The principles of the Venice Charter are still invoked worldwide as a crucial reference point in discussions and practices related to heritage preservation. However, the Charter’s lack of clarity in defining stakeholders and procedural steps raises significant issues about who has the authority to determine the appropriateness of new functions for monuments. This deficiency can lead to decision-making that might not fully consider the diverse cultural values and historical significance of the sites, potentially resulting in conservation outcomes that are more economically than socially driven. This paper examines how national and international conservation policies have expanded upon the Venice Charter to address social participation and the concept of "socially useful purposes" in World Heritage site management. Focusing on Germany and Poland World Heritage cities, the study explores how national and international guidelines have expanded upon the Venice Charter to incorporate social participation and the concept of "socially useful purposes" in the management of World Heritage sites. It delves into the role of Site Management Plans as dynamic documents that have evolved from strict preservation frameworks to policies encompassing social participation, thereby enhancing community engagement and meeting a broader spectrum of conservation needs and stakeholder interests.
PL
Zasady Karty Weneckiej są nadal przywoływane na całym świecie jako kluczowy punkt odniesienia w dyskusjach i praktykach związanych z ochroną dziedzictwa. Jednak brak jasności w Karcie w zakresie definiowania interesariuszy i kroków proceduralnych rodzi istotne kwestie dotyczące tego, kto jest uprawniony do określania stosowności nowych funkcji dla zabytków. Ten brak może prowadzić do podejmowania decyzji, które nie w pełni uwzględnią różnorodne wartości kulturowe i historyczne znaczenie badanych miejsc. Skutkować to może bardziej ekonomicznym niż społecznym podejściem przy ocenie warunków ochrony. Niniejszy artykuł analizuje, w jaki sposób narodowe i międzynarodowe polityki ochrony zabytków rozszerzyły Kartę Wenecką w celu uwzględnienia partycypacji społecznej i koncepcji „celów społecznie użytecznych” w zarządzaniu miejscami z listy światowego dziedzictwa. Koncentrując się na miastach z Niemiec i Polski, w artykule zbadano, w jaki sposób krajowe i międzynarodowe wytyczne rozszerzyły Kartę Wenecką, aby uwzględnić partycypację społeczną i koncepcję „celów społecznie użytecznych” w zarządzaniu tymi miejscami. Autor zagłębia się w rolę planów zarządzania terenami światowego dziedzictwa jako dynamicznych dokumentów, które ewoluowały od ścisłych ram ochrony do polityk obejmujących udział społeczny, które zwiększyły zaangażowanie społeczności i poszerzyły spektrum potrzeb ochrony i interesów interesariuszy.
W artykule przedstawiono analizę funkcjonowania społecznej opieki nad zabytkami w Gdyni po 2003 r. Kilkanaście lat doświadczenia samorządu lokalnego oraz czas, jaki upłynął od wejścia w życie obowiązujących regulacji związanych z instytucją społecznych opiekunów zabytków, pozwalają na sformułowanie wniosków i pokazanie wad oraz zalet różnych rozwiązań. W artykule przedstawiono doświadczenia Biura Miejskiego Konserwatora Zabytków w Gdyni ze współpracy, zarówno ze społecznymi opiekunami zabytków, jak i z lokalnymi stowarzyszeniami zajmującymi się ochroną dziedzictwa. Z doświadczeń autorów wynika jednoznacznie, że przepisy ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, regulujące działalność społecznych opiekunów zabytków są anachroniczne i w praktyce mają minimalny wpływ na ochronę zabytków. Natomiast rozwinęła i rozwija się działalność społeczna aktywnych mieszkańców z wykorzystaniem stowarzyszeń i innych form kolektywnego współdziałania. Dużą rolę odgrywają obecnie portale internetowe, a zwłaszcza media społecznościowe, które ułatwiają komunikację i pozwalają szybko reagować. Widoczne jest ogromne zainteresowanie społeczne ochroną zabytków i spora aktywność mieszkańców w tym zakresie. W ocenie autorów należy skorzystać z nowych doświadczeń i całkowicie przeformułować zasady współpracy organów ochrony zabytków ze społeczeństwem. Taka współpraca może przynieść korzystne efekty.
EN
The article presents an analysis of the functioning of social care for monuments in Gdynia after 2003. Several years of experience of the local government and the time that has passed since the entry into force of applicable regulations related to the institution of social guardians of monuments allow for the formulation of conclusions and showing the advantages and disadvantages of various solutions. The article presents the experience of the Office of the Municipal Conservator of Monuments in Gdynia in cooperation with both social guardians of monuments and local associations dealing with heritage protection. The authors' experience clearly shows that the provisions of the Act on the Protection and Care of Monuments, regulating the activities of social guardians of monuments, are anachronistic and in practice have minimal impact on the protection of monuments. However, the social activities of active residents using associations and other forms of collective cooperation have developed and are developing. Nowadays, online portals, especially social media, play an important role as they facilitate communication and allow for quick response. There is great public interest in the protection of monuments and considerable activity of residents in this area. In the authors' opinion, it is necessary to take advantage of new experiences and completely reformulate the principles of cooperation between monument protection authorities and the public. Such cooperation can bring beneficial results.
