Ograniczanie wyników
Czasopisma help
Autorzy help
Lata help
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 110

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 6 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  Słowacja
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 6 next fast forward last
PL
Gospodarka odpadami jest jednym z kluczowych filarów zrównoważonego rozwoju każdego kraju. Na Słowacji jej obecny stan i perspektywy rozwoju pozostają ważnym tematem licznych dyskusji.
PL
Kriolit zawarty w szlamach z przemysłowej lakierni samochodowej może być odzyskany i wykorzystany w produkcji aluminium. Średnia zawartość kriolitu w szlamach wyniosła 94% mas. Zostanie on zawrócony do huty aluminium w ramach gospodarki obiegu zamkniętego. Wykazano spodziewane efekty ekonomiczne recyklingu kriolitu.
EN
Cryolite-contg. sludges from paint shop in a Slovakian car prodn. factory may be sepd. and processed to recover cryolyte. Av. content of cryolite in sludge was 94% by mass. Cryolite will be recycled to the an Al smelter. Economic effects of the recycling were shown.
EN
The article presents a comprehensive investigation into the prioritisation of environment-oriented Corporate Social Responsibility (CSR) activities among companies within the Visegrad region, encompassing the Czech Republic, Poland and Slovakia. An online questionnaire featuring Likert scale questions was used to collect data from November 2022 to June 2023 on the emphasis placed on 11 distinct environment-oriented CSR activities. Analytical methods covered descriptive and inferential analyses. The study contributes original insights by focusing on the Visegrad region's corporate engagement in environmental CSR activities. The findings reveal significant disparities between countries, particularly in the domains of eco-friendly transportation solutions and investments in green technologies for environmental progress. Statistically significant differences were observed between the Czech Republic and Poland, as well as between Poland and Slovakia, there by shedding light on the diverse CSR orientations and priorities within this geographic context. These findings underscore the importance of tailored CSR strategies within the Visegrad region's corporate landscape to address environmental challenges effectively.
PL
Artykuł przedstawia kompleksowe badanie priorytetyzacji działań z zakresu społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR) zorientowanych na środowisko wśród firm w regionie wyszehradzkim, obejmującym Republikę Czeską, Polskę i Słowację. Kwestionariusz online zawierający pytania w skali Likerta został wykorzystany do zebrania danych od listopada 2022 r. do czerwca 2023 r. na temat nacisku kładzionego na 11 różnych działań CSR zorientowanych na środowisko. Metody analityczne obejmowały analizy opisowe i inferencyjne. Badanie wnosi oryginalne spostrzeżenia, koncentrując się na zaangażowaniu przedsiębiorstw z regionu wyszehradzkiego w działania CSR na rzecz środowiska. Wyniki badania ujawniają znaczące rozbieżności między krajami, szczególnie w dziedzinie ekologicznych rozwiązań transportowych i inwestycji w zielone technologie na rzecz postępu środowiskowego. Statystycznie istotne różnice zaobserwowano między Republiką Czeską a Polską, a także między Polską a Słowacją, co rzuca światło na różne kierunki i priorytety CSR w tym kontekście geograficznym. Wyniki te podkreślają znaczenie wypracowanych strategii CSR w ramach korporacyjnego krajobrazu regionu wyszehradzkiego w celu skutecznego sprostania wyzwaniom środowiskowym.
EN
The paper aims to analyse the current market in the carrier, express and parcel services market in the EU and Slovakia from the economic, societal, and technical view. It is divided into an introduction, an analysis of the current state in the EU and Slovakia, and a discussion and conclusions. The paper also includes related statistical data presented in the form of graphs. As a result, the development of the CEP market is possible only with a focus on improving the efficiency of delivery, motorisation, unification, expanding the network of collection points and improving the customer experience.
