Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Risk assessment of open pit lake using in situ observations and advanced numerical modelling - application on Most lake

Renaud Vincent, Al Heib Marwan, Burda Jan

Górnictwo Odkrywkowe

|

2022

|

R. 63, nr 4

16--22

EN

Almost all post-exploitation open pit mines in the world are shaped as a final reservoir intended to be filled with water. In Europe, the creation of water lakes is the most common way of reclaiming post open pit mines. The safety and the security of mine lakes is one of the mine regions priorities. Several hazards related to mine activities should be assessed. Qualitative and quantitative approaches were suggested based on the existing data. One of the main hazards identified is the slope stability of lake banks. To develop a reliability methodology for assessing the long-term stability of flooded open pit mines, a large-scale numerical model of the lake was carried out and was applied on lake Most, which is one of the largest mining lakes in Europe (Czech Republic). The large-scale numerical model was built, based on site observations, large-scale LiDAR data and geotechnical data. The results highlighted the reliability of the methodology to combine the geometric model with the geological model to create a large-scale numerical model, and to identify local potentially instable zones..

PL

Niemal wszystkie poeksploatacyjne wyrobiska odkrywkowe na świecie są ukształtowane jako wyrobiska końcowe przeznaczone do napełnienia wodą. W Europie tworzenie zbiorników wodnych jest najpowszechniejszym sposobem rekultywacji kopalń odkrywkowych. Bezpieczeństwo i ochrona jezior pokopalnianych jest jednym z priorytetów regionów górniczych. Należy dokonać oceny kilku zagrożeń związanych z działalnością górniczą. Na podstawie istniejących danych zaproponowano podejście jakościowe i ilościowe. Jednym z głównych zidentyfikowanych zagrożeń jest stabilność zboczy wzdłuż brzegów jezior. W celu opracowania metodologii długoterminowej oceny stabilności zalanych kopalń odkrywkowych wykonano wielkoskalowy model numeryczny jeziora i zastosowano go na jeziorze Most, które jest jednym z największych jezior pogórniczych w Europie (Czechy). W oparciu o obserwacje terenowe, wielkoskalowe dane LiDAR oraz dane geotechniczne zbudowano wielkoskalowy model numeryczny. Wyniki podkreśliły wiarygodność metodologii łączenia modelu geometrycznego z modelem geologicznym w celu stworzenia wielkoskalowego modelu numerycznego oraz identyfikacji lokalnych potencjalnie niestabilnych stref.

2

Hazards and occupational risk for the workplace of mine rescuer

Krause Marcin

Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

|

2021

|

Nr 1(17)

7--20

EN

This publication concerns the problems of occupational safety and health in hard coal mines, the basic elements of which are occupational risk and mine hazards. The paper constitutes an analysis of general, industry-specific and detailed requirements encompassing selected legal regulations and guidelines indicated in professional literature pertaining to occupational risk assessment. The elaboration contains the authors’ proposal of requirements regarding occupational risk assessment for the workplace of mine rescuer, which includes the workplace description as a research object and the selection of rules and methods of risk assessment.

PL

Publikacja dotyczy problematyki bezpieczeństwa i higieny pracy w górnictwie węgla kamiennego, której podstawowymi elementami są ryzyko zawodowe i zagrożenia górnicze. Praca stanowi analizę wymagań ogólnych, branżowych i szczegółowych, które obejmują wybrane przepisy prawne i wytyczne literaturowe dotyczące oceny ryzyka zawodowego. Opracowanie zawiera autorską propozycję wymagań dotyczących oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracy ratownika górniczego, która obejmuje opis stanowiska pracy jako obiektu badań oraz dobór zasad i metod oceny ryzyka.

3

Zastosowanie metody FTA do identyfikacji zagrożeń występujących podczas pracy urządzeń transportu podziemnego

Ignac-Nowicka J.

Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji

|

2018

|

Vol. 7, iss. 1

209--217

PL

Urządzenia transportu podziemnego ze względu na pracę w ograniczonych przestrzeniach wyrobisk górniczych niosą specyficzne zagrożenia dla pracującej załogi. W artykule przeanalizowano pracę maszyn transportowych takich jak: taśmociągi, kolej szynowa oraz transport pionowy w szybach górniczych. Do analizy zagrożeń wykorzystano metodę drzewa błędów wyznaczając bezpośrednie i pośrednie przyczyny zagrożeń w transporcie podziemnym. Konstrukcję drzewa błędów przedstawiono dla trzech rodzajów zdarzeń: transport taśmociągiem, kolejką szynową oraz transport pionowy szybem kopalnianym.

