Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

The architect’s trace. The case of Przyszowa

Mizia Małgorzata

Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Technicznej w Katowicach

|

2024

|

T. 18

9--22

EN

The architect’s trace is what is left over in the natural and urban environment following the interference of architects – it is a trace after planned activities. To what extent are they beneficial to the current reality? Using the village of Przyszowa as an example, with documented historical heritage and significant urban values in the form of monuments of architecture and arrangements, an analysis of urban image values was conducted so as, to compare the benefits and losses resulting from the implementation of standard improvements and modernizations. At a time of desperate attempt at the protection of the instantly shrinking natural environment, we turn our attention to rural areas as the last bastion of the still-free living space. The need to care for its shape, authenticity, and quality is felt there more than anywhere else. It is architects and urban designers who should above all be responsible for the current state of things.

PL

Ślad architekta – to pozostałość w środowisku przyrodniczo-urbanistycznym po ingerencjach architektów – to ślad po działaniach zaprojektowanych. W jakim stopniu pozytywnie wpływają one na bieżącą rzeczywistość? Na przykładzie sądeckiej wsi Przyszowa, o udokumentowanej spuściźnie historycznej i znaczących walorach urbanistycznych w postaci pomników architektury i ukształtowania planu, przeprowadzono analizę procesu dodawania i ujmowania wizerunkowych wartości urbanistycznych, porównanie korzyści i strat zaistniałych na skutek wprowadzenia standardowych usprawnień i modernizacji. W dobie dramatycznej ochrony kurczącego się nieustannie swobodnego krajobrazu przyrodniczego, zwracamy się ku wsi, jako schyłkowej ostoi jeszcze wolnej przestrzeni niezabudowanej. Tym mocniej odczuwamy tam potrzebę dbałości o jej kształt, autentyczność i jakość. To architekci-urbaniści w pierwszym rzędzie będą odpowiedzialni za bieżący stan rzeczy.

2

Dziedzictwo architektoniczne i kulturowe w krajobrazie województwa śląskiego — układy przestrzenne cmentarzy żydowskich

Chodura Karolina

Wiadomości Konserwatorskie

|

2024

|

Nr 77

91--106

PL

Cmentarze żydowskie stanowią w krajobrazie województwa śląskiego niezwykle cenne dziedzictwo kulturowe, świadectwo wielokulturowej i wielonarodowej historii regionu. W granicach województwa znajdują się obecnie 64 znane cmentarze żydowskie w różnym stanie zachowania. Nekropolie te są swego rodzaju zapisem historii społeczności, stąd ich analiza, nie tylko w zakresie epitafiów oraz sztuki nagrobnej, lecz także rozwiązań przestrzennych, jest ważnym polem badawczym. Celem badań było określenie, jakie układy kompozycyjne cmentarzy żydowskich występują na terenie województwa śląskiego, czy wykazują one wzajemne podobieństwa i czy możliwe jest wyłonienie typologii układów kompozycyjnych. Artykuł prezentuje wyniki tych badań – typologię układów kompozycyjnych wraz z omówieniem układów przestrzennych wybranych cmentarzy. Zaprezentowane są w nim autorskie plany cmentarzy wykonane na podstawie badań materiałów i dokumentacji archiwalnych oraz badań in situ.

EN

Jewish cemeteries constitute extremely valuable cultural heritage in the landscape of the Silesian Voivodeship, a testimony to the multicultural and multinational history of the region. There are currently sixty-four known Jewish cemeteries within the borders of the voivodeship in various states of preservation. These necropolises are a record of the history of the community, hence their analysis is an important field of research, not only in terms of the epitaphs and grave art, but also through their spatial solutions. The aim of the research was to determine what compositional layouts of Jewish cemeteries exist in the Silesian Voivodeship, whether they display mutual similarities and whether it is possible to identify a typology of compositional layouts. The paper presents the findings of this research—a typology of compositional layouts along with a discourse on the spatial layouts of selected cemeteries. It presents original cemetery plans based on archival materials and documentation, as well as in situ research.

