Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Nanocząstki w wodach powierzchniowych

Grąz Katarzyna, Generowicz Agnieszka, Kwaśny Justyna

Przemysł Chemiczny

|

2022

|

T. 101, nr 1

63--64

PL

Zwrócono uwagę na jeden z najpoważniejszych problemów zanieczyszczeń wód, a mianowicie na obecność zanieczyszczeń niedostrzegalnych gołym okiem, mikro- i nanocząstek plastików. Badania przeprowadzono z zastosowaniem technologii DLS. Technika ta wykorzystuje działanie wiązki laserowej i można za jej pomocą określić wielkość cząstek. Na podstawie przeprowadzonych pomiarów stwierdzono, że w wybranych wodach powierzchniowych znajdują się mikrocząstki plastików wielkości poniżej 500 nm, a zrzut ścieku oczyszczonego z oczyszczalni ścieków nie wpływa znacząco na ich wielkość.

EN

Water samples taken from the San River were detd. for the presence of plastic nanoparticles using the dynamic light scattering method. Samples taken directly from the river water and after pre-treatment with ultrasound and filtration were analyzed. The presence of particles with a size of 14-500 nm was found and the discharge of treated waste-water did not visibly affect their size.

2

Punktowe i obszarowe zanieczyszczenia wód podziemnych

Łyp Bohdan

Technologia Wody

|

2019

|

Nr 5 (67)

44--49

PL

W ochronie wód podziemnych odróżnia się dwa główne rodzaje emisji zanieczyszczeń trafiających do gruntu i dalej wędrujących do warstwy wodonośnej – emisję punktową i emisję obszarową. W artykule przedstawiono problem zanieczyszczeń wód podziemnych w wyniku incydentalnych zdarzeń emisji punktowej oraz przykłady permanentnej emisji punktowej i obszarowej. Pozwalają one zrozumieć przebieg i rozmiary skażenia wód jakie się wydarzyły, dotychczas bardzo skromnie lub pobieżnie opisywanych w naszej literaturze specjalistycznej.

3

Ocena zależności stężeń wybranych wskaźników fizyczno-chemicznych w wodach podziemnych Polski od formy użytkowania terenu na podstawie wyników badań monitoringowych

Razowska-Jaworek Lidia, Kowalczyk Agnieszka, Kuczyńska Anna, Palak-Mazur Dorota, Mikołajczyk Anna

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2019

|

nr 476, Hydrogeologia z. 17

105--113

PL

W celu oceny wpływu działalności człowieka na wody podziemne, analizie poddano skład chemiczny wód podziemnych występujących na obszarach o różnorodnych sposobach użytkowania terenu. Do badań wykorzystano wyniki analiz fizyczno-chemicznych wód podziemnych wykonywanych w ramach monitoringu krajowego w latach 1995–2017, w podziale na różne stopnie izolacji opróbowanych poziomów wodonośnych. Najbardziej są zanieczyszczone wody pochodzące z otworów monitoringowych zlokalizowanych na obszarach przemysłowych w poziomach o swobodnym zwierciadle wody. W wodach pobranych z punktów monitoringowych zlokalizowanych na obszarach wiejskich oraz na obszarach występowania gruntów ornych stwierdzono wysokie zawartości azotanów i siarczanów, a na obszarach miejskich podwyższone są także stężenia fosforanów i cynku. Najmniej zanieczyszczone są wody z punktów monitoringowych umiejscowionych na terenach zieleni miejskiej. Chemizm wód podziemnych w analizowanych punktach monitoringowych zależy zarówno od czynników naturalnych, jak i charakteru użytkowania terenu. Podwyższone stężenia NO3 –, HPO4 – lub SO4 2– są ewidentnie wynikiem działalności człowieka, podczas gdy podwyższone stężenia Na, Cl i NH4 + mogą być zarówno pochodzenia antropogenicznego, jak i skutkiem naturalnych procesów hydrogeochemicznych. Stężenia Ca i Mg w badanych wodach podziemnych są głównie efektem procesów naturalnych.

EN

The chemical quality of groundwater beneath the different types of land use areas was examined to evaluate the effects of human activities on groundwater. The study of the results of groundwater quality tests conducted as part of the Polish National Monitoring in 1995–2017 was performed in order to evaluate the effects of human activities on groundwater in the aquifers of different levels of isolation. The most polluted waters are those collected at monitoring points located within unconfined aquifers of industrial areas. The waters taken from monitoring points located in rural areas and arable lands show a high level of nitrates and sulphates. In urban areas, also phosphate and zinc concentrations are elevated. The least polluted waters were collected from points located in urban green areas. The groundwater chemistry in analyzed monitoring points depends on both natural factors and the nature of land use. Elevated concentrations of NO3 –, HPO4 – or SO4 2– are evidently the result of human activity, while the increased levels of Na, Cl and NH4 + come from both anthropogenic sources and natural processes. Ca and Mg concentrations in the studied waters are mainly the result of natural processes.

