Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wpływ wojny rosyjsko-ukraińskiej na międzynarodowy rynek węgla energetycznego w latach 2022–2024

Stala-Szlugaj Katarzyna

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2025

|

nr 113

111--122

PL

Celem niniejszego rozdziału jest prześledzenie rynku węgla energetycznego w ciągu trzech lat trwania wojny rosyjsko-ukraińskiej czyli w latach 2022–2024. Przeprowadzone w opracowaniu analizy odnosiły się zarówno do skali globalnej, ale również oceniały wpływ tej wojny na gospodarkę węglem energetycznym w Unii Europejskiej oraz w Rosji. Analiza bilansu węgla energetycznego w skali globalnej w latach 2022–2024 pokazała, że nie przełożyła się ona mocno na łączny bilans światowy. Wynikało to m.in. z tego, że państwa, które nałożyły sankcje na rosyjski węgiel, zastąpiły go węglem pochodzącym od producentów z innych kierunków. Takim przykładem jest Unia Europejska, która została zmuszona do szybkiej przebudowy rynku dostawców węgla. Wśród uczestników międzynarodowych rynków węgla energetycznego, największą cenę za analizowane trzy lata trwania wojny rosyjsko-ukraińskiej podniosła sama Rosja. W efekcie pogłębiły się w tym kraju jeszcze bardziej odczuwalne od lat problemy: (i) w górnictwie węglowym, (ii) społeczne oraz (iii) transportowe. W artykule przedstawiono bilans węgla energetycznego – produkcję, zużycie, eksport oraz import – dla: (i) całego świata oraz (ii) TOP 5, w latach 2015–2024. Omówiono także głównych światowych eksporterów oraz importerów węgla uwzględniając kierunki sprowadzania tego surowca. Zaprezentowano kształtowanie się cen głównych indeksów węglowych na świecie.

EN

The aim of this chapter is to trace the thermal coal market over the three years of the Russian-Ukrainian war, i.e. from 2022 to 2024. The analyses carried out in the chapter referred both to the global scale, but also assessed the impact of the war on the thermal coal economy in the European Union and in Russia. The analysis of the global thermal coal balance from 2022 to 2024 showed, that it did not translate strongly into an overall global balance. This was due, among other things, to the fact that countries that imposed sanctions on Russian coal replaced it with coal from producers elsewhere. Such an example is the European Union, which has been forced to rapidly rebuild its coal supplier market. Among the participants in international thermal coal markets, the biggest price for the analysed three years of the Russian-Ukrainian war was raised by Russia itself. As a result, the country’s problems, which have been felt for years, have become even worse: (i) in coal mining, (ii) social and (iii) transport. The paper presents a balance sheet of thermal coal – production, consumption, exports and imports – for: (i) the world as a whole and (ii) the TOP 5, for the period 2015–2024. The major world exporters and importers of coal are also discussed, taking into account the directions of import of this raw material. The price development of the main global coal indices is presented.

2

Housing projects on post-industrial sites in Poland and Slovakia from the perspective of potential homeowners

Adamkiewicz Dagmara, Mésároš Peter, Radziszewska-Zielina Elżbieta, Smetanková Jana, Szewczyk Bartłomiej

Archives of Civil Engineering

|

2025

|

Vol. 71, nr 1

449--468

EN

In order to meet the high housing demand and location requirements, developers in large cities increasingly often purchase former industrial sites for conversion and redevelopment. The authors in the article conducted a survey to gauge interest in residential development on post-industrial sites in two countries (in Poland and Slovakia) and determined the group of people interested in this sector. The main focus of the survey was to gain insight into the factors that motivate the purchase of real estate and influence the choice of residential property location. Another goal of the study was to determine the importance of factors that influence decisions to purchase real estate in a post-industrial area. As a result of the survey, the authors also determined whether potential buyers paid attention to the previous development of a property and whether they were aware of the potential risks associated with converting a brownfield site to residential use.