EN

Underground transport equipment due to work in limited spaces of mining excavations carry specific hazards to the working crew. The article analyzes the operation of transport machines such as conveyor belts, underground railway and vertical transport in mining shafts. The fault tree method was used to analyze the hazards by determining the direct and indirect causes of hazards in underground transport. The construction of the fault tree was presented for three types of events: transport by conveyor, underground railway and vertical transport by a mine shaft.

4

Zarządzanie monitoringiem zagrożeń w górnictwie

Małkowski P.

Inżynieria Mineralna

|

2017

|

R. 18, nr 2

215--224

PL

Zagrożenia naturalne są nieodłączną częścią prowadzenia działalności górniczej. Dotyczy to prowadzenia zarówno eksploatacji podziemnej, jak i odkrywkowej. Zagrożenia powodują nie tylko opóźnienia realizacji planowanych robót górniczych będąc przyczynami awarii maszyn i urządzeń, ale często w sposób ciągły stanowią ryzyko utraty zdrowia i życia dla pracujących górników. W celu zapobiegania zdarzeniom, które naraziłoby na straty zakład górniczy oraz w celu kontroli poziomu zagrożenia prowadzony jest zwykle specjalny monitoring – stały, okresowy lub doraźny. Dostarcza on aktualnych danych o stanie górotworu, pokazuje parametry dotyczące zagrożeń naturalnych oraz jest praktycznie jedyną metodą zweryfikowania poprawności przyjętych założeń projektowych dotyczących stateczności wyrobisk, stateczności filarów lub skarp i zboczy oraz doboru obudowy. W artykule przedstawiono wytyczne dotyczące planowania i projektowania monitoringu zagrożeń w górnictwie. Dotyczy on zarówno zagrożeń kwalifikowalnych, które znalazły się w rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie zagrożeń naturalnych w zakładach górniczych, jak i niekwalifikowalnych, jak np. zagrożenie zawałowe występujące w polskich kopalniach miedzi. Choć przepisy górnicze generalnie wskazują czynniki naturalne lub techniczne, które powinny być kontrolowane, to zakres monitoringu oraz wybór i dobór parametrów technicznych urządzeń pomiarowych pozostawiają w gestii dozoru wyższego, a przede wszystkim kierownika ruchu zakładu górniczego. Wymaga to od inżynierów odpowiedniego zarządzania monitoringiem i umiejętności jego właściwej organizacji. W artykule przedstawiono zatem schemat postępowania, który musi zostać zrealizowany by wdrożony system kontroli zagrożenia był skuteczny. Tylko wówczas można ocenić poziom ryzyka i dobrać odpowiednie metody zwalczania zagrożenia. Należy przy tym podkreślić, że monitoring należy na bieżąco dostosowywać do zmieniającej się sytuacji górniczej i zmieniających się warunków geologicznych wraz z postępem robót górniczych.

EN

The natural hazards are an inherent part of any mining activity. They concern both, underground and open-pit methods. The hazards cause not only the delay against the mining operational plans but can also be a source of equipment damage and are often very likely to create a significant risk to health and safety of employees. In order to prevent natural hazard related incidents and to control their levels, some special monitoring systems are introduced in mining operations. They can be permanent, periodic or short-term. The mentioned systems deliver actual and live data about the rock mass condition, show the parameters representing the natural hazards and are in fact the only method which can verify the design assumptions used for evaluating the stability of underground roadways, their support, pillars stability or slope stability in open pit mines. It should also be highlighted that described monitoring systems should be always adjusted accordingly to changing mining and geological conditions taking also into account advancing mining works. This paper presents a discussion concerning certain guidelines for monitoring, predicting and controlling of the mining hazards in mining. It includes both; the hazards called by Ministry of Environment of Poland as “qualified mining hazards” in its ordinance as well “unqualified mining hazards” defined in the same document. The latter include for example roof fall hazard often occurring in Polish copper mines. Despite the mining regulations generally pointing the natural and mining factors to be controlled for the hazard risk assessment; the choice of equipment, adjustment of its technical parameters and design of the monitoring system itself, are left to the supervisory level personnel in the mine, primarily the Mine Manager. Such approach requires from mining engineers to properly manage the monitoring systems and learn to organize them in the best possible manner. Hence, the paper presents a flowchart showing a sequence of tasks to be introduced and implemented for an effective monitoring system. Author believes that only by having the system implemented correctly, it is possible to assess the risks and select the proper methods to reduce the hazards.