In the 21st century, waste is a growing problem and must be considered one of the essential elements of creating conditions for sustainable development. The article pays special attention to the biofraction of cemetery waste, and interviews with cemetery visitors made a possible determination of its place among other wastes produced in the cemetery. The willingness of cemetery visitors to participate in the logistics of the cemetery waste management system was also tested. The article also presents selected elements of cemetery waste management logistics. The system should consist of several subsystems. Subsystems of waste minimisation "at the source" and waste segregation, disposal, and secondary management were considered crucial. In addition to the logistics mentioned above, subsystems were proposed to include innovation in cemeteries, the biotechnology of composting/vermicomposting of the biofraction, and segregation on-site by those cleaning their graves. The cemetery biofraction represents a waste suitable for on-site management, increasing the potential for environmental, social, and economic savings. The issues under consideration are part of the problem of integrating the cemetery biofraction into the green recycling system in force in Europe. Logistics for management of other cemetery wastes (plastic, metal, glass, and paper), which require subsystems involving their long-distance transportation, should be limited at the level of purchase by cemetery users. From civic participation in the control of logistical improvements, the entire cemetery waste management system will gradually evolve.
PL
W XXI wieku odpady stanowią rosnący problem i muszą być rozważane jako jeden z podstawowych elementów tworzenia uwarunkowań zrównoważonego rozwoju. W artykule szczególną uwagę poświęcono biofrakcji cmentarnej. Wywiady z użytkownikami cmentarzy pozwoliły ustalić jej miejsce wśród innych produkowanych na cmentarzu odpadów. Sprawdzano także gotowość użytkowników cmentarzy do partycypacji w logistyce systemu zagospodarowania odpadów cmentarnych. W artykule przedstawiono także wybrane elementy logistyki gospodarowania odpadami cmentarnymi. System powinien składać się z kilku podsystemów. Za kluczowy uznano podsystem minimalizacji odpadów „u źródła”, oraz podsystemy segregowania, unieszkodliwiania i wtórnego zagospodarowywania odpadów. Do wspomnianych podsystemów logistyki zaproponowano dołączenie innowacyjnej na cmentarzach, biotechnologii kompostowania / wermikompostowania biofrakcji, wysegregowanej na miejscu powstawania przez sprzątających swoje grobowce. Biofrakcja cmentarna stanowi odpad nadający się do zagospodarowania na miejscu powstawania, co zwiększałoby potencjał oszczędności ekologicznych, społecznych i ekonomicznych. Rozważane zagadnienia wpisują się w problematykę włączania cmentarnej biofrakcji do obowiązującego w Europie systemu zielonego recyklingu. Pozostałe odpady cmentarne (z plastiku, metali, szkła i papieru), logistyka gospodarowania którymi wymaga podsystemów obejmujących ich transport na dalekie odległości, powinny zostać ograniczone na poziomie zakupów przez użytkujących cmentarze. Powinno to stopniowo ewoluować i wynikać z obywatelskiej partycypacji w kontroli możliwości usprawnienia logistyki całego systemu gospodarowania odpadami cmentarnymi.
W artykule zaprezentowano dotychczasowe badania przeprowadzone na Wydziale Architektury Politechniki Poznańskiej w obszarze jakości życia w miastach w aspekcie działań adaptacyjnych do zmian klimatycznych ze szczególnym uwzględnieniem elementów zieleni miejskiej, w kontekście spektrum potrzeb funkcjonalno-przestrzennych starzejących się mieszkańców miast. Odniesiono się do tzw. wartości dodanej tych działań, wskazując na walory istotne z punktu widzenia poczucia bezpieczeństwa i mobilności seniorów w miastach. Całość uzupełniono o doświadczenia własne z badań partycypacyjnych obejmujących ocenę dzielnic m. Poznania przez zróżnicowaną grupę seniorów.
EN
This paper presents previous research carried out at the Faculty of Architecture, Poznan University of Technology, in the field of quality of life in cities in the aspect of climate change adaptation measures, taking into account the spectrum of functional and spatial needs of ageing inhabitants with a particular focus on urban greenery. The so-called added value of these measures was highlighted, as well as the qualities that are important for the sense of security and mobility of senior citizens in cities. The study was complemented by the author's own experience in participatory research involving the evaluation of neighbourhoods in Poznań by a diverse group of senior citizens.
Badania partycypacyjne ukierunkowane wykorzystujące metodę user experience pozwalają na kreowanie bardzo precyzyjnych rozwiązań projektowych w szczególnie specyficznych funkcjonalnie wnętrzach architektonicznych, w tym biurowych. Artykuł prezentuje wyniki badań przeprowadzonych w 2023 r., których celem była ocena preferencji oraz potrzeb przestrzennych pracowników branży gamedev w środowisku ich miejsca pracy, obejmujących również aspekty personalizacji oraz stylu pracy. Jako obszar badań wskazano wskazano sektor gamedev (game development), zajmujący się produkcją oraz dystrybucją gier wideo na różne platformy. Badanie było realizowane w oparciu o autorski formularz sondażowy wśród międzynarodowej grupy respondetów. Efektem przeprowadzonych badań był projekt koncepcyjny architektury wnętrz przestrzeni biurowej dla wieżowca Silver w Poznaniu, co stanowi o aplikacyjnym charakterze przeprowadzonych badań. Nowe technologie wpływają na intensywny rozwój nowych branż, które z kolei katalizują rozwój nowych potrzeb przestrzennych wymagających zidentyfikowania i opisania. Biorąc wszystkie wyniki badań pod uwagę, jak również wcześniejsze studia literaturowe, należy zauważyć wyraźną zależność pomiędzy kreatywnością pracownika a przestrzenią, która go otacza.
