL

Celem artykułu było określenie zróżnicowania zawartości Bi i Sb w węglu LZW oraz określenie roli substancji organicznej w ich koncentrowaniu w węglu. Pierwiastki te należą do bardzo rzadko (Sb) lub w ogóle nie oznaczanych (Bi) w węglu kamiennym ze złóż Polski. Badaniami objęto 24 próbki węgla kamiennego z rdzeni 7 otworów wiertniczych (7 pokładów węgla), wykonanych przez Państwowy Instytut Geologiczny w Warszawie na obszarze złoża Chełm oraz 6 próbek węgla pobranych z 2 pokładów w kopalni Lubelski Węgiel „Bogdanka” S.A. w LZW (Rys. 1). Na podstawie wykonanych badań stwierdzono, że skład petrograficzny węgla (Tab. 1) jest zbliżony do składu petrograficznego paleozoicznych węgli Europy w makroregionie North Atlantic (Vt = 68%, L = 12%, I = 20%), określonego przez Lopo de Sousa e Vasconcelous (1999). Zawartość witrynitu w badanym węglu jest porównywalna z zawartością tej grupy macerałów w węglu z serii paralicznej (63,8%) GZW. Ze względu na refleksyjnośc witrynitu, badany węgiel zaliczono do średnio uwęglonego węgla (typ C) ortobitumicznego. Przeciętna zawartość Bi i Sb w badanym węglu LZW jest w przypadku Bi mała, a w przypadku Sb zbliżona do wartości klarków dla węgla bitumicznego i subbitumicznego (Tab. 2). Zawartość Bi i Sb w węglu ogólnie zwiększa się idąc od pokładów wiekowo młodszych do starszych (Rys. 2). Zawartość Bi w węglu z przystropowej części pokładów węgla jest zwykle większa, a zawartość popiołu w węglu i zawartość Sb w węglu są na ogół mniejsze, niż w węglu z części środkowej pokładów (Rys. 3). Ze względu na małą zawartość Bi i Sb w węglu, potencjalnie najkorzystniejszym do ewentualnego spalania jest węgiel z części przyspągowej pokładu 378. Zawartość Bi w węglu po rozciągłości pokładów jest mało zróżnicowana, a rozstęp zawartości Bi w węglu pomiędzy rejonami opróbowania pokładów węgla nie przekracza 1,7 g/Mg (Rys. 4). Natomiast rozstęp zawartości Sb w węglu po rozciągłości LZW wynosi od 1,7 g/Mg do 5,8 g/Mg. Na podstawie korelacyjnej zależności, między zawartością Bi i Sb w popiele węgla i w węglu, a zawartością popiołu (Tab. 3) przypuszcza się, że największy wpływ na zawartość w węglu LZW omawianych pierwiastków ma substancja organiczna. To przypuszczenie potwierdziły wyniki rozwiązania funkcji RS, wyrażającej (opisaną wzorem nr 1) zależność zawartości pierwiastka w popiele węgla od zawartości popiołu. Stwierdzono, że 100% zawartości Bi i 97% zawartości Sb w węglu pochodzi z substancji organicznej węgla. Obserwacje powierzchni próbek węgla, za pomocą mikroskopu optycznego do światła odbitego i za pomocą skaningowego mikroskopu elektronowego (SEM-EDS), nie ujawniły obecności wtrąceń minerałów Bi i Sb w macerałach, ani domieszek tych pierwiastków w minerałach siarczkowych, siarczanowych, węglanowych i ilastych (Rys. 5). Nie stwierdzono także obecności minerałów własnych Bi i Sb. Przypuszcza się, że Bi i Sb mogą być rozproszone w niektórych maceratach i w minerałach, lecz z powodu przeważającej objętości i masy macerałów w węglu nad substancją mineralną, substancja organiczna ma największy lub wyłączny wpływ na zawartość tych pierwiastków w węglu. Związek pierwiastków z substancja organiczną oceniono jako ogólnie niekorzystny dla środowiska w przypadku wykorzystywania tego węgla do spalania. Omawiane pierwiastki Bi i Sb w zakresie temperatur 327°C-1127°C łatwo bowiem ulegają w paleniskach odparowaniu oraz szybko kondensują się i wzbogacają na cząstkach faz pierwiastków litofilnych (K, Ca, Na, Mg, Ti). Dlatego mogą one być łatwo uwalniane do atmosfery w formie lotnych związków, a skondensowane na najdrobniejszych cząstkach popiołu lotnego mogą w atmosferze wchodzić w skład pyłu zawieszonego.