4

Analysis of chosen indicators of environmental quality in river Utrata in relation to possible impact of "Góra Żbikowska" landfill

Matula M., Wojtkowska M.

Archiwum Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska

|

2018

|

Vol. 20, nr 2

1--8

EN

The paper presents the results of study on influence of „Góra Żbikowska” landfill on surface water and bottom sediments of part of the Utrata river. This landfill pile is located in south-west part of Warsaw agglomeration. The results were considered in relation to the influence of old landfills on water environment. The tested parameters were: concentrations of metals in bottom sediments (8 sites) and physio-chemical parameters of water (2 sites) pointing to significant pollution of both mentioned components of water environment. The bottom sediments collected from the site located nearby „Góra Żbikowska” landfill (site number 7) contained the highest concentrations of heavy metals. In this site particularly high concentration of copper was found, furthermore this concentration exceeded the third class of bottom sediments purity (in accordance with geochemical criteria) [11].The metals in bottom sediments presumably come from the period when the landfill was not sufficiently isolated, but further ex tended analyses are needed to prove this statement, as well as confirm the necessity of the landfill closure and efforts for reclamation of the whole area surrounding the pile, including part of river.

PL

Praca dotyczy wpływu czynnego składowisku odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne „Góra Żbikowska” na wody oraz osady denne odcinka rzeki Utraty. Składowisko położone jest w południowo-zachodniej części aglomeracji warszawskiej. Wyniki badań były rozpatrywane pod kątem oddziaływania składowisk odpadów na środowisko wodne. Zbadane parametry, tj. stężenia metali w osadach dennych (8 stanowisk) oraz parametry fizykochemiczne wody powierzchniowej pobranej z dwóch punktów położonych w niedalekim sąsiedztwie składowiska, wskazują na znaczne zanieczyszczenie obu badanych komponentów środowiska wodnego. Największe stężenia metali stwierdzono w osadach dennych pobranych ze stanowiska nr 7. Szczególnie wysokie stężenia dotyczyły miedzi, przekraczały one bowiem (zgodnie z kryteriami geochemicznymi) III klasę czystości [11]. Opisane wyniki mogą posłużyć za podstawę do przeprowadzenia szerszych i aktualniejszych badań oddziaływania omawianego składowiska odpadów na jakość wód i osadów dennych rzeki Utraty. Powtórzenie badań na zaproponowanych w pracy stanowiskach, może pozwolić na potwierdzenie konieczności zamknięcia składowiska i rekultywacji terenu lub wykazać, że metale ciężkie w osadach dennych pochodzą głównie z okresu, w którym składowisko nie było dostatecznie zabezpieczone.

5

Zanieczyszczenia wód a wodociągi

Ramm K.

Wodociągi - Kanalizacja

|

2017

|

nr 10

9--12

6

Zanieczyszczenie wód i osadów dennych związkami WWA i ich pochodnymi : przegląd literaturowy

Kryłów M., Kwaśny J., Balcerzak W.

Przemysł Chemiczny

|

2017

|

T. 96, nr 8

1695--1698

PL

Dokonano przeglądu literaturowego, w którym omówiono problem obecności WWA i nitro-WWA (NWWA) w środowisku naturalnym. Znajomość ich stężenia w wodach powierzchniowych i gruntowych oraz w osadach dennych pozwoli na lepszą kontrolę stanu środowiska naturalnego. Określenie stosunku zawartości tych związków stanowi istotny wskaźnik o pochodzeniu tych zanieczyszczeń. Dokładne określenie źródeł pozwala na ograniczenie ich emisji.

EN

A review, with 45 refs., of issues related to presence of polycyclic arom. hydrocarbons and their nitrated derivs. in the environment and the ratio of contents of the compds. used as an important indicator to det. the origin of contaminations.

7

Wieloletnia analiza wpływu przedsiębiorstwa górniczo-chemicznego Siarka w Jaworowie (Ukraina) na stężenie siarczanów(VI) i chlorków w wodzie transgranicznej rzeki Szkło

Kowalczyk A., Gałczyńska M., Kuźniar A.