5

Transport sedymentacyjny mas powyrzutowych

Topolnicki J., Wierzbicki M.

Prace Instytutu Mechaniki Górotworu PAN

|

2016

|

T. 18, nr 3

67--73

PL

W pracy przedstawiono wyniki pomiarów wybranych własności dolomitu pobranego z mas powyrzutowych. Anizotropia kierunkowa rozmiarów ziaren zdaje się potwierdzać teorię o płatkowaniu zachodzącym w procesie niszczenia skały podczas wyrzutu gazów i skał. Wykorzystując informacje dotyczące głębokości, ciśnienia złożowego oraz porowatości otwartej w masach powyrzutowych dokonano oceny wielkości energii potencjalnej skał i gazu jaka była do „dyspozycji wyrzutu”. Dokonano również analizy możliwości transportu sedymantacyjnego mas powyrzutowych. Rozważania dotyczą dwóch przypadków. W pierwszym oddziałuje wyłącznie struga gazu a w drugim analizowany jest wpływ oddziaływania strugi unoszonego materiału skalnego.

EN

The paper presents the results of measurements of selected properties of dolomite collected from the outburst masses. Grain size anisotropy seems to confirm the theory of flaked occurring in the process of destruction of rocks during the gas rocks outbursts. Using the information on depth, reservoir pressure and open pores porosity of the outburst masses assesses the potential energy of rock and gas for “outburst disposal “. Ultimately, sediment transport of mass was analyzed. Considerations apply to the two cases. The first, takes into account only gas interactions, and the second analyzes the effect of the impact of entrained outburst mass.

6

Mining hazards analysis with simultaneous mining copper ores and salt deposits in LGOM (Legnica-Głogów Copper Belt) mines with regard to dynamic influences

Kłeczek Z., Niedojadło Z., Popiołek E., Skobliński W., Sopata P., Stoch T., Wójcik A., Zeljaś D.

Archives of Mining Sciences

|

2016

|

Vol. 61, no. 3

553--570

EN

In the case of locating two bedded deposits of different mineral resources in a small vertical distance, additional or increased mining hazards can occur (deformations of the rock mass, crumps and mining shocks, hazards to the land surface). This paper has thoroughly examined the impact of exploitation of the lower-located deposit of copper ore on the higher-located deposit of salt as well as the reverse situation as regards the dynamic phenomena, being the greatest lithospheric hazard in LGOM. At the same time theoretical models of processes were applied, verified by previous observations in situ in mines of Legnica-Głogów Copper Belt.

PL

W przypadku usytuowania dwóch pokładowych złóż różnych surowców mineralnych w niewielkiej odległości pionowej mogą występować dodatkowe lub zwiększone zagrożenia górnicze (deformacje górotworu, tąpania i wstrząsy górnicze, zagrożenie powierzchni terenu). W pracy rozważono wszechstronnie oddziaływanie eksploatacji niżej zalegającego złoża rudy miedzi na wyżej zalegające złoże soli kamiennej oraz sytuację odwrotną w zakresie zjawisk dynamicznych, będących największym zagrożeniem litosferycznym w LGOM. Wykorzystano przy tym modele teoretyczne procesów, zweryfikowane przez dotychczasowe obserwacje in situ w kopalniach Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego.

7

Postęp technologiczny a choroby zawodowe w górnictwie

Ignac-Nowicka J., Gembalska-Kwiecień A.

Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji

|

2015

|

z. 3 (12)

69--80

PL

W artykule przedstawiono problem zachorowalności pracowników górnictwa na choroby zawodowe. Przeanalizowano statystykę występowania chorób zawodowych w latach 2009-2013 oraz cechy charakterystyczne i skutki najczęściej występujących chorób wśród górników. Przedstawiono wpływ czynników górniczo-technicznych na stan zagrożenia zdrowia górników podczas eksploatacji złoża. Przeanalizowano również aktualne tendencje rozwoju środków technicznych na rzecz poprawy profilaktyki chorób zawodowych.

EN

The article presents the problem of mining workers incidence of occupational diseases. We analyzed the statistics of occupational diseases in the years 2009-2013 and the characteristics and effects of the most common diseases among miners. Shows the influence of mining-technical factors on condition of the health risks of miners during the exploitation of the deposit. The current trends in the development of technical measures to improve the prevention of occupational diseases we analyzed too.