10

Wykształcenie facjalne westfalskich morskich poziomów faunistycznych północno-zachodniej i centralnej Europy

Krzeszowska E.

Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji

|

2016

|

z. 5 (17)

134--146

PL

W pracy przedstawiono charakterystykę faunistyczną i geochemiczną westfalskich poziomów faunistycznych Europy. Poziomy te charakteryzuje zmienność facjalna wyrażająca się, zarówno zmianami w spektrum makrofauny, jak i zróżnicowanym charakterem geochemicznym osadów. Analiza facjalna poziomu Dunbarella (granica westfalu A i B) z Lubelskiego Zagłębia Węglowego, korelowanego z poziomem Katharina, poziomem Quaregnon oraz poziomem Clay Cross Marine Band, wykazała cykliczność sedymentacji charakterystyczną dla westfalskich poziomów faunistycznych.

EN

The paper presents faunal and geochemical characterization of the Westphalian marine faunal horizons of Europe. This horizons are characterized by facies variability expressed by faunal spectrum variability and different geochemical features of the sediments. Facies analysis of the Dunbarella horizon (boundary Westphalian A and B) of the Lublin Coal Basin, which is correlated with Katharina horizon, Quaregnon horizon and Clay Cross Marine Band horizon showed the cyclic sedimentation typical for the Westphalian marine fauna horizons.

11

Poziom morski z Dunbarella i jego znaczenie w korelacji serii węglonośnej karbonu Lubelskiego Zagłębia Węglowego

Zdanowski A.

Przegląd Górniczy

|

2016

|

T. 72, nr 4

109--112

PL

W trakcie wieloletnich badań geologicznych karbonu lubelskiego udowodniono występowanie kilku ważnych poziomów litologicznych, które są przydatne do przeprowadzania korelacji profilu karbonu z różnych rejonów Lubelskiego Zagłębia Węglowego. Jednym z nich jest poziom iłowców z Dunbarella usytuowany w dolnej części formacji z Lublina w bezpośrednim stropie pokładu węgla 395(305). Jest to poziom jednorodny litologicznie, ale zmienny pod względem zawartości skamieniałości fauny. Część dolna, o grubości do 0,6 m, zawiera skorupy małżów słodkowodnych z rodzaju Carbonicola i Naiadites. Wyższa część, o grubości około 15 m, oddzielona cienką, 0,35 m warstwą węglanową, zawiera skamieniałości fauny morskiej reprezentowanej przez małże w tym Dunbarella, ramienionogi, głowonogi i ślimaki, a w części stropowej o grubości do około 5,0 m, oprócz fauny Lingula charakterystycznej dla środowisk przejściowych, pojawiają się skamieniałości małżów słodkowodnych Naiadites i Anthracosia. Poziom ten definiuje spąg serii węglonośnej z ekonomicznymi pokładami węgla, a ponadto granicę między westfalem A i B.

EN

Several lithological horizons of correlative importance have been distinguished in the Carboniferous section of the Lublin Coal Basin (Poland). One of them is the marine horizon with Dunbarella, that occurs as a claystone horizon in the lower part of the Lublin Formation, close to the coal seam no. 395 (305). Marine horizon with Dunbarella is lithologicaly unified but unique as it refers to the presence of fauna fossils. In the lower part of this horizon of 0,6m in thickness, shells of freshwater molluscs of Anthracosia and Naiadites occur. In the upper part of 15m in thickness, fossils of marine fauna occur, which are represented by: molluscs (including Dunbarella), brachiopods, cephalopods and gastropods. At the top part of the horizon of 5m in thickness, fossils of Lingula characteristic for brackish water environments occur. The presence of freshwater molluscs of Naiadites and Anthracosia is also indicative of the top part of the horizon. The boundary of marine horizon with Dunbarella between Westphalian A and Westphalian B is acknowledged as the indicative horizon of the bottom part of economic coal-bearing formation of the Carboniferous in the Lublin Coal Basin.