PL

Aby sprostać wysokiemu popytowi na nieruchomości mieszkaniowe, przy równoczesnym spełnieniu wymagań dotyczących lokalizacji deweloperzy w dużych miastach coraz częściej wykupują tereny po dawnych zakładach przemysłowych celem ich przekształcenia i ponownego zagospodarowania. Spośród zalet terenów poprzemysłowych zlokalizowanych w miejskiej zabudowie niewątpliwie można wskazać m.in. atrakcyjną lokalizację oraz bogato rozwiniętą infrastrukturę, a także często dużą powierzchnię terenu, którą można wielowariantowo wykorzystać podczas wdrażania nowego planu zagospodarowania terenu. Z uwagi na malejącą dostępność obszarów niezabudowanych w dużych aglomeracjach miejskich inwestorzy coraz częściej planują przekształcenia terenów poprzemysłowych, a w konsekwencji realizację inwestycji mieszkaniowych na tych obszarach. Ponowne zagospodarowanie terenów poprzemysłowych pozwala w pełni wykorzystać istniejącą infrastrukturę, a prawidłowe wprowadzenie zmian pozwala odpowiednio połączyć budownictwo mieszkaniowe z infrastrukturą transportową oraz zniwelować nadmierny rozwój przestrzenny. Autorzy artykułu poddali rozważaniom problem przekształcenia terenów poprzemysłowych na cele mieszkaniowe. Przeprowadzili badania pierwotne metodą ankiety na grupie osób aktualnie poszukujących nieruchomości mieszkaniowych w Polsce i na Słowacji. Celem przeprowadzonego badania było określenie zainteresowania budownictwem mieszkaniowym na terenach poprzemysłowych przy jednoczesnym zdefiniowaniu grupy osób zainteresowanych tym sektorem. Przy pomocy badania zostały określone czynniki motywujące do zakupu nieruchomości oraz wpływających na wybór lokalizacji nieruchomości mieszkaniowej. Kolejnym celem badania było określenie ważności czynników wpływających na decyzje o zakupie nieruchomości na terenie poprzemysłowym. W rezultacie przeprowadzonych badań ankietowych autorzy również określili czy potencjalni kupujący zwracają uwagę na poprzedni sposób zagospodarowania nieruchomości oraz czy znają potencjalne ryzyka związane z przekształceniem terenu poprzemysłowego na cele mieszkaniowe. Badanie ankietowe zostało wykonane w 2023 roku w Polsce oraz na Słowacji przy pomocy anonimowego kwestionariusza ankiety. Odnośnik z kwestionariuszem ankiety został umieszczony na stronach internetowych zrzeszających osoby poszukujące mieszkań. W ankiecie wzięło udział łącznie 239 respondentów zainteresowanych rynkiem nieruchomości mieszkaniowych w Polsce (173 respondentów) oraz na Słowacji (66 respondentów). W obu badanych krajach warunki życia są do siebie zbliżone, różnica liczebności próby w Polsce i na Słowacji przyjętej w badaniu wynika z różnicy liczby mieszkańców w omawianych państwach. Na podstawie przeprowadzonych rozważań, autorzy określili, iż budownictwem mieszkaniowym w Polsce zainteresowane są głównie osoby młode, a ich główną motywacją jest nabycie swojej pierwszej nieruchomości. Na Słowacji największą motywacją było polepszenie standardów życia i kupno kolejnego mieszkania. Różnice w badaniach wynikają z obecnego statusu badanych, ich wieku, aktualnego miejsca zamieszkania. W badaniu została również określona ważność czynników wpływających na decyzje o zakupie nieruchomości mieszkaniowej. Po przeprowadzonej analizie wyników badań, można stwierdzić, iż wymagania potencjalnych kupujących na obu rynkach są podobne. Najistotniejszym czynnikiem podczas podejmowania decyzji o zakupie nieruchomości jest lokalizacja oraz cena. Co ważne, przeprowadzone przez autorów badania dowiodły, iż dla potencjalnych kupujących informacja o poprzednim zagospodarowaniu terenu powoduje obawy dot. komplikacji zarówno technicznych jak i zdrowotnych, jednakże preferencje potencjalnych kupujących nie zmieniają się w zależności od sposobu poprzedniego zagospodarowania terenu i nie wpływają znacznie na podjęcie decyzje o zakupie nieruchomości.

3

Ceny energii elektrycznej: Polska vs UE

Stala-Szlugaj Katarzyna, Grudziński Zbigniew, Ozga-Blaschke Urszula

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2024

|

nr 112

41--51

PL

Po znaczącym wzroście produkcji i zużycia energii w kraju w roku 2021, rok 2022 przyniósł niewielkie zmiany (r/r) – nastąpił 0,5% spadek produkcji oraz ok. 2% spadek zużycia. Spadek generacji w elektrowniach gazowych i węglowych został zrekompensowany dużym wzrostem w elektrowniach wiatrowych i słonecznych. Polska pierwszy raz od 2016 r. wróciła na pozycję eksportera energii elektrycznej (eksport przewyższył import o prawie 1700 GWh). W Polsce sprzedaż i zakup energii elektrycznej na polskim rynku energii odbywa się przede wszystkim na giełdzie energii prowadzonej przez TGE SA. Najważniejszymi rynkami są Rynek Dnia Następnego (RDN) oraz Rynek Towarowy Terminowy (RTT). W 2022 r. wolumen obrotów wyniósł 141 TWh, malejąc o 37% w stosunku do roku wcześniejszego, a obroty na rynku spot obniżyły się (r/r) o 9% a na rynku RDN zmalały względem roku wcześniejszego o 16%. Po ośmiu miesiącach 2023 r. wielkość obrotów na RDN wzrosła w stosunku rocznym o 76%, a na rynku RTT spadła o 35%. Na cenę energii elektrycznej wpływa wiele czynników, wśród których istotną rolę odgrywa m.in. cena zużytego paliwa do jej wytworzenia, a także cena uprawnień do emisji CO2. Ceny uprawnień do emisji zmieniają się w granicach 80–90 EUR. W rozdziale przedstawiono porównanie średnich cen energii elektrycznej dla wybranych grup odbiorców w krajach Unii Europejskiej. Do porównania wybrano trzy grupy odbiorców finalnych, dla których są już dostępne dane za 2022 r.: (i) wszyscy odbiorcy, ceny uwzględniają wszystkie podatki i opłaty, (ii) odbiorcy o rocznym zużyciu energii do 20 MWh; z uwzględnieniem wszystkich podatków i opłat, (iii) odbiorcy o rocznym zużyciu energii w zakresie 20 000 do 69 999 MWh – bez podatków i opłat. Na tle Unii Europejskiej ceny energii elektrycznej w Polsce w 2022 roku można zaliczyć do jednych z najniższych. Najwyższe ceny były w Danii, których poziom był wyższy o około 60–70% od średniej ceny dla całej UE27. Natomiast w przypadku Polski ceny średnie energii elektrycznej w Polsce były 1,1–1,7-krotnie niższe od średniej Unijnej.

EN

After a significant increase in energy production and consumption in the country in 2021, 2022 brought minor changes (y/y) – there was a 0.5% decrease in production and an approximately 2% decrease in consumption. The decline in generation from gas and coal-fired power plants was offset by large increases in wind and solar power plants. For the first time since 2016, Poland returned to the position of an electricity exporter (exports exceeded imports by almost 1,700 GWh). In Poland, the sale and purchase of electricity on the Polish energy market takes place primarily on the energy exchange operated by TGE SA. The most important markets are the Day Ahead Market (DAM) and the Forward Commodity Market (RTT). In 2022, the turnover volume amounted to 141 TWh, decreasing by 37% compared to the previous year, and the turnover on the spot market decreased (y/y) by 9% and on the DAM market decreased by 16% compared to the previous year. After eight months of 2023, the turnover on the DAM market increased by 76% year-on-year, and on the CRT market it decreased by 35%. The price of electricity is influenced by many factors, among which an important role is played by, among others: the price of the fuel used to produce it, as well as the price of CO2 emission allowances. Prices of emission allowances vary between EUR 80–90. The chapter presents a comparison of average electricity prices for selected groups of consumers in European Union countries. Three groups of final customers were selected for comparison, for which data for 2022 is already available: (i) all recipients whose prices include all taxes and fees, (ii) customers with annual energy consumption in the range of up to 20 MWh; including all taxes and fees, (iii) customers with annual energy consumption in the range of 20,000 MWh to 69,999 MWh – net of taxes and fees. Compared to the European Union, electricity prices in Poland in 2022 can be considered one of the lowest. The highest prices were in Denmark, which were approximately 60–70% higher than the average price for the entire EU27. However, in the case of Poland, average electricity prices in Poland were 1.1–1.7 times lower than the EU average.

