Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Miners as depositories of mining tradition

Szewerda Kamil, Turczyński Krzysztof, Jarosławska-Sobór Sylwia

Mining Machines

|

2025

|

vol. 43

1--11

EN

The article analyses the impact of mining traditions on the regional identity of Upper Silesia and addresses the issue ofprotecting the mining heritage in the face of industrial and social transformation. The authors point out that decades of miningindustryin Silesia have shaped a specific work ethos, habits and mores, which are currently at risk of disappearing as a result of the decarbonization process and the changingtheindustry structure. Specialattention is paid to both tangible and intangible aspects of heritage, such as souvenirs, decorative objects, medals, as well as the traditions of the cult of Saint Barbara.The role of miners as depositories of the memory of the profession and its symbolism is emphasized. Examples of good practice in heritage preservation include international projects, such as CoalHeritage, supporting the promotion of coalindustryheritage. The article emphasizes that the preservation of exhibits, documentation of their history and the relationships among themining families are crucial for consolidatingtheregional identity and transmitting the cultural values to future generations. The need for further actions to protect and popularize the unique mining heritage is also indicated.

2

Protection of post-industrial cultural heritage. A task for smart societies

Marszowski Ryszard, Hildebrandt Robert

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2024

|

z. 194

329--343

EN

Culture - this is what remains when you forget everything you have learned. S. Lagerlof Purpose: In the cognitive space of the article, an important and significant social challenge arises, which is the preservation of cultural heritage in transformed post-industrial areas. Methodology: the theses presented in the article were verified using the following methods: literature review, critical analysis of literature, analysis and comparison of documents and an example of good practices. Result: the literature research confirms that the protection of cultural heritage is an important factor in socio-economic development. By preserving and using cultural heritage, the economic, cultural and social value of transformed post-industrial areas can be increased. Originality: The literature research confirms that the protection of cultural heritage is an important factor in socio-economic development. By preserving and using cultural heritage, the economic, cultural and social value of transformed post-industrial areas can be increased.

3

Renovation of historic wooden window frames as an answer to the challenges of the modern time

Strzałka-Rogal Dominika

Przestrzeń i Forma

|

2024

|

nr 59

39--54

EN

The subject of the research is the restoration of historic window frames in public and residential buildings in Poland. The considerations are based on examples of wooden windows, the preservation of which is the basis when carrying out conservation work. The paper presents a summary of methods for examining the existing condition of the windows, which precede the renovation process. It also points out the important role of the restoration of window joinery in terms of its total environmental impact. When properly repaired and upgraded, old windows can usually be brought to a condition comparable to new windows, and this approach is sustainable on many levels. The paper answers the question of why, how and to what extent it is worth renovating original preserved windows. The aim of the paper is to point out the right direction to take when practicing refurbishment of historic windows and to formulate guidelines as a starting point for detailed considerations.

PL

Przedmiotem badań są zagadnienia renowacji zabytkowej stolarki okiennej w budynkach publicznych oraz mieszkalnych w Polsce. Rozważania opierają się na przykładach okien drewnianych, których zachowanie stanowi podstawę podczas prowadzenia prac konserwatorskich. W opracowaniu przedstawiono podsumowanie metod badania stanu istniejącego okna, które poprzedzają proces renowacji. Wskazano także na istotną rolę odnowienia stolarki okiennej w kontekście jej całkowitego wpływu na środowisko. Przy prawidłowej naprawie i modernizacji, stare okna można zazwyczaj doprowadzić do stanu porównywalnego z nowymi, a takie podejście jest zrównoważone na wielu poziomach. Praca odpowiada na pytanie dlaczego, w jaki sposób i w jakim stopniu warto odnawiać oryginalnie zachowane okna. Celem artykułu jest wskazanie właściwego kierunku, który należy przyjąć podczas praktyki modernizacji oraz sformułowanie wytycznych stanowiących punkt wyjścia do szczegółowych rozważań.

4

System w działaniu. Wiadomości z pierwszej linii frontu

Bogdanowska Monika

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2024

|

Nr 19

89--98

PL

Autorka w swych rozważaniach opiera się na doświadczeniach zdobytych podczas pracy na stanowisku Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Wybrane zapisy ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami zostaną zestawione z przykładami działań przy obiektach zabytkowych, tak by zilustrować działanie systemu ochrony i opieki nad zabytkami w praktyce. We wnioskach wskazane będą kierunki działania, które niejednokrotnie wychodząc poza ustawę o opiece i ochronie zabytków pokazują, że z konstytucyjnego – i powszechnego – obowiązku stania na straży dziedzictwa wymykają się pewne obszary aktywności, w ramach których przekształcamy nasze otoczenie. Również we wnioskach wskazane będą zjawiska, które należałoby uwzględnić w systemie ochrony, gdyż jego ciężar przesunął się zbyt mocno na antagonizmy, zamiast bazować na współdziałaniu.