3

Adapting cities for climate change: concept of multi-city knowledge transfer in the field of decarbonizing buildings

Pomykała Anna

Przestrzeń i Forma

|

2024

|

nr 57

221--240

EN

The aim of this article is to present assumptions for pilot activities showing how regions can change the way they counteract climate change in the spatial structure of cities. The problem is considered in terms of identifying stakeholder groups and levers of change. An attempt to develop a catalog of levers will allow for the assessment of the usefulness and possibility of transferring pilot activities outside the city context. Further research is also needed to develop appropriate measurement criteria to determine the effectiveness of the strategy. The concept defined its main elements and outlined future directions for its improvement.

PL

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie założeń do działań pilotażowych pokazujących, w jaki sposób regiony mogą zmienić sposób, w jaki przeciwdziałają zmianom klimatycznym w strukturze przestrzennej miast. Problem rozważany jest w kategorii identyfikacji grup interesariuszy oraz dźwigni zmian. Próba wypracowania katalogu dźwigni pozwoli na ocenę przydatności i możliwości przeniesienia działań pilotażowych poza kontekst miasta. Konieczne są także dalsze badania w celu opracowania odpowiednich kryteriów pomiaru pozwalających określić skuteczność strategii. Koncepcja zdefiniowała jej główne elementy i nakreśliła przyszłe kierunki jej udoskonalenia.

4

Etyka urbanistów

Siemiński Waldemar

Przegląd Komunalny

|

2024

|

nr 2

122--123

PL

Polscy urbaniści stają obecnie przed wielkim wyzwaniem, jakim jest sporządzenie planów ogólnych dla wszystkich prawie 2500 gmin w kraju.

5

Identification of Criteria for Evaluating the Location of Youth Recreation and Leisure Centers

Rzeszowska Natalia, Jasiak Adriana

Civil and Environmental Engineering Reports

|

2024

|

Vol. 34, no. 1

76--86

EN

Mental comfort for any individual is an important factor on the way to achieving one's goals and objectives. Based on research focused on young people, and conducted in relation to the COVID-19 pandemic, physical activity positively affects mental comfort and is one of the social preventive measures for maintaining mental comfort. Thus, designing spaces dedicated to young people has become a common social interest. The purpose of the article was to identify criteria for locating recreational and leisure centers for young people. For the purposes of the study, a detailed literature review was conducted, following which the most relevant locational features were listed, defining criteria for evaluating their location. In addition, a keyword co-occurrence network was developed using VOSviewer software. The research was conducted on the basis of the Scopus database. The presented review highlighted the lack of comprehensive studies on the analysis of the location of youth recreation and leisure centers, which is definitely a gap that needs to be filled. Taking such a study into consideration when conducting planning work would certainly be a valuable effort to help creating a friendly urban infrastructure and an effective network of services.

6

Struktura urbanistyczna wybranych łódzkich osiedli mieszkaniowych z lat 1950-1990 wyrazem zmieniających się metod kształtowania przestrzeni

Bamberski Michał

Builder

|

2024

|

R.28, nr 3

45--51

PL

Artykuł przedstawia struktury urbanistyczne wybranych łódzkich osiedli mieszkaniowych z lat 1950-1990 w kontekście przeprowadzonych badań nad metodami kształtowania przestrzeni. Stanowi także próbę zabrania głosu w dyskusji o jakości osiedli mieszkaniowych realizowanych w okresie istnienia Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Przyjęto metodę porównawczą, zestawiając ze sobą charakterystyczne cechy struktury urbanistycznej czterech wybranych osiedli mieszkaniowych, takie jak: powierzchnia, powierzchnia zabudowy, wskaźnik intensywności zabudowy, liczba mieszkańców, liczba kondygnacji, kompozycja urbanistyczna, lokalizacja lokali usługowych oraz technologia wykonania budynków mieszkalnych. Każde z nich jest reprezentantem poszczególnych dziesięcioleci opisywanego okresu. Badania zostały przeprowadzone na podstawie analizy tekstów źródłowych, historycznych zdjęć lotniczych, ortofotomap, oryginalnych projektów zagospodarowania terenu oraz obserwacji empirycznych na terenie osiedli mieszkaniowych. Badanie obrazuje proces pierwotnego odejścia od formy tradycyjnego kwartału miejskiego z lokalami usługowymi zlokalizowanymi w parterze, aby pod koniec okresu badawczego znów do niego powrócić, jednak w zmodernizowanym i bardziej ekonomicznym układzie. Przykłady osiedli Bałuty I oraz Radogoszcz-Wschód udowadniają, że pomimo 30 lat różnicy kompozycja urbanistyczna oparta o kwartały miejskie pozostała najbardziej miastotwórczą formą zabudowy w środowisku zurbanizowanym. Ponadto czytelny, funkcjonalny i wygodny układ urbanistyczny świadczy o jakości całego osiedla mieszkaniowego.