4

Polish Energy Policy in the context of the global coal demand prospects

Stala-Szlugaj Katarzyna

Polityka Energetyczna

|

2024

|

T. 27, z. 2

211--226

EN

The article presents the latest forecasts for global coal demand and supply in the short and long term. According to IEA analyzes, there was to be a peak in global coal production and consumption in 2023 (amounting to 8.7 and 8.5 billion tons, respectively), with a successive decline in the following three years. At the 2026 horizon, global coal production will be 8.5 billion tons, declining by 4% from 2023. Coal demand will fall by 2% to 8.3 billion tons. In the 2050 outlook, according to the State Policies Scenario, coal production compared to 2022 will decrease by 43% to 3.5 billion tce. By contrast, according to the Announced Pledges Scenario, the decline will be 75%, with production expected to fall to 1.5bn tce. Coal production and demand will decline due to the decarbonization of many global economies. The article also presents forecasts of global coal production and demand by region. In Poland, coal is an important energy carrier based on indigenous production, supplemented by imports. Poland is one of the important producers and users of coal in Europe and the EU27. Between 2016 and 2022, Poland’s coal production decreased from 36 to 28 million tce. Coal production in Poland accounts for 14–15% of coal production in Europe and 20–22% of production in the EU27. Poland’s share is relatively small at 0.5–0.7% relative to global production. In terms of coal consumption, Poland’s share is relatively stable (32–38 million tce in 2016–2022). It accounted for 8–10% of European consumption, 11–16% of EU27 consumption and 0.6–0.7% of global coal consumption. The latest Polish forecasting document, a draft update of the National Plan Energy and Climate Plan to 2030, assumes in the 2030 horizon, relative to 2020, a 32% decrease in coal production to 30 million tce, and a 23% decrease in coal consumption to 19 million tce. Similarly to global trends, Poland is also pursuing a decarbonization policy for many branches of the economy.

PL

W artykule zaprezentowano najnowsze prognozy dotyczące światowego popytu i podaży węgla w horyzoncie krótko- i długoterminowym. Według analityków IEA w 2023 r. miało wystąpić maksimum światowej produkcji i zużycia węgla (wynoszące odpowiednio: 8,7 oraz 8,5 mld ton), a kolejne trzy lata przynieść jej sukcesywny spadek. W perspektywie 2026 r. światowa produkcja węgla wyniesie 8,5 mld ton, malejąc o 4% względem 2023. Zapotrzebowania na węgiel spadnie o 2% do 8,3 mld ton. W perspektywie 2050 r. według State Policies Scenario produkcja węgla zmaleje w porównaniu z 2022 r. o 43% do poziomu 3,5 mld tce. Natomiast według Announced Pledges Scenario spadek ten wyniesie 75%, a produkcja ma zmaleć do 1,5 mld tce. Produkcja i zapotrzebowanie na węgiel będzie maleć ze względu na dekarbonizację wielu światowych gospodarek. W artykule zaprezentowano także prognozy światowej produkcji i zapotrzebowania na węgiel w podziale regionalnym. W Polsce węgiel jest istotnym nośnikiem energii, którego bazą jest rodzima produkcja, uzupełniana jego importem. Polska jest jednym z istotnych producentów i użytkowników węgla w Europie i UE27. W latach 2016–2022 produkcja węgla w Polsce zmalała z 36 do 28 milionów tce. Stanowiło to 14–15% produkcji węgla w Europie i 20–22% produkcji EU27. W stosunku do produkcji światowej, udział Polski jest relatywnie niewielki wynosząc 0,5–0,7%. Pod względem zużycia węgla udział Polski jest relatywnie stabilny (32–38 milionów tce w latach 2016–2022). Stanowił on 8–10% zużycia w Europie, 11– –16% zużycie w EU27 i 0,6–0,7% światowego zużycia węgla. Najnowszy polski dokument prognostyczny: draft aktualizacji National Plan Energy and Climate Plan to 2030, zakłada w horyzoncie 2030 r. względem 2020 r.: 32% spadek produkcji węgla do 30 milionów tce, oraz 23% spadek jego zużycia do poziomu 19 milionów tce. Podobnie, jak w trendach ogólnoświatowych, w Polsce również realizowana jest polityka dekarbonizacji wielu gałęzi gospodarki.

5

A numerical analysis based internet of things (iot) and big data analytics to minimize energy consumption in smart buildings

Zouhri Amal, Ez-Zahout Abderrahmane, Chakouk Said, El Mallahi Mostafa

Journal of Automation Mobile Robotics and Intelligent Systems

|

2024

|

Vol. 18, No. 2

46--56

EN

The new wave of performant technology devices generates massive amounts of data. These devices are used in cities, homes, buildings, companies, and more. One of the reasons for digitalizing their tasks is that over the past few years, there has been an interest in reducing carbon emissions and increasing energy efficiency to create a friendly ecosystem and protect nature. One of which granted the explosion of data. After deploying these new devices, a significant increase in the use of the other face of energy to implement the components of the new devices was noticed. Above all, the interconnection of these intelligent devices is the central concept of the Internet of Things (IoT). This domain has widened the possibilities for the interconnection of building management systems (also named Smart Grids) and devices for better energy management. Furthermore, its potential is realized only after organizing and analyzing a large amount of data. Real-time management and maintenance of big data are critical to improving energy management in buildings. The benefits of big data analytics go beyond savings on electricity bills. It can provide comfort for building users and extend the life of building equipment, enhancing the value of commercial buildings. Intelligent interconnection of a building’s technical installations (lighting, heating, hot water, photovoltaic installations, etc.) not only allows for connected management of this equipment but also meets high energy efficiency criteria that indicate an increase in comfort and energy savings. With building automation, the technical installations of a building interact optimally. In this article, we will simulate an intelligent building based on the Cisco packet tracer software. To better manage the energy consumption of our project, we will focus on the processing of data in real-time, especially since we will have a massive amount of data generated by the sensors, which makes the use of big data mandatory.

