Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Selected aspects of spatial management in Poland in chronological perspective

Mika Monika, Siejka Monika, Staszel Andrzej

Geomatics, Landmanagement and Landscape

|

2024

|

no. 1

69--85

EN

This article is a part of the authors’ broader research on spatial management in Poland. Specifically, it addresses the problem of the procedures and practices of setting the planning fee on the basis of the legislation in force until 2023. The authors pay particular attention to cases of charging this fee following an increase in the value of real estate, as a consequence of changes in legislation or investment activities in a given area. In order to meet the research objective, the process of determining the planning fee was analysed on the basis of such practices over several decades. For this purpose, a detailed study of the subject literature was carried out, which included both book titles and scientific papers, as well as the interpretation of the law. The study highlighted the major role of correct and up-to-date planning documentation, both at the national and regional levels. It also identified the importance of the local spatial development plan and all the procedures for amending it. This publication consists of both analysis and research. This research resulted in a graphical presentation of many complex issues concerning spatial management in Poland, under both legal and economic aspects. It includes figures, such as a diagram of the stages of the procedure for setting the percentage rate by the municipal council, in the case of amending or adopting the local plan, the procedure for calculating the planning fee, the algorithm for increasing the value of real estate, and the procedure for refunding the planning fee. The paper also covers the issue of predicted changes in spatial policy.

PL

Niniejszy artykuł stanowi wycinek szerszych badań autorów, dotyczących zarządzania przestrzenią w Polsce. W szczególności poruszono w nim problem procedur i praktyk ustalania opłaty planistycznej na bazie obowiązujących do roku 2023 przepisów prawa. Autorzy zwracają szczególną uwagę na przypadki naliczania tej opłaty, na skutek wzrostu wartości nieruchomości, wynikającego ze zmian przepisów lub działań inwestycyjnych na danym obszarze. Dla realizacji celu badawczego podjęto analizę procesu ustalania opłaty planistycznej na gruncie praktyk w tym zakresie, na przestrzeni kilkudziesięciu lat. W tym celu wykonano szczegółowe studium literatury tematycznej, zawierającej zarówno pozycje książkowe, jak i artykuły naukowe oraz interpretacja przepisów prawa. W badaniach podkreślono szczególną rolę prawidłowej i aktualnej dokumentacji planistycznej, zarówno na poziomie krajowym, jak i regionalnym. Wyodrębniono w niej rolę miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz wszelkich procedur dokonywania w nim zmian. Niniejsza publikacja ma charakter analityczno- badawczy. Skutkiem podjętych badań jest zaprezentowanie w formie graficznej wielu skomplikowanych zagadnień dotyczących zarządzania przestrzenią w Polsce, w aspekcie prawnym i ekonomicznym. Należą do nich zaprezentowane ryciny, w tym schemat dotyczący etapów postępowania w celu ustalenia przez radę gminy stawki procentowej, w przypadku zmiany lub uchwalenia planu miejscowego, procedura naliczania opłaty planistycznej, algorytm wzrostu wartości nieruchomości, a także procedura zwrotu opłaty planistycznej. W pracy poruszono również aspekt prognozowanych zmian w polityce przestrzennej.

2

Safety needs management for people with disabilities in contemporary cities

Stasiak-Betlejewska Renata

System Safety : Human - Technical Facility - Environment

|

2023

|

Vol. 5, iss. 1

294-301

EN

Adapting city space to the needs of disabled people is an increasingly important area of activities of local government authorities. Well-thought-out architecture of buildings, road construction and adaptation of broadly understood urban transport ensure free use of city life for all users. The aim of this study is to analyze chosen urban planning solutions tailored to the needs of disabled people. Research methods of this paper are problem-oriented theoretical studies, case studies.

3

Recovery and management of post-industrial spaces in the city on selected examples of European implementations

Stasiak Anna

Przestrzeń i Forma

|

2020

|

nr 41

67--82

EN

Undeveloped, neglected and then abandoned post-industrial areas often located in a short distance from city centers have become, on one hand a major problem for city stewards due to the formation of dead urban tissue disturbing the continuity and cohesion of urbanized areas, on the other hand are spaces with high potential for a good location. The article aims to formulate, from the architectural and urban perspective, an answer to the important question arising in this context: what activities are carried out to recover and properly manage post-industrial spaces?