EN
Participatory research using the user experience method allows for the creation of very precise design solutions in particularly functionally specific architectural interiors, including offices. This article presents the results of a study conducted in 2023, which aimed to assess the preferences and spatial needs of gamedev workers in their workplace environment, including aspects of personalisation and working style. The gamedev (game development) sector, which produces and distributes video games for various platforms, was identified as the research area. The research was carried out using a proprietary survey form among an international group of respondents. The research resulted in a conceptual design for the interior architecture of an office space for the Silver skyscraper in Poznań, which demonstrates the applied nature of the research. New technologies influence the intensive development of new industries, which in turn catalyse the development of new spatial needs that require identification and description. Taking all the findings of the research into account, as well as previous literature studies, a clear relationship should be noted between the creativity of the employee and the space that surrounds tchem.
6
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Specyfika stanu psychiatrii dziecięcej w Polsce oraz niewystarczające zabezpieczenie potrzeb społecznych w tym zakresie stało się przyczyną do podjęcia niniejszego tematu badawczego i przeprowadzenia autorskiego badania jakościowego w podejściu interdyscyplinarnym. Problem został ujęty z punktu widzenia projektowania architektonicznego przestrzeni do terapii dla młodzieży. Celem niniejszych badań jest diagnoza percepcji leczenia psychiatrycznego wśród społeczeństwa w oparciu o przeprowadzone badanie sondażowe wśród 300 osób ankietowanych. Badanie poprzedzono studium in situ trzech losowo wybranych szpitali psychiatrycznych w Polsce, celem weryfikacji jakości przestrzeni zabudowanej stanowiącej środowisko terapii, żeby doprecyzować kontekst architektoniczny badań. Takich badań przeprowadza się nadal stosunkowo niewiele, natomiast percepcja społeczna leczenia psychiatrycznego oraz jakość przestrzeni do leczenia ma istotne znaczenie w obszarze profilaktyki, w obliczu wzrostu liczby zachorowań wśród dzieci i młodzieży, nie tylko w Polsce, ale i na świecie. W artykule, wskazuje się na rolę jakości przestrzeni terapeutycznej w leczeniu psychiatrycznym, jako ważnym elemencie terapii, w ślad za założeniami healing environment oraz patient-centered care oraz patient-centered design, oraz co-design. Ośrodki w Polsce są rozmieszczone w sposób nieregularny, czas oczekiwania na przyjęcie do szpitala wynosi często kilka miesięcy. Natomiast specyfika leczenia psychiatrycznego nie znajduje odzwierciedlenia w programach funkcjonalnych szpitali. Brakuje przestrzeni do alternatywnych form terapii, utrzymywania aktywności przez pacjentów, w tym możliwości korzystania z pobytu na świeżym powietrzu. W badaniach wskazuje się ponadto, że jakość środowiska zbudowanego powiązana jest wprost z dostępnością terapii oraz jej percepcją społeczną. Niniejszy temat jest niezwykle ważny w kontekście globalnego rozwoju młodych pokoleń i powinien być nieustannie rewidowany z punktu widzenia badań o charakterze interdyscyplinarnym.
EN
Specific Polish conditions of paediatric psychiatry and insufficient supply of medical services in view of social demand for paediatric psychiatric consultancy have motivated us to research the issue and to conduct an original qualitative study within the framework of an interdisciplinary approach. The issue has been presented from the point of view of an architectural design of space dedicated to mental treatment of adolescents. The purpose hereof was to analyse social perception of psychiatric treatment on the basis of surveys conducted on a sample of 300 respondents. Based and quantitative method and the survey, it was diagnosed the social perception of psychiatric treatment in Poland among young potential patients, taking into account the local context. The research was preceded with an in situ study in three randomly selected psychiatric hospitals in Poland in order to verify the quality of hospital space intended for therapy of patients and to identify the areas in which architecture might facilitate patients’ well-being and improve work organisation of the medical staff. This type of research studies is relatively rare, whereas social perception of the psychiatric treatment and quality of healing space plays an important role in prophylaxis, especially in view of a rising number of children and adolescents in need of psychiatric consultancy not only in Poland but also worldwide. The article presents the role of healing space as a vital part of mental treatment, in compliance with the assumptions of such concepts as: healing environment, patient-centred care, patient-centred design and co-design. Centres in Poland are irregularly distributed, waiting time for admission often exceeds several months. At the same time the specific nature of psychiatric treatment fails to be adequately reflected in functional designs of hospitals. They lack space dedicated to alternative forms of therapies, patient activities, including outdoor activities. Moreover, the research also shows that the quality of the built environment is directly correlated with therapy accessibility and social perception. This topic is also extremely important for adolescents globally and should be reviewed on regular basis via interdisciplinary research.
Celem niniejszego artykułu jest zbadanie wpływu parków kieszonkowych (dalej PK) powstałych w ramach budżetu obywatelskiego (dalej BO) na jakość terenów miejskich, objętych procesem rewitalizacji w Lublinie. W ramach badań poruszono problematykę rewitalizacji oraz udział społeczeństwa w budżecie partycypacyjnym. Ponadto przedstawiono wpływ zieleni na człowieka oraz idee PK z uwzględnieniem kontekstu historycznego. Analizie porównawczej poddano wybrane tereny i ich jakość przed i po zrealizowaniu PK. Jako metodę badawczą przyjęto kryteria jakościowe krajobrazu wg Jana Gehla z uwzględnieniem poprawy ochrony, komfortu i przyjemności, rozszerzone o trzy kryteria własnej waloryzacji. Wyniki badań przedstawiono na wykresie oraz zebrano w tabeli. Naniesione na mapę lokalizacje parków z uwzględnieniem ich dostępności dla pieszego o zasięgu 260 m stały się punktem wyjściowym do dalszych badań. Badania miały wykazać zależności pomiędzy poszczególnymi PK oraz istniejącymi terenami zielonymi (dalej TZ).