12

Polskie zagłębia węgla kamiennego : przegląd informacji i badań geologicznych

Jureczka J., Nowak G. J.

Przegląd Geologiczny

|

2016

|

Vol. 64, nr 9

617--630

EN

Polish bituminous coal basins are associated exclusively with Carboniferous deposits, differing in origin and geological structure. This paper presents only a short review of papers mainly of Polish authors on the geological structure, stratigraphy of coal-bearing deposits, quality of coal, as well as selected aspects of economic geology of three Polish bituminous coal basins: the Upper Silesian Coal Basin (USCB), Lower Silesian Coal Basin (LSCB) and Lublin Coal Basin (LCB). The paper provides also an overview on the investigations made on the interpretations of the origin of Polish coal deposits over the last 20 years with an emphasis on coal facies studies. The paper content is related to the conference entitled "Polish Coal” of the 3 rd Polish Geological Congress, which is planned in Wroclaw in September 2016. This conference covers a broad spectrum of issues such as: geology of coal basins and coal deposits, coal-bed methane, economic geology, petrology and geochemistry of coal, as well as origin, coalification and quality of coal.

13

Zmienność zawartości pierwiastków krytycznych (Be, Co, Ga, Ge) w węglu kamiennym LZW

Auguścik J., Wasilewska-Błaszczyk M., Wójtowicz J., Paszek M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2016

|

nr 466

7--15

PL

Przeprowadzone badania węgla kamiennego złoża Bogdanka, leżącego w obrębie Lubelskiego Zagłębia Węglowego (LZW) wykazały, że analizowane pierwiastki (Co, Ga, Ge) charakteryzują się dużą zmiennością. Wyjątek stanowił beryl (Be), który cechuje się zmiennością przeciętną. Badania korelacji między pierwiastkami potwierdziły wyniki wcześniejszych badań dotyczących występowania statystycznie istotnej korelacji między galem i kobaltem (Ga–Co). Otrzymane wyniki badań zawartości poszczególnych pierwiastków krytycznych były dalece odbiegające od dotychczas prezentowanych w opracowaniach naukowych publikowanych i niepublikowanych dla LZW. Badania te nie potwierdziły postulowanych wcześniej prawidłowości i wysokich koncentracji tych pierwiastków w węglach LZW. Uwierzytelniono jednak znacznie większe koncentracje tych pierwiastków w spągu pokładów. Analiza kontrolna prób wykonana w dwóch niezależnych laboratoriach wykazała duże rozbieżności w wynikach oznaczeń, szczególnie w odniesieniu do zawartości germanu; prawdopodobnie jest to związane z bardzo niskimi zawartości tego pierwiastka i trudnościami jego oznaczania.

EN

The research on bituminous coal from the Lublin Coal Basin (LCB) has shown high variability of the chemical elements Co, Ge and Ga. An exception is beryllium that features medium variability. Analysis of the correlation between the elements confirms the results of previous studies on the occurrence of the statistically significant correlation between gallium and cobalt. The obtained contents of particular critical elements differed much more from those presented up-to-date in both published and unpublished scientific reports on the LCB. The research did not confirm regularities and high concentrations of the elements in the LCB coals, as postulated earlier. However, much higher concentrations of the elements were detected in the seam footwalls. The control analysis of the samples performed by two independent laboratories indicated huge discrepancies in the results, especially for the content of germanium, due to very low values and difficulty in marking this element.

14

Charakterystyka przerostów płonnych w pokładzie 384 północnej części LZW

Sermet E., Musiał A.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2015

|

R. 56, nr 2

67--72

PL

Dokonano analizy przerostów skał płonnych występujących w pokładzie 384 w Lubelskim Zagłębiu Węglowym. Wzięto pod uwagę trzy złoża z północnej części LZW – Sawin, Orzechów, Kolechowice Nowe. Złoża te charakteryzuje zmienność wykształcenia pokładu, wyrażająca się zróżnicowaniem miąższości węgla, ilości (max 8) i grubości (nawet do 0,6 m) przerostów skał płonnych. Przerosty wpływają nie tylko na warunki urabialności calizny węglowej, czy koszty wydobycia, mogą być również np. źródłem pierwiastków krytycznych.