PL

Niedofinansowane, zaniedbane a następnie opuszczone obszary postindustrialne zlokalizowane często w niewielkiej odległości od centrów miast stały się z jednej strony dużym problemem dla włodarzy miast z powodu tworzenia się martwej tkanki miejskiej zaburzającej ciągłość i spójność terenów zurbanizowanych, z drugiej strony są to przestrzenie o dużym potencjale dobrej lokalizacji. Artykuł ma na celu sformułowanie z perspektywy architektoniczno- urbanistycznej odpowiedzi na pojawiające się w tym kontekście istotne pytane: jakie działania prowadzone są w celu odzyskania i odpowiedniego zarządzania przestrzeniami postindustrialnymi?

4

Zarządzanie przestrzenią – problemy rozwoju zrównoważonego

Mickiewicz P., Nowak M. J.

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2018

|

z. 129

269--280

EN

The paper presents problems of sustainable development in the context of spatial management at the local level (commune – inhabitants) and at the regional – national level (investor). Problems resulting from different objectives related to the implementation and planning of activities in a given area. Road investments create development opportunities for municipalities. Spatial policy instruments should guarantee the continuity of functions and directions of local development. However, the implementation of road investments based on the Special Act may also adversely affect the possibilities of shaping local development.

PL

Praca dotyczy wskazania problemów rozwoju zrównoważonego w kontekście zarządzania przestrzenią na poziomie lokalnym (gmina – mieszkańcy) oraz na poziomie regionalnym i krajowym (inwestor) wynikających z odmiennych celów związanych z realizacją i planowaniem działań na danym terenie. Inwestycje drogowe stwarzają możliwości rozwojowe dla gmin, przez których tereny przebiegają. Instrumenty polityki przestrzennej powinny gwarantować zachowanie ciągłości funkcji oraz kierunków rozwoju lokalnego. Jednakże realizacja inwestycji drogowych w oparciu o specustawę może wpływać także niekorzystnie na możliwości kształtowania rozwoju lokalnego.

5

Polityka surowcowa – ochrona obszarów prognostycznych i perspektywicznych złóż kopalin dla rozwoju kraju w świetle regulacji zintegrowanego zarządzania przestrzenią

Stefanowicz J.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2018

|

nr 106

163--179

PL

W artykule omawiane są zagadnienia związane z koniecznością wprowadzenia ochrony obszarów prognostycznych i perspektywicznych w świetle nowych regulacji zintegrowanego zarządzania rozwojem i przestrzenią w Polsce. Poruszono wszystkie istotne, aktualne i powstające dokumenty związane z horyzontalnie zintegrowaną strategią rozwoju, analizując szczegółowo dokumenty takie jak Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju (SOR), Zintegrowana Strategia Rozwoju Kraju (ZSRK), System Zarządzania Rozwojem Polski (SZRP), a także ich realizację na poziomie krajowym zgodnie z pracami prowadzonymi w ramach zespołów międzyresortowych ds. aktualizacji i monitorowania strategii rozwoju, powołanych przy Komitecie Koordynacyjnym ds. Polityki Rozwoju. W artykule wskazuje się, iż projekt SZRP nie zawiera rozwiązań dotyczących ochrony obszarów prognostycznych czy też złóż kopalin do produkcji surowców kluczowych i strategicznych, a także związanych z tym obszarów funkcjonalnych, jak również planowania gospodarki zasobami mineralnymi. Dotyczy to zarówno rozpoznawania obszarów prognostycznych i perspektywicznych, jak też udokumentowanych złóż kopalin zaliczonych do kluczowych lub będących potencjalnym źródłem surowców deficytowych. Wskazuje się również na wzrost ryzyka legislacyjnego (regulacyjnego) dla branży geologiczno-górniczej czy energetycznej, szerzej – surowcowej, w obszarze istotnego ich zainteresowania kluczowymi zagadnieniami (obszary funkcjonalne, inwestycje celu publicznego, podstawy i tryb ich ujmowania w dokumentach planistycznych na różnych szczeblach jako element w systemie zintegrowanego zarządzania rozwojem). W artykule wskazuje się, iż regulacje oraz przyjęte w nich rozwiązania, narzędzia i model zarządzania polityką rozwoju kraju w podejściu zintegrowanym, powinny być podstawą do zmiany ustawy o zasadach polityki rozwoju (ewentualnie nowej regulacji), zmian w innych aktach prawnych (niewykluczone, że i w prawie geologicznym i górniczym), a równolegle muszą być kompatybilne i zintegrowane z politykami: energetyczną, środowiskową i surowcową.