EN
The aim of this article is to investigate the impact of pocket parks (further PP) created as part of the participatory budget (further CB) on the quality of urban areas undergoing revitalization in Lublin. The research addresses the issues of revitalization and citize nparticipation in the budgetary process. Furthermore, it presents the influence of greenery on human well-being and the concept of pocket parks, taking historical context into account. Selected areas and their quality before and after the implementation of PP are subjected to comparative analysis. The research employs qualitative criteria for landscape quality according to Jan Gehl, incorporating improvements in protection, comfort, and enjoyment, supplemented by three criteria of self-valuation. The research findings are presented in a chart and summarized in a table. Mapped locations of parks, considering their pedestrian accessibility within a 260-meter radius, serve as a starting point for further investigation. The research aims to establish relationships between individual PP and existing green areas (further GS).
The aim of this article is show how Truus Schröder-Schräder contributed to the spatial layout of the Rietveld-Schröder House, as well as to outline a series of changes the house underwent during its use. This study is based on the analysis of available literature and photographs documenting the interiors of the house starting from 1925. Based on the bibliography, the biographies, the history of Rietveld's acquaintance and meetings with Schröder, and Truus's preference for living in open spaces with access to light and sun, are discussed. Subsequently, the history of the creation of the Rietveld-Schröder house, the design process and the contribution of Truus to the creation of the spatial layout are presented.
PL
Celem artykułu jest ukazanie wkładu Truus Schröder-Schräder w układ przestrzenny domu znane go jako Dom Rietvelda-Schröder, a także przedstawienie cyklu zmian jakim ulegał dom w trakcie użytkowania. Jako metodę przyjęto analizę dostępnej literatury oraz fotografii dokumentujących wnętrza domu począwszy od 1925 roku. Na podstawie dostępnej bibliografii przedstawiono życiorysy, historię znajomości i spotkań Rietvelda z Schröder oraz genezę upodobań Truus do mieszkania w otwartej przestrzeni, na piętrze z dostępem do światła i słońca. Następnie przedstawiona została historia powstania domu Rietvelda-Schröder, procesu projektowego a także wkładu Truus w powstanie jego układu przestrzennego.
W obliczu narastających problemów cywilizacyjnych będących wynikiem m.in. żywiołowej urbanizacji z udziałem koszto- i energochłonnej architektury (fast-form architecture) pojawia się potrzeba wprowadzenia alternatywnych metod projektowania środowiska zamieszkiwania człowieka. Pierwszym etapem jest wprowadzenie nowego modelu nauczania architektury. Dotychczasowy model preferuje rozwój wyłącznie wyobraźni formalnej oraz podporządkowanych jej umiejętności graficznych i technicznych przy jednoczesnym pominięciu umiejętności miękkich. Skutkuje on wprowadzaniem na rynek architektów, projektujących budynki, których relacje z użytkownikiem i miejscem można określić jako jednowartościowe. Przypisanie dominującego znaczenia niezwiązanej z miejscem formie architektonicznej, oznacza zastąpienie autentycznego jej doświadczania wszystkimi zmysłami chwilową ekscytacją. Alternatywny model kształcenia powinien być ukierunkowany na trzy aspekty: projektowanie architektury haptycznej, rozwój wyobraźni sytuacyjnej i kontekstualne rozwiązywanie problemów (projektowanie miejsc, a nie budynków). W tym modelu istotną funkcję pełnią warsztaty, których program i przebieg jest pozwala na zetknięcie się uczestników z materią architektury: miejscem, potrzebami użytkujących/zamieszkujących je ludzi oraz materiałem i techniką.
EN
In the face of the growing problems of civilization resulting, among others, from spontaneous urbanization with the participation of cost-intensive and energy-consuming architecture (fast-form architecture), there is a need to introduce alternative methods of designing the environment of human habitation. The first step is to introduce a new architecture teaching model. The current model prefers to develop only the formal imagination and the graphic and technical skills subordinated to it, with the simultaneous omission of soft skills. It results in introducing architects to the market, designing buildings whose relations with the user and the place can be described as single-valued. Assigning the dominant meaning to an architectural form that is not related to the place means to replace the authentic experience of it with all the senses with a momentary excitement. The alternative model of education should focus on three aspects: designing haptic architecture, developing situational imagination and contextual problem solving (designing places, not buildings). In this model, an important function is played by workshops, the program and course of which allow the participants to come into contact with the matter of architecture: the place, the needs of the people who use / live in them, as well as the material and technique.