EN

The author's reflections are based on her experience when working as the Regional Conservator of Historic Monuments in the Małopolska Region. Selected provisions of the Act on the Protection and Care of Historic Monuments will be juxtaposed with actual cases of historic buildings, in order to illustrate how the protection system works in practice. The conclusions will indicate courses of action which, often going beyond the Act, show that certain areas of activity within which we transform our surroundings are slipping away out of the constitutional - and universal - duty to uphold our heritage. Also, the conclusions will specify the things that need to be addressed in the protection system, as its emphasis has been overly shifted to antagonisms instead of cooperation.

5

Integration of BIM and GIS Data of a Heritage Building Using FME

Borkowski Andrzej Szymon, To Duc Alex

Civil and Environmental Engineering Reports

|

2024

|

Vol. 34, no. 2

204--215

EN

BIM and GIS technologies are used in both planning and investment and construction processes. GIS is more often used in the former, where one operates on a macro scale and information about the environment is essential for decision-making. BIM, on the other hand, is increasingly implemented in investment and construction processes (micro scale). The BIM model as a resource of knowledge and information about the construction object is the basis for decision-making, while data from GIS systems are necessary to obtain reliable information about the environment and the prevailing spatial, social or economic conditions. The basic information from GIS systems are attributes related to geographic location (coordinate system, angle to true north, elevation ordinate). Unfortunately, both technologies use different programming paradigms. GIS is mainly a relational database based on multidimensional tables, while BIM uses so-called encapsulation, polyform, hierarchy or instantiation, which enrich semantically stored data. There are many benefits to integrating geospatial data with building object information. The problem of compatibility and interoperability of the two technologies is the subject of many considerations of basic science and the problem of practitioners during application work. Georeferencing of BIM models is conferred in several ways, however, most of them require relatively expensive commercial tools or extensive digital skills or even programming. Rarely, however, are tools such as FME used for data conversion, management and visualization. Thus, the purpose of the present work was to attempt to properly georeference a BIM model of a historic building, located at Constitution Square in Warsaw, in a GIS environment, and then convert the data to shapefile output format using FME software. The results of the experimental work indicate that the BIM data can be embedded quite accurately in the space of a given coordinate system and displayed against various contextual data, but the 3D geometry itself loses its detail and quality. The paper discusses the limitations of the procedure and future research directions.

6

Adaptation of Post-fortress Buildings as an Enrichment of the Functional Programme of a Housing Estate on the Example of Fort VIII Służew in Warsaw

Gleń Piotr, Hołownia Damian

Civil and Environmental Engineering Reports

|

2024

|

Vol. 34, no. 4

113--125

EN

The article refers to the problem of adaptation of post-fortress objects from the 19th century located in the strict urban tissue in Poland. The authors of the text analyse the example of adaptation of Fort VIII Służew in Warsaw as a way of making common spaces in housing estates more attractive. The rapid demilitarisation of fortresses from this period caused by the development of the art of war and the subsequent dynamic development of urban planning after the Second World War resulted in the degradation and disappearance of these valuable monuments. The Russian ring fortress of Warsaw is now entirely within the urban fabric. Introducing additions and new utility functions is becoming a way of protecting the existing stock of often degraded spaces left behind by former forts. On the example of Fort VIII Służew, a number of activities related to adaptation, revitalisation and revalorization of the existing urbanised residential space in Ursynów district are presented. The analysed object together with its surroundings is an example of a way to use post-fortress spaces for both utilitarian and cognitive purposes while respecting historic values. Age-old fortifications, so well preserved in Poland, significantly define and shape urban layouts. The research carried out by the authors of this text shows that appropriate use of the potential of post-fortress buildings from the 19th century can significantly improve the quality and character of colonial buildings and highlight the values associated with this type of specific monument.

7

Architectural heritage: log houses of the Warmia Region. A report from research workshops

Bonisławska Agata, Balcerzak Radosław, Orzechowski Mirosław

Architectus

|

2024

|

Nr 2 (78)

123--133

EN

The report concerns a research workshop attended by students of the Faculty of Architecture at Warsaw University of Technology. The workshop took place on 10–23 July 2023. During the workshop, among others, an architectural inventory of three Warmian log houses dating from the 2nd half of 19th century was made, ethnographic interviews with the inhabitants of analyzed houses were performed. The performed research aimed at documenting the existing but still disappearing heritage of log houses in Warmia, and at recognition of the structure of buildings and history of inhabiting them since they had been built. Threads of Warmian social identity were investigated – whether it was present or missing. The workshop resulted in a material that will be useful in further research. The graphical documentations of the houses were delivered to the house owners. The original drawings are archived at the Faculty of Architecture of Warsaw University of Technology. The overall outcome of that event is also a valuable experience for the participants and the inhabitants. All those actions aim to enrich the awareness of the log houses heritage in the region, especially among local communities, and to recognize relations of identities of researched houses with the cultural landscape of a land – here in Warmia as an example.