EN

The article concerns issues related to need of the introduction of protection prognostic areas, prospective resources pursuant to the new regulations of integrated development and space management in Poland. The article discuss the issues of actual and crucial documents and it also contains some critic and detailed analysis of the documents such as: the Responsible Development Strategy (SOR), Integrated National Development Strategy (ZSRK), Poland Integrated Development Strategy (SZRP). Author also analyzes whether the level of the implementation with the provisions motioned above is compliant with work in the committees reviewing issues in accordance with the work of the inter-ministerial teams for the updating and monitoring the strategy of development, set up at the Coordination Committee for Development Policy. The article indicates, among others, the increase of the legislative risk for the geological-mining or energy industry, the commodity sector. The risk may affect the crucial matters for the industry (functional areas, ICPs, the basis of their recognition in planning documents – taken into consideration as an element in the integrated management system of development). After all the analysis of the current provision, the article contains the summary with the main conclusions.

6

Zagrożenia naturalne i zarządzanie przestrzenią - studium przypadku

Kocur-Bera K.

Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich

|

2017

|

nr I/1

183--194

PL

Przedmiotem pracy jest analiza zjawisk zagrażających przestrzeni obszarów wiejskich. W pracy skupiono się głównie na powodziach, osuwiskach i suszy. Celem artykułu jest ustalenie wpływu tych zagrożeń na zarządzanie przestrzenią oraz wykazanie jak gminy na wybranym obszarze odnoszą się do nich w dokumentach planistycznych. W artykule dokonano analizy programów, studiów, planów i strategii pod kątem zarządzania przestrzenią z uwzględnieniem przedmiotowych zdarzeń. Analiza wykazała, iż nie wszystkie gminy w podobnym stopniu odnoszą się do zagrożeń. Dokumenty planistyczne i strategiczne nie zakazują zabudowy na terenach zagrożonych, określają jedynie, iż ryzyko inwestycji ponosi inwestor. W przypadku suszy analizowane gminy w bardzo małym stopniu odnoszą się do tego zjawiska - choć zadania w aspekcie udrożnienia rowów nawadniających oraz renaturalizacji cieków wodnych istnieją w każdej z badanych gmin. W dobie zachodzących zmian klimatycznych oraz występowania ekstremalnych zjawisk pogodowych aktualizacja dokumentów planistycznych i strategicznych o zagadnienia dotyczące występowania i ochrony przed zagrożeniami są wręcz obowiązkiem, gdyż zwiększają bezpieczeństwo życia, pracy i inwestycji na obszarach wiejskich.

EN

The subject of the study is to analyze the phenomena threatening the rural areas. The study focused mainly on floods, landslides and drought. The aim of this article is to determine the impact of these risks on space management and to demonstrate how the community in the selected area refer to them in planning documents. The article analyzes the programs, studies, plans and strategies for space management with regard to these events. The analysis showed that not all municipalities in a similar way in addressing the threats. And strategic planning documents do not prohibit development in areas at risk, only they determine that the investment risk borne by the investor. In case of drought analyzed the community to a very small extent, they refer to this phenomenon - although the task in terms of unblocking irrigation ditches and restoration of watercourses exist in each of the surveyed municipalities. In the era of climate change and the occurrence of extreme weather update planning documents and strategic issues of the occurrence and threat protection they are indeed the duty, since they increase safety of life, work and inverter rural areas.

7

Zarządzanie przestrzenią jako element zarządzania publicznego

Hajduk S.

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2016

|

z. 92

95--105

PL

W artykule podjęto próbę określenia relacji między zarządzaniem przestrzenią a zarządzaniem publicznym. Na podstawie diagnozy uwarunkowań zarządzania przestrzenią przedstawiono autorską propozycję systemu zarządzania przestrzenią z jego instrumentarium.