Current study aimed at examining the effect of quality of work-life QWL (Employee development, Participation, Compensation, Supervision and Work environment) on occupational burnout among a sample of employees and workers within SMEs in Kuwait during the fiscal year 2021-2022. The study adopted a quantitative methodology in which a questionnaire was distributed to working individuals (303) within Kuwaiti SMEs. SPSS was employed to screen and analyze the gathered primary data. Results of the study indicated the acceptance of the main hypotheses arguing that a good quality of work life can reduce the level of occupational burnout among employees. In addition, the study found that quality of work life significantly influences burnout among employees within Kuwaiti SMEs. Besides, among QWL variables, it was found that "work environment" was the most influential variable in reducing burnout among employees. The study recommended enhancing the availability of the dimensions of quality of working life to reduce the feeling of job burnout by strengthening social relations and workers' participation in decision-making processes, training and development programs, and granting promotion when it is due. Further recommendations were presented in the paper as well.
PL
Bieżące badanie miało e na celu zbadanie wpływu jakości życia zawodowego QWL (rozwój pracowników, uczestnictwo, wynagrodzenia, nadzór i środowisko pracy) na wypalenie zawodowe wśród próby pracowników i pracownic MŚP w Kuwejcie w roku podatkowym 2021-2022 . W badaniu przyjęto metodologię ilościową, w ramach której kwestionariusz ankiety rozesłano do osób pracujących (303) w MŚP z Kuwejtu. SPSS został zastosowany do badania i analizy zebranych danych pierwotnych. Wyniki badania wskazały na akceptację głównych hipotez twierdząc , że dobra jakość życia zawodowego może zmniejszyć poziom wypalenia zawodowego wśród pracowników. Ponadto badanie wykazało, że jakość życia zawodowego znacząco wpływa na wypalenie wśród pracowników w kuwejckich MŚP. Poza tym spośród zmiennych QWL stwierdzono, że „środowisko pracy” było najbardziej wpływową zmienną w redukcji wypalenia zawodowego wśród pracowników. W badaniu zalecono zwiększenie dostępności wymiarów jakości życia zawodowego w celu zmniejszenia poczucia wypalenia zawodowego poprzez wzmocnienie relacji społecznych i udziału pracowników w procesach decyzyjnych, szkoleniach i programach rozwojowych oraz przyznawanie awansów gdy jest on należny. ie. W artykule przedstawiono również dalsze rekomendacje.
Financial participation of the commune inhabitants in the implementation of their tasks in building technical infrastructure is not a clearly regulated issue. In local government practice, at least five basic solutions have been developed according to this type of participation. They have been presented based on targeted, critical literature reviews and legal texts and jurisprudence analysis.The article’s main aim is to indicate a set of tools by which the financial participation of residents in the construction of infrastructure can be implemented and to present their comparison and valorisation. Finally, it should be stated that the most complete level of social involvement is achievable due to applying participation under the provisions of the Inland Transport Infrastructure Financing Act and local initiative. These are tools that give citizens the broadest impact on implementing individual investments. According to the participation ladder, they can be considered tools for the co-production of public services and the highest level of social participation.
PL
Partycypacja finansowa mieszkańców gminy w realizacji zadań własnych z zakresu budowy infrastruktury technicznej nie jest zagadnieniem jednoznacznie uregulowanym. W praktyce samorządowej wypracowano co najmniej pięć zasadniczych rozwiązań, zgodnie z którymi tego typu partycypacja się odbywa. Zostały one przedstawione w oparciu o celowy, krytyczny przegląd literatury, analizę aktów prawnych oraz orzecznictwa. Głównym celem artykułu jest wskazanie zamkniętego katalogu rozwiązań, w oparciu, o które partycypacja finansowa mieszkańców w budowie infrastruktury technicznej może być realizowana oraz zaprezentowanie ich porównania i oceny. Najwyższy poziom włączenia społecznego jest osiągany poprzez zastosowanie partycypacji w oparciu o przepisy ustawy o finansowaniu infrastruktury transportu lądowego oraz w ramach inicjatywy lokalnej. Są to narzędzia, które dają obywatelom najszerszy wpływ na realizację poszczególnych inwestycji i jednocześnie można je uznać za narzędzia koprodukcji usług publicznych, a także najwyższego poziomu partycypacji społecznej, zgodnie z drabiną partycypacji.