EN
Lithic fragments including quartz grains occur infrequently in the shallow-marine limestone sequence of the Fatra Formation deposited in the tensional intra-shelf depression of the Central Western Carpathians during the Rhaetian. Nevertheless, their study can bring data answering questions of sources, palaeogeodynamic arrangement, and processes at the end of the Triassic. In this study, we examined optically the cathodoluminescence (CL) colours of single quartz grains from the Kardolína section (Tatra Mts, Slovakia). These colours reveal a dominance of grains derived from regionally metamorphosed and plutonic rocks. Grains of hydrothermal and pegmatite origin are less frequent. Some of the quartz grains show recycled cement rims suggesting at least a second cycle origin. This sedimentary basin was situated near to the passive margin formed by the Variscan consolidated terrains of the Vindelician Highlands. Our study of the CL colours of quartz grains contributes to the elucidation of the nature of the rocks of the vanished Vindelician mountain belt.
EN
The objective of this paper is to present a study of how the color schemes of architecture ended to change and presented themselves after 1945 in Poland and Slovakia. For the purposes of this investigation all types of buildings were examined – the study does not distinguish between listed buildings and other historical buildings. It offers an overview of exterior colour choices in architecture since 1945 in Poland and Slovakia using studies in literature sources, archive research, survey responses and own field research.
PL
Celem artykułu jest zbadanie jak kolorystyka architektury zmieniała się i wyglądała po 1945 roku w Polsce i na Słowacji. Na potrzeby tego badania zbadano wszystkie typy budynków – w badaniu nie dokonano rozróżnienia pomiędzy zabudową historyczną a nie podlegająca ochronie konserwatorskiej. Przedstawia przegląd zewnętrznych wyborów kolorystycznych w architekturze od 1945 roku w Polsce i na Słowacji z wykorzystaniem badań w źródłach literaturowych, badań archiwalnych, odpowiedzi na ankiety i własnych badań terenowych.
EN
The paper deals with the implementation of a modified FMEA methodology according to the EU Commission Regulation no. 402/13 on a common safety method for risk assessment and evaluation in the railway sector. The basic goal is to create a methodology for risk identification regarding the safety of services in railway transport concerning railway crossings. Reason for this research was the fact that the manager of the railway infrastructure in Slovakia has problems related to accidents at railway crossings including problems with the quality of services when trains are delayed. Based on previous research, this area has been defined as a priority for risk identification. Accidents at level crossings are often the result of complex interactions between several factors. The results of the authors’ long-term research bring direct impact on the safety and quality of rail transport services. The first effect of the research is a detailed investigation of the causes of accidents, on which the new methodology is based. This is important because understanding the causes of accidents is the first step in eliminating them. The proposed new framework of the methodology provides guidance to the railway infrastructure manager on how to identify, analyze, evaluate and eliminate the risks of their effects.
EN
In the present economic crisis caused by the pandemic and political situation, the theme of the enterprise evaluation has become an actual and important one. The contribution of the present study aims to present a tool for managing the enterprises’ value, acting in the mining sector in Slovakia conditions. The evaluation is made by predicting future cash flow and creating the company’s financial plan. During the creation of the financial plan, the probability distribution of individual factors is used. Probability distribution had been determined according to the development of annual changes of chosen indicators. According to the evaluation of the chosen company, a process of individual steps for model creation is suggested. The process results present the evaluation of chosen company by various revenue methods. Individual results are compared with the market capitalization of the chosen company, and in this way, the results could serve to manage the competitiveness of the companies in other industrial sectors.
PL
W obecnym kryzysie gospodarczym wywołanym pandemią i sytuacją polityczną temat oceny przedsiębiorstw stał się aktualny i ważny. Wkład niniejszego opracowania ma na celu przedstawienie narzędzia do zarządzania wartością przedsiębiorstw działających w sektorze wydobywczym w warunkach słowackich. Oceny dokonuje się poprzez przewidywanie przyszłych przepływów pieniężnych i tworzenie planu finansowego firmy. Podczas tworzenia planu finansowego wykorzystuje się rozkład prawdopodobieństwa poszczególnych czynników. Rozkład prawdopodobieństwa wyznaczono na podstawie rozwoju rocznych zmian wybranych wskaźników. Zgodnie z oceną wybranej firmy sugerowany jest proces poszczególnych kroków tworzenia modelu. Wyniki procesu przedstawiają ocenę wybranej firmy różnymi metodami przychodów. Poszczególne wyniki są porównywane z kapitalizacją rynkową wybranej firmy iw ten sposób wyniki mogą służyć do zarządzania konkurencyjnością firm w innych sektorach przemysłu.
