Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Application of malacological analysis to reconstruct climate fluctuations and human activity during the Middle and Late Holocene. Research in the valley of the Grajcarek stream (Pieniny Mts., southern Poland)

Alexandrowicz Witold Paweł

Acta Geologica Polonica

|

2023

|

Vol. 73, no. 1

85--102

EN

The scope of this analysis included fluvial sediments of the low terrace of the Grajcarek stream in the Małe Pieniny Mts. (Western Carpathians). The structure of the terrace has been surveyed in five profiles. The sedimentary sequence includes alternating layers of gravel and calcareous mud with a maximum thickness of up to 2.2 m. A rich and varied malacofauna has been found in the mud. The age of the sediments was determined using the radiocarbon method. The sediments that make up the terrace cover the younger part of the Middle Holocene and the entire Late Holocene. The analysis of the malacofauna has allowed for the characterization of environmental changes. The most important of them dates back to the Middle Ages and is associated with the phase of intensive settlement in the Pieniny Mts.. It is indicated by deforestation and the related change in the composition and structure of malacocoenoses manifested by the replacement of forest communities by ones with open-country species. Gravel horizons are records of flood periods correlated with wet climatic phases. It is possible to distinguish six such phases covering the following periods: 6600–6100 y cal BP, 5500–5100 y cal BP, 4500–4100 y cal BP, 3200–2300 y cal BP, 2000–900 y cal BP and 400–200 y cal BP. They correspond to the periods of increased fluvial activity of rivers, intensification of mass movements, advances of alpine glaciers and the increase in the water level in lakes.

2

Sozologia we współczesnych naukach o Ziemi i praktyce gospodarczej - wybrane aspekty

Gałaś Andrzej, Abramowicz Anna, Gałaś Slávka, Kot-Niewiadomska Alicja, Misz-Kennan Magdalena

Przegląd Geologiczny

|

2022

|

Vol. 70, nr 11

826--833

EN

Known mostly in Poland, formulated by Prof. W. Goetel, the science - called sozology perfectly corresponds to today's pro-environmental activities developing worldwide. Sozology combines both concern for the precious values of primeval nature and the management of areas transformed by man. It includes civilization changes, climate change, and access to natural resources. The article discusses four main research directions: 1) protection of the natural environment and mineral resources, 2)rational spatial management, 3) post-exploitation management of industrial areas, 4) analysis and prevention of environmental changes. The authors point to the need to integrate specialists from various fields who can jointly solve environmental problems.

3

Wykorzystanie wkładów ceramicznych w systemach rekuperacji ciepła

Grzebielec Andrzej, Szelągowski Adam, Bruzi Krzysztof

Szkło i Ceramika

|

2021

|

R. 72, nr 2

32--36

PL

Zajęcia dydaktyczne prowadzone są w salach wykładowych zwykle dostosowanych od strony technicznej do prezentowanych treści. Zainstalowane są systemy audiowizualne i nagłaśniające. Niestety w wielu przypadkach sale lekcyjne projektuje się pod kątem klimatyzacji i wentylacji, podobnie jak pomieszczenia biurowe. W efekcie, podczas zajęć, nawet w pomieszczeniach z klimatyzacją, warunki zmieniają się na tyle niekorzystnie, że zarówno nauczyciel, jak i uczniowie odczuwają dyskomfort. W pracy przeanalizowano zmiany temperatury, stężenia CO2, stężenia PM2,5 i wilgotności względnej w pomieszczeniu, w którym zyski ciepła od ludzi i urządzeń oraz zyski wilgoci przekraczają wartości projektowe. W pracy wykorzystano bezkanałowy rekuperator Respireco o pracy cyklicznej. Najpierw sprawdzono właściwości termodynamiczne samego rekuperatora, a następnie przetestowano go w wybranej polskiej szkole podstawowej. Wyniki pokazują, że tego typu rekuperatory są w stanie zapewnić prawidłowe warunki klimatyczne w salach wykładowych. Zastosowanie wentylacji mechanicznej z wykorzystaniem rekuperatora z ceramicznym odzyskiem ciepła spowodowało, że podczas zajęć stężenie CO2 w pomieszczeniu spadło o 50%. Stężenie PM2,5 utrzymywało się na poziomie trzykrotnie niższym niż w pomieszczeniu bez wentylacji mechanicznej. Należy zatem stwierdzić, że zastosowanie wentylacji mechanicznej z rekuperacją nie tylko obniża koszty ogrzewania, ale także znacząco poprawia jakość powietrza.