Niniejszy raport obejmuje wyniki pracy naukowo-badawczej zespołu, którego pracą kieruje dr hab. inż. arch. Ewa Pruszewicz-Sipińska, prof. nadzw. PP. Temat badawczy „Architektura zdrowia. Współczesne tendencje w projektowaniu obiektów związanych z ochroną zdrowia i jakością życia” (10/04/dspb/1143) jest realizowany wieloetapowo od 2015 roku. W raporcie przedstawiono założone cele naukowo-badawcze związane z projektowaniem architektonicznym obiektów ochrony zdrowia oraz innych form zabudowy powiązanych z jakością i komfortem użytkownika przestrzeni. Omówiono przyjętą metodologię oraz efekty badawcze, jednocześnie prognozując ich wdrożenie. Odniesiono się do prac prezentowanych na łamach czasopism naukowych o zasięgu światowym opublikowanych w latach 2000-2015 i opierając się na wynikach najnowszych badań, zaprezentowano genezę, zasady i skutki Evidence-based Design (EBD). Praca badawcza zespołu ma o tyle istotne znaczenie, że stanowi zebranie wiedzy z dziedziny, która w bardzo małym stopniu jest popularyzowana w polskich czasopismach naukowych, a ostatnie lata badań wskazują na znaczący potencjał w stosowaniu procesów EBD w projektowaniu architektonicznym szpitali. Wieloletnie badania naukowe potwierdzają jednoznacznie wpływ zastosowanych rozwiązań architektonicznych, w tym funkcjonalno-przestrzennych, na proces zdrowienia pacjentów, ich komfort [Urlich i in. 2008: 53] oraz samopoczucie i wydajność personelu [Urlich i in. 2008: 45]. Świadome korzystanie z osiągnięć naukowych przez osoby zarządzające w ochronie zdrowia oraz w planowaniu na poziomie również legislacyjnym może stać się impulsem do lepszego wykorzystania potencjału, jaki ma zarówno sam budynek, jak i otaczający go teren. Ma to szczególne znaczenie, jeśli chodzi o rosnące wymagania pacjentów dotyczące opieki medycznej, w tym komfortu pobytu w szpitalu. Prowadzone badania uwzględniają w równym stopniu oczekiwania i potrzeby trzech grup użytkowników przestrzeni szpitali, tj. pacjentów, personelu (medycznego i niemedycznego) oraz osób odwiedzających. Część badań poświęcono istotnemu globalnie zjawisku związanemu ze starzeniem się społeczeństw, zmianą struktury społecznej miast i w konsekwencji zmianom potrzeb przestrzennych ich mieszkańców. Jednak mówiąc o srebrnej generacji – pokoleniu, które stawia przed nami nowe wyzwania mieszkaniowe, nie myślimy w sposób konwencjonalny. Problematyka projektowania dla osób starszych i niepełnosprawnych od niemal wieku jest podejmowana przez badaczy i projektantów. Obecnie nauka ta wymaga nie tyle dalszego rozwinięcia, co radykalnej zmiany punktu widzenia. Tą pożądaną zmianą jest weryfikacja i zdefiniowanie na nowo osoby starszej według jej potrzeb przestrzennych czy społecznych, ale i aspiracji. W tym nowym aspekcie osobami starszymi, dla których należy zredefiniować przestrzeń mieszkalną, są osoby wciąż młode, które zestarzeją się dopiero za jakiś czas.
EN
The aim to achieve state of the art technological solutions in architectural design should be accompanied by a care for the well-being of the patient, as the object of the architect’s creative endeavors. Long-term scientific studies confirm the unequivocal impact of the adopted architectural solutions, including functional and spatial solutions, on patients’ healing process, their comfort [Urlich et al. 2008: 53], and the well-being and efficiency of the staff [Urlich et al. 2008: 45]. Conscious implementation of such scientific achievements by healthcare administrative personnel and favorable legislative planning may become a contribution to a better use of the potential of the building and its surrounding premises. It has become especially important nowadays, as the awareness and the expectations of patients and staff with regard to healthcare are growing, including their expectations with regard to the comfort of their stay at the hospital.
W artykule podejmuje się kwestie wybranych przykładów zastosowania gier wideo jako narzędzia sprawczego w partycypacji społecznej w projektowaniu. Podstawą rozważań jest zjawisko wzrastającej kultury videogamingu jako kultury partycypacyjnej. Z przytoczonych przykładów wynika potencjalna rola sprawcza gier i związanych z nimi mechanizmów jako aktorów w sieci powiązań między pozostałymi podmiotami i przedmiotami dialogu społecznego podczas planowania i realizacji lokalnej polityki przestrzennej. Ponadto wirtualna przestrzeń wykreowana w grach zdaje się być cennym środowiskiem doświadczalnym pozwalającym na testowanie różnych rozwiązań z udziałem członków społeczności w sposób inkluzyjny. We wnioskach podano również potencjalne perspektywy dalszego rozwoju przedstawionych metod, pozwalającego na pełniejsze rozproszenie całego procesu i możliwość włączenia w niego nie tylko lokalnych aktywistów, lecz wszystkich mających telefon z ekranem dotykowym.
EN
The following paper addresses selected examples of the use of videogames as a causal tool in social participation in design. The discussion is based on the phenomenon of the growing culture of videogaming as a participatory culture. The cited examples show the potential causal role of games and related mechanisms as actors in a network of relationships between other subjects and objects of social dialogue during the planning and implementation of local spatial policy. Moreover, virtual space created in games seems to be a valuable experimental environment for testing different solutions with the participation of community members in an inclusive manner. The conclusions also provide potential perspectives for further development of the presented methods allowing for a more comprehensive dispersion of the whole process and the possibility to involve not only local activists, but all those who own a touchscreen phone.
Purpose: The article aims to present possible means of residents’ participation in a city’s development as well as to identify selected areas of such activity, on the example of the city of Rzeszów. Methodology: The article employs critical analysis of the literature on the subject and the case study method. Findings: Interaction between a territorial unit and its residents can, in the Author's opinion, be developed and strengthened with the use of the DART model proposed by Prahalad and V. Ramaswama. Based on its assumptions, four basic elements of the model were adapted in the theoretical for the needs of a territorial unit: Dialogue, Access, Transparancy, Risk Assessment. Empirical verification, based on the example of Rzeszów, allows a conclusion that various forms of a dialogue with residents, transparency and timeliness of the information transfer, and the city's openness to new forms of contact with its residents fit into the assumptions of the DART model. Practical implications: In addition to the traditional forms of utilizing the Rzeszów residents’ potential, such as public consultations or participatory budgeting, Urban Lab, which has been operating in Rzeszów since 2019, is another important instrument enabling residents’ participation in the city's development. Urban Lab is a modern cooperation platform available to everyone who wants to change something and set directions for the city's future development, by sharing ideas, exchanging thoughts and views. Residents can participate in the projects implemented that are addressed to various target groups, listen to experts’ opinions, as well as formulate questions and express their own opinions and suggestions publicly. Originality: Various modes in which Urban Lab can be applied as a form of residents’ involvement in a city's development have been presented, which, based on the example of Gdynia and Rzeszów, should be an incentive for other cities to launch this type of initiatives enabling the use of local community’s potential.