EN

The article presents the urban structures of selected housing estates in Łódź from the years 1950-1990 in the context of research conducted on methods of shaping space. It is also an attempt to take part in the discussion about the quality of housing estates built during the existence of the Polish People's Republic. A comparative method was adopted, comparing the characteristic features of the urban structure of four selected housing estates, such as: area, built area, development intensity index, number of inhabitants, number of floors, urban composition, location of retail and structural technology of the residential buildings. Each of them represents particular decades of the described period. The research was carried out on the basis of the analysis of source texts, historical aerial photos, orthophotomaps, original spatial development projects and empirical observations in housing estates. The study illustrates the process of the initial abandonment from the form of a traditional city quarter with retail premises located on the ground floor, only to return to it at the end of the research period, but in a modernized and more economical layout. The examples of the Bałuty I and Radogoszcz-Wschód housing estates prove that, despite a 30-year difference, the urban composition based on city quarters remains the most city-forming system of development in an urbanized environment. Moreover, a clear, functional and comfortable urban layout proves the quality of the entire housing estate.

7

Nieistniejący kościół św. Jerzego w Warszawie – kształt wnętrza urbanistycznego

Kołakowski Edward

Builder

|

2024

|

R.28, nr 5

26--30

PL

Artykuł przedstawia zaniedbany fragment przestrzeni publicznej wokół dawnej lokalizacji jednego z najstarszych kościołów – św. Jerzego, związanego z historią Nowego Miasta w Warszawie. Artykuł jest także próbą sformułowania krytycznych uwag i wniosków do dyskusyjnych ustaleń dotyczących kształtowania architektury kwartału zawartego pomiędzy ulicami: Ciasna, Koźla, Świętojerska w nawiązaniu do koncepcji Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego oraz innych fragmentów związanych z rejonem Nowego Miasta w Warszawie.

EN

The article presents neglected part of public area around St. George’s Church in former location, the one of the oldest churches, associated with the history of the New Town in Warsaw. The article is also an attempt to formulate critical comments and conclusions in order to discuss the architectural shaping of quarter between: Ciasna, Koźla and Świętojerska streets, in reference to Local Land Menagement Plan and in the reference to the New Town area in Warsaw.

8

The issue of limitatio in early Silesian urban planning

Mruczek Roland, Kastek Tomasz

Architectus

|

2024

|

Nr 1 (77)

39--48

EN

The economic and legal changes taking place in Silesia during the times of melioratio terrae undoubtedly brought a revolution in the cultural landscape. The concept of a border in the non-urbanized space of the early Middle Ages had a completely different dimension than its foundation counterpart. The rapidly progressing colonization campaign and the development of large monastic land ownership resulted in a significant density of the settlement network, as well as a change in the ownership structure of the land itself, which was increasingly equipped with immunity. The borders – previously of a blurry, strip-like nature – increasingly took on a linear, precisely defined course. The culmination of this process was the marking of the boundaries of the chartered city (fossata), soon consolidated by city fortifications. Our study is an attempt to outline the issues of more recent research on the matter of the boundaries of a medieval city, which are the result of the progressive stratification of the settlement space in Silesia. The presented case study was intended to draw attention to new, surprising discoveries showing the evolutionary transition from the strip-like, highly conventional nature of early medieval borders to linear delimitations typical of the late and declining Middle Ages. The presented sketch is based on the results of more recent archaeological and architectural research conducted in Silesian cities, as well as analyzes of historical and iconographic sources. It is the first part of a series devoted to the stratification of urban space in the Middle Ages. The fortifications of individual elements of the early medieval Wrocław agglomeration, which had different owners, are still an open research problem, although their existence cannot be questioned today. In turn, marking the boundaries of the chartered city in the form of a rampart and moat had primarily legal and administrative significance and, in this sense, separated the area endowed with immunity from the space covered by princely law and its burdens. In the case of Wrocław, however, the flood protection and later defensive nature of the newly built structures were at least as important.