PL

Sprawozdanie dotyczy warsztatów badawczych z udziałem studentów Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej. Warsztaty te odbyły się w dniach 10–23 lipca 2023. W ich trakcie wykonano m.in. inwentaryzację architektoniczno-budowlaną trzech warmińskich chałup zrębowych z 2. połowy XIX w. oraz przeprowadzono wywiady etnograficzne z mieszkańcami analizowanych domów. Działania badawcze służyć miały dokumentacji istniejącego a zanikającego dziedzictwa chałup drewnianych na terenie Warmii oraz rozpoznaniu struktury tych budynków i historii ich zamieszkiwania od czasu ich budowy. Zwrócono także uwagę na wątki tożsamości warmińskiej – jej obecność w relacjach mieszkańców lub jej brak. Efektem przeprowadzonych działań jest materiał badawczy służący dalszej pracy nad tematyką zrębowych chałup warmińskich, dokumentacja architektoniczno-budowlana przekazana mieszkańcom analizowanych domów oraz zdeponowana w oryginale w archiwum Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, a także cenne doświadczenia zarówno uczestników warsztatów, jak i mieszkańców. Działania te służą poszerzeniu świadomości na temat wartości architektury drewnianej wśród społeczeństwa (także społeczności lokalnej) oraz rozpoznaniu korelacji tożsamościowych badanych obiektów z krajobrazem kulturowym badanego regionu – tu Warmii.

8

Spatial transformation of a heritage city by infill development: the case of Raciborz Old Town

Jagiełło-Kowalczyk Magdalena, Stachura Ewa, Poluk Dominika

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2023

|

Z. 15

65--83

EN

The sustainable development of urbanised space requires the implementation of longterm measures concerning pre-existing and planned development. Development strategies for large and small cities emphasise space transformation following environmental principles. This can be considered as a tool to facilitate the sustainable development of existing urban layouts. Hence, the principal objective is to identify problems with sustainable infill in city centres. This paper will use Raciborz as a case to show how implementation guidelines can be developed that are sensitive to the city’s spatial development history. Against this background, comments will be made on selected design scenarios of a city block that contained the site of the former Raciborz Synagogue. These scenarios are considered optimal from the standpoint of the city’s urban quality, understood as a conglomerate of functional, technical, aesthetic, and social values. It also points to conflicts and conflicting expectations concerning the site in question and defines a framework for compromise.

PL

Zrównoważony rozwój przestrzeni zurbanizowanych wymaga wdrożenia długofalowych środków z zakresu istniejącego oraz planowanego rozwoju tego regionu. Strategie rozwoju dużych i małych miast kładą nacisk na transformację przestrzeni zgodnie z zasadami ochrony środowiska. Działania te można uznać za narzędzie ułatwiające wprowadzanie zasad zrównoważonego rozwoju w istniejących planach urbanistycznych. W związku z tym głównym celem artykułu jest określenie problemów związanych ze zrównoważonym uzupełnieniem tkanki centrów miast. W artykule tym jako przykład wykorzystano miasto Racibórz, aby pokazać, w jaki sposób mogą zostać opracowane wytyczne wdrożeniowe, które zapewnią podtrzymanie hstorycznego aspektu zagospodarowania przestrzennego miasta. Na tym tle pod rozważanie poddane zostaną wybrane scenariusze projektowe kwartału miejskiego, w którym znajdowała się była synagoga raciborska. Scenariusze te są uważane za optymalne z punktu widzenia jakości tkanki miejskiej, rozumianej jako konglomerat wartości funkcjonalnych, technicznych, estetycznych i społecznych. Wskazują one również na konflikty i sprzeczne oczekiwania dotyczące danego miejska i określają zasady wypracowania możliwego kompromisu urbanistycznego.

9

Reasons for deterioration of historical buildings and the significance of memory in the adaptive reuse process of architectural heritage: case study of Saint Vincent de Paul School in Istanbul

Doğan Huriye Armağan

Wiadomości Konserwatorskie

|

2023

|

Nr 73

24--33

EN

Architectural heritage can deteriorate for various reasons related to human interventions or natural causes. Especially buildings constructed with materials such as brick and stone are more likely to experience a few user and use changes in their lifetimes, which would result in interventions. While some of the changes can be prepared and controlled by experts, some can happen without necessary supervision due to the longterm transformations and social dynamics. However, in both cases, it can cause damage to a building. Especially when a structure is the heritage of a different era or a different culture, and society has already changed, even the interventions performed by experts can be inappropriate. In this study, the restoration and adaptive reuse project of the St. Vincent de Paul French School in Istanbul was analyzed to gain insight into the reasons for its deterioration and to determine the outcomes of the project.