EN

This paper presents the characteristics of useless intercalations at the 384 coal seam in the Lublin Coal Basin (LCB). Three deposits of northern part of LCB taken into attention Sawin, Orzechów, Kolechowice Nowe. These deposits stand out the variability of coal thickness and quantity (max 6) and thickness (even 0,6 m) of intercalations. The intercalations are normal useless (bad conditions to form) and ruining of economic exploitations index, but they are for example the interesting source of critical elements too.

15

Pierwiastki śladowe w węglu kamiennym Lubelskiego Zagłębia Węglowego

Bojakowska I., Lech D.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2015

|

nr 465

37--44

PL

Do badań pobrano 29 próbek węgla kamiennego z osadów formacji lubelskiej, eksploatowanych w kopalni Bogdanka (Lubelskie Zagłębie Węglowe). We wszystkich próbkach, po pełnym ich roztworzeniu, określono zawartości Ag, As, Ba, Cd, Co, Cr, Cs, Cu, Mo, Mn, Ni, Pb, Rb, Sb, Se, Sn, Sr, Th, Tl, U, V i Zn metodą ICP-MS oraz zawartość Hg z próbki stałej metodą AAS z zatężaniem na amalgamatorze. Średnie zawartości pierwiastków wynosiły: Ag – <0,5 mg/kg, As – 47 mg/kg, Ba – 152 mg/kg, Cd – <0,2, Co – 7 mg/kg, Cr – 29 mg/kg, Cs – 1,4 mg/kg, Cu – 32 mg/kg, Hg – 0,105 mg/kg, Mo – 2,9 mg/kg, Mn – 12 mg/kg, Ni – 29 mg/kg, Pb – 14 mg/kg, Rb – 12,8 mg/kg, Sb – 1,5 mg/kg, Se – 4 mg/kg, Sn – 2 mg/kg, Sr – 160 mg/kg, Th – 4,8 mg/kg, Tl – 0,4 mg/kg, U – 2,2 mg/kg, V – 56 mg/kg i Zn – 31 mg/kg. Dendrogram stężeń pierwiastków śladowych w węglach wykazał zależności (powiązania) między: (a) Ba i Sr, (b) Co, Se, Mo, Ag, Cd, Tl, Sb, Sn, U i Cs oraz (c) Cr, Zn, Mn, Rb, Ni i Cu. Stwierdzone w węglu formacji lubelskiej średnie zawartości As, Se, Cr, Cu, Ni i V są wyższe od przeciętnych ich zawartości w węglu na świecie, natomiast Hg, Tl i Cd niższe, a Pb, Sb, Rb, Mn, Zn, Sn, U i Ba dość zbliżone do przeciętnych zawartości w węglu na świecie.

EN

Twenty-nine coal samples from the Lublin Formation exploited in the Bogdanka mine (Lublin Coal Basin) were taken for the study. In all samples, the cocentrations of Ag, As, Ba, Cd, Co, Cr, Cs, Cu, Mo, Mn, Ni, Pb, Rb, Sb, Se, Sn, Sr, Th, Tl, U, V and Zn were determined by ICP-MS after full digestion of samples, Hg concentration was determined by AAS with its preconcentration on the amalgamator. Average concentrations of the elements were as follows: Ag – <0.5 mg/kg, As – 47 mg/kg, Ba – 152 mg/kg, Cd – <0.2 mg/kg, Co – 7 mg/kg, Cr – 29 mg/kg, Cs – 1.4 mg/kg, Cu – 32 mg/kg, Hg – 0.105 mg/kg, Mo – 2.9 mg/kg, Mn – 12 mg/kg, Ni – 29 mg/kg, Pb – 14 mg/kg, Rb – 12.8 mg/kg, Sb – 1.5 mg/kg, Se – 4 mg/kg, Sn – 2 mg/kg, Sr – 160 mg/kg, Th – 4,8 mg/kg, TI – 0.4 mg/kg, U – 2.2 mg/kg, V – 56 mg/kg, Zn – 31 mg/kg. Concentration dendrogram of trace elements in coals shows a relationship between (a) Ba and Sr, (b) Co, Se, Mo, Ag, Cd, Tl, Sb, Sn, U, and Cs, (c) Cr, Zn, Mn, Rb, Ni and Cu. The average concentrations of As, Se, Cr, Cu, Ni and V found in the Lublin Formation coals are higher than the averages in coals of the world, of Hg, Tl and Cd are lower, and those of Pb, Sb, Rb, Mn, Zn, Sn, U, and Ba are just close to their worldwide average.