6

Zapotrzebowanie rynku pracy na wykwalifikowanych pracowników budowlanych. Stanowisko wypracowane w ramach projektu Build UP Skills

Węglarz Arkadiusz, Żurawski Jerzy

Izolacje

|

2024

|

T. 29, nr 4

32--38

PL

Artykuł porusza kwestię zapotrzebowania rynku pracy na wykwalifikowanych pracowników budowlanych w kontekście realizacji Długoterminowej Strategii Renowacji Budynków. Autorzy przeprowadzają wyliczenia dotyczące potrzebnych specjalistów na polskim rynku budowlanym oraz przedstawiają propozycje umożliwiające pozyskanie niezbędnej liczby pracowników budowlanych do realizacji głębokiej termomodernizacji budynków w Polsce w perspektywie 2030 r.

EN

The article raises the issue of the labour market demand for qualified construction workers in the context of the implementation of the Long-Term Building Renovation Strategy. The authors make calculations regarding the specialists needed on the Polish construction market and present proposals enabling the acquisition of the necessary number of construction workers to implement deep thermal modernization of buildings in Poland in the 2030 perspective.

7

Investigating challenges and responses in supply chain management amid unforeseen events

Ryciuk Urszula, Zabrocka Agnieszka

Engineering Management in Production and Services

|

2024

|

Vol. 16, no. 2

30--50

PL

The emergence of increasingly complex global supply networks and the rising risk of unpredictable events may have far-reaching consequences for various industries and the global economy. The impact unpredictable events have on supply chains remains a relatively underexplored area that requires further research and analysis. Current studies primarily concentrate on singular events, particularly the COVID-19 pandemic and its effects on supply chains. This research aims to identify the main challenges in supply chain management resulting from unforeseen events and the actions taken in supply chains in response to them. The research is based on individual in-depth interviews conducted with a purposive sample of experts in supply chain management using a partially structured interview questionnaire. The research results were analysed using Nvivo v. 17.1, software for qualitative data analysis. A hybrid approach was employed for data coding. The research indicates several problems and the main remedial actions in supply chains in response to unforeseen events. Unforeseen events in the supply chain affect almost all supply chain operations: procurement, planning (including inventory planning and maintenance of company resources and production lines), logistics management (including transportation), and order management. The research indicated that cooperation, integration, and information exchange within the supply chain are crucial for effective responses to unforeseen events. Furthermore, the research highlighted the positive impact of unforeseen events on supply chain innovation. Moreover, there is an observed prevalence of intuitive management, particularly when responding to unexpected events. The research findings can serve as a basis for further discussions and studies on the potential impact and consequences of future unexpected events on supply chain resilience.

8

Potencjał fotowoltaiki dla średnich i dużych miast w Polsce

Janczyszyn Jerzy

Energetyka

|

2024

|

nr 8

346--349

PL

W artykule podjęto próbę oceny przydatności energii słonecznej do pokrycia zapotrzebowania na energię elektryczną średnich i dużych miast w Polsce za pomocą paneli fotowoltaicznych. Energia słoneczna nie dociera do powierzchni ziemi przez całą dobę i tylko w niewielkim stopniu zimą. Można ją przekształcić w energię elektryczną i przechowywać w bateriach, ale tylko przez kilka godzin. Przykładowo dla Krakowa obliczono średnią dobową wydajność i niezbędną powierzchnię paneli fotowoltaicznych, aby pokryć zapotrzebowanie miasta w okresie zimowym, kiedy zapotrzebowanie jest największe. Powierzchnia paneli w grudniu uzyskana dwoma sposobami wyniosłaby 43 i 64 km2. Porównanie z wdrożonymi elektrowniami małej mocy pokazuje, że może to być nawet kilkaset km2. Uznano, że obszar tego rzędu jest praktycznie nierealny w mieście, a nawet w jego sąsiedztwie. W rezultacie stwierdzono, że energia jądrowa pozostaje jedyną możliwością zapewnienia niezbędnej energii elektrycznej i ciepła, przy całkowitej rezygnacji z paliw kopalnych. To ostatnie wynika z konieczności ochrony klimatu i zapewnienia rentowności. W praktyce może to być elektrociepłownia magazynująca ciepło od lata do zimy w dużym magazynie ciepła.

EN

The article attempts to assess the suitability of solar energy to cover the electricity demand of medium and large cities in Poland using photovoltaic panels. It is known that solar energy does not reach the earth’s surface 24 hours a day and only to a small extent in winter. It can be converted into electricity and stored in batteries, but only for a few hours. For example, for Krakow, the average daily efficiency and the necessary area of photovoltaic panels were calculated to cover the city’s demand in winter, when the demand is the highest. The panel areas in December obtained in two ways would amount to 43 and 64 km2. Comparison with implemented low-power power plants shows that it may be up to several hundred km2. It was considered that an area of this order is practically unrealistic in the city or even in its vicinity. As a result, it was concluded that nuclear energy remained the only option to provide the necessary electricity and heat while abandoning fossil fuels. The latter result from the need to protect the climate and ensure profitability. In practice, it may be a combined heat and power plant storing heat from summer to winter in a large heat storage facility.