PL

Zabytki architektury mogą niszczeć z różnych powodów związanych z ludzką interwencją oraz czynnikami naturalnymi. Jest dość prawdopodobne, że budynki z cegły i kamienia przejdą w swoim życiu technicznym kilka zmian użytkownika oraz formy użytkowania, które to będą wiązały się z przebudowami. O ile niektóre zmiany mogą być przygotowane i nadzorowane przez ekspertów, o tyle inne mogą być przeprowadzone bez należytego nadzoru ze względu na długotrwałe przemiany i dynamikę społeczną. Niemniej w obu przypadkach zmiany te mogą doprowadzić do zniszczeń w budynku. Zwłaszcza zaś kiedy obiekt jest z innej epoki lub jest dziedzictwem innej kultury, a społeczeństwo zdążyło się już zmienić, nawet interwencje eksperckie mogą być niewłaściwe. W niniejszym badaniu przeanalizowano projekt zmiany sposobu użytkowania i przebudowy Szkoły Francuskiej im. św. Wincentego a Paulo w Stambule, aby zrozumieć przyczyny jej niszczenia oraz ustalić rezultat projektu.

10

Natura i dziedzictwo – Cele Zrównoważonego Rozwoju (SDG) jako czynniki integracji społecznej w przestrzeniach osiedli mieszkaniowych. Studium Zaspy

Duch-Żebrowska Paulina, Kurkowska Agnieszka, Wróblewska Anna

Środowisko Mieszkaniowe

|

2023

|

nr 43

31--43

PL

Niniejszy artykuł przedstawia temat rewitalizacji zewnętrznych przestrzeni wspólnych na istniejących osiedlach mieszkaniowych. Celem badań jest przedstawienie uniwersalnych modeli projektowych poprzez analizę natury i dziedzictwa jako dominujących wartości, uzupełniających zauważone niedobory przyrodnicze i kulturowe. W tym celu posłużono się Celami Zrównoważonego Rozwoju (SDG), UNESCO (UNESCO, 2015) oraz metodą Research Through Design (RTD). Jako obszar badawczy wybrano osiedle mieszkaniowe Zaspa, ze względu na charakterystyczny układ urbanistyczny oraz jego dużą rozpoznawalność kulturowo-społeczną. W wyniku przedmiotowych badań wyłoniono i przeanalizowano elementy Celów Zrównoważonego Rozwoju (SDG). Graficzne modele przestrzenne z projektów podzielono na grupy, dla których określono intensywność udziału natury lub dziedzictwa w procesie integracji społecznej. Kolejnym ważnym krokiem była walidacja w skali międzynarodowej i udział w wystawie pt. Europejskie Dni Dziedzictwa oraz weryfikacja wyników ankiety wśród mieszkańców otwierających drugi etap badań. Artykuł stanowi podsumowanie pierwszego etapu wieloletniego projektu badawczego.

EN

This article introduces the topic of revitalising outdoor common spaces in existing housing developments. The aim of the research is to present universal design models by analysing nature and heritage as dominant values, complementing perceived natural and cultural deficiencies. For this purpose, the Sustainable Development Goals (SDG), UNESCO (UNESCO, 2015) and the Research Through Design (RTD) method were used. The Zaspa housing estate was chosen as the research area because of its characteristic urban layout and its high cultural and social recognition. As a result of this research, elements of the Sustainable Development Goals (SDG) were identified and analysed. Graphic spatial models from the projects, were divided into groups for which the intensity of the contribution of nature or heritage to social inclusion was determined. The next important step was the international validation and participation in the European Heritage Days exhibition and the verification of the results of the citizens' survey opening the second phase of the research. This article summarises the first phase of the multi-year research project.

11

Living traces of history - portuguese approach to conservation on the example of religious buildings in Lisbon

Doroz-Turek Małgorzata

Structure and Environment

|

2023

|

Vol. 15, no. 2

99--112

EN

The article addresses the issue of the Portuguese conservation approach to religious buildings in Lisbon that have been damaged by cataclysms. The aim is to show approach to both preserving the original substance and changing the function of the sacral building. After the tragic destruction of Lisbon in the mid-18th century was followed by the use of the ruins of the Carmelite monastery church, Convento do Carmo, for adaptation into the Archaeological Museum. Church of the Nossa Senhora da Conceição Velha, also acts as a remnant of historic events. The Church of St Dominic is also an example of atypical conservation and restoration. Another one is the adaptation the São Julião church on the Museum of the Bank of Portugal. That projects are examples of pioneering conservation activities conceived as a result of the conservation practice of Portuguese architects.

PL

Artykuł porusza problem portugalskiego podejścia konserwatorskiego do obiektów sakralnych w Lizbonie, które uległy zniszczeniu w wyniku kataklizmów. Celem jest ukazanie interesującego podejścia zarówno do zachowania oryginalnej substancji, jak i zmiany funkcji obiektów sakralnych. Po tragicznym zniszczeniu Lizbony w połowie XVIII wieku ruiny kościoła klasztoru karmelitów Convento do Carmo wykorzystano do adaptacji na Muzeum Archeologiczne. Znakiem historycznych wydarzeń jest także kościół Nossa Senhora da Conceição Velha. Przykładem nietypowej konserwacji i restauracji jest także kościół Igreja de São Domingos. Kolejnym przykładem jest adaptacja zniszczonego kościoła São Julião na siedzibę Muzeum Banku Portugalii. Projekty te są przykładami pionierskich działań konserwatorskich powstałych w wyniku praktyki konserwatorskiej portugalskich architektów.