16

Mineralizacja septariowa w konkrecjach węglanowych z Lubelskiego Zagłębia Węglowego

Bazarnik M., Bazarnik J.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2015

|

nr 465

59--65

PL

W artykule przedstawiono charakterystykę mineralogiczno-petrograficzną mineralizacji septariowej z Lubelskiego Zagłębia Węglowego. Szczeliny i kawerny karbońskich konkrecji syderytowych wypełniają węglany szeregu izomorficznego syderyt–magnezyt, kalcyt, dolomit, a także siarczany, minerały ilaste, apatyt i kwarc. Towarzyszy im polimineralne okruszcowanie pirytem, brawoitem, millerytem, chalkopirytem, sfalerytem i galeną.

EN

The article presents the mineralogical and petrographic characterization of septarian mineralization in the Lublin Coal Basin. Cracks and caverns in Carboniferous siderite concretions are filled with crystalline carbonates: siderite–magnesite solid solution series, calcite and dolomite as well as clay minerals, sulphates, apatite and quartz. The accompanying ore minerals such as pyrite, bravoite, millerite, chalcopyrite, sphalerite and galena are also present.

17

Perspektywy podziemnego zgazowania węgla w Lubelskim Zagłębiu Węglowym

Sermet E., Górecki J.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2014

|

nr 88

225--233

PL

W artykule omówiono stopień udokumentowania i plany zagospodarowania złóż Lubelskiego Zagłębia Węglowego (LZW) oraz warunki niezbędne do efektywnego stosowania podziemnego zgazowania węgla (PZW). Przy aktualnym stanie wiedzy tylko około 10,4% zasobów bilansowych LZW (878,5 mln ton) uznaje się za możliwe do PZW. Jednak z punktu widzenia racjonalnej gospodarki złożem szanse stosowania tej metody są ograniczone.

EN

This paper reminds the geological exploration and mining development of the Lublin Coal Basin (LCB) and the main factors of effective underground coal gasification (UCG). According to the current state of knowledge on UCG processes only 10.4% of balance resources (878.5 million tons) are maximal suitable for this methods. However, from the point of view of deposits management, chances of this method are limited.

18

Makrofauna poziomu morskiego otworu wiertniczego Borowo (Lubelskie Zagłębie Węglowe)

Krzeszowska E.

Przegląd Górniczy

|

2014

|

T. 70, nr 10

186--191

PL

Osady karbonu w profilu otworu wiertniczego Borowo (Lubelskie Zagłębie Węglowe) reprezentowane są głównie przez utwory ilasto-mułowcowe z licznymi pokładami węgla kamiennego. W nadkładzie osadów karbońskich występują osady jury górnej, kredy i czwartorzędu. W profilu otworu wiertniczego Borowo na głębokości 921,1 ÷ 930,0 m w obrębie ciemnoszarych iłowców występuje poziom z licznymi szczątkami fauny morskiej. Najliczniej reprezentowane są typy Mollusca (małże, goniatyty, ślimaki) oraz Brachiopoda. Mniej licznie występują przedstawiciele typów Arthropoda (małżoraczki) i Pisces (ryby). Dominującymi taksonami są małże z rodzaju: Edmondia, Posidonia, Sanguinolites, Polidevcia oraz ramienionogi z rodzaju Lingula. Analiza szczątków makrofauny, przeprowadzona w celu określenia pozycji stratygraficznej nawierconych utworów, wykazała obecność gatunków wskaźnikowych oraz zespołów faunistycznych charakterystycznych dla horyzontu faunistycznego Dunbarella, czyli granicy wesfalu A i B.