PL

Przemiany ekonomiczno-prawne zachodzące na Śląsku w czasachmelioratio terrae przyniosły niewątpliwie rewolucję w krajobrazie kulturowym. Pojęcie granicy w niezurbanizowanej przestrzeni wczesnego średniowiecza miało zupełnie inny wymiar niż jego lokacyjny odpowiednik. Szybko postępująca akcja kolonizacyjna i rozwój wielkiej klasztornej własności ziemskiej spowodowały znaczne zagęszczenie sieci osadniczej, a także zmianę struktury własnościowej samej ziemi, coraz częściej wyposażonej w immunitet. Granice – dotąd o niewyraźnym, pasowym charakterze – coraz częściej przybierały liniowy, ściśle określony przebieg. Punktem kulminacyjnym tego procesu było wytyczenie granic miasta lokacyjnego (fossata), wkrótce utrwalonych przez obwarowania miejskie. Praca stanowi próbę zarysowania problematyki nowszych badań nad zagadnieniem granic miasta średniowiecznego, będących wynikiem postępującej stratyfikacji przestrzeni osadniczej na Śląsku. Zaprezentowane studium przypadku miało za zadanie zwrócenie uwagi na nowe, zaskakujące odkrycia, ukazujące ewolucyjne przejście od pasowego, mocno umownego charakteru wczesnośredniowiecznych granic, do delimitacji liniowych, typowych dla późnego i schyłkowego średniowiecza. Zaprezentowany szkic opiera się na wynikach nowszych badań archeologiczno-architektonicznych prowadzonych w miastach śląskich, analizach źródeł historycznych oraz ikonograficznych. Stanowi pierwszą część cyklu poświęconego stratyfikacji przestrzeni miejskiej w średniowieczu. W dalszym ciągu otwartym problemem badawczym pozostają umocnienia poszczególnych członów wczesnośredniowiecznej aglomeracji wrocławskiej, mających różnych właścicieli, choć dziś już nie można zakwestionować ich istnienia. Z kolei wyznaczenie granic miasta lokacyjnego w postaci wału i fosy miało znaczenie przede wszystkim administracyjno-prawne i w tym sensie oddzielało teren obdarzony immunitetem od przestrzeni objętej prawem książęcym i jego ciężarami. W wypadku Wrocławia co najmniej tak samo ważny był jednak charakter przeciwpowodziowy, a później obronny nowo powstałych struktur.

9

Kultura dialogu jako punkt wyjściowy do tworzenia współczesnej architektury w mieście historycznym