9
Content available Managing the deployment of UAV systems in Slovakia
EN
This paper affirms the anticipated utilisation of UAV (Unmanned Aerial Vehicle) systems in the market environment existing in Slovakia. Significant use of UAV systems can be considered in light of corporate management’s own lack of readiness to employ them practically. The purpose of the article is to monitor the issue in Slovakia and identify the basic starting points that the company needs to solve in the case of process management of the implementation of UAV systems in internal company processes. The methodology of the issue took place through sociological inquiries in the form of questionnaires and document analyses. The result of the investigation is that the Slovak market does not offer relevant data on the active use of UAV systems in the field of ensuring the operation of internal company management processes. Based on the information obtained, it is clear that the need to introduce UAV systems will be crucial in the future, as well as the need to develop recommendations for the process management of the implementation of UAV systems in individual areas of industry in the conditions of Slovakia.
PL
W artykule potwierdzono potencjalne wykorzystanie systemów UAV (Unmanned Aerial Vehicle - bezzałogowych statków powietrznych) w warunkach rynkowychistniejących na Słowacji. Stopień intensywności wykorzystania systemów UAV można rozpatrywać pod kątem braku gotowości kierownictwa przedsiębiorstw do ich praktycznego zastosowania. Celem artykułu jest monitorowanie niniejszej problematyki na Słowacji oraz identyfikacja podstawowych warunków, które przedsiębiorstwo musi spełniać w przypadku procesowego zarządzania implementacją systemów UAV wspierających wewnętrzne procesy firm. Metodologia badawcza obejmowała badania socjologiczne obejmujące kwestionariusze i analizy dokumentów. W wyniku przeprowadzonego badania stwierdzono, że rynek słowacki nie oferuje istotnych danych na temat aktywnego wykorzystania systemów UAV w zakresie zapewnienia funkcjonowania wewnętrznych procesów zarządzania przedsiębiorstwem. Na podstawie uzyskanych informacji można stwierdzić, że potrzeba wprowadzenia systemów UAV będzie w przyszłości kluczowa, jak również istnieje potrzeba opracowania zaleceń dotyczących zarządzania procesami wdrażania systemów UAV w poszczególnych sektorach przemysłu na Słowacji.
EN
The paper is focused on assessing the impact of personality characteristics on the level of identified environmental awareness factors in Slovakia. On a theoretical basis, the work examines 3 factors of environmental awareness: cognitive, emotional and behavioural factors. Personality characteristics were studied from the point of view of the Big-Five trait taxonomy. Primary data were obtained through questionnaires. The object of the research are the residents of Slovakia aged 18 and above with Slovak nationality. The research sample consisted of 1108 respondents. In the analysis of the research results, the used factor model proved to be significant, and personality characteristics proved to be a statistically significant predictor of the level of identified environmental awareness factors. According to the results of the model, Conscientiousness and Openness influenced all 3 factors of environmental awareness, and other personality traits influenced environmental awareness only within some factors. Thus, this study extends the empirical research focused on factors affecting environmental awareness in the understudied region of Central and Eastern Europe, and the achieved results may be the basis for environmental awareness management measures in practice.