Przemysł Chemiczny

|

2016

|

T. 95, nr 2

310--313

PL

Przedstawiono zmienność zawartości siarczanów(VI) i chlorków w wodzie w granicznym i ujściowym punkcie rzeki Szkło w latach 1990–2013. Wskaźniki zasolenia wód porównano w czterech przedziałach czasowych związanych z oddziaływaniem Państwowego Górniczo-Chemicznego Przedsiębiorstwa Siarka w Jaworowie (Ukraina). Ustalono, że korzystne zmiany jakości wody zostały spowodowane rekultywacją terenów po zlikwidowanym przedsiębiorstwie. Zaobserwowany znaczny spadek średniej zawartości siarczanów(VI) w punkcie ujściowym rzeki Szkło w stosunku do poprzednich okresów może wskazywać na wzrost efektywności samooczyszczania się rzeki na terenie Polski.

EN

The variability of the SO42- and Cl- contents in Szkło River water was detd. At distance of 20 km from the Polish border, there is a former mining-chemical enterprise “Sulfur” in Jaworów. This can have the impact on the water quality in the Polish section of the Szkło River. Long-term water quality data (1990–2013) in two sites were studied. In the last years, some favourable changes of the water quality were obsd. as a result recultivation carried out in 2003–2006 in the former mine. A significant decrease in the av. content si of SO42- took place after reclamation at the estuary point of the Szkło River, compared to previous period, and in relation to the border point. An increase in the efficiency of self-purification of the river on Polish territory was assumed.

8

Stan chemiczny jezior w Polsce

Bielczyńska A., Ochocka A.

Przemysł Chemiczny

|

2016

|

T. 95, nr 3

340--344

PL

Przedstawiono ocenę stanu chemicznego i skalę zanieczyszczeń wielopierścieniowymi węglowodorami aromatycznymi wód jezior polskich monitorowanych w latach 2011–2014. Na 277 jezior badanych pod kątem stanu chemicznego, przekroczenia środowiskowych norm jakości w zakresie stężenia sumy benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-cd)pirenu odnotowano w 32 jeziorach znajdujących się w zachodniej części Polski. Podano również potencjalne źródła zanieczyszczeń wód jeziornych wielopierścieniowymi węglowodorami aromatycznymi.

EN

Chem. pollution of 277 lakes particularly with polycyclic arom. hydrocarbons was surveyed in 2011–2014 and assessed in accordance with European Water Framework Directive requirements. The analyses showed exceeded environmental quality stds. in the concns. of (i) the sum of benzo(g,h,i)perylene and indeno(1,2,3-cd)pyrene, (ii) Hg and its compds. and (iii) Cd and its compds., in 32, 6 and 3 lakes, resp., located in western Poland. The (i) and (ii) limit values were simultaneously exceeded in waters of 4 lakes.

9

Adsorpcja barwników organicznych na węglach aktywnych otrzymanych z porolniczych i poprodukcyjnych materiałów odpadowych

Kaźmierczak-Raźna J., Nowicki P., Franus W., Pietrzak R.

Przemysł Chemiczny

|

2016

|

T. 95, nr 7

1294--1299

PL

Przedstawiono wyniki badań nad otrzymywaniem węgli aktywnych za pomocą ogrzewania mikrofalowego oraz wykorzystaniem ich jako adsorbentów barwników organicznych z roztworów wodnych. Sorbenty otrzymywano przez aktywację bezpośrednią niskiej jakości siana oraz trocin drzew iglastych w piecu mikrofalowym o mocy 1400 W, przy częstotliwości 2,45 GHz. Zbadano wpływ rodzaju użytego prekursora na parametry teksturalne, właściwości kwasowo-zasadowe powierzchni oraz zdolności sorpcyjne otrzymanych materiałów. W celu porównania efektywności stosowanej metody badania obejmowały również wytworzenie węgli aktywnych z wykorzystaniem ogrzewania konwencjonalnego.

EN

Two activated C were produced by carbonization of low quality hay and sawdust from coniferous wood in a microwave oven under CO2 at 800°C, 1400 W, and 2.45 GHz studied for elementary compn., textural parameters and acidbase properties and then used for removal of methylene blue, methyl red and Kongo red dies from their aq. solns. (concns. 10–60 mg/L). The adsorption efficiency was described by Langmuir and Freundlich isotherms. The activated C produced by microwave heating were only in some cases more effective adsorbents than those produced under conventional heating.