Chodorowski Michał

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2023

|

Z. 16

153--161

PL

Artykuł podejmuje temat zagadnień metod dydaktycznych w podejściu do tkanki historycznej ze szczególnym zwróceniem uwagi na formę dialogu. Rozważania na ten temat podjęto na podstawie poczynionej przez autora obserwacji procesu dydaktycznego uczelni Sint-Lucas (Belgia) oraz studiów dostępnej literatury na temat dydaktyki z zakresu konserwacji zabytków, jak i wiedzy studentów architektury do szeroko pojętego dziedzictwa kulturowego. Autor stawia tezę, że dialog i metoda dydaktyczna dialogu powinny być rozważone w przypadku nauczania architektonicznego. Dialog czy dyskusja wymaga od stron zachowania jej kultury oraz szacunku do innych dyskutantów. Potrzeba zrozumienia jest jej podstawą. W obecnej kulturze mass mediów, informacji skrótowej i systemu edukacji, który powierzchownie dotyka wielu zagadnień, coraz większym problemem jest poziom wiedzy studentów opuszczających mury uczelni i nie dotyczy to tylko architektury. Na podstawie doświadczeń w edukacji architektonicznej autor jako uczestnik programu Erasmus+, mając kilkunastoletnie doświadczenie w pracy ze studentami zagranicznymi, wskazuje na różne podejście studentów do nauczyciela/profesora w zależności od regionów, gdzie studenci odbierają edukację. Podejście studentów w krajach Europy Zachodniej, Ameryki Południowej stawia nauczyciela w roli tutora – opiekuna, przewodnika. W krajach Europy Środkowej, Wschodniej i na wschód od niej jako mentora – niepodważalny autorytet. W jednym systemie dialog jest obecny, w drugim zbędny. Rozważania na temat dialogu nabierają szczególnego znaczenia w przypadku działań na tkance historycznej, a w skali większej w realizacjach uzupełniających tkankę historyczną. Przestrzeń miasta historycznego staje się miejscem dialogu wielopokoleniowego. Wymaga on szacunku do zastanej przestrzeni, zrozumienia aspiracji społeczności, które je tworzyły, oraz architektów, którzy w niej już działali.

EN

The article addresses the issue of didactic methods in the approach to the historical fabric with particular attention to the form of dialogue. It is based on the author's observation of the didactic process at the university of Sint-Lucas (Belgium) and on a study of the available literature on didactics in the field of historic preservation as well as on the knowledge of architectural students towards cultural heritage in its broadest sense. The author’s thesis is that dialogue and the didactic method of dialogue should be considered when teaching architecture. Dialogue or discussion requires the parties to maintain its culture and respect for other discussants. The need for understanding is its basis. In the current culture of mass media, abbreviated information and an education system that superficially touches on many issues, the level of knowledge of students leaving the walls of universities is an increasing problem, and this does not only apply to architecture. On the basis of his experience in architectural education, the author, as a participant in the Erasmus+ programme and with several years of experience working with foreign students, points out the different attitudes of students towards the teacher/professor depending on the regions where the students receive their education. The approach of students in Western European, South American countries puts the teacher in the role of a tutor – a guardian, a guide. In central, eastern European countries, and eastern direction as a mentor – an unquestionable authority. In one system dialogue is present in the other unnecessary.

10

Implementacja oprogramowania geoinformacyjnego QGIS do tworzenia analiz przestrzennych

Furmanek Aleksander Filip

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2023

|

Z. 12

47--59

PL

Niezwykły rozwój technologiczny współczesnego świata ma różne oblicza. Niewątpliwie jednym z ważniejszych z nich jest szeroko rozumiana informatyka. Jej różnorakie zastosowania od kilku dziesięcioleci są stopniowo coraz bardziej obecne w praktyce architektonicznej i urbanistycznej. W obszarze środowiska zbudowanego, równolegle z popularnymi platformami CAD i BIM, rozwijane są także inne projekty, m.in. aplikacje związane z systemem informacji geograficznej (GIS). Jednym z nich jest QGIS. Czy może być on przydatny w procesie tworzenia sztuki, np. architektury i urbanistyki? Obecnie program ten dynamicznie jest rozwijany i oferuje rozliczne narzędzia mogące mieć zastosowanie w planowaniu przestrzennym, zarządzaniu przestrzenią, w pracy geografów, przyrodników, a być może także urbanistów i architektów.

EN

The remarkable technological development of the modern world has many faces. Undoubtedly, one of the more important ones is broadly understood computer science. Its various applications have been increasingly present in architectural and town planning practice for several decades. In the area of the built environment, other projects are being developed in parallel with popular CAD and BIM platforms, including geographic information system (GIS) related applications. One of them is QGIS. Can it be helpful in the process of creating art, e.g. architecture and urban planning? Currently, this program is dynamically developed and offers numerous tools that can be used in spatial planning, spatial management, in the work of geographers, naturalists, and perhaps also urban planners, landscape architects, or ordinary architects.