9

Analysis and forecast of passenger flows in public transport - the case of Poland

Gorzelańczyk Piotr, Pawłowski Adrian

Technical Sciences / University of Warmia and Mazury in Olsztyn

|

2023

|

nr 26(1)

161--184

EN

Public transportation provides its services to both urban centers and neighboring areas in the immediate vicinity of the city. The problem of urban transportation is evident, the number of people willing to use public transportation has decreased. Therefore, there is a need to delve into the issue and conduct an analysis of the demand for urban transportation in Poland in 2000-2030, this will allow us to assess in what direction urban transportation is heading, whether there is an increase in the number of people using it, or whether there is a downward trend (Zielińska 2018). Based on CSO statistics from 2009-2020 for the analysis of demand for public transportation in Poland, a forecast of people using public transportation was conducted using Statistica software for 2021-2030. Due to the situation with the COVID-19 pandemic, the study was conducted in 2 ways – with and without 2020. Public transportation will make less and less profit and even losses for the next few years through rising gasoline and energy prices. Virtually in each of the provinces, and likewise throughout Poland, a decline in the number of people willing to use public transportation is evident. conclusions. On the basis of the surveys carried out, there is a general trend that shows the current state of public transport. In most of the cases studied, a similar conclusion emerges, namely that public transport will experience a marked decline in the coming years. The number of people who want to use public transport will decrease, mainly due to the COVID-19 pandemic and people’s fears for their own safety.

10

Demand determinants for electric vehicles in Poland

Gądek-Hawlena Teresa, Bęben Aleksandra

Systemy Logistyczne Wojsk

|

2023

|

Vol. 58, no. 1

161--180

EN

Transportation is one of the main sectors of any country’s economy. The development of transportation positively influences changes in industrial activity, and the growth of population mobility. An important feature of responsible transport development is the formation of legally established, technical and economic conditions consistent with the idea of sustainable development. Electric cars are a solution that fits into this idea. The increase in the number of electric vehicles can significantly improve the environment, taking into account the use of renewable energy to power them. The purpose of this article is to identify the factors affecting the demand for electric vehicles among individuals in Poland. A hypothetical assumption was made that the factors affecting demand for electric vehicles are mainly economic in nature. The realization of the above objective involved the use of several research methods. In the theoretical part, the methods used were: analysis of literature and source documents. In the research part, the diagnostic survey method was used. Frequency indicators were used to analyze the results. Based on the research conducted, it can be concluded that: few people own electric cars and only 1/3 of respondents are considering the purchase of such a car. According to the respondents, these cars are too expensive and are not suitable for long-distance travel, while the advantages are their economy and environmental friendliness. Among the respondents, few had knowledge of subsidies for the purchase of electric vehicles. Factors that could influence the purchase of vehicles among individuals were mentioned: the possibility of using free parking spaces, bus lanes intended for public transportation, entry into the city’s clean transportation zones, and subsidies. The results of the study help fill the research gap relating to economic issues related to the development of electormobility.

PL

Transport jest jednym głównych sektorów gospodarki każdego państwa. Rozwój transportu wpływa pozytywnie na zmiany w działalności przemysłowej oraz wzrost mobilności ludności. Ważną cechą odpowiedzialnego rozwoju transportu jest kształtowanie ustanowionych prawem, technicznych oraz ekonomicznych warunków zgodnych z ideą zrównoważonego rozwoju. Rozwiązaniem wpisującym się w tę ideę są samochody z napędem elektrycznym. Wzrost liczby pojazdów elektrycznych może znacząco wpłynąć na poprawę środowiska naturalnego, przy uwzględnieniu wykorzystywania do ich napędu energii ze źródeł odnawialnych. Celem artykułu było zidentyfikowanie czynników wpływających na popyt na pojazdy elektryczne wśród osób indywidualnych Polsce. Przyjęto hipotetyczne założenie, że czynniki mające wpływ na popyt na pojazdy elektryczne mają głównie charakter ekonomiczny. Realizacja powyższego celu polegała na zastosowaniu kilku metod badawczych. W części teoretycznej wykorzystano metody: analizę literatury i dokumentów źródłowych. W części badawczej wykorzystano metodę sondażu diagnostycznego. Do analizy wyników wykorzystano wskaźniki częstotliwości. Na podstawie przeprowadzonych badań można stwierdzić, że: niewiele osób posiada samochody z napędem elektrycznym i tylko 1/3 badanych bierze pod uwagę zakup takiego samochodu. Według respondentów samochody te są zbyt drogie i nie nadają się na dalekie podróże natomiast zaletami tego typu pojazdów jest ich ekonomiczność i ekologiczność. Wśród badanych niewiele osób miało wiedzę na temat dopłat do zakupu pojazdów elektrycznych. Czynnikami które mogłyby wpłynąć na zakup pojazdów wśród osób indywidualnych wymieniono: możliwość korzystania z: darmowych miejsc parkingowych, buspasów przeznaczonych dla komunikacji miejskiej, wjazdu do stref czystego transportu w mieście oraz dofinansowanie zakupu pojazdu. Uzyskane wyniki badań pozwalają na wypełnienie luki badawczej odnoszącej się do kwestii ekonomicznych związanych z rozwojem elektormobilności.

11

Tendencje cenowe na polskim rynku mleka i przetworów mlecznych

Szajner Piotr

Przemysł Spożywczy

|

2023

|

T. 77, nr 10

2--7

PL

W latach 2020-2023 uwarunkowania rynkowe krajowej branży mleczarskiej charakteryzowały się dużą zmiennością i skutkowały rosnącym ryzykiem produkcyjnym i handlowym. Głównym powodem zmienności uwarunkowań rynkowych były makroekonomiczne zmiany w światowej, unijnej i krajowej gospodarce, o których decydowały kryzysy wywołane pandemią COVID-19 i wojną w Ukrainie. W konsekwencji światowe ceny produktów mlecznych wykazywały duże zmiany i determinowały zmienność cen w krajowym łańcuchu marketingowym branży mleczarskiej. Duże zmiany cen skupu surowca mlecznego, cen zbytu i cen w handlu zagranicznym artykułami mlecznymi wpływały na zmienność sytuacji ekonomiczno-finansowej polskiego przemysłu mleczarskiego.