PL
Artykuł koncentruje się na ocenie wpływu cech osobowości na poziom zidentyfikowanych czynników świadomości ekologicznej na Słowacji. Na gruncie teoretycznym w pracy zbadano 3 czynniki świadomości środowiskowej: czynniki poznawcze, emocjonalne i behawioralne. Cechy osobowości badano z punktu widzenia taksonomii cech Wielkiej Piątki. Dane pierwotne uzyskano za pomocą kwestionariuszy. Obiektem badań są mieszkańcy Słowacji w wieku 18 lat i więcej, posiadający narodowość słowacką. Próba badawcza liczyła 1108 respondentów. W analizie wyników badań zastosowany model czynnikowy okazał się istotny, a cechy osobowości okazały się istotnym statystycznie predyktorem poziomu zidentyfikowanych czynników świadomości środowiskowej. Zgodnie z wynikami modelu Sumienność i Otwartość wpływały na wszystkie 3 czynniki świadomości ekologicznej, a pozostałe cechy osobowości wpływały na świadomość ekologiczną tylko w zakresie niektórych czynników. Tym samym niniejsze opracowanie jest rozszerzeniem badań empirycznych skoncentrowanych na czynnikach wpływających na świadomość ekologiczną w niedostatecznie zbadanym regionie Europy Środkowo-Wschodniej, a uzyskane wyniki mogą być podstawą do podejmowania działań w zakresie zarządzania świadomością ekologiczną w praktyce.
EN
Reducing greenhouse gas (GHG) emissions has become a necessity and not an option to sustain the environment in both human and natural systems. The Slovak Republic (SR), like the European Union (EU), aims to become greenhouse gas neutral by 2050. To reach this ambitious target, emissions will need to fall by 55% compared to those in the base year 1990. Therefore, forecasting GHG emission amounts is important. The grey model is one of the widespread mathematical forecasting methods. There exist studies that have used some types of grey models to predict GHG but not in the case of the Slovak Republic. We have optimized the length of the input sequence in the rolling mechanism to enhance the forecast accuracy of a new grey model combining the Bernoulli equation with the rolling mechanism. Standard grey model, nonlinear grey Bernoulli model, and grey model with rolling mechanism were used to prove the validity of our optimization and to compare prediction performance among grey models. The novel model was also used for a long-term forecast of GHG emissions in the SR for the years from 2020 to 2040 and compared with officially reported projections. Calculated values showed that the SR is on a good way to reach set targets towards climate change mitigation.
12
Content available remote Abandoned train stations. Katowice-Zwardoń-Žilina-Rajec
EN
The subject of the paper is train station. The research deal with those train stations that either no longer serve their pur- pose or are now abandoned. By abandoned train stations, the author of the paper means rail buildings that do not provide passengers with the necessities of cash desk and a waiting room or toilet. Stations that have abandoned their original pur- pose. Such stations were analysed on the only railway line connecting Poland and Slovakia operating on a daily basis. Mentioned line is connecting cities Katowice - Zwardoń - Žilina - Rajec. Much of this railway architecture is abandoned and unused. The work described in the paper aims to create a database of abandoned train stations based on authors own research and points to a large number of abandoned train stations that have potential for their future development. The data was collected by means of various methods described in the paper and was valid as of 31.12.2021. The situation today may differ.
EN
The Tehelné Pole football stadium in Bratislava is the largest and the most prestigious sports arena in Slovakia. In this paper the author characterises the specific features that distinguish this facility from other modern football stadiums. He analysed its significance to the popularisation of football in this country, using an original sports facility evaluation methodology. The author assessed the functioning of the stadium and distinguished the components influencing the effectiveness of its regionand state-wide operation, as well as on the district and city scale—in the macro and micro scales. The study demonstrates the development potential of the Slovak’s football infrastructure compared to Central Europe.
PL
Stadion piłkarski Tehelné Pole w Bratysławie to największa i zarazem najbardziej prestiżowa arena sportowa na Słowacji. Autor charakteryzuje jej specyficzne cechy wyróżniające ten obiekt od innych współczesnych stadionów piłkarskich. Analizuje jego znaczenie dla popularyzowania piłki nożnej w tym kraju posługując się przy tym autorską metodologią badania obiektu sportowego. Ocenia sposób funkcjonowania stadionu oraz wyróżnia elementy składowe wpływające na efektywność jego działania w skali regionu i kraju oraz miasta i dzielnicy – w skalach makro i mikro. W wyniku badań wykazuje potencjały rozwojowe infrastruktury piłkarskiej Słowacji na tle regionu Europy Środkowej.