EN

The article examines the relationship between the public management and the spatial management. On the basis of the diagnosis of conditions spatial management presents an original proposal for spatial management system with its instruments.

8

Kataster nieruchomości na tle infrastruktury informacji przestrzennej

Gaździcki J.

Roczniki Geomatyki

|

2016

|

T. 14, z. 3(73)

295--303

PL

W Polsce infrastruktura informacji przestrzennej (IIP) ma charakter ponadresortowy i jest rozwijana zgodnie z ustawą o IIP stanowiącą transpozycję dyrektywy INSPIRE. W międzyresortowej koordynacji prac istotną rolę spełnia Rada IIP jako opiniodawcze ciało kolegialne przy Ministrze Administracji i Cyfryzacji, które szeroko korzysta z uprawnienia do występowania z własnymi inicjatywami. Artykuł naświetla niektóre z problemów wiążących się z aktualnymi pracami Rady IIP. Szerzej omówiono potrzebę wsparcia rozwoju w jednostkach samorządu terytorialnego (JST). Według opinii autora skuteczną formą pomocy w tym zakresie byłoby utworzenie Punktu Konsultacyjnego IIP, ukierunkowanego przede wszystkim na potrzeby JST, którego zadania polegałyby na: udzielaniu konsultacji w sprawach dotyczących projektowania, tworzenia, modernizacji i utrzymania regionalnych i lokalnych systemów informacji przestrzennej współdziałających w ramach IIP, udostępnianiu standardowych pakietów oprogramowania i know-how w zakresie IIP, upowszechnianiu informacji naukowo-technicznej na temat IIP, promowaniu dobrych praktyk JST i wzorcowych rozwiązań w zakresie IIP oraz INSPIRE, organizowaniu szkoleń i staży dla pracowników JST. Podniesiony został również problem analiz kosztów i korzyści. Biorąc pod uwagę przedstawione w artykule przepisy prawne, doświadczenia i opinie uznano, że w zakresie IIP analizy te i inne opracowania ekonomiczne powinny być ograniczone do wyodrębnionych projektów i innych przedsięwzięć dających się dostatecznie dokładnie określić pod względem wykonalności, kosztów i korzyści, zarządzania oraz odpowiedzialności za wyniki i ich praktyczne wykorzystywanie.

EN

The spatial information infrastructure (SII) in Poland is of the cross-sectoral nature and it has been developed according to the SII Act, which transposes the INSPIRE directive to the Polish legislation. The SII Council plays an important role in the cross-sectoral coordination of works; it is the consultative, collegiate body authorized to realize its own initiatives. The paper highlights some issues related to the current activities of the SII Council. The need to support the development within local administration units has been discussed in more details. Following the author's opinion, creation of the SII Point of Consultancy would be highly supportive in this respect; this Point could be, first of all, dedicated to local governments and its task would include: consultancy in designing, creation, modernization and maintenance of regional and local spatial information systems, co-operating within the SII framework, sharing standard software packages and know-how in the field of SII, popularization of scientific and technical information concerning the SII, promotion of good practices and exemplary solutions in the field of the SII and INSPIRE, submission of training and practical sessions for local government officials. The issue concerning cost and benefit analysis has been also discussed. Considering legal regulations, experiences and opinions presented in the paper, it has been advised that those analyses and other economic works concerning the SII should be limited to selected projects and other activities, which could be sufficiently determined with respect to their feasibility, costs and benefits, management and responsibility for results and their practical use.

9

Konieczne jest kompleksowe zarządzanie miejskimi obszarami

Polko A.

Przegląd Komunalny

|

2016

|

nr 12

59--61

PL

Zachodzące w miastach przemiany wskazują na konieczność głębszej refleksji nad zagadnieniami związanymi z funkcjonowaniem przestrzeni publicznych. Przede wszystkim należy z większą precyzją opisać przestrzenie publiczne w wymiarze ekonomicznym.

10

Problemy w planowaniu przestrzennym

Nowak M. J.