11

Bydgoskie murale - sztuka ulicy i ich znaczenie dla obrazu przestrzeni publicznych miasta

Grześkow Iga

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2023

|

Z. 12

61--74

PL

Mural definiowany jako wielkoformatowe malowidło ścienne w przestrzeni miasta, o konkretnym przesłaniu i bogatej tradycji, wpisuje się w szeroki nurt poszukiwań plastycznych i wyrazowych tzw. sztuki ulicy. W swojej formie, powinien na równi z rozwiązaniami architektonicznymi, budować wizerunek miasta i współtworzyć jego klimat. Prześledzenie dokonań w tej dziedzinie na wybranych przykładach realizacji w przestrzeni publicznej Bydgoszczy, wraz z ich analizą formalną i znaczeniem dla budowania zindywidualizowanej tkanki miejskiej, stanowi cel artykułu.

EN

The mural, which is defined as a large-format mural in the urban space, with a concrete message and a rich tradition, fits into a wide range of sculptural and expressive searches of so-called street art. In his form, but with other tools, he was to construct an image of the city on an equal footing with architectural solutions and to help shape its climate. The aim of the article is to follow the achievements in this field of selected examples of the realization in the public space of Bydgoszcz, together with their formal analysis and their importance for the construction of an individualized urban structure.

12

The role and importance of courtyard spaces in preserving the identity of the urban fabric. Examples from Bydgoszcz

Grześkow Iga

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2023

|

z. 173

195--210

EN

Purpose: The objective of this article is to analyse the condition of the preserved courtyards in the city centre part of Bydgoszcz, to determine their division in terms of the degree of functional and formal transformations, and to show how this space influences the shaping of the image of the city's identity and social behaviour. Design/methodology/approach: In the research, methods of case studies, analysis and critique of sources, including planning documents and direct observation were applied. The spatial scope of the study was limited to the centre of Bydgoszcz. Detailed analyzes were carried out in five areas, after getting acquainted with the architectural and urban structure of 30 solutions Findings: The assumption is, that the revitalised or preserved in their traditional form urban courtyard spaces constitute an important element of the city's cultural legacy and a record of the life and activities of earlier generations. They therefore require protection and care in their historical expression to complete its image. Social implications: Public spaces, as elements of the city's structure and a reflection of its history, are the official, created image of urban life and are intended to demonstrate its character. As open spaces they stand in opposition to what is associated with the notion of the home, its nearest surroundings and what is associated with the sense of identity of place. Originality/value: Studies of the literature on the subject have shown that the previous research on the space of backyards as an important element of the social spaces of the city was carried out to a small extent. In scientific publications of the architectural and urban structure, the information comes down to cataloging their form, without indicating their role. The lack of studies opened the possibility of undertaking research studies on their form and function, its evolution serving the purpose of preserving urban identity, and indicating examples that determine the right directions of changes in this area.

13

Urban Design 1960−2020. Evolution of the curriculum. Case of Faculty of Architecture, Wroclaw University of Science and Technology

Szumilas Agnieszka

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2023

|

T. 19, nr 2

89--95

EN

This paper presents the results of research on the evolution of the curriculum of urban design at the Faculty of Architecture of Wroclaw University of Science and Technology (Poland). Urban Design is one of the many courses that future engineers in the program of Architecture and Urban Design participate in. Urban Design is an important subject, it deals with land development and the organization of public space. Several dozen study programs, project topics and form of classes were analyzed. The teaching of Urban Design was juxtaposed with changes taking place in post-war cities, trends and planning documents. The research results allow us to see the current state of urban design education and in what direction it is evolving.