10

Wykorzystanie torfu do usuwania metali ciężkich z wód

Marczewska B., Kuzioła R., Szoja M.

LAB Laboratoria, Aparatura, Badania

|

2016

|

R. 21, nr 4

36--41

11

Charakterystyka adsorbentów stosowanych do usuwania zanieczyszczeń ropopochodnych z gleby i ścieków

Tic W. J., Pijarowski P. M.

Przemysł Chemiczny

|

2015

|

T. 94, nr 3

301-306

PL

Dokonano przeglądu adsorbentów stosowanych do usuwania skutków niekontrolowanych wycieków substancji ropopochodnych. Najczęściej do tego celu stosowane są materiały o strukturze porowatej. Są to adsorbenty organiczne naturalne, organiczne syntetyczne, nieorganiczne mineralne i chemiczne. Spośród adsorbentów mineralnych na szczególne uznanie zasługują minerały z grupy krzemianów, takie jak diatomity oraz ziemie okrzemkowe i krzemionkowe.

EN

A review, with 27 refs. of natural, mineral and synthetic adsorbents of practical importante.

12

Wykorzystanie procesów sorpcyjnych w oczyszczaniu wód z substancji ropopochodnych

Gąsior D., Kirejczyk E.

Prace Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych

|

2015

|

R. 8, nr 21

7--21

PL

Stopień zanieczyszczenia środowiska substancjami ropopochodnymi wzrasta wraz z rozwojem przemysłu wydobywczego ropy naftowej i jest ściśle powiązany z intensywnym rozwojem cywilizacyjnym oraz wzrostem jakości życia mieszkańców miast i gmin. Wykorzystanie procesów adsorpcyjnych stanowi bardzo dobrą metodę oczyszczania wód oraz ścieków ze związków pochodzenia naftowego z uwagi na ich wysoką efektywność oraz prostotę zastosowania. W pracy scharakteryzowano zjawisko adsorpcji pod kątem jego wykorzystania w oczyszczaniu wód oraz ścieków. Dokonano również przeglądu materiałów adsorpcyjnych, w którym omówiono naturalne i syntetyczne adsorbenty organiczne oraz nieorganiczne wykazujące duży potencjał sorpcyjny w zakresie usuwania zanieczyszczeń ropopochodnych. Ponadto, porównano właściwości sorpcyjne adsorbentu na bazie węgla aktywnego z alternatywnym materiałem sorpcyjnym, wykazując duży potencjał zastosowania surowców odpadowych w procesach adsorpcji substancji olejowych.

EN

Degree of environmental pollution by petroleum hydrocarbons increases with the development of the petroleum mining industry and is closely related to the rapid development of civilization and an increase of the life quality the inhabitants of cities and communes. The use of adsorption processes is a very good method for water and wastewater purification from petroleum compounds due to their high effectiveness and simplicity of use. The paper characterizes the phenomenon of adsorption in terms of its application in water and wastewater purification. Besides, the review of sorption materials was performed. Natural and synthetic, organic and inorganic adsorbents which showing great sorption potential for petroleum compounds removal, were described. In addition, the sorption properties of active carbon and alternative adsorptive material were compared. It was proved that waste raw materials have high application potential at the oily substances adsorption.

13

Charakterystyka substancji priorytetowych dla środowiska wodnego

Włodarczyk-Makuła M.

LAB Laboratoria, Aparatura, Badania

|

2015

|

R. 20, nr 4

24--30

14

Toksyczność i genotoksyczność wód Wisły w Warszawie przed i po uruchomieniu układu przesyłowego ścieków do oczyszczalni Czajka

Obidoska G., Kalinowski M., Karaczun Z.

Inżynieria i Ochrona Środowiska

|

2015

|

T. 18, nr 1

35--41

PL

Oceniono toksyczność i genotoksyczność próbek wody z Wisły pobranych w 6 wybranych punktach Warszawy za pomocą testu bioindykacyjnego z wykorzystaniem cebuli Allium cepa. Badania przeprowadzono przed i po uruchomieniu układu przesyłowego ścieków z lewobrzeżnej Warszawy do oczyszczalni Czajka (lata 2011 i 2013). Wyniki wskazały na zdecydowaną poprawę stanu wód w 2013 roku. Żadna z badanych próbek wody nie powodowała zahamowania wzrostu korzeni cebuli ani spadku wartości indeksu mitotycznego. Obserwowano natomiast stymulację wzrostu, czego przyczyną może być większa zawartość pierwiastków biogennych w porównaniu z próbką kontrolną, którą stanowiła woda wodociągowa. Genotoksyczność (zwiększenie częstości występowania aberracji chromosomowych w komórkach korzeni) stwierdzono jedynie w przypadku wody pobranej w punkcie 3-MP Most Poniatowskiego, co sugeruje możliwość miejscowego wprowadzania do rzeki wraz z wodami opadowymi i roztopowymi substancji genotoksycznych.