EN

Classes are conducted in lecture rooms usually technically adapted to the content presented. Audio-visual and sound systems are installed. Unfortunately, in many cases, classrooms are designed for air conditioning and ventilation, just like offices. As a result, during classes, even in air-conditioned rooms, the conditions change so badly that both the teacher and the students feel discomfort. The study analyzed changes in temperature, CO2 concentration, PM2.5 concentration and relative humidity in a room where heat gains from people and devices as well as moisture gains exceed the design values. The work uses a channelless Respireco recuperator with cyclical operation. First, the thermodynamic properties of the recuperator itself were checked, and then it was tested in a selected Polish primary school. The results show that this type of recuperator is able to provide proper climatic conditions in lecture halls. The use of mechanical ventilation with the use of a recuperator with ceramic heat recovery resulted in the reduction of CO2 concentration in the room by 50% during the classes. The concentration of PM2.5 remained three times lower than in the room without mechanical ventilation. Therefore, it should be stated that the use of mechanical ventilation with recuperation not only reduces heating costs, but also significantly improves air quality.

4

Płytki ceramiczne. Badania mikroskopowe tekstur w odniesieniu do wytrzymałości na zginanie

Gąsiński Arkadiusz, Ducka Agnieszka, Tymowicz-Grzyb Paulina, Kamiński Jacek

Szkło i Ceramika

|

2021

|

R. 72, nr 3

40--43

PL

Płytki gresowe są wytwarzane głównie z glinki kaolinowej, kwarcu i skaleni. Wiele właściwości technicznych, w tym odporność na zginanie, są związane z teksturą materiału w skali mikroskopowej. Najważniejszymi cechami są: zawartość, rozmiar i kształt różnych ziaren, w tym większych ziaren kwarcu, kryształów mullitu, fazy amorficznej bogatej w krzemionką i porowatości. Zrozumienie zależności pomiędzy mikrostrukturą a odpornością na zginanie może prowadzić do opracowania efektywniejszych metod wytwarzania cieńszych płytek o większych wymiarach.

EN

Porcelain tiles are sintered ceramic material made mainly from ball clays, quartz and feldspars. Many technical feateurs, including bending strength, are related to the microtexture of porcelain stoneware. Most important features are content, size and shape of different grains. These include large particles of filler (quartz), mullite crystals, a silica-rich amorphous phase and porosity. The understanding of the relationship between the microstructure and the bending strength of porcelain stoneware can lead to the development the manufacturing of thinner tiles with higher dimensions.

5

Wykorzystanie radionuklidu 210Po w badaniach osadów dennych

Szarlowicz K.

Proceedings of ECOpole

|

2018

|

Vol. 12, No. 2

579--585

PL

Pierwiastki promieniotwórcze stanowią nieodłączną część środowiska naturalnego. Ich obecność w różnych komponentach środowiska, w tym osadów dennych, jest wykorzystywana np. do oceny stanu środowiska wodnego. Radionuklid 210Po jest alfa emiterem, pochodzącym z szeregu uranowo-radowego. Celem pracy było oznaczenie 210Po w 1 cm warstwach osadów dennych pobranych z Toporowych Stawów (Niżni i Wyżni) usytuowanych na terenie Tatr. Zawartości polonu wzdłuż profilu głębokościowego wykorzystano do interpretacji zmian środowiskowych, jakie miały miejsce w zlewniach obu jezior. Próbki osadów pobrano za pomocą czerpacza firmy Limnos, podzielono na 1 cm warstwy, wysuszono w temperaturze pokojowej i poddano analizie radiochemicznej. Uzyskane źródła promieniotwórcze 210Po zmierzono w spektrometrze promieniowania alfa. Radioaktywność 210Po w Toporowych Stawach mieści się w zakresie od 23,6±2,4 do 692±42 Bq·kg-1 (Niżni); 40,9±3,7 do 575±48 Bq·kg-1 (Wyżni). W obu stawach obserwowano spadek radioaktywności 210Po z tym, że w Wyżnim ma ona charakter nieregularny. Podsumowując, stwierdzono, że położenie, otoczenie i niska retencja wód (Wyżni) wpływają na zawartość 210Po. Uzyskane wyniki pozwalają na sformułowanie wniosków w zakresie źródeł dostawy materiału i czynnikach mających wpływ na proces sedymentacji. Mogą być również wykorzystywane w celach geochronologicznych (metoda 210Pb), do przedstawienia zmian, jakie miały miejsce w otoczeniu zlewni na przestrzeni 200 lat.