14

Living space: the contemporary housing environment as a place for the family

Dudzic-Gyurkovich Karolina

Technical Transactions

|

2023

|

Vol. 120, iss. 1

art. no. e2023014

EN

This paper discusses housing areas from the perspective of meeting the livingneeds of families. In recent decades, significant changes have been observedin Poland both in terms of the formation of new housing complexes and insocial expectations regarding living conditions. The new housing complexesdiffer significantly from the traditional, typical ones with distinctive architectureand low-standard common spaces, commonly referred to as panel blockhousing estates. Previous research on housing environment quality generallypoints to the need to create developments that provide the highest possiblequality of life. These studies focused on the problems of one particular groupof residents, such as children, seniors or people with disabilities. However,families, which make up a significant portion of the population and are importantusers, have not been adequately addressed in urban planning studies to date.Therefore, this problem merits investigation and existing research methods orurban development concepts that can be used to evaluate residential areasshould be identified as should factors and spatio-functional characteristics ofresidential areas that can influence the creation of high-quality space for families.This study, based on a literature review, evaluated two selected developmentmodels in terms of providing optimal living conditions for families. It was foundthat current proposals may be useful in determining features of family-dedicatedspace, yet they display a range of deficiencies that should be addressed.The study’s conclusions can be used as a basis for further investigation and asrecommendations in the context of planning and urban policymaking.

15

Problematyka poznańskich osiedli mieszkaniowych. Dlaczego przestrzeń modernistycznych osiedli jest martwa?

Krańska Adrianna, Kaźmierczak Bartosz

PUA Przestrzeń Urbanistyka Architektura

|

2023

|

Vol. 1

77--91

PL

Artykuł rozważa negatywny wpływ strefowania funkcjonalnego i rozwiązań przestrzenno-formalnych osiedli modernistycznych na życie mieszkańców i ekologię na przykładzie osiedli w Poznaniu. Na podstawie teorii urbanistycznych i własnych obserwacji, uwzględniając kontekst historyczny, autorzy zauważają zalety i wady przestrzeni osiedli i definiują źródła jej negatywnego odbioru. W oparciu o współczesne idee urbanistyczne szukają rozwiązań mogących poprawić jakość przestrzeni tych struktur i życia w nich.

EN

This essay discusses the negative influence of single-use zoning as well as spatial planning and form of modernist housing estates in Poznań on the life of inhabitants and on ecology. Taking into account the history of housing associations, it defines the problems of such estates. Based on research and observations of the author, notices advantages and disadvantages of the estates’ space. Also, it defines the sources of its negative perception by both inhabitants and guests. Finally, it searches for solutions based on postmodernist urbanism to better the quality of space and life in them.

16

15-minute city – Genesis – inspiration – realisation. Introduction to research in a form of overview

Fronczak Monika

PUA Przestrzeń Urbanistyka Architektura

|

2023

|

Vol. 1

139--155

EN

The article serves as an introductory review to research on the concept of the fifteen-minute city, accompanied by the author’s commentary. It discusses the origins of the idea, rooted in the sustainable design movement and the New Urbanism. It presents inspirations stemming from technological advancements and socio-economic transformations. The author analyzes pilot implementations of the concept in European cities and highlights the need for further exploration in the development of the idea.

PL

Artykuł stanowi wstęp do badań nad koncepcją miasta piętnastominutowego w formie przeglądu opatrzonego komentarzem autorki. Omawia genezę pomysłu, którego korzenie sięgają nurtu projektowania zrównoważonego i Nowego Urbanizmu. Przedstawia inspiracje wynikające z rozwoju technologicznego czy przemian społeczno-gospodarczych. Autorka analizuje pilotażowe formy wdrożenia idei w miastach europejskicho oraz wskazuje na potrzebę dalszych poszukiwań w zakresie rozwoju idei.