EN

The toxicity and genotoxicity of Vistula river water samples, collected from six selected points in Warsaw downstream from Gruba Kaśka, were assessed using the Allium cepa bioassay. The research was conducted in 2011 and in 2013, which was before and after the completion of the municipal wastewater transporting system from the left-bank Warsaw to Czajka treatment plant. The results indicate a significant improvement of the Vistula waters state in 2013. No toxicity (root growth inhibition) or mitotic index decrease was observed in water samples taken from any of the research points. Genotoxicity (increased frequency of chromosomal aberrations AAT) was detected only in water sample from one point: 3-MP (Most Poniatowskiego) - in the city center. There is the possibility of local discharging of genotoxic substances in detectable amounts into Vistula river. Cadmium, lead or organic pollutants, connected with heavy car traffic, may probably be transported with rain and melt-waters and cause the contamination. In 2011, before the completion of the municipal wastewater transporting system, no toxicity or genotoxicity was noted for the water sample collected at the city water-intake facility 1-GK (Gruba Kaśka), but downstream of this point, toxicity and genotoxicity increased for the water samples from point 2-PS (Pomnik Sapera) and from 3-MP (Most Poniatowskiego), before disappearing in water samples from 4-MG (Most Grota-Roweckiego) in the north of the city. The highest toxicity and genotoxicity was observed for the water sample collected at point 5-KB (Kolektor Burakowski). The Burakowski collector was discharging untreated municipal sewage from left-bank Warsaw (central and northern parts) directly into the Vistula in 2011. No significant toxicity or genotoxicity of the Vistula river waters were observed in point 6-OC (Oczyszczalnia Czajka) situated only about 8 km downstream.

15

Charakterystyka i występowanie cybutryny i terbutryny w wodach i ściekach

Kułakowski P.

Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture

|

2015

|

z. 62, nr 3/I

253--262

PL

W wyniku wdrożenia dyrektywy 2013/39/UE lista substancji priorytetowych uległa rozszerzeniu o 15 nowych związków, w tym biocydy cybutrynę i terbutrynę. Rozszerzony został tym samym zakres substancji, których monitoring musi być obowiązkowo prowadzony przez kraje członkowskie UE. Związki te nie były dotychczas w Polsce objęte zakresem monitoringu wód, stąd uznano za celowe dokonanie przeglądu literaturowego informacji związanych z charakterystyką, zastosowaniem i występowaniem wymienionych substancji w środowisku wodnym w innych krajach. Oba wymienione związki należą do grupy triazyn. Są inhibitorami fotosyntezy. Mimo restrykcji nałożonych na ich stosowanie nadal są wykrywane w środowisku wodnym. Wskazano na przykłady występowania obu związków w wodach powierzchniowych lądowych i w wodach portowych. Zwrócono uwagę na możliwość szerokiego występowania obu związków w Polsce ze względu na ich stosowanie jako dodatków do materiałów elewacji budynków i pokryć dachów.

EN

According to directive 2013/39/EU list of priority substances was expanded with 15 new compounds, including biocides cibutrine and terbutrine. This way the range of substances obligatory monitored in water environment in EU countries will include new compounds. Cibutrine and terbutrine were not covered by state monitoring in Poland, therefore it is reasonable to review and collect literature informations on characteristics, application and presence of these substances in surface water environment in other countries. Both of these substances belong to triazine group and are the photosynthesis inhibitors. Besides of restrictions placed on their application in are still determined in water environment. The examples of this presence in inland surface waters and port waters were indicated. The possibility of wide presence of both compounds in Polish waters was indicated because of their application in buildings façades and roof coverings.

16

Analiza zanieczyszczeń wód podziemnych odpadami zakładów przemysłowych na terenie województwa podkarpackiego

Kalda G., Murias J.

Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture

|

2015

|

z. 62, nr 3/I

191--206

PL

W artykule prezentowano analizę zanieczyszczeń wód podziemnych odpadami zakładów przemysłowych, jakie mają miejsce w województwie podkarpackim, a same, w Rzeszowie, Stalowej Wole, Przemyślu, Mielcu, Dębice, Tarnobrzegu. Zanieczyszczenia wód podziemnych są najczęściej konsekwencją niezamierzonych zdarzeń, takich jak np. pęknięcia i nieszczelności rurociągów i kanalizacji, uszkodzenia zbiorników z niebezpiecznymi substancjami, awarie instalacji technologicznych, itp. Przedstawione metody ochrony i monitoringu wód podziemnych przed degradacją. Dominującymi gałęziami przemysłu są przemysł lotniczy, elektromaszynowy, rolno–spożywczy oraz chemiczny. Wskaźniki zanieczyszczenia wód podziemnych w zależności od rodzaju przemysłu są bardzo zróżnicowane. Zależą od charakteru produkcji, wytwarzanych produktów, wykorzystywanych surowców, stosowanych technologii, transportu, magazynowania, metod oczyszczania ścieków, utylizacji odpadów itp. W województwie podkarpackim największa ilość odpadów przemysłowych powstała w powiecie dębickim, stalowowolskim, mieleckim i rzeszowskim. Najmniej odpadów zostało wytworzonych w powiatach lubaczowskim, bieszczadzkim i kolbuszowskim. Miastem o największej ilości odpadów przemysłowych jest Rzeszów. W prace są analizowane zanieczyszczenia wód podziemnych ze względu na wytwarzane odpady przemysłowe i ze względu na składowiska. Jakość wód podziemnych z otworów piezometrycznych umieszczonych na terenie składowisk odpadów przemysłowych zależy od rodzaju deponowanych odpadów. Poprawa jakości wód podziemnych może być związana z modernizacją zabezpieczeń składowisk odpadów przemysłowych.

EN

In the article the analysis of underground water contamination with industrial waste products which occur in the Podkarpackie region, especially in Rzeszów, Stalowa Wola, Przemyśl, Mielec, Dębica and Tarnobrzeg was presented. The underground water contamination is most frequently a consequence of unintended incidents such as a crack and a leakage of pipelines and sewage systems, a damage of tanks with dangerous substances, failures of technological installations etc. Some protection and monitoring methods of underground water from degradation were presented. It was shown that areas of industrial plants, where waste was stored as well as dangerous substances were poured or transported, were one of the causes of the underground water contamination in the territory of Podkarpackie region. The major branches of industry are aviation, electromechanical, agricultural, food and chemical. The underground water contamination rates vary depending on the type of industry. They depend on the character of production, products manufactured, raw materials used, technologies applied, transport, storage, sewage treatment methods, waste utilization, etc. In Podkarpackie region the largest number of industrial wastes was generated in Dębicki, Stalowowolski, Mielecki and Rzeszowski counties. The smallest number of industrial wastes was generated in Lubaczowski, Bieszczadzki and Kolbuszowski counties. Rzeszow was the city with the largest number of industrial waste. In the thesis the underground water contamination is analyses with respect to the generated industrial waste as well as refuse collection depots. The quality of underground water in pressure holes situated in the areas of refuse collection depots depends on the type of stored waste. The improvement of underground water quality can be related to the modernization of protection of landfill sites.

17

Wpływ antropopresji na środowisko wodne obszaru Zespołu Przyrodniczo-Krajobrazowego Żabie Doły (Górny Śląsk)

Nowak J., Lutyńska S.

Archiwum Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska

|

2015

|

Vol. 17, nr 2

11--18

PL

W artykule określono stopień zanieczyszczenia zbiorników wodnych oraz cieków zlokalizowanych na obszarze Zespołu Krajobrazowo-Przyrodniczego Żabie Doły. W wyniku m.in. długotrwałej eksploatacji złóż cynkowo-ołowiowych oraz współczesnej działalności zakładu Orzeł Biały S.A. ukształtował się obecny chemizm wód. Przeprowadzona analiza fizykochemiczna wód wskazała na wysoki stopień antropopresji. W części analizowanych zbiorników i cieków odnotowano skrajnie kwaśny odczyn wód oraz ponadnormatywne wysokie stężenia siarczanów oraz metali m.in. cynku, ołowiu, żelaza i kadmu.

EN

In this paper the contamination degree of water from reservoirs and streams located in the area of Landscape-Nature Protected Complex "Żabie Doły” was determined. Contemporary water chemistry was formed as a result of long-term exploitation of zinc and lead ores and the current activity of the Orzeł Bialy SA company. The physicochemical analysis of water indicated a high degree of anthropopression. In the part of analyzed reservoirs and streams extremely low pH value of water and elevated concentrations of sulfates and metals such as zinc, lead, iron and cadmium were observed.