EN

Radioactive elements are an integral part of the natural environment. Their presence in various components of the environment, including sediments, is used for estimation of the state of the water ecosystem. Radionuclide 210Po is a decay product in the uranium-radium series. The aim of this work was to determine 210Po radioactivity in 1 cm layer collected from Toporowe Stawy Lakes (Tatra mountains). The radioactivity of 210Po was used as indicators for studying environmental changes in the area of lakes. Sediments’ cores were sampled using Limnos gravity corer. The cores were sliced to 1 cm layers in situ, and packed into polyethylene vessels. Before radiochemical analysis the samples were air dried. The alpha sources of 210Po were measured in alpha spectrometer. The 210Po radioactivity varied in the range from 23.6±2.4 to 692±42 Bq·kg-1 (Nizni); 40.9±3.7 to 575±48 Bq·kg-1 (Wyzni). In both lakes, the decrease in the radioactivity was observed. In Wyzni lake there are some irregularities down the sediment core. It can be concluded that the location, environment and low water balance (Wyzni) affect the 210Po content. The obtained results allow to estimate sources of material delivery and factors influence on the value of sedimentation rate. They can be used also for geochronology research (210Pb method), to show environmental changes in the past 200 years.

6

Debris-flow functioning and their contribution to sedimentary budgets : the Peynin subcatchment of the Guil River (Upper Queyras, Southern French Alps)

Viel V., Fort M., Lissak C., Graff K., Carlier B., Arnaud-Fassetta G., Cossart E., Madelin M.

Landform Analysis

|

2018

|

Vol. 36

71--84

EN

The Peynin catchment (15 km2) is prone to catastrophic floods (June 1957 – Recurrence Interval R.I.>100 yr), June 2000 (R.I.-30 yr) with serious damages to infrastructure and buildings located at the outlet. In this paper, PIT tags tracers and Vensim modelling software are used to better assess the sediment delivery unsteadiness, and more specifically to evaluate the respective role of geomorphological processes on sediment supply during flood event. For the last 20 years, our results highlight a significant variability in sediment delivery from a tributary to another one. According to our studies, we suppose that two torrential tributaries of the Peynin river, the Peyronnelle and Three Arbres subcatchments (<2 km2, representing <15% of the Peynin catchment area) are responsible of 80% of the sediments observed at the outlet of the catchment. Several processes take a part of these sediment transfers, but the efficiency of the sediment cascade in this catchment can be explained by a strong connectivity between sediment erosion area and the main channel of the catchment. Debris and torrential flows triggered during high intensity meteorological event are actually effectively coupled in space and time and guarantee an important sediment supply able to reload the downstream part of the sediment cascade. Recent climate trends, marked by extremes, suggest consequently more damaging events to come, in a context of increasing vulnerable assets.

7

Biogazownia jako element mający pozytywny wpływ na zmiany środowiskowe przestrzeni wiejskich

Pawłowski W.

Inżynieria Ekologiczna

|

2017

|

Vol. 18, nr 5

157--169

PL

We współczesnym krajobrazie wsi, coraz częstszym elementem instalacji rolniczych jest biogazownia rolnicza. Należy zadać sobie istotne pytanie, czy nowe technologicznie obiekty, jakimi są biogazownie rolnicza o średniej mocy 1 MW, wyszczególnione jako inwestycje mogące znacząco oddziaływać na środowisko, w rozwoju ruralistycznym stają się jego integralną częścią jako nowa forma zabudowy wiejskiej. Nieuchronne dziś zmiany w krajobrazie wiejskim i sposób prowadzenia działalności rolniczej mają zarówno pozytywny jak i negatywny wpływ na środowisko przestrzeni wiejskiej. Biogazownie jako nowe obiekty w rozwijającym się przemyśle wiejskim stanowią niewątpliwe ważny element na drodze pozyskiwania zielonej energii. Najważniejszym dla powodzenia powstania i funkcjonowania biogazowni jest jej lokalizacja, ma to znaczenie nie tylko ze względów ekonomicznych ale również społeczno-środowiskowych jak również krajobrazowych.