School security – of students, teachers, and other staff – is a critical issue in education policy. Due to the multiplicity of threats in the school environment, this issue still occupies a leading place in the discussion on education and forces constant care to improve this state. The headmaster manages school safety. The style of performing this duty is significant. The article discusses school security management, emphasizing the participatory method, which assumes the involvement of all educational entities in decision-making processes. Moreover, the prepared material presents many legal bases and other documents regulating safety rules and obligations to act in an emergency. Various educational programs and projects were also presented, which would be worth getting interested in to improve safety in schools.
PL
Bezpieczeństwo w szkole – uczniów, nauczycieli i innych pracowników – stanowi kluczowe zagadnienie polityki oświatowej. Z uwagi na wielość zagrożeń w środowisku szkolnym, problematyka ta wciąż zajmuje czołowe miejsce wśród dyskusji nad oświatą i wymusza nieustanną troskę o poprawę tego stanu. Bezpieczeństwem w szkole zarządza dyrektor. Niezwykle ważny jest styl sprawowania przez niego tego obowiązku. W artykule omówiono kwestię zarządzania bezpieczeństwem w szkole, ze szczególnym uwzględnieniem metody partycypacyjnej, która zakłada uczestnictwo wszystkich podmiotów edukacji w procesach decyzyjnych. Ponadto w opracowanym materiale przedstawiono wiele podstaw prawnych i innych dokumentów regulujących zasady bezpieczeństwa i obowiązki postępowania w sytuacji zagrożenia. Zaprezentowano też różne programy i projekty edukacyjne, którymi warto byłoby się zainteresować mając na uwadze poprawę stanu bezpieczeństwa w szkołach.
The Interreg CE project “RUINS. Sustainable re-use, preservation and modern management of historical ruins in Central Europe - elaboration of integrated model and guidelines based on the synthesis of the best European experiences” has implemented cultural development strategies through knowledges exchange developed within a local and regional context and suitable to be applied at a wider European level. The project has applied an empowering bottom-up approach, in which local and regional stakeholders have been actively engaged throughout the project’s running time. Cooperation of 6 countries with various traditions and experiences resulted in the development of universal models that could be applied for management, use and protection of medieval ruins all over Europe, providing European added value. The comprehensive management plans elaborated, help owners and managers of historical ruins to exploit economic potential of this heritage in economic development of regions, and to preserve value of medieval ruins as cultural heritage. Due to the transnational character, the project has contributed to create a common European identity, strengthen cooperation between international, national and local stakeholders both vertically and horizontally, and promote exchanges between boundaries. The paper aims to present the results and the experience gained during RUINS project implementation by LINKS Foundation (project partner), focusing on the inclusive and shared approaches carried out. A summary of goals and recommendations achieved within the discussion panels/seminars arranged by LINKS Foundation as well as objectives and structure of the Output O.T2.1 “BEST PRACTICES HANDBOOK - Transnational model form of socially useful use of medieval ruins" will be provide.
PL
W ramach projektu Interreg CE "RUINS. Sustainable re-use, preservation and modern management of historical ruins in Central Europe - elaboration of integrated model and guidelines based on the synthesis of the best European experiences" wdrożono strategie rozwoju kultury poprzez wymianę wiedzy opracowanej w kontekście lokalnym i regionalnym, nadającą się do zastosowania na szerszym poziomie europejskim. Współpraca 6 krajów o różnych tradycjach i doświadczeniach zaowocowała opracowaniem uniwersalnych modeli, które mogą być zastosowane do zarządzania, użytkowania i ochrony średniowiecznych ruin w całej Europie, zapewniając europejską wartość dodaną. Opracowane kompleksowe plany zarządzania pomagają właścicielom i zarządcom zabytkowych ruin wykorzystać potencjał ekonomiczny tego dziedzictwa w rozwoju gospodarczym regionów, a także zachować wartość średniowiecznych ruin jako dziedzictwa kulturowego. Ze względu na ponadnarodowy charakter, projekt przyczynił się do stworzenia wspólnej tożsamości europejskiej, wzmocnienia współpracy między międzynarodowymi, krajowymi i lokalnymi interesariuszami zarówno w pionie, jak i w poziomie, a także promowania wymiany między granicami. Artykuł ma na celu przedstawienie rezultatów i doświadczeń zdobytych podczas realizacji projektu RUINS przez LINKS Foundation (partnera projektu), koncentrując się na integracyjnym i wspólnym podejściu. Przedstawione zostanie podsumowanie celów i rekomendacji osiągniętych w ramach paneli dyskusyjnych/seminariów zorganizowanych przez LINKS Foundation, jak również cele i struktura produktu O.T2.1 "Podręcznik najlepszych praktyk - ponadnarodowa modelowa forma społecznie użytecznego wykorzystania średniowiecznych ruin".