18

Przenikanie azotu do środowiska wodnego wskutek nawożenia gleby lekkiej

Czyżyk F, Rajmund A

Inżynieria Ekologiczna

|

2013

|

Nr 33

29--34

PL

W pracy przedstawiono wyniki sześcioletnich badań przenikania azotu przez glebę piaszczystą (piasek gliniasty), nawożoną corocznie kompostem wytworzonym z osadu ściekowego oraz równorzędnymi dawkami azotu w nawozach mineralnych. Badania obejmowały dwa warianty nawożenia kompostem (K1 – 10 i K2 – 15 g N•m-2) oraz dwa warianty nawożenia mineralnego (NPK) z równorzędnymi dawkami azotu w postaci saletry amonowej, z uzupełnieniem PK w postaci superfosfatu i soli potasowej. Mierzono systematycznie objętość wszystkich odcieków oraz badano ich skład chemiczny. Stężenia azotu ogólnego i azotanowego w odciekach zwiększały się wraz ze zwiększaniem dawek nawozów. Stężenie azotu w odciekach z gleby nawożonej saletrą było znacznie większe niż w przypadku nawożenia równorzędnymi dawkami azotu w kompoście. Z gleby wymywane były nie tylko azotany, ale także azot zawarty w rozpuszczalnych związkach organicznych. Udział azotu azotanowego w ogólnej zawartości azotu w odciekach z wariantów nawożenia kompostem wyniósł 41–77%, natomiast w przypadku nawożenia saletrą był znacznie większy i stanowił od około 60 do 95%. Coroczne nawożenie gleby zarówno kompostem jak i nawozami mineralnymi powodowało systematyczne zwiększanie się stężenia azotu w odciekach wraz z upływem lat nawożenia, a tym samym ogólnej jego ilości wymywanej z gleby. Świadczy to o tworzeniu się coraz większych nadmiarów azotu w glebie.

EN

In this article there are present the results of six-year study of infiltration of nitrogen through the sand soil (loamy sand). Every year the soil was fertilized by compost (from sewage sludge) and equivalent doses of nitrogen in mineral fertilizers. Two variants of compost fertilization (K1-10 and K2-15 g N•m-2) were used. Additionally two variants of NPK with equivalent doses of nitrogen as an ammonium nitrate supplemented with PK as a superphosphate and potassium salt were applied. Systematically there were investigated the volume of all leachates and their chemical composition. With increasing doses of fertilizers the concentrations of total nitrogen and nitrate nitrogen in the leachate were increased. The concentration of nitrogen in the leachate from the soil fertilized by nitrate was much greater than in compost with equivalent dose of nitrogen. Not only nitrates but also nitrogen from soluble organic compounds were rinsed from the soil. In the case of soil fertilized by compost the participation of nitrates in the total value of nitorgen in the leachate was 41-77%. However in the case of fertilization by ammonium sulphate this proportion was significantly higher and was in the range 60-95%. Over the years, a systematic soil fertilization by both ways increased the nitrogen concentrations in leachate. It shows that in the soil there is surplus of nitrogen, increasing during the time.

19

Pertes économiques résultant de la pollution des eaux de surface

Miłaszewski R.

Ekonomia i Środowisko

|

2013

|

nr 2

31--40

FR

La recherche visant à valoriser les milieux naturels se développe de manière dynamique depuis le début des années 1990. Plusieurs méthodes qui sont regroupées en deux catégories ont été élaborées: les méthodes d’évaluation directe et les méthodes d’évaluation indirecte. Dans la première catégorie (evaluation directe) se trouve la méthode d’expérimentation et la method d’évaluation contingente indirecte) figurent les methods de coûts, les méthodes avec une fonction de production au niveau des ménages et la méthode hédoniste.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie metod określania wielkości strat gospodarczych, spowodowanych zanieczyszczeniem wód powierzchniowych. Metody te zostały zastosowane do oszacowania tych strat na poziomie krajowym oraz przykładowej zlewni rzecznej. Określono także rodzaje oraz strukturę strat. Przy określaniu wielkości strat gospodarczych najczęściej stosowana w praktyce jest metoda wskaźnikowa. W artykule podano wielkości jednostkowych wskaźników dla rożnych rodzajów strat. Szczególną uwagę zwrócono na wskaźniki strat spowodowanych zasoleniem wód rzecznych w Polsce.