EN
The primary objective of the paper is to examine the perception of external barriers in the conditions of family business in Slovakia, also in the classification according to selected distinctive features. Mathematical and statistical methods of descriptive and inductive statistics were used in data processing. To investigate the perception of external barriers, we developed a scaling instrument, the reliability of which was verified by Cronbach's alpha. In this paper, we present two research questions and three hypotheses, which we verify using a one-way ANOVA test. The results suggest that family businesses in Slovakia do not perceive the existence of external barriers at a high level. It can be concluded that the nature of family businesses according to the selected criteria does not have a significant impact on the perception of the existence of selected external barriers in the business environment. Barriers are perceived by family businesses in the same way regardless of the criteria according to which they have been categorised.
PL
Podstawowym celem artykułu jest zbadanie postrzegania barier zewnętrznych w warunkach firm rodzinnych na Słowacji, także w klasyfikacji według wybranych cech wyróżniających. W przetwarzaniu danych wykorzystano matematyczne i statystyczne metody statystyki opisowej i indukcyjnej. W celu zbadania percepcji barier zewnętrznych opracowaliśmy narzędzie skalujące, którego wiarygodność zweryfikowano metodą alfa Cronbacha. W artykule przedstawiamy dwa pytania badawcze i trzy hipotezy, które weryfikujemy za pomocą jednokierunkowego testu ANOVA. Wyniki sugerują, że firmy rodzinne na Słowacji nie dostrzegają istnienia barier zewnętrznych na wysokim poziomie. Można stwierdzić, że charakter firm rodzinnych według wybranych kryteriów nie ma istotnego wpływu na postrzeganie istnienia wybranych barier zewnętrznych w otoczeniu biznesowym. Bariery są jednakowo postrzegane przez firmy rodzinne, niezależnie od kryteriów, według których zostały skategoryzowane.
EN
In order to strengthen public health management, the main aim of the study was to identify possible changes in alcohol consumption during the health crisis, classified according to the socio-economic status of the Slovak population. The research sample consisted of 506 respondents (33% males and 67% females), and data were collected through an online questionnaire distributed from 29th of April 2020 to 1st July 2020. A crosstabulation showed that alcohol consumption did not change in about half of the respondents, while the majority of the remaining respondents reported a decrease in alcohol consumption compared to those who reported an increase. Females were more stable in their drinking than males. Correspondence analysis showed that high-income males (2500 to 2999 EUR) were more likely to drink excessively. Conversely, high-income females reported much less alcohol consumption. Health care professionals should pay increased attention to alcohol consumption in vulnerable groups at risk of developing an addiction. The findings of this study provide valuable information for improving public policy management and for effective decision-making in public health.
PL
W celu wzmocnienia zarządzania zdrowiem publicznym, głównym celem badania była identyfikacja możliwych zmian w spożyciu alkoholu podczas kryzysu zdrowotnego, sklasyfikowanych według statusu społeczno-ekonomicznego ludności słowackiej. Próba badawcza składała się z 506 respondentów (33% mężczyzn i 67% kobiet), a dane zostały zebrane za pomocą ankiety internetowej rozprowadzanej od 29 kwietnia 2020 r. do 1 lipca 2020 r. Tabela krzyżowa wykazała, że spożycie alkoholu nie zmieniło się w około połowie badanych, podczas gdy większość pozostałych respondentów zgłosiła spadek spożycia alkoholu w porównaniu z tymi, którzy zgłosili wzrost. Kobiety były bardziej stabilne w piciu niż mężczyźni. Analiza korespondencji wykazała, że mężczyźni o wysokich dochodach (2500 do 2999 euro) częściej nadużywali alkoholu. Z drugiej strony kobiety o wysokich dochodach zgłaszały znacznie mniejsze spożycie alkoholu. Pracownicy służby zdrowia powinni zwracać większą uwagę na spożywanie alkoholu w grupach wrażliwych, zagrożonych uzależnieniem. Wyniki tego badania dostarczają cennych informacji na temat poprawy zarządzania polityką publiczną oraz skutecznego podejmowania decyzji w zakresie zdrowia publicznego.