Przegląd Komunalny

|

2014

|

nr 7

56--57

PL

Niekonsekwencja w zarządzaniu przestrzenią, brak wsparcia finansowego dla gmin w działaniach związanych z rozwojem infrastruktury technicznej czy nieporozumienia w relacjach inwestor – społeczeństwo to najczęstsze problemy, z jakimi mamy obecnie do czynienia w gospodarce przestrzennej.

11

Wybrane metody przetwarzania danych geologicznych dla zarządzania przestrzeni na przykładzie doliny środkowej Odry

Kocyła J.

Przegląd Geologiczny

|

2014

|

Vol. 62, nr 7

356--364

EN

Suitability analyses connected with location of water intakes and effective solutions analysis of by-pass road course are examples of ArcGIS – Community Viz system implementation in solving planning problems with application of geological data. The geological structure of land is one of many elements that ought to have an influence on planning processes, especially in long time intervals. Except of suitability analysis, there is a possibility to evaluate and research the influence of future investments for underground water or for line investment projects (by-pass roads, pipe-lines). The innovative Community Viz technology, dedicated previously to spatial planners, is a very good tool to show a new, integrated approach to planning with a broad use of geological data. This tool can present real-time many variants of selected solutions and consequences of its further implementation. Integrated ArcGis – CommunityViz spatial information system enables effective implementation of geological knowledge to make pertinent spatial decisions.

12

Evaluation of the usefulness of abstract thinking as a manager’s competence

Jelonek D., Stepniak C.

Polish Journal of Management Studies

|

2014

|

Vol. 9

62--71

EN

This paper refers to the problem of teaching students of management abstract thinking skills and tools that support this matter. A research carried out on a group of students, aimed at evaluating respondents attitude towards abstract perception of the reality, their professional career visions and willingness towards self-development. Additionally, it presented the possible application of these competences. It was showed that respondents have ambitious career plans and are ready to improve their skills in the discussed subject. From the results of the research it was also argued that the respondents’ positive attitude towards abstract thinking competence has increased.

PL

Niniejszy artykuł odnosi się do problemu nauczania studentów zarządzania umiejętności abstrakcyjnego myślenia i narzędzi wspierających tą kwestię. Badanie przeprowadzone na grupie studentów miało na celu ocenę postawy respondentów wobec abstrakcyjnego postrzegania rzeczywistości, wizji ich kariery zawodowej i gotowości w kierunku samorozwoju. Dodatkowo zaprezentowało możliwe zastosowania tych kompetencji. Wykazano, że respondenci mają ambitne plany zawodowe i są gotowi, aby poprawić swoje umiejętności w omawianym temacie. Wyniki badania wskazują również, że pozytywne nastawienie respondentów do kompetencji myślenia abstrakcyjnego wzrosło.

13

Społeczna odpowiedzialność a tworzenie opracowań planistycznych – na przykładzie mpzp cennego przyrodniczo i kulturowo terenu Łodzi – Lasu Łagiewnickiego wraz z otuliną

Domańska I.

Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN

|

2014

|

No 253

29--44

PL

Podstawą skutecznego i zarazem racjonalnego procesu zarządzania obszarami miejskimi jest m.in. planowanie przestrzenne rozumiane jako „całokształt działalności zmierzającej do racjonalnego zagospodarowania przestrzeni z uwzględnieniem bieżących i przyszłych potrzeb społeczeństwa” [Kupiec 2002, s. 13]. Efektem planowania przestrzennego są opracowania planistyczne, takie jak studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, które są cennymi instrumentami polityki przestrzennej i zarządzania obszarami miejskimi. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego należą do instrumentów bezpośrednich, tzn. stanowią nakazy lub zakazy, a konsekwencją ich naruszenia są sankcje prawne.

EN

The purpose of this article is presentation of social responsibility and the role and importance of selected social groups in the preparation of planning studies, as well as the consequences of their activities. Content of this article results from the analysis of the drafting process of the local development plan for the city of Lodz, including Łagiewniki Forest Area and its buffer zone and is based on the author’s observations arising from the professional work. In society can be develop responsibility concerning urban management, and its result is the realization of public interest. In contradiction is private interest, which usually ensues of lack of creation of responsibility of particular individual, which can result an overriding of even the best and prizewinning local spatial development plan.

14

Decyzje lokalizacyjne i decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach w zarządzaniu przestrzenią i środowiskiem miasta

Nowak M.

Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN

|

2014

|

No 253

214--226

PL

Zagadnienia związane z kształtowaniem przestrzeni oraz ochroną środowiska stanowią kluczowe kwestie, które powinny być brane pod uwagę przy okazji systemowej dbałości o odpowiedzialność w procesie zarządzania miastem. Decyzje administracyjne i powiązane z nimi procedury powinny być w tym kontekście postrzegane także jako swoista praktyczna forma realizacji kluczowych, z punktu widzenia zarządzania publicznego, zasad i koncepcji. Założenie to wydaje się szczególnie aktualne i ważne względem zagadnień powiązanych z zarządzaniem przestrzenią i zarządzaniem środowiskiem, w których pojawia się wiele zagadnień kontrowersyjnych i problematycznych. Celem opracowania jest określenie kluczowych problemów związanych ze stosowaniem w miastach obu kategorii decyzji oraz zaproponowanie – zarówno w skali gmin, jak też w skali kraju działań mogących je rozwiązać. Poza analizą tez literatury przedmiotu (zarówno z zakresu zarządzania, jak również prawa) przeprowadzono wywiady bezpośrednie w wybranych gminach w zakresie uwarunkowań związanych ze stosowaniem poszczególnych rodzajów decyzji. W ramach rozwinięcia wcześniej podejmowanych analiz przeprowadzono również – w związku z decyzjami o środowiskowych uwarunkowaniach – ankiety wśród przedstawicieli gmin odpowiedzialnych za przeprowadzenie ocen oddziaływania na środowisko.

EN

This article concerns two key administrative decisions in the process of managing the city – zoning approval as well as environmental conditioning. The scope and application of these decisions cause numerous theoretical and practical controversies, solution to which is the basis for the responsible management of the city. The purpose of the article is the identification of the key problems associated with the application in the cities both of the categories of the decisions and a proposal of – both at the municipalities, as well as on a national scale – activities that may solve them. For the purpose of the article, surveys and interviews have been carried out directly in the selected municipal offices, aiming at identification of the range of specific issues related to the liability in the city management.

15

Decyzje środowiskowe a plany miejscowe

Nowak M. J.

Przegląd Komunalny

|

2013

|

nr 5

78-79

PL

Ochrona środowiska jest jednym z ważniejszych czynników uwzględnianych w procesie planowania i zagospodarowania przestrzennego. Niewątpliwie kwestie związane z zarządzaniem przestrzenią oraz ochroną środowiska bardzo mocno się ze sobą łączą. Współzależność pomiędzy treścią decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach a miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego (m.p.z.p.) może powodować (i w praktyce tak jest) liczne problemy prawne i proceduralne.

16

Ochrona środowiska jako jeden z celów zarządzania przestrzenią na szczeblu lokalnym i regionalnym

Nowak M. J.

Ekonomia i Środowisko

|

2013

|

nr 1

195--205

PL

W artykule podjęto próbę określenia, w jaki sposób w ramach systemu zarządzania przestrzenią na szczeblu lokalnym i regionalnym w Polsce realizuje się wytyczne związane z ochroną środowiska. Przeprowadzono również analizę instrumentów zarządzania przestrzenią na szczeblu lokalnym, czyli miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, oraz regionalnym – czyli planów zagospodarowania przestrzennego województw.

EN

The objectives which are important from the point of view of environmental protection can be implemented in different ways, using various management tools. Therefore, it should be noted that it seems to be fully reasonable to assume that some of the important aims in terms of environmental protection will be achieved through spatial management tools. The main objectives of this article are to determine how the spatial management system is carried out at the local and regional level in Poland in relation to the environmental protection as well as to assess the current state of affairs in this area and also to propose some changes. Particular attention was paid to the direct instrument of spatial management, which is the local development plan.

17

Zastosowanie teledetekcji do oceny stanu zagospodarowania przestrzennego w Polsce

Zagajewski B.

Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN

|

2013

|

No 252

13--28

PL

Potencjał teledetekcji nie jest obecnie należycie wykorzystywany do oceny stanu zagospodarowania przestrzennego w Polsce. Wydaje się, że kluczową przyczyną jest brak należytej świadomości oraz przygotowania decydentów. Wynika to również z bardzo szybkiego rozwoju technologii teledetekcyjnej i jej powszechnego dostępu do wysokorozdzielczych oraz wielospektralnych danych (szczególnie po przystąpieniu Polski do NATO). Wcześniej dane lotnicze były traktowane jako materiał poufny i dostępność zdjęć była ograniczona, natomiast zobrazowania satelitarne były bardzo drogie, a procedury przetwarzania obrazów wymagały zaawansowanych algorytmów i specjalistycznego oprogramowania. Po przystąpieniu Polski do NATO coraz szerszym strumieniem zaczęły płynąć do kraju zarówno dane, jak i specjalistyczne oprogramowanie oraz sprzęt komputerowy. Jeszcze na początku 2000 r. komputery osobiste klasy PC w wielu przypadkach nie gwarantowały możliwości przetwarzania danych, które zapisane były w dużych plikach. Większość profesjonalistów wykorzystywało stacje robocze, najczęściej działające pod systemem operacyjnym UNIX. Ograniczało to niewątpliwie popularyzację oraz rozwój teledetekcji. Znaczne zmiany nastąpiły wraz z upowszechnieniem Internetu oraz zwiększeniem możliwości operacyjnych komputerów klasy PC.

EN

Modern space management is based on actual and high-quality data. Such solutions offers remote sensing technology information and techniques that are used for land cover monitoring and inventory. For less experienced users are particularly useful high-resolution images (e.g. QuickBird, Ikonos or Google Map) that allow visual interpretation of the earth’s surface. More advanced users are particularly recommended multispectral images (e.g. Landsat, Spot, IRS, or new going Sentinel series) that allow the classification of land cover and an analysis of the environment, such as vegetation. These data can be processed and modeled in GIS. This paper presents a basic set of information for independent remote sensing data acquisition and assessment of possible measures for land cover inventory. Satellite systems allow the continuous acquisition of information, which is used in the long-term monitoring. This element can have practical importance, such as verification of illegal construction and evaluation of the land use plan.

18

Przemiany krajobrazów kulturowych w świetle idei zrównoważonego rozwoju

Myga-Piątek U.

Problemy Ekorozwoju

|

2010

|

vol. 5, nr 1

95-108

PL

Artykuł poświecony jest analizie ewolucji krajobrazów kulturowych i ich współczesnym zagrożeniom. Omawiaczynniki i etapy przeobrażeń krajobrazów kulturowych w nawiązaniu do naturalnych cykli przemian środowiskageograficznego w holocenie. Krajobraz kulturowy traktowany jest w sposób kompleksowy jako matryca (tło)działań człowieka oraz swoisty palimpsest - źródło znaczeń i symboli. Jednocześnie w krajobrazie skupiają iodzwierciedlają się postawy człowieka wobec świata. Skoro przejawem współczesnej, świadomej postawyczłowieka wobec środowiska jest etyka ekologiczna, powinna ona znaleźć swój wyraz także w zrównoważonymrozwoju krajobrazu. Dlatego w czasach postępującej konsumpcji przestrzeni, autorka uzasadnia koniecznośćrozszerzenie działań w zakresie rozwoju zrównoważonego na fizjonomię środowiska czyli krajobraz kulturowy.Zagadnienia te dotyczą nie tylko potrzeby wypracowania mechanizmów i narzędzi skutecznej ochrony, aleprzede wszystkim właściwego projektowania, zarządzania krajobrazem oraz coraz częściej partycypacji społecznej.Artykuł odnosi się także do współczesnej polityki krajobrazowej, która znalazła zapis w Europejskiej KonwencjiKrajobrazowej.

EN

The article is dedicated to the analysis of evolution of cultural landscapes and their present-day threats. It discusses the factors and stages of transformation of cultural landscapes in relation to natural cycles of changes in the geographical environment in the Holocene. The cultural landscape is dealt with in a comprehensive way as the matrix of human activities and a peculiar palimpsest - the source of meanings and symbols. At the same time, landscape concentrates and reflects human attitudes towards the world. Since the contemporary, aware attitude of the man towards the environment is reflected in environmental ethics, it should also find its expression in sustainable development of landscape. This is why, in the times of ongoing consumption of space, the author points out that the actions related to sustainable development need to be extended onto the physiognomy of the environment or the cultural landscape. These issues concern not only the need for mechanisms and tools for efficient protection, but first of all appropriate designing, management of landscape and, more and more often, social participation. The article also refers to the modern landscape policy, which was included in the European Landscape Convention.