EN

Over the period of 2020-2023 the market environment in domestic dairy sector were quite volatile which resulted in growing risk in production and sales. Macroeconomic changes in the world as well as in the EU domestic economies, triggered by COVID-19 pandemic and war in Ukraine, were a key factor casing the volatility. Reflecting the fact the global prices of dairy products were featured with growing variability, it determined the prices changes along the food chain on the domestic market. Substantial shifts in procurement prices, sale prices and the prices in foreign trade caused variability of financial standing and economic situation of Polish dairy industry.

12

Sytuacja ekonomiczno-produkcyjna przemysłu spożywczego w Polsce na tle otoczenia rynkowego

Drożdż Jadwiga, Mroczek Robert

Przemysł Spożywczy

|

2023

|

T. 77, nr 8

11--19

PL

Rok 2022 upłynął pod presją wojny w Ukrainie i jej skutków w postaci wysokich cen surowców energetycznych (ropy naftowej, węgla, gazu ziemnego) oraz szybko drożejących surowców rolnych. Skokowo wzrosły koszty produkcji w rolnictwie oraz w firmach przemysłu spożywczego. Przyspieszyła inflacja, której szczyt przypadł na I kwartał 2023 r. Dochody realne obywateli spadły, co ograniczyło ich siłę nabywczą. Firmy przemysłu spożywczego okazały się odporne na zjawiska nadzwyczajne, jakich doświadczyły w ostatnim czasie, tj. pandemia COVID-19 czy wybuch wojny w Ukrainie. Dostosowywały swoją produkcję do zmienionych preferencji konsumentów, starając się przy tym zachować marże na odpowiednim poziomie. W większości z nich odnotowano dynamiczny rozwój, przy jednoczesnym powiększaniu zysków. Rozsądnie podejmowano decyzje inwestycyjne oraz utrzymywano bieżącą płynność na bezpiecznym poziomie. Firmy spożywcze znalazły się pod dużą presją czynnikow kosztowych – zarówno surowca, materiałów, jak i energii, a także coraz większej presji płacowej ze strony pracowników, wobec czego coraz trudniej im będzie utrzymać marże przetwórcze na odpowiednim poziomie.

EN

The year 2022 passed under the pressure of the war in Ukraine and its consequences in the form of high prices of energy resources (crude oil, coal, natural gas) and rapidly rising prices of agricultural raw materials. Production costs in agriculture and food industry companies increased dramatically. Inflation accelerated, peaking in the first quarter of 2023. The real income of citizens decreased, which limited their purchasing power. Food industry companies have proven to be resistant to the extraordinary phenomena they have recently experienced, i.e. the COVID-19 pandemic or the outbreak of war in Ukraine. They adjusted their production to the changed consumers preferences, while trying to maintain margins at an appropriate level. Most of them, recorded dynamic development, while increasing profits. Reasonable investment decisions were made and current liquidity was maintained at a safe level. Food companies have found themselves under great pressure from cost factors – both raw material, materials and energy, as well as increasing wage pressure from employees, which is why it will be increasingly difficult for them to maintain processing margins at an appropriate level.

13

Rynek mieszkaniowy w Polsce - analiza popytu i podaży

Adamkiewicz Dagmara, Radziszewska-Zielina Elżbieta, Szewczyk Bartłomiej

Przegląd Budowlany

|

2023

|

R. 94, nr 1-2

34--38

PL

W artykule omówiono parametry opisujące rynek nieruchomości oraz czynniki wpływające na sytuację na tym rynku. Na podstawie analizy dostępnych danych omówiono aktualną sytuację na rynku nieruchomości mieszkaniowych w Polsce. Określono zmiany popytu i podaży, a także przeanalizowano zmiany cen nieruchomości mieszkaniowych.

EN

The article discusses the parameters describing the real estate market and the factors influencing the situation on this market. Based on the analysis of available data, an attempt was made to discuss the current situation on the residential real estate market in Poland. Changes in supply and demand were determined, and changes in house prices were analysed.

14

Analiza rozkładów oraz symulacja popytu i podaży w modelu pajęczyny z wykorzystaniem programu Statistica

Falkiewicz Ewa

Biuletyn Wojskowej Akademii Technicznej

|

2023

|

Vol. 72, nr 3

121--148

PL

W pracy przedstawiono relacje pomiędzy cenami, popytem i podażą na rynku rowerów elektrycznych, opisywane przez model pajęczyny. Celem pracy była analiza rozkładów prawdopodobieństwa cen, popytu i podaży oraz symulacja dalszego rozkładu popytu i podaży przy wykorzystaniu programu Statistica. Dodatkowo, ze względu na sezonowość rynku rowerów elektrycznych, przeprowadzono predykcję cen rowerów na kolejne okresy za pomocą modelu trendu z wahaniami periodycznymi.

EN

The paper presents the relationships between prices, demand and supply in the electric bicycle market, which are described by spider web model. The aim of the work is to analyse the probability distributions of price, demand and supply and to simulate further distribution of demand and supply using Statistica software. In addition, due to the seasonality of the e-bike market, a prediction of e-bike prices for subsequent periods is conducted using a trend model with periodical fluctuations.

15

Prognozowanie potencjału popytowego dla miejscowości nie posiadających dostępu do sieci kolejowej

Chyliński Piotr

Transport Miejski i Regionalny

|

2022

|

nr 6

23--26

PL

W artykule przedstawiono tło gospodarcze zaniku obsługi pasażerskiej koleją niektórych miast powiatowych na przełomie lat 90-tych ubiegłego stulecia i pierwszej dekady XXI wieku, oraz szanse i możliwości na ponowne ich włączenie w sieć przewozów kolejowych. W związku z procesem realizacji dokumentacji przedprojektowych dla programu „Kolej Plus” obejmującego przywracanie połączeń pasażerskich, omówiono problematykę prognozowania potencjału popytowego w transporcie kolejowym. Przedstawiono prostą metodę szacowania potencjału dla miejscowości, które nigdy takiego połączenia nie miały, bądź utraciły je w wyniku likwidacji linii lokalnych.