EN
The article deals with the current state of odor nuisance from biogas plants in Slovakia in the context of changes in the legislative regulatory for these operations regarding increased odor control requirements. Research is focused on direct analysis of odor status in the vicinity of existing biogas plant operations in regions of Slovakia based on information obtained from local government representatives and the competent administrative authorities. Biogas plants were divided into groups according to identified frequency of odor. The research also focuses on the analysis of the separation distance of biogas plants from the nearest residential area and the impact of the storing method of inputs and outputs from the biogas process on odor. It is concluded that measures adopted in the amendment will not affect the already satisfactory odor situation in location of majority of biogas plants and most of the signs of odor are caused by a relatively small percentage of biogas plants. The method of storing has only a secondary synergistic effect and primary factors of odor formation are different.
17
Content available remote Ocena zależności korelacyjnych między wskaźnikami jakości ścieków
PL
W latach 2013–2018 zgromadzono dane dotyczące jakości ścieków w regionie Koszyc (Słowacja, 240 tys. mieszkańców), które obejmowały m.in. biologiczne zapotrzebowanie na tlen (BOD5), chemiczne zapotrzebowanie na tlen (CODCr), całkowitą zawartość azotu, zawartość substancji nierozpuszczalnych (IS) oraz całkowitą zawartość fosforu (P). Uzyskane dane przeanalizowano w celu określenia korelacji między poszczególnymi wskaźnikami. Próbki pobierano dwa razy w miesiącu z punktu dopływu do oczyszczalni ścieków. Wyniki przedstawiono w formie graficznej i jako równania regresji.
EN
The data on wastewater quality in Košice region (Slovakia, 240 000 inhabitants) including the biol. O demand (BOD5), the chem. O demand (CODCr), the content of total N, the content of insol. substances (IS), and the content of total P were collected in 2013–2018 and analyzed to det. correlations between the particular indicators. The samples were taken twice a month intervals from the input point of the wastewater treatment facility. The results were presented both graphically and as regression equations.
18
Content available Internal benchmarking in Slovak SME : a case study
EN
The constantly and rapidly changing market, new competition entering the market, or globalization, mean that companies have to constantly rethink their existing operations. The aim of study was to analyze these facts in small and medium-sized enterprises, which seek to eliminate their weaknesses and improve their strengths, with the aim of defining and creating a competitive advantage. This is the key to fighting existing competition. However, in order to identify it, it is necessary to know in detail the external environment of the subject, which we monitored by two main methods, using PEST analysis and the subsequent proceed to the analysis within the company by using the benchmarking method. The presented article describes and applies the benchmarking method within the company Š-Auto, which operates in eastern Slovakia in several district cities. The results brought us conclusions that allow us to provide services of the same high quality level in all operations for customers in analyzed SME.
PL
Stale i szybko zmieniający się rynek, nowa konkurencja wchodząca na rynek lub globalizacja oznaczają, że firmy muszą ciągle przemyślać swoje dotychczasowe działania. Celem badań była analiza tych faktów w małych i średnich przedsiębiorstwach, które starają się wyeliminować swoje słabości i poprawić swoje mocne strony, w celu zdefiniowania i stworzenia przewagi konkurencyjnej. To jest klucz do walki z istniejącą konkurencją. Aby go jednak zidentyfikować, konieczne jest szczegółowe poznanie zewnętrznego środowiska podmiotu, które monitorowaliśmy dwiema głównymi metodami, wykorzystując analizę PEST, a następnie przechodziliśmy do analizy w firmie, stosując metodę benchmarkingu. Prezentowany artykuł opisuje i stosuje metodę analizy porównawczej w spółce Š-Auto, która działa we wschodniej Słowacji w kilku miastach powiatowych. Wyniki przyniosły wnioski, które pozwalają świadczyć usługi o tym samym wysokim poziomie jakości we wszystkich operacjach dla klientów w analizowanych MŚP.