EN

Carboniferous deposits in the borehole Borowo (Lublin Coal Basin) are mostly represented by claystones and mudstones series with many seams of hard coal. The overburden of the Carboniferous profile is composed of Upper Jurassic, Cretaceous and Quaternary sediments. In the Carboniferous profile at a depth of 921,1-930,0 m, within a dark gray claystones, there is a rich marine fauna present. The most abundant are Mollusca (Bivalvia, Gastropoda, Goniatites) and Brachiopoda followed by Arthropods (Ostracods) and Pisces (fish scales). An assemblage of the marine zone contains dominant Bivalvia with the most common Westphalian species of Edmondia, Posidonia, Sanguinolites, Polidevcia, Dunbarella and long-lived Brachiopoda (Lingula). The studies of macrofauna carried out to determine the stratigraphic position of the drilled marine level, showed the presence of indicator species and faunal units characteristic for the faunal horizon Dunbarella, considered to be the boundary between Westphalian A and B.

19

Ocena potencjału zasobowego złóż lubelskiego zagłębia węglowego do podziemnego zgazowania węgla

Sermet E., Górecki J.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2014

|

R. 55, nr 2-3

80--85

PL

W artykule omówiono stan udokumentowania i zagospodarowania złóż Lubelskiego Zagłębia Węglowego (LZW) oraz warunki niezbędne do efektywnego stosowania podziemnego zgazowania węgla (PZW). Na tle sformułowanych ograniczeń i barier wykorzystania tej metody oszacowano wielkość zasobów potencjalnie atrakcyjnych do zgazowania, rozmieszczonych w granicach poszczególnych złóż niezagospodarowanych i w różnych pokładach. Przy aktualnym stanie wiedzy, tyko około 10% zasobów bilansowych LZW (869 min ton węgla) uznaje się za możliwe do PZW. Przyszłość tej metody jako alternatywnej dla konwencjonalnych metod eksploatacji wydaje się ciągle odległa bez dalszych badań modelowych i eksperymentalnych.

EN

This paper reminds the geological exploration and mining development of the Lublin Coal Basin (LCB) and the main factors effective underground coal gasification (UCG) application are showed. In the background of defined restrains and barriers for UCG the resources potentially useful for gasification were demonstrated. In view of the current state of knowledge on UCG processes, only 10% of balanced reserves (869 million tones) are maximal suitable for this method, situated in various undeveloped deposits and different seams. The future of underground gasification is still distant as an alternative for traditional exploitation methods. The additional, experimental and model investigations are necessary.

20

Ocena szans podziemnego zgazowania węgla w niezagospodarowanych złożach Lubelskiego Zagłębia Węglowego

Sermet E., Górecki J.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2013

|

R. 54, nr 2

19--23

PL

W artykule przedstawiono stan rozpoznania Lubelskiego Zagłębia Węglowego, pozycję geologiczną i charakterystykę złóż pod kątem możliwości podziemnego zgazowania węgla (PZW). Warunkami niezbędnymi do efektywnego stosowania PZW są: minimalna miąższość pokładów 1,5m, typy węgla 31-32 (33), położenie poza półkami bezpieczeństwa wyznaczonymi z uwagi na zagrożenie wodne od nadkładu i minimalna powierzchnia parceli spełniającej powyższe warunki 1,5 km2. Podkreślono konieczność lepszego rozpoznania złoża w aspekcie projektowania podziemnego zgazowania. W złożach LZW znajduje się około 900 mln ton węgla na obszarach potencjalnie atrakcyjnych do zgazowania – wytypowanych w obrębie złóż w różnych pokładach. Przy aktualnym stanie wiedzy na temat PZW nie ma podstaw do rozważania tej metody jako alternatywnej, ani uzupełniającej dla konwencjonalnych metod eksploatacji w warunkach LZW.

EN

This paper presents the characteristics of the Lublin Coal Basin (LCB) and its geological setting from the perspective of underground coal gasification (UCG). The most promising seam qualities and coal properties for the primary conditional assessment of effective UCG have been marked out. These include minimal thickness of 1.5m, coal types 31-32 (33), location outside the range of safety pillars and minimal surface area of parcels of 1.5 km2. Better exploration of deposits is necessary. Currently, 900 million tones of coal are suitable for UCG – in various deposits and different parts of Lublin beds profile. The current state of knowledge on UCG processes precludes this method as an alternative or a supplement for traditional mining methods of exploitation.