8

Selected methods of rock structure disintegration to control mining hazards

Kabiesz J., Lurka A., Drzewiecki J.

Archives of Mining Sciences

|

2015

|

Vol. 60, no. 3

807--824

EN

Natural hazards are inseparable element of underground mining, particularly of coal mining process. They are combated on a regular basis by many measures and effectiveness of these measures determines work safety in mines. Attempts to improve the effectiveness, presented in the paper is based on interferencje of seismic waves generated by blasting in a selected area of the rock mass and on modification of blasting technology. Preliminary results of detonating classical and new type of explosives in specific temperature and pressure conditions are analyzed. Theoretical and practical consideration of obtaining an interferencje effect of seismic waves is discussed. A device for making systems of starting notches and a construction of a chamber to test explosives are presented.

PL

Nieodłącznym elementem podziemnego górnictwa, szczególnie węglowego, są zagrożenia naturalne. Ich zwalczanie jest codzienną praktyką, a jego skuteczność decydująco wpływa na bezpieczeństwo pracy. Przedstawione w artykule próby poprawy tej skuteczności obejmują badania efektu nakładania się w wybranym obszarze górotworu drgań generowanych robotami strzałowymi oraz informacje o próbach modyfikacji strzelniczych technik szczelinowania skał, a także wstępne wyniki badania charakterystyk eksplozji klasycznych i nowych materiałów wybuchowych w nietypowych warunkach temperatur i ciśnienia. Omówiono między innymi teoretyczne i praktyczne warunki uzyskiwania efektu interferencji drgań oraz przedstawiono urządzenie do wykonywania systemów tzw. szczelin zarodnikowych i konstrukcję komory będącej elementem stanowiska do badania MW.

9

An analysis of the interaction during simultaneous use of copper ore and salt deposits in the LGOM mines with regard to displacement and deformation of rock mass

Popiołek E., Kłeczek Z., Niedojadło Z., Hejmanowski R., Skobliński W., Sopata P., Stoch T., Wójcik A.

Archives of Mining Sciences

|

2015

|

Vol. 60, no. 2

535--548

EN

Excavation of the two bedded deposits of mineral resources in a small vertical distance may causa additional increased mining risks (rock mass deformation, rock bursts and mining tremors, threat to land surface). This paper considers the impact of excavation of the copper ore deposit on the bed of rock salt located above it and the opposite, in terms of displacements and deformations. We used the theoretical models of processes verified by previous in situ observations in the mines of the Legnica-Głogów Copper Mining District. We analysed the potential for reducing the risks, among others, through coordination of mining works.

PL

W przypadku występowania w górotworze dwóch różnych, pokładowych złóż surowców mineralnych, szczególnie przy niewielkiej ich odległości pionowej, powstaje konieczność analizy wzajemnego oddziaływania eksploatacji górniczej tych złóż. W pracy dokonano analizy przemieszczeń i deformacji w górotworze i na powierzchni terenu przy równoczesnym prowadzeniu tych eksploatacji. Wskazano działania minimalizujące wzajemne oddziaływania w odniesieniu do prowadzenia działalności górniczej w kopalniach Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego. Główne zagrożenia występujące w LGOM to: przemieszczenia i deformacje górotworu związane z tworzeniem pustek poeksploatacyjnych, wywołujące w efekcie ruchy górotworu powodujące zagrożenia dla wyrobisk górniczych oraz powierzchni terenu i obiektów, jako wynik tworzenia się poeksploatacyjnych niecek obniżeniowych, wstrząsy górnicze i tąpania wynikające z koncentracji naprężeń w skałach otaczających wyrobiska górnicze i nagłego wyładowania uprzednio nagromadzonej energii sprężystej (wpływy dynamiczne). W pracy rozważano pierwsze zagrożenie, drugie będzie przedmiotem oddzielnej publikacji autorów. Po schematycznym przedstawieniu warunków geologiczno-górniczych (rozdz.2) rozważono oddziaływanie eksploatacji złoża rud miedzi na wyrobiska wykonane w złożu soli kamiennej. Rozważania te oparto o prognozy przemieszczeń i deformacji prowadzone na bazie dobrze zweryfikowanej w warunkach LGOM teorii B. Budryka - S. Knothego. Wykorzystano też własne wieloletnie doświadczenia z kształtowania się pól przemieszczeń i odkształceń na powierzchni terenu, w górotworze i szybach górniczych