12

System ochrony zabytków - studium ewolucji w latach 1918-2023

Włodarczyk Małgorzata, Włodarczyk Marcin

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2023

|

Nr 18

164--190

PL

System ochrony zabytków ulegał ciągłej ewolucji. Jego początki na ziemiach polskich sięgają czasu rozbiorów. Związane są z odrębnością podejścia do „pamiątkowości” w zaborze austriackim, pruskim i rosyjskim. W zaborze austriackim dominował kolegialny tryb dla rozstrzygania spraw konserwatorskich oraz korzystanie z opinii społecznych. Ten model był w dużej mierze podstawą tworzenia systemu ochrony w 1918, w wolnej Polsce. W przeciągu 105 lat jego organizacja i funkcjonowanie zmieniały się wielokrotnie. Nadal wymaga to ciągłego doskonalenia i refleksji w tak dynamicznie zmieniających się uwarunkowaniach społecznych, politycznych, naukowych i technicznych. Nie tylko one wskazują kierunki poszukiwania zmian. Istotny jest również czynnik społeczny, widoczny tak w potrzebie ochrony zabytków, jak i w coraz silniejszej potrzebie szeroko interpretowanej opieki nad zabytkami, współczesnymi dobrami kultury oraz dziedzictwem kulturowym i krajobrazowym. Niezwykle ważny był i jest również czynnik prawny, związany z kodyfikacją zagadnień ochrony zabytków, prawa budowlanego i uwarunkowań dotyczących przestrzeni. Potrzebna wydaje się „standaryzacja” i zintegrowanie systemu ochrony zabytków i dziedzictwa kulturowego. Może także warto zastanowić się nad tzw. Kodeksem Konserwatorskim normującym całość problematyki.

EN

The system for the protection of historical monuments has evolved continuously. Its origins in the Polish lands date back to the time of the Partitions of Poland. They are connected with the distinctiveness of the approach to "memento" in the Austrian, Prussian and Russian partitions. The Austrian partition was dominated by a collegial mode for resolving conservation issues and the use of public opinion. This model was largely the basis for the creation of the preservation system in 1918, in free Poland. In the course of 105 years, its organisation and functioning have changed many times. It still requires constant improvement and reflection in such dynamically changing social, political, scientific and technical conditions. These are not the only factors that indicate the directions in which change is sought. The social factor is also important, evident both in the need to protect monuments and in the increasingly strong need for broadly interpreted care for monuments, contemporary cultural assets and cultural and landscape heritage. The legal factor, related to the codification of the issues of monument protection, building law and space conditions, was and is also extremely important. A 'standardisation' and integration of the system of protection of monuments and cultural heritage seems to be needed. It may also be worth considering a so-called Conservation Code that would standardise the whole issue.

13

Industrial heritage and art. Contemporary adaptations of post-industrial architecture in the selected areas of Upper Silesia and Dąbrowa Coal Basin

Gawęda Przemysław, Wagner Tomasz, Wróblewski Sebastian, Peřinková Martina

Architectus

|

2023

|

Nr 4 (76)

49--59

EN

The main aim of the present paper is to present the latest architectural design achievements in the field of the adaptations of the postindustrial heritage in two neighbouring and culturally closely linked regions: Upper Silesia (Śląsk) and Dąbrowa Coal Basin (Zagłębie) for the new functions and to validate the potential of use of the unique combination of industrial architecture and art. The research focuses on the architecture which was designed for the local industry from the period: from the late 19th century to the 1st half of the 20th century modernism and adaptations and renovations of that industrial architecture for new functions associated with art: museums, art centres, art and exhibition galleries. That architectural heritage with its unique spatial, light and detail solutions and even industrial equipment preserved in situ, used both as a background and main exhibition, serve especially as an interesting space for the modern and contemporary art exhibitions and art activities. This paper presents similarities and differences in analyzed architectural adaptations of the post industrial heritage in Czech and Polish regions.

PL

Podstawowym celem autorów artykułu jest prezentacja ostatnich projektów architektonicznych i realizacji w zakresie adaptacji dziedzictwa postindustrialnego do nowych funkcji oraz ocena możliwości wykorzystania unikalnego połączenia architektury przemysłowej i sztuki na terenie sąsiadujących i powiązanych kulturowo ze sobą regionów Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego. Badania komparatystyczne i analizy zostały ograniczone do obiektów i zespołów poprzemysłowych powstałych od końca wieku XIX do 1. połowy XX stulecia, oraz skupiały się wyłącznie na renowacjach i adaptacjach tejże architektury do nowych funkcji związanych ze sztuką: muzeów, galerii i centrów kultury prezentujących sztukę. Poprzemysłowe dziedzictwo architektoniczne z jego unikatowymi rozwiązaniami przestrzennymi, możliwościami oświetlenia, wyjątkowym detalem architektonicznym czy nawet infrastrukturą, na którą składają się maszyny i rozwiązania techniczne służy jako interesująca przestrzeń do prezentacji współczesnej sztuki i działalności kulturowej. W artykulu zaprezentowano podobieństwa i różnice w zakresie analizowanych adaptacji architektonicznych dziedzictwa postindustrialnego w omawianych regionach w Czechach i Polsce.