19

Wybrane elementy CSSM – kompleksowego systemu zarządzania przestrzenią w ochronie krajobrazu kulturowego

Barełkowski Robert

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2008

|

nr 10

294--301

PL

Działania planistyczne mają z jednej strony oddziaływanie silne związane z prawnym statusem procedur ujmowanych w ramach przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, z drugiej strony działanie to jest mocno ograniczone tym, że dla zachowania skuteczności poza regulacje prawne ustalenia planistyczne wykraczać nie mogą. Rozwiązania architektoniczne względnie architektoniczno‐konserwatorskie, jakkolwiek szczegółowo odnoszące się do konkretnego zabytku lub zespołu chronionego, z mocy ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, stanowią jedynie swoistą ingerencję jednostkową, które pod względem celu i zakresu działania stają się zdeterminowane. Z kolei zapisy samej ustawy tworzą wprawdzie mechanizmy ochronne, ale ani nie wymuszają, ani nie nakłaniają sprawujący opiekę organ do wychodzenia poza literę prawa po to, by cele i zakres działań formułować, zwłaszcza jeśli wykracza on poza podstawowe rozumienie ochrony, zabezpieczania. Konferencja w Działdowie, która miała miejsce we wrześniu 2007, poświęcona ochronie zamków, stała się forum zaprezentowania wielu nadal aktualnych dylematów, wśród których wyraźnie zarysowały się: brak systemowej struktury planowania i realizacji działań wobec obszarów i obiektów chronionych, luki w strukturze uregulowań prawnych oraz brak mechanizmów pozwalających na indywidualizację działań wobec każdego obiektu, dostosowanych do jego specyfiki. Konferencja pokazała jednak również ograniczenia istotnej części środowiska zajmującego się zabytkami, w tym ujawniła, że aplikacje na polu interdyscyplinarnym są nadal ograniczone. Trwa stereotypowe i mylne przekonanie o złej roli architektów i szlachetnej roli konserwatorów, drobiazgowo, niemal analitycznie, rozważa się niekorzystne tendencje i brak mechanizmów ochronnych. Zabrakło, przynajmniej podczas części prezentacyjnej, propozycji zmiany stanu rzeczy i dyskusji nad tym, jak skuteczność działań ochronnych wzmocnić, ale i jak postrzegać problemy konserwatorskie w szerszym kontekście. Przykłady negatywnych zjawisk nie stały się okazją do wielu propozycji, jak doprowadzić do odwrócenia trendów i ustanowić strukturę właściwych działań. Podstawowym problemem jest nie tyle diagnoza stanu dokonywana przy wielu okazjach, konferencjach i sympozjach, lecz poszukiwanie instrumentarium, które pozwoliłoby w silnie zmieniającej się rzeczywistości legislacyjnej utrzymać ciągłość pozytywnych tendencji cywilizacyjnego oddziaływania na przestrzeń. Wobec zaniku systemu scentralizowanego szansą wydaje się być formowanie programów w układzie bottom‐up, wyrastających z lokalnych potrzeb i codziennego planowania miejscowego z niezbędną w takim przypadku koordynacją i próbą stworzenia wspólnego źródła wiedzy o przestrzeni, a także praktycznego wykorzystania tej kumulatywnej wiedzy. Niniejszy artykuł jest głosem w tak pojmowanej dyskusji o krajobrazie kulturowym.

EN

The article discusses mechanisms of spatial management which are required to protect and preserve valuable contents of cultural landscape efficiently. It underlines the necessity to integrate diverse organization levels of management system. It also proposes complex system of spatial management CSSM as possible solution for actual problems, pointing towards the examples of successful implementations. These applications used fragmentary structure of CSSM.

20

Rola społeczeństwa w ochronie i zarządzaniu krajobrazem na przykładzie Caerlaverock i Langholm and Newcastleton Hills w południowej Szkocji

Jaworek J.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2008

|

nr 10

592--599