20

Water Environment Contamination by Nitrogen and Phosphorus as a Result of an Annual Light Soil Fertilization

Czyżyk F., Rajmund A.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2013

|

Vol. 20, nr 3

373--381

EN

This review presents results of investigation from 6 years studies of an annual light soil fertilization with nitrogen-phosphorus influence on quantity of nitrogen and phosphorus penetration to water environment. The studies were done in lysimeters filled with light-clayey sand co ntaining ca 14 % of earthy particles. In this studies two variants of compost fertilization (K1 – 10 and K2 – 15 g N m–2) were used. Additionally two variants of NPK with equivalent doses of nitrogen as an ammonium nitrate supplemented with PK as a superphosphate and potassium salt were applied. The results showed the increase of concentrations of nitrogen in the soil leachates, especially nitrates, with increasing doses of fertilizer. In the variants of fertilization with compost the share of N-NO3 in the N total in leachate was also much smaller. The ratio of N-NO3:N in leachate from the soil fertilized by compost was 41–77 %. In the case of leachate from the soil fertilized by ammonium sulphate this ratio was much higher and was in the range 59–95 %. During the time of fertilization there was observed intense increase of quantity of nitrogen eluted from the soil, which indicated on the presence of this element in the soil. Additionally the results showed, that not only mineral forms of nitrogen are leached from the soil, but also nitrogen contained in soluble organic compounds, especially when soil was fertilized by compost. The total quantity of nitrogen drained in leachates from soil were 15–17 % of the total quantity of nitrogen supplied to the soil in the variants with compost fertilization, and about 25 % in the variants with mineral fertilization. Content of the phosphorus in the leachate from the soil, in contrast to the nitrogen, were relatively small and did not show depending on the type and dose of fertilizer, or the passage of time from the application of fertilizer. Phosphorus leaching from the soil was negligible. In all fertilization variants quantity of leached phosphorus were less than 1 % of the quantity supplied to the soil with fertilizers.

PL

W pracy przedstawiono wyniki 6-letnich badań wpływu corocznego nawożenia gleby lekkiej nawozami mineralnymi i kompostem na ilości azotu i fosforu przenikające do środowiska wodnego. Badania prowadzono w lizymetrach wypełnionych piaskiem słabo gliniastym, zawierającym średnio 14 % części ziemistych. W badaniach zastosowano dwa warianty nawożenia kompostem (K1 – 10 i K2 – 15 g N m–2). Dodatkowo zastosowano dwa warianty nawożenia mineralnego (NPK) z równorzędnymi dawkami azotu w postaci saletry amonowej z uzupełnieniem PK w postaci superfosfatu i soli potasowej. Badania wykazały zwiększanie się stężenia azotu, a zwłaszcza azotanów, w odciekach z gleby, wraz ze zwiększeniem dawek nawozu. Stężenia azotu ogólnego, a także azotanowego, w odciekach z gleby nawożonej kompostem były zdecydowanie mniejsze niż w odciekach z gleby nawożonej równorzędnymi dawkami azotu w postaci saletry. W wariantach nawożenia kompostem znacznie mniejszy był również udział N-NO3 w ogólnej zawartości azotu w odciekach, niż w przypadku jej nawożenia równorzędnymi dawkami azotu w postaci saletry. Stosunek N-NO3 : N w odciekach z gleby nawożonej kompostem wynosił 41–77 %, a w odciekach z gleby nawożonej saletrą był znacznie wyższy i wynosił 59–95 %. Wystąpiło też zdecydowane zwiększenie się ilości wymywanego z gleby azotu, wraz z upływem stosowania nawozów, co wskazuje na tworzenie się coraz większych jego nadmiarów w glebie. Badania wykazały też, że z gleby wymywane są nie tylko mineralne formy azotu, ale też azot zawarty w rozpuszczalnych związkach organicznych, zwłaszcza w przypadku jej nawożenia kompostem. Łączne ilości azotu odprowadzone w odciekach z gleby wynosiły 15–17 % ogólnej ilości azotu dostarczonej do gleby w wariantach z nawożeniem kompostem i około 25 % w wariantach z nawożeniem mineralnym. Zawartości fosforu w odciekach z gleby w przeciwieństwie do azotu były stosunkowo małe i nie wykazywały zależności od rodzaju nawozów i ich dawek, ani też od upływu lat stosowania nawożenia. Wymywanie fosforu z gleby było znikome. We wszystkich wariantach nawożenia ilości wymytego fosforu stanowiły poniżej 1 % ogólnej jego ilości dostarczonej do gleby z nawozami.