EN

In the contemporary rural landscape, an agricultural biogas plant is becoming an increasingly frequent element of agricultural installations. There is a need to ask an important question: is a new technology, such as biogas plants with medium power of 1 MW, listed as investments which can have significant environmental impacts? This question is becoming an integral part of rural space as a new form of village buildings. The inevitable changes in the rural landscape and the way of carrying out farming have both a positive and negative impact on the rural environment. Biogas plants, as new objects in developing country industries, are undoubtedly an important element in the way of obtaining green energy. Location is the most important factor for the success of the establishment and operation of the biogas plant, which is important not only for economic reasons, but also socio-environmental and landscape reasons.

8

Towards a consistent Oxfordian/Kimmeridgian global boundary: current state of knowledge

Wierzbowski A., Atrops F., Grabowski J., Hounslow M., Matyja B. A., Olóriz F., Page K., Parent H., Rogov M. A., Schweigert G., Villaseñor A. B., Wierzbowski H., Wright J. K.

Volumina Jurassica

|

2016

|

Vol. 14, no. 1

15--49

EN

New data are presented in relation to the worldwide definition of the Oxfordian/Kimmeridgian boundary, i.e. the base of the Kimmeridgian Stage. This data, mostly acquired in the past decade, supports the 2006 proposal to make the uniform boundary of the stages in the Flodigarry section at Staffin Bay on the Isle of Skye, northern Scotland. This boundary is based on the Subboreal-Boreal ammonite successions, and it is distinguished by the Pictonia flodigarriensis horizon at the base of the Subboreal Baylei Zone, and which corresponds precisely to the base of the Boreal Bauhini Zone. The boundary lies in the 0.16 m interval (1.24–1.08 m) below bed 36 in sections F6 at Flodigarry and it is thus proposed as the GSSP for the Oxfordian/ Kimmeridgian boundary. This boundary is recognized also by other stratigraphical data – palaeontological, geochemical and palaeomagnetic (including its well documented position close to the boundary between magnetozones F3n, and F3r which is placed in the 0.20 m interval – 1.28 m to 1.48 m below bed 36 – the latter corresponding to marine magnetic anomaly M26r). The boundary is clearly recognizable also in other sections of the Subboreal and Boreal areas discussed in the study, including southern England, Pomerania and the Peri-Baltic Syneclise, Russian Platform, Northern Central Siberia, Franz-Josef Land, Barents Sea and Norwegian Sea. It can be recognized also in the Submediterranean-Mediterranean areas of Europe and Asia where it correlates with the boundary between the Hypselum and the Bimmamatum ammonite zones. The changes in ammonite faunas at the boundary of these ammonite zones – mostly of ammonites of the families Aspidoceratidae and Oppeliidae – also enables the recognition of the boundary in the Tethyan and Indo-Pacific areas – such as the central part of the Americas (Cuba, Mexico), southern America, and southern parts of Asia. The climatic and environmental changes near to the Oxfordian/Kimmeridgian boundary discussed in the study relate mostly to the European areas. They show that very unstable environments at the end of the Oxfordian were subsequently replaced by more stable conditions representing a generally warming trend during the earliest Kimmeridgian. The definition of the boundary between the Oxfordian and Kimmeridgian as given in this study results in its wide correlation potential and means that it can be recognized in the different marine successions of the World.

9

Wpływ antropopresji na przemiany środowiskowe w dolinie Warty w Poznaniu

Kaniecki A.