14

Dziedzictwo Lubrańskiego - Inspiracje w sztuce, urbanistyce i architekturze

Stranz Jerzy, Rosolski Sławomir

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2022

|

Z. 8

15--30

PL

W niniejszym artykule przybliżono sylwetkę i działalność biskupa Jana Lubrańskiego, wybitnego przedstawiciela renesansu, którego działalność przyczyniła się do rozwoju kultury, nauki i sztuki XVI-wiecznego Poznania. Jego dzieło kontynuowane jest przez powołaną w 2020 r. Fundację Akademia Jana Lubrańskiego, której głównym celem jest „prowadzenie działalności kulturalnej, artystycznej, edukacyjnej, naukowej i dobroczynnej”. W pracy przedstawiono inspiracje wynikające z dziedzictwa Lubrańskiego, które widoczne są we współczesnej sztuce, urbanistyce i architekturze.

EN

This article tells the story of the life and work of archbishop Jan Lubrański, the eminent representative of the Renaissance, whose actions contributed to the development of culture, science and art of the sixteenth century. Now his work is continued by the Lubrański Foundation, established in 2020. Pursuant to its Articles of Association, the main goal of the Foundation is to conduct activities in the field of culture, art, education, science and charity. The article presents inspirations coming from Lubrański’s legacy which can be found in contemporary art, urban planning and architecture.

15

Symbolism of a detail. Architectural masterpieces of the UNESCO Heritage Town of Zamość

Kielin Katarzyna

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2022

|

T.18, nr 4

24--29

EN

The Town of Zamość is located in the south-eastern part of Poland and is the worldwide UNESCO Heritage fortress whose beginning dates back to the end of the 16th century. Built in cruda radice, the Zamość architectural value derives primarily from its unique, historical plan which remained the original compositional form envisioned by a brilliant, broad-minded, ambitious man of European Renaissance – Jan Zamoyski. Urban layout of the Town mimics the anthropomorphic distribution of key body parts encapsuled within the frame of the most up-to-date examples of ‘architectura militaris’ for those times. The smart spatial organization of space allowed not only for the flexible introduction of new functions in larger, urban scale but also the exposition of the intricate beauty of architectural ornamentation and detail of crucial representative buildings. Within the plethora of reverberating, classic examples of details there are also some which convey important, symbolic meaning which is very much connected to the history of the Town.

PL

Miasto Zamość jest zlokalizowane w południowo wschodniej części Polski, wpisane na lisę Światowego Dziedzictwa UNESCO, a jego historia powstania sięga XVI w. Zbudowane na surowym korzeniu, jego wartość architektoniczna i urbanistyczna opiera się na unikatowości. Powstałe w wyniku starcia dwóch wizjonerskich umysłów Jana Zamoyskiego – ambitnego fundatora oraz znakomitego architekta Bernarda Moranda. Zarówno układ przestrzenny miasta jak i symbolika jego architektury nie przestają zadziwiać.

16

Inspiracje dziedzictwem przyrodniczym i kulturowym w projektowaniu wnętrz

Jagiełło-Kowalczyk Magdalena, Tokarski Łukasz

Środowisko Mieszkaniowe

|

2022

|

nr 41

93--102

PL

Atrakcyjne dla użytkowników środowisko mieszkaniowe musi być funkcjonalne, piękne i dawać poczucie bezpieczeństwa. Środowisko mieszkaniowe XXI wieku musi też sprostać wyzwaniom określonym w idei włączenia społecznego. Celem badań przedstawionych w artykule było określenie wpływu dziedzictwa naturalnego i kulturowego na kształtowanie wnętrz służących integracji społecznej w obszarze środowiska mieszkaniowego. Badanie przeprowadzono w ramach programu frse, Iceland, Liechtenstein, Norway Grants. Zbadano, jakie aspekty dziedzictwa brane są pod uwagę w projektowaniu wnętrz w Norwegii, w której idea włączenia społecznego odgrywa rolę wiodącą w rozwoju kraju. Wyniki odniesiono do sytuacji w Polsce. Wnioski z badań, które posłużyły jako punkt wyjścia do próby wytyczenia kierunków kształtowania wnętrz architektonicznych opartych na dziedzictwie przyrodniczym i kulturowym, zilustrowano aranżacjami wnętrz zaprojektowanymi przez studentów I roku Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej. Projekty inspirowane naturą i sztuką wykonano z uwzględnieniem problemu włączenia społecznego.