Celem artykułu jest analiza zrewaloryzowanych przestrzeni publicznych na przykładzie projektów autorstwa katowickiego biura SLAS Architekci: skweru Adamskiego w Katowicach i Strefy Aktywności w Chorzowie. Prezentowane realizacje są wykonane na podstawie koncepcji projektowych, które powstały w wyniku dialogu architektów, inwestora i użytkowników. W efekcie współdziałania zbudowano przestrzenie atrakcyjne dla użytkowników oraz doceniane przez profesjonalistów. Wnioskiem z artykułu jest konkluzja, że projektowanie oparte na zasadach partycypacji jest jednym z warunków kreowania przyjaznych przestrzeni w mieście, a sukces, który odniosły opisane realizacje, może świadczyć o widocznej w projektowaniu stref publicznych zmianie jakościowej.
EN
The aim of this paper is to study the revitalised public spaces on the example of projects designed by SLAS Architekci studio from Katowice: Adamski Square in Katowice and the Activity Zone in Chorzów. The presented projects are based on design concepts created in a dialogue between architects, investors and users. As a result of this cooperation, spaces were built that are attractive to users and appreciated by professionals. The conclusion of the article is that participatory design is one of the conditions for creating friendly spaces in the city, and the success of the described projects can prove a qualitative change in the design of public spaces.
W artykule opisano znaczenie działań artystycznych, tj. warsztatów, wykładów o tematyce artystycznej i architektonicznej oraz wystaw odbywających się w ramach Warsztatów Plenerowych Studentów Architektury w Chełmnie w latach 2004-2019. Przedstawiono wpływ tych działań na dydaktykę oraz praktykę architektoniczną studentów Wydziału Budownictwa i Architektury Politechniki Opolskiej, jak również ich rolę dla aktywizacji oraz integracji społeczności lokalnej Chełmna i promocji tego miasta. Przedstawiono ważność warsztatów w edukacji w zakresie kształtowania wrażliwości, budowania doświadczeń oraz interpretacji kulturowych znaczeń architektury. Ukazano je także jako służące zintegrowaniu społeczności Chełmna poprzez budowanie więzi międzyludzkich, wzmacnianie poczucia tożsamości lokalnej i identyfikacji z miejscem zamieszkania.
EN
The paper describes the importance of artistic activities, namely workshops, lectures on art and architecture, and exhibitions held as part of the Open-Air Workshops for Students of Architecture in Chełmno in the years 2004-2019. It also presents the impact of these activities on the education and practical experience of students at Civil Engineering and Architecture Faculty of the Opole University of Technology, as well as their role in the activation and integration of the local Chełmno community and the promotion of the city. The article presents the educational value of Workshops in terms of shaping sensitivity, building experiences and interpreting cultural meaning of architecture. The Workshops are also shown as serving to integrate the Chełmno community by building interpersonal bonds, strengthening the sense of local identity and identification with the place of residence.
Artykuł jest próbą zbadania możliwości wykorzystania technologii „Wirtualnej Rzeczywistości” w ramach projektowania partycypacyjnego obiektów architektonicznych realizujących zadania służby zdrowia. Celem niniejszej pracy jest ukonstytuowanie współczesnych narzędzi partycypacyjnych w procesie projektowania zintegrowanego szpitali. W ramach pracy badawczej dokonano krytycznego studium literaturowego oraz analizy istniejących obiektów medycznych, pod kątem wpływu specyfiki funkcji obiektu, na proces jego programowania i projektowania.
EN
This paper is an attempt to explore the possibilities of using Virtual Reality within participatory design of healthcare facilities. The aim of this work is to determine fields in which technologically advanced participatory design tools may improve integrated design. As a part of research, a scientific literature review and an analysis of existing medical facilities have been made, especially in the context of influence that building function have on the process of its programming and designing.
Osiągnięcia architektury Ameryki Południowej początku XXI w. postawiły architektów tego kontynentu w światowej czołówce w zakresie innowacyjnych i nieortodoksyjnych rozwiązań projektowych. W zasadzie „przyrostowości” (ang. incrementality) wielu widzi podstawy nowych, społecznie zrównoważonych metod projektowania dla architektury przyszłości. Celem artykułu jest analiza przydatności i uniwersalności centralnej cechy niektórych najbardziej docenianych projektów „przyrostowych”, jaką jest umiejętne wprowadzenie procesów nieformalnych (m.in. partycypacji) w silnie sformalizowany i zinstytucjonalizowany proces projektowy. Do analizy projektów i ich szerokiego kontekstu zastosowany jest aparat pojęciowy zapożyczony z teorii postmodernizmu w architekturze i sztuce (szczególnie prac Christophera Alexandra i George’a Dickiego). Pozwala on wyróżnić podobieństwa i fundamentalne różnice między kulturami architektonicznymi oraz przybliżyć odpowiedź na pytanie o możliwość naśladownictwa projektów powstałych w zupełnie innych kulturach w kontekście polskim i europejskim.
EN
The achievements of South American architecture of the early twenty-first century have put the architects of this continent at the forefront in the field of innovative and unorthodox design solutions. Many see the basics of new, socially sustainable design methods for the architecture of the future in the principle of incrementality. The purpose of the paper is to analyse the usefulness and universality of the central feature of some of the most appreciated incremental projects, which is the skilful introduction of informal processes (including participation) into a highly formalised and institutionalised design environment. To analyse the projects and their broad context, a conceptual apparatus was used, as applied in the theory of Postmodernism in architecture and art (especially the works of Christopher Alexander and George Dickie). It allows to highlight similarities and fundamental differences between architectural cultures and to take a step closer to answer the question of the possibility of imitating designs created in completely different cultures in the Polish and European context.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.