17

Protection of the cultural landscape and architectural form of the Wisnicko-Lipnicki Landscape Park

Hrehorowicz-Gaber Hanna, Ciepiela Agnieszka, Hrehorowicz-Nowak Alicja

Przestrzeń i Forma

|

2023

|

nr 56

415--434

EN

A harmoniously shaped cultural landscape provides the basis for protecting the identity of a place. Cataloging spatial values and development forms is an element of the spatial policy of the municipalities of the Wiśnicz foothills and the statutory protection activities of the Complex of Landscape Parks of the Małopolska Voivodeship. The method and results of the research presented in this article were developed for the purpose of identifying architectural forms and patterns for the Wiśnicko-Lipnicki Landscape Park. It takes into account the protection of traditional architectural elements in relation to basic types of development and contains proposals for solutions referring to the local building tradition, harmonizing with the landscape, promoting landscape-friendly forms. It is also a guideline for newly created strategies and planning documents in municipalities.

PL

Harmonijnie kształtowany krajobraz kulturowy daje podstawę ochrony tożsamości miejsca. Skatalogowanie walorów przestrzennych i form zabudowy jest elementem polityki przestrzennej gmin pogórza Wiśnickiego oraz statutowych działań ochronnych Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego. Metoda i efekty badań przedstawione w niniejszym artykule, zostały opracowane na potrzeby wskazania form i wzorców architektonicznych dla Wiśnicko - Lipnickiego Parku Krajobrazowego. Uwzględnia ona ochronę tradycyjnych elementów architektonicznych w odniesieniu do podstawowych rodzajów zabudowy i zawiera propozycje rozwiązań nawiązujących do miejscowej tradycji budowlanej, harmonizującej z krajobrazem, promując przyjazne dla krajobrazu formy. Jest również wytyczną dla nowotworzonych strategii i dokumentów planistycznych w gminach.

18

Privatisation of public space – case study Zagreb, Croatia

Nevescanin Antonio, Walczak Bartosz M.

Przestrzeń i Forma

|

2023

|

nr 56

285--300

EN

The article explores the topic of privatization of public space occurring in the process of contemporary urban planning policies, on the example of city of Zagreb in Croatia. The division between public and private in the European cities, particularly post-socialist cities, has historically been rather clear. However, with the change of socio-economic system, continuous development and adopting the contemporary planning practices such as public-private partnerships, the line between public and private is becoming blurred. The article analyses current practices and explores the possible risk for the city in case these practices prevail.

PL

W artykule przedstawiono badania obejmujące temat prywatyzacji przestrzeni publicznej występujący w procesie współczesnej polityki urbanistycznej na przykładzie miasta Zagrzeb w Chorwacji. Podział na publiczne i prywatne w miastach europejskich, szczególnie w miastach postsocjalistycznych, był historycznie dość wyraźny. Jednak wraz ze zmianą systemu społeczno-gospodarczego, ciągłym rozwojem i przyjęciem współczesnych praktyk planowania, takich jak partnerstwa publiczno-prywatne, granica pomiędzy sektorem publicznym i prywatnym zaciera się. W artykule dokonano analizy obecnych praktyk i zbadano potencjalne ryzyko dla miasta w przypadku ich rozpowszechnienia.

19

Wybitni urbaniści: Zygmunt Skibniewski

Korzeń Janusz

Przegląd Komunalny

|

2023

|

nr 2

73

PL

Zygmunt Skibniewski (1905-1994) był jednym z najwybitniejszych urbanistów i organizatorów służb planowania przestrzennego w powojennej Polsce, współtwórcą regulacji prawnych w tym zakresie oraz wielce zasłużonym liderem Towarzystwa Urbanistów Polskich. Prowadził także aktywną działalność zarówno społeczno-zawodową w wielu innych organizacjach, jak i dydaktyczną, naukową i doradczą.

20

Wybitni urbaniści: Tadeusz Tołwiński

Tomczak Anna Aneta

Przegląd Komunalny

|

2023

|

nr 2

72

PL

Tadeusz Tołwiński (1887-1951) to architekt-urbanista, prezes Towarzystwa Urbanistów Polskich w latach 1936-1938, dr honoris causa Politechniki Warszawskiej, a także współorganizator utworzonego na niej Wydziału Architektury. Był też członkiem i przewodniczącym International Federation for Housing and Town Planning, przewodniczącym Wydziału Konserwatorskiego Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, a także członkiem Polskiej Akademii Umiejętności oraz Towarzystwa Naukowego Warszawskiego.