Landform Analysis

|

2013

|

Vol. 24

23--34

PL

W pracy podjęto próbę rekonstrukcji pierwotnych warunków środowiskowych, tj. sprzed okresu budowy grodu i miasta, a głównie hydrologicznych i hipsometrycznych warunków, oraz określono, jak wpłynęły one na pierwotny układ miasta oraz jak zmieniały się w okresie późniejszym. Najstarsze osadnictwo w Poznaniu na Ostrowie Tumskim rozwijało się na terasie zalewowej. Analiza archeologicznych i geologicznych materiałów z obszaru Poznania dostarczyła informacji o miąższości utworów nasypowych. Pozwoliło to następnie zrekonstruować przedosadniczą powierzchnię terenu, dawne stosunki wodne i wilgotnościowe i szybkość narastania różnego typu warstw akumulowanych w obrębie obszaru miejskiego. Analiza najstarszych map Poznania umożliwiła rekonstrukcję sieci hydrograficznej w dolinie Warty i jej zmiany. Z kolei analizy tekstów źródłowych z XII–XVII w. pozwoliły na odtworzenie zmian rzeźby terenu przyległego do Ostrowa Tumskiego i lokalizację kilku ostańców wyższych poziomów terasowych w dolinie Warty. Dominacja prac odwodnieniowych w obrębie miasta w ostatnich dwóch wiekach, likwidacja terenów podmokłych i licznych odnóg Warty spowodowały, że Poznań stał się przesuszony, a więc zupełnie inny niż w średniowieczu.

EN

In this work an attempt was made to reconstruct the initial environmental conditions within the city i.e. prior to its foundation, as well as the hydrological and hypsometric conditions and determine how they affected the origin and later development of the city. The oldest settlement in Poznań in Ostrów Tumski developed on the flood plain. Analysis of the oldest maps of Poznań helps the reconstruction the hydrographic pattern in Warta valley and its changes. Analysis of archeological and geological materials from the Poznań area provided information on the thickness of deposits which helped reconstruct the pre-settlement surface, old water relations and the speed whit which layers accumulated over centuries. Analysis of source texts from the 12th–17th centuries helped reconstruct changes in the relief of the terrain adjacent Ostrów Tumski and determine a few island mountains of the higher terrace levels in the Warta valley. The dominance of drainage works in the city area in last two centuries, liquidation of wet areas and river pattern made the city terrain very dery – completely different than in the Middle Ages.

10

Wpływ systemu elektroenergetycznego na środowisko - Komitet Studiów C2

Stankowska A.

Energetyka

|

2013

|

nr 3

275-278

PL

Omówiono referaty dotyczące dwóch zagadnień: publicznej akceptacji infrastruktury elektroenergetycznej (doświadczenia w komunikacji, zaangażowanie właścicieli nieruchomości oraz wzrost świadomości publicznej, wymagania legislacyjne, wytyczne oraz rola władz i operatorów, metody oraz doświadczenia w zakresie uwzględniania wymagań właścicieli nieruchomości przy planowaniu i pracy infrastruktury elektroenergetycznej) oraz odpowiedzi na pytanie: jak „zielone” są przyszłościowe systemy elektroenergetyczne (metodologia służąca ocenie oddziaływania na środowisko oraz osiągnięcia w zakresie innowacyjności struktury i koncepcji sieci elektroenergetycznej, przeciwstawianie się zmianom klimatu, implikacje środowiskowe wpływające na zwiększenie wydajności systemu energetycznego poprzez tworzenie nowych sieci wysokich napięć oraz integracje źródeł energii na poziomie sieci dystrybucyjnych, doświadczenia w ocenie jakościowej, szacowania ilościowego oraz benchmarkingu).

EN

Discussed are papers concerning two problems: public acceptance of energy infrastructure (experience in communication, involvement in the problem from the side of real estate proprietors as well as the raising of public consciousness, legislative requirements, directives and the role of authorities and operators, methods and experience in the range of meeting propietors’ demands during planning and operation of energy infrastructure) and an answer to the question: to what extent are “green” the future power systems? (methodology serving the assessment of influence on environment and achievements in the range of structure innovations and power grid concept, withstanding climate changes, environmental implications influencing power network efficiency increase through construction of new high voltage networks and energy sources integration on a distribution network level, experience in quality estimation, quantity assessment and benchmarking),

11

The sculpture of elytra in species from the family Dytiscidae (Insecta: Coleoptera) as a diagnostic feature for the identification of subfossil material

Mazur M., Kubisz D.