EN

The article presents the economic background of the closure of passenger service by rail in some county towns at the turn of the 1990s and the first decade of the 21st century, and the chances and opportunities for their reintroduction into the rail transport network. In connection with the process of realisation of pre-project documentation for the Kolej Plus programme including the restoration of passenger connections, the problem of forecasting the demand potential in railway transport was discussed. A simple method of estimating the potential was presented for towns, which have never had such a connection or have lost it as a result of liquidation of local lines.

16

Przemysł spożywczy w Polsce podczas pandemii COVID-19 oraz wojny w Ukrainie

Drożdż Jadwiga, Mroczek Robert

Przemysł Spożywczy

|

2022

|

T. 76, nr 8

14--22

PL

W 2020 r. wartość produkcji sprzedanej przemysłu spożywczego, sprzedaż detaliczna żyw-ności, napojów i wyrobów tytoniowych oraz spożycie w sektorze gospodarstw domowych zmniejszyły się od 1,5% do 3%. PKB Polski spadł o 2,2%, ale eksport produktów rolno-spożywczych zwiększył swoją wartość do 34,3 mld euro i był o 7% większy niż w 2019 r. W 2021 r. zaczęła rosnąć inflacja, ale realny wzrost średnich płac w gospodarce był 3 pkt% od niej wyższy. PKB w Polsce wzrósł o 5,9%, sprzedaż detaliczna żywności, sprzedaż przemy-słu spożywczego oraz spożycie w gospodarstwach domowych zwiększyły się od 1,9% do o 6,1%, a eksport produktów rolno-spożywczych o 9%. W I kwartale 2022 r. nastąpił wstrząs na rynkach światowych, na skutek wybuchu wojny w Ukrainie. Drastycznie wzrosły świato-we ceny surowców rolnych oraz ceny nośników energii. Przyspieszyła inflacja, która w Pol-sce, w czerwcu br. osiągnęła 15,5%, tj. najwyższy poziom od 25 lat. Rada Polityki Pienięż-nej (RPP) od października 2021 r. rozpoczęła cykl podwyżek stóp procentowych w Polsce do 6,5% obecnie. Wysokie ceny surowców rolnych spowodują wzrost cen na poziomie prze-twórstwa oraz handlu detalicznego, co przy mniejszej sile nabywczej konsumentów (spadek realnej wartości dochodów), ograniczy popyt na żywność, ale udział wydatków na żywność w wydatkach ogółem może się zwiększyć, z uwagi na jej rosnące ceny.

EN

The year 2020 was under the pressure of the spreading COVID-19 pandemic and the fight against it, practically in all areas of socio-economic life. The value of sold production of the food industry (food products, beverages and tobacco products), retail sales of food, beverag-es and tobacco products as well as consumption in the household sector decreased from 1.5% to 3.0%. Poland’s GDP decreased by 2.2%, but the export of agri-food products in-creased in value to EUR 34.3 billion and was 7% higher than in 2019. In 2021 the increase resulted in a growth in production costs. Inflation also started to rise, but the real increase in average wages in the economy was 3.0 percentage points higher than it. GDP in Poland increased by 5.9%, retail sales of food, sales of the food industry and consumption in households increased from 1.9% to 6.1%, and exports of agri-food products by 9%. In the first quarter of 2022, world markets experienced a shock as a result of the outbreak of the war in Ukraine. The world prices of agricultural commodities and the prices of energy carriers have increased signifi-cantly. Inflation accelerated in Poland, in June this year it reached 15.5%, it means the high-est level in 25 years. The Monetary Policy Council began to raise interest rates from October 2021 to 6.5%. High prices of agricultural commodities will increase prices at the level of processing and retail trade, which, with lower purchasing power of consumers (decrease in the real value of in-come), will reduce the demand for food, but the share of food expenditure in total expendi-ture may increase due to its rising prices.

17

Estimation of global liquefied natural gas use by sea-going ships

Chłopińska Ewelina, Tatesiuk Jakub, Śnieg Jakub

Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Szczecinie

|

2021

|

nr 66 (138)

28--33

EN

Environmental pollution is a growing concern for many organizations, commissions, state governments, and companies. The use of fossil fuels in transportation contributes significantly to increased emissions of harmful sulfur oxides (SOx) and nitrogen oxides (NOx). Maritime transport, as one of the largest emitters of such harmful compounds, has encountered many emission restrictions and legal limitations. These include the creation of areas of strict exhaust gas control (ECA). According to the MARPOL Convention, Annex VI, Special Emission Control Areas have been in force since 01.01.2015, and they include the following areas: the Baltic Sea, North Sea, North America (covering the designated coasts of the USA and Canada and portions of the Caribbean Sea near the USA). According to current regulations, vessels providing services in ECAs are required to maintain sulphur oxide emissions that do not exceed 0.1%. The introduction of new regulations results in costs that have to be covered by shipowners. To meet these standards, the two most popular methods are the use of special flushing systems (scrubbers) and low-sulphur fuels (e.g., LNG). This publication addresses the use of LNG as fuel for the main propulsion of sea-going vessels operating in areas covered by strict sulphur emission controls. It also presents LNG demand forecasts for various ship types, as well as possible solutions satisfying the Sulphur Directive. The purpose of this paper is to present a way to determine the size of the global demand for LNG. The percentage of vessels powered by LNG and other fuels was used as a basis for estimating global LNG demand in shipping until 2030.