EN

A housing environment that is attractive to users must be functional, beautiful, and induce a sense of safety. The housing environment of the twenty-first century must also meet challenges specified in the idea of social inclusion. The objective of the study presented in this paper was to determine the impact of natural and cultural heritage on the design of interiors used for social integration within the housing environment. The study was conducted as a part of the FRSE Iceland, Liechtenstein, Norway Grants. The study investigated the heritage aspects considered during interior design in Norway, where the idea of social inclusion plays a leading role in the country’s development. The findings were compared to the situation in Poland. Conclusions were used as a starting point for defining directions for architectural interior designs based on natural and cultu- ral heritage, illustrated with interior arrangements designed by first-year students of the Faculty of Architecture of the Cracow University of Technology. The designs, inspired by nature and art, were prepared with consideration for social inclusion.

17

Improving access to historic buildings: some english experience

Walter Nigel

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2022

|

Nr 14

7--22

EN

In England, accessibility to historic buildings falls under the Equality Act 2010, for which a key concept is the making of ‘reasonable adjustments’ to physical features of a building; this acknowledges that a blanket application of technical requirements would be detrimental to some historic buildings, and that equal access may not be achievable in every case. This paper approaches accessibility in historic buildings in England from two angles. The first is a consideration of two separate guidance documents, from Historic England and from the Church of England respectively; each document is outlined, offering points of comparison with guidance in other jurisdictions. One consistent theme in these documents is the positive framing of accessibility as of benefit not only for those with disabilities, but also for all users and potentially for the heritage itself. The second aspect of the paper comprises three case study projects from my own practice, spread across a range of building types, ages, and grades of protection, which together demonstrate by example some of what is currently considered possible in England, and illustrate how practice relates to policy and guidance. The paper ends by briefly reflecting on what light accessibility policy might shed on some broader questions of heritage concern.

PL

W Anglii dostępność budynków zabytkowych podlega Ustawie o równości z 2010 roku, dla której kluczowym pojęciem jest dokonywanie "rozsądnych zmian" w fizycznych cechach budynku; ustawa uznaje, że powszechne stosowanie wymagań technicznych byłoby szkodliwe dla niektórych budynków zabytkowych i że równy dostęp może nie być osiągalny w każdym przypadku. Niniejszy artykuł podchodzi do kwestii dostępności w budynkach zabytkowych w Anglii z dwóch punktów widzenia. Pierwszym z nich jest rozważenie dwóch odrębnych dokumentów zawierających wytyczne, odpowiednio od Historic England i Church of England; każdy z nich jest przedstawiony w zarysie, oferując punkty porównania z wytycznymi w innych jurysdykcjach. Jednym ze spójnych tematów w tych dokumentach jest pozytywne ujęcie dostępności jako korzyści nie tylko dla osób niepełnosprawnych, ale także dla wszystkich użytkowników i potencjalnie dla samego dziedzictwa. Drugi aspekt artykułu obejmuje trzy projekty studium przypadku z mojej własnej praktyki, obejmujące różne typy budynków, wiek i stopnie ochrony, które razem pokazują na przykładach to, co obecnie uważa się za możliwe w Anglii i ilustrują, jak praktyka odnosi się do polityki i wytycznych. Artykuł kończy się krótką refleksją nad tym, jakie światło polityka dostępności może rzucić na pewne szersze kwestie związane z dziedzictwem.

18

Dostosowanie Zamku Królewskiego na Wawelu do potrzeb osób z ograniczeniami ruchu

Jeżowski Rafał

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2022

|

Nr 14

103--119

PL

Zamek Królewski na Wawelu corocznie jest odwiedzany przez ok. półtora miliona ludzi. Wzgórze wawelskie jest praktycznie dostępne dla osób niepełnosprawnych. Wnętrza zamkowe, udostępnione dla zwiedzających przez dwie klatki schodowe od strony Dziedzińca Arkadowego, nie były dostępna dla poruszających się na wózkach. W trakcie prac prowadzonych w latach 2017–2019 w ramach unijnego projektu pt. „Wawel – dziedzictwo dla przyszłości” w obiekcie zlikwidowano liczne bariery architektoniczne w formie progów, pojedynczych stopni przed wejściami na krużgankach i innych oraz wybudowano dźwig (windę) w miejscu klatki schodowej pochodzącej z czasów Generalnego Gubernatora Hansa Franka. W artykule szczegółowo opisano wykonane roboty budowlane wewnątrz budynku i na krużgankach oraz budowę nowoczesnego dźwigu, specjalnie skonstruowanego na potrzeby Zamku. Podano jego szczegółowe parametry. Dokonano próby oceny przedsięwzięcia przy przyjęciu siedmiu zasad konserwatorskich jako kryteriów do oceny. Treść wzbogacają liczne unikatowe zdjęcia wykonane przed i w trakcie prac oraz współcześnie we wnętrzach szybu, niedostępnego dla oczu użytkowników. Tekst w przystępny sposób przybliża czytelnikowi prace związane z budową dźwigu w obiekcie zabytkowym zgodnie z zasadami konserwatorskimi, może być przydatny przy szkoleniu konserwatorów zabytków jako studium przypadku.