Folia Quaternaria

|

2008

|

nr 78

71-98

EN

Three categories of the elytral sculpture in the dorsal area of 138 central European Dytiscidae species have been distinguished, i.e.: macrosculpture, first-degree microsculpture, and second-degree microsculpture. On the basis of a kind, arrangement, and quantitative proportions of eight sculpture elements (punctures, sulci, clefts, granules, areas, stripes, carinae and folds), 14 types and 39 varieties of the sculpture have been described. Additionally, sexual dimorphism of and seven other types of the sculpture, not related to the sex have been distinguished. Importance at the discussed sculpture features for the identification of the subfossil Dytiscidae remains was stressed. Using the diagnostic features, a key for identification of subfossil Dytiscidae was compiled.

12

Response of Cladocera (Crustacea) to Neolithic settlement at Osłonki (Kujawy region, Central Poland)

Gąsiorowski M.

Folia Quaternaria

|

2008

|

nr 78

45-49

EN

Analysis of cladoceran remains was done on two cores from fossil lakes located near the Neolithic settlement site at Osłonki (Kujawy region, Poland). The cores provide records started from the Allerod and the Younger Dryas, respectively. The cladoceran remains were used to reconstruct natural and anthropogenic eutrophication and changes in water ecosystems. Both water bodies were shallow and clear-water lakes during the Late Glacial period. Since the beginning of the Holocene, climatic and biotic changes induced natural, slow and gradual eutrophication. The evidence of intensive eutrophication started with the first occurrences the pollen antl spores of crops and weeds. Human settlement caused significant changes in cladoceran species composition. The first occurrence of crop pollen was coincident with decline of plant-associated species and increase of euplanktonic taxa tolerant to high nutrient concentration.

13

Malacofauna of Late Quaternary lacustrine deposits at Osłonki (Kujawy, Central Poland)

Alexandrowicz S. W.

Folia Quaternaria

|

2008

|

nr 78

51-69

EN

Successions of mollusc assemblages were described from two borehole cores drilled in the archaeological site at Osłonki. They indicate changes of sedimentary conditions and the environment in particular parts of the ancient melt-basin during Late Glacial and Holocene time. The section of lake sediments of pre-Allerod - Subboreal age, passing upwards into younger ones and deposited within swamps and marches, represents the south-western part of the basin. In the north-western part the deposition began some time later, but not before Allerod. Initially it took place on swampy and flooded meadows, which were transformed into a lake existing during the Early and Middle Holocene and drying up in the Late Holocene. The human impact had a substantial influence on the temporary impoverishment of the mollusc fauna.

14

Late Glacial and Holocene history of vegetation at Osłonki (Kujawy, Central Poland)

Nalepka D.

Folia Quaternaria

|

2008

|

nr 78

33-44

EN

Changes from unforested area during Bolling (Late Glacial) up to forested one during Atlantic (Holocene) time in south Kujawy region was done by pollen analysis. The influence of early Neolithic farmers (Linear Pottery culture, Lengyel culture and Globular Amphorae culture) on the vegetation cover was characterized, as well as the agriculture near the archaeological site at Osłonki was interpreted on the basis of pollen analysis.

15

Late Glacial and Holocene environmental changes at Osłonki, central Poland : foreword

Nalepka D.

Folia Quaternaria

|

2008

|

nr 78

5-6

16

Changes in natural environment in the vicinity of Osłonki (Kujawy, Central Poland) in the light of geological and geomorphological ivestigations

Nowaczyk B.

Folia Quaternaria

|

2008

|

nr 78

7-31

EN

Geomorphological and geological studies in the vicinity of a Neolithic stronghold at Osłonki in Kujawy region revealed such landforms as ground moraine, glacial trough, and biogenic plains. They were formed under the impact of direct accumulation of an ice-sheet, its meltwater, and biogenic accumulation. Detailed analyses of the relief and deposits using palaeobiological studies made it possible to reconstruct relief development and environmental changes in the Pleni-Vistulian, Late Vistulian and Holocene. The landscape from the times when prehistoric man occupied this area is presented.