18

Przemysł spożywczy po turbulencjach spowodowanych pandemią COVID-19

Drożdż Jadwiga, Mroczek Robert, Staszczak Anna

Przemysł Spożywczy

|

2021

|

T. 75, nr 8

12--19

PL

Po blisko dekadzie względnie stabilnych warunków zewnętrznych dla rozwoju przemysłu spożywczego w Polsce, rok 2020 okazał się trudny nie tylko dla polskiej gospodarki, ale dla całej gospodarki światowej. Głównym czynnikiem wzrostu produkcji przemysłu spożywczego w ostatnich latach w Polsce był eksport wspierany rosnącym popytem wewnętrznym.W roku pandemii wirusa COVID-19 oba czynniki uległy zachwianiu i krótkotrwałemu spowolnieniu, zwłaszcza w II kw. 2020 r., gdy zaczęły obowiązywać obostrzenia i reżimy, m.in. zamknięcie sektora HoReCa. Zerwane zostały łańcuchy dostaw, co bezpośrednio wpłynęło na wymianę handlową. Pomimo tego, produkcja sprzedana przemysłu spożywczego w 2020 r. wzrosła nominalnie o ok. 3%, a realnie zmalała o 0,3%, zaś eksport produktów rolno-spożywczych zwiększył swoją wartość do 34 mld euro i był o 7% większy niż w 2019 r. W Polsce w 2020 r. nastąpił spadek PKB (o 2,8%), spożycia w sektorze gospodarstw domowych (o 3%), sprzedaży detalicznej żywności i napojów bezalkoholowych, napojów alkoholowych i wyrobów tytoniowych (o 1,9%), produkcji przetworstwa przemysłowego (o 1%), nakładów inwestycyjnych (o 9,6%), zaś wyniki I.kw. 2021 r. wskazują na poprawę tych parametrów. Według projekcji Narodowego Banku Polskiego w 2021 roku PKB wzrośnie o 5%, a inflacja wyniesie 4,2%. Możliwy jest kilkuprocentowy wzrost eksportu produktów rolno-spożywczych, przy umiarkowanym wzroście popytu wewnętrznego na żywność, napoje i wyroby tytoniowe ze względu na mniejszą siłę nabywczą obywateli na skutek obniżki realnej wartości dochodów.

EN

After nearly a decade of relatively stable external conditions for the development of the food industry in Poland, 2020 turned out to be difficult not only for the Polish economy, but for the entire world economy. The main factor of production growthin the food industry in Poland inrecent years was export supported by growing internal demand. In the year of the COVID-19 virus pandemic, both factors were disrupted and slowed down for a short period of time, especially in the second quarter of 2020, when restrictions and regimes took effect, such as the HoReCa sector closure. Supply chains were disrupted, which indirectly affected trade. Despite these adversities, last year nominal sold production of the food industry increased by approx. 3%, and declined by 0.3% in real terms, while agri-food export increased to EUR 34 billion and was 7% higher than in 2019. In Poland, in 2020 there was a decrease in GDP (by 2.8%), household consumption (buy 3%), retail sales of food, beveragesand tobacco (by 1.9%), industrial processing production (by 1%), investment expediture (by 9.6%). The results of the first quarter of 2021 indicate their improvement. According to the forecast of National Bank of Poland in 2021 the GDP will grow by 5%, and inflation willamount to 4.2%. Export of agri-food products may increase by a few percent, with a moderate increase in domestic demand for food, beverages and tobacco products due to lower purchasing power of citizens as a result of lower real income value.

19

Polski rynek zbóż w latach 2010-2020

Łopaciuk Wiesław

Przemysł Spożywczy

|

2021

|

T. 75, nr 10

11--17

PL

W artykule przeanalizowano zmiany na polskim rynku zbóż w latach 2010-2020, kiedy to utrwaliły się skutki zmian, które w poprzedzającym okresie występowały na światowych rynkach rolnych. W UE doszło do reform Wspólnej Polityki Rolnej skutkujących redukcją wsparcia i jego powiązaniem z wymogami dotyczącymi ochrony środowiska. Na polskim rynku zbóż wyraźnie przyspieszyły procesy koncentracji produkcji. Pomimo tego, struktura producentów jest nadal silnie spolaryzowana. Z jednej strony występuje nieliczna grupa producentów wyspecjalizowanych w produkcji zbóż, a z drugiej duża liczba małych gospodarstw rolnych. Rosnący udział pierwszej grupy w produkcji skutkuje wzrostem poziomu technologicznego oraz plonów i zbiorów. Zwiększają się obroty rynkowe i towarowość produkcji. Wzrost produkcji przy mniejszych zmianach zużycia pozwolił na wygenerowanie trwałych nadwyżek i branża umocniła się na pozycji eksportera netto. Zmiany strukturalne wśród producentów zbóż są korzystne dla przetwórców tej branży, w tym szczególnie dla przemysłu młynarskiego, paszowego, spirytusowego i słodowniczego. Dzięki rosnącej koncentracji produkcji maleją koszty transakcyjne zakupu i transportu surowca.

EN

The paper analyses the changes on Polish cereal market over the period of 2010-2020, when earlier changes in the world agricultural markets resulted in certain effects on the domestic market. The EU reformed its policies (CAP) so as to reduce of the scope of the support and link it with actions aimed at the environment protection. The Polish cereal market was featured with accelerating production concentration processes. Nevertheless, the agrarian structure of cereal producers in Poland is still fragmented and polarised, with a small group of specialised large farms on one hand and numerous small farms on the other. The importance of the first group (in terms of land held and share in production) is constantly growing, increasing the overall level of technology applied and thus yields and crops. The increase in production with relatively small changes in demand resulted in permanent surpluses and strengthened position of a net exporter. Structural changes among cereal producers favour cereal processors, particularly in the milling, feed, distillery and malt industries. The growing concentration of production means lower transaction costs for the purchase and transport of grain.

20

Multi-period age-discriminated perishable inventory

Alrawabdeh Wasfi

Management Systems in Production Engineering

|

2021

|

nr 2 (29)

97--105

EN

In this paper, an extremely short shelf-life inventory of age-discriminated stochastic demand is considered. Age discriminated demand can be found in products of high circulation and short shelf-lives such as dairy products, packaged food, pharmaceutical products and medical products of short shelf lives. Simulation based optimization is considered to find the optimal order quantity. The model employs Discrete Event Simulation along with a modified simulated annealing algorithm. To validate the model and the optimization algorithm, the classical newsvendor problem is tested first, later, different experiments are carried out for different product lifetimes. In contrast to the classical newsvendor, this problem tackles a multi-period inventory of different ages and different demand distributions. The objective is to determine the optimal order quantity to satisfy the stochastic demand of all ages such that shortages and expirations are minimized. The results showed remarkable performance and outstanding minimum levels of shortage and expiration.