EN

Wawel Royal Castle is visited by about one and a half million people every year. Wawel Hill is virtually accessible to people with disabilities. The castle's interiors, accessible to visitors via two staircases on the side of the Arcade Courtyard, were not accessible to wheelchair users. During the works carried out in 2017-2019 as part of the EU project "Wawel Castle – Heritage for the Future", numerous architectural barriers in the form of thresholds, single steps in front of the entrances on the cloisters and others were eliminated in the building, and an elevator was built in place of the staircase dating back to the time of General Governor Hans Frank. The article describes in detail the construction work carried out inside the building and on the cloisters, as well as the construction of a modern crane, specially constructed for the Castle. Its detailed parameters are given. An attempt was made to evaluate the project using seven conservation principles as criteria for evaluation. The content is enriched by numerous unique photos taken before and during the works and today inside the shaft, inaccessible to the eyes of users. The text brings the reader closer to the work of constructing a crane in a historic building in accordance with conservation principles in an accessible way, and can be useful for training conservationists as a case study.

19

Strasburg i Poznań. Pogląd na dzielnice cesarskie w czasach Cesarstwa Niemieckiego

Marciniak Piotr, Grzeszczuk-Brendel Hanna, Rumież Agnieszka, Suchecki Jerzy

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2021

|

Z. 7

13--18

PL

Prace realizowane w ramach międzynarodowego projektu naukowego zatytułowanego „Strasburg i Poznań. Pogląd na dzielnice cesarskie w czasach Cesarstwa Niemieckiego” („Strasbourg et Poznan. Regards croisés sur les quartiers de l’époque impériale allemande”), część I: „Niechciane przestrzenie. Transgraniczne i międzykulturowe uwarunkowania ochrony architektonicznego dziedzictwa współczesności” były początkiem badań nad transgranicznym dziedzictwem kulturowym – ważnym współcześnie zagadnieniem ochrony współczesnego dziedzictwa kulturowego. W pracy zaprezentowano autorskie studia i rozważania na temat wybranych zagadnień dotyczących kontekstu zjawisk modernizacyjnych, tak ważnych dla rozwoju architektury i budownictwa na obszarach transgranicznych w Polsce. Zawarte w niej treści są efektem systematycznych badań prowadzonych przez autorski zespół badawczy. Zebrany materiał ikonograficzny został zebrany spośród dostępnej literatury, a także z archiwów polskich i niemieckich.

EN

Strasbourg and Poznań share a cultural heritage associated with Germany that has still not been fully researched. Under Germany’s rule, in both cities new premiere districts were built, and both acquired the status if imperial residential cities. The project is devoted to the existence and perception of this heritage and to the ways it has been assimilated: from the time of its inception to the present. Germany as a common “third party” is regarded as an intermediary in the European affinity, which is presented in the form of research publications and a Polish-German-French travelling exhibition. The expansion of the two cities happened at different moments in time (Strasbourg from 1878, and Poznań after 1900) and in different political circumstances (in Alsace-Lorraine, the emperor was a representative of the nation, and in Poznań, he presented himself as ruler in his own country). Despite this, their urbanisation processes reveal numerous similarities, starting with a similar population of 180 000 inhabitants before World War I, through the imperial palaces as a hub for the cities’ development and the establishment or expansion of cultural institutions (a museum, an opera, a library and universities), to a modern transportation, hygiene, defence and education infrastructure. Furthermore, in many cases the same people were associated with both cities, namely the urbanist Josef Stübben, the director of the imperial museums Wilhelm v. Bode and the Prussian Minister of Post Heinrich von Stephan. The research on the spatial structure and places of memory of German provenance is an important aspect of establishing an understanding between two nations, and in the recent years, it has been the subject of some significant publications. The project “Strasbourg and Poznań. Different Views on Imperial Districts during the German Empire” is an attempt to place the Franco-Polish dialogue in a broader context, and to inscribe the spatial expansion of two European cities, Strasbourg and Poznań, into the common European cultural heritage.

20

Problematyka ochrony „trudnego” dziedzictwa na przykładzie zespołu zamkowo-pałacowego w Żarach. Perspektywa urbanistyczno-architektoniczna

Polak Emilia, Tulska-Bogacka Adriana, Rumież Agnieszka

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2021

|

Z. 7

55--74

PL

Przedmiotem przedstawionych w artykule badań jest zespół zamkowo-pałacowy w Żarach wraz z otoczeniem historycznym, urbanistycznym i kulturowym. Praca jest podsumowaniem najważniejszych osiągnięć badawczej pracy magisterskiej, której efektem końcowym jest projekt modernizacji zespołu zabytkowego z elementami rewaloryzacji i adaptacji.

EN

The subject of the research presented in the article is the castle and palace complex in Żary along with its historical, urban and cultural surroundings. The work is a summary of the most important achievements of the research master’s thesis, the end result of which is a modernization project of the historic complex with elements of revalorization and adaptive reuse.