EN
This study compares river discharge of two catchments in Central Europe. The catchments' areas are similar while their geological structure differs significantly. The River Laborec (Slovakia) is an example of a mountain river, draining hardly permeable land. The River Gwda (Poland) is a lowland river, draining mainly sandy formations. The study used average monthly flows in the period of 1980-2010 measured on water gauges Humenne and Izkovce on the river Laborec and water gauges Piła and Ptusza on the river Gwda. The aim of the study is a review of hydrological drought course in two catchments that differ in their structure. The analysis was conducted on the basis of the SRI (Standardized Runoff Index), which was calculated in various time scales, i.e. 1, 3, 6, 9 and 12 months. It is a dimensionless index, which allows determination and comparison of dry and wet periods for rivers in various regions. The analysis of duration and intensity of the SRI in short time periods revealed that hydrological droughts on the river Gwda lasted longer and were less intense than in case of river Laborec. The duration of the wet periods (SRI > 1.0) was similar on both rivers, however the phenomenon intensity was higher on the mountain river. The analysis of longer accumulation periods revealed that on the river Gwda wet periods got longer, while hydrological drought periods were shortened. In case of the river Laborec, wet periods were slightly shortened, while drought periods have extended significantly.
PL
W niniejszym opracowaniu porównano odpływ rzeczny w 2 zlewniach centralnej Europy o podobnej powierzchni zlewni i zróżnicowanej budowie geologicznej. Rzeka Laborec (Słowacja) jest przykładem rzeki górskiej, odwadniającej tereny trudno przepuszczalne, natomiast rzeka Gwda (Polska) reprezentuje zlewnie pojezierną, zbudowaną głównie z utworów piaszczystych. W opracowaniu wykorzystano średnie miesięczne wartości przepływów w okresie 1980-2010 na posterunkach wodowskazowych Humenne i Izkovce na rzece Laborec oraz Piła i Ptusza na rzece Gwdzie. Celem niniejszego opracowania jest ocena przebiegu suszy hydrologicznej w dwóch zlewniach o zróżnicowanej budowie. Analizę przeprowadzono w oparciu o wskaźnik SRI (Standardized Runoff Index), który obliczono w różnych skalach czasowych tj. 1, 3, 6, 9 i 12 miesięcy. Jest to bezwymiarowy wskaźnik, który umożliwia wyznaczenie i porównanie okresów suchych i mokrych dla rzek z różnych regionów. Analiza czasu trwania i intensywności wskaźnika SRI w krótkich skalach czasowych wykazała, że susze hydrologiczne (SRI < -1.0) na rzece Gwdzie trwały dłużej i charakteryzowały się mniejszą intensywnością niż w przypadku rzeki Laborec. Czas trwania okresów wilgotnych (SRI > 1.0) był podobny w obu rzekach, jednak większą intensywność zjawiska notowano w rzece górskiej. Analiza dłuższych okresów kumulowania wykazała, że dla Gwdy okresy wilgotne uległy wydłużeniu, natomiast skróceniu uległy okresy suszy hydrologicznej. W przypadku rzeki Laborec okresy wilgotne uległy niewielkiemu skróceniu, natomiast okresy suszy zdecydowanie uległy wydłużeniu.
EN
The issue of public transport accessibility of localities and regions is one of the key research themes of transport geography. The EU defines public transport as one of the services of “general economic interest”, which means that its organization should be based on the principles of solidarity and equal access for all citizens of the state and its regions. The study of transport accessibility of 13 district centres in the peripheral and economically underdeveloped Prešov administrative region (Slovakia) from the municipalities of their immediate hinterlands expressed by the number of direct bus and train connections is aimed at identifying the spatial differentiation of individual intraregional accessibilities. The realization of the research pursues the objective,to point out by the comparison of the theoretical and real values of direct transport connections, to the possible existence of discrepancies in the public transport services of individual municipalities in relation to their higher hierarchical district’s centre.
first rewind previous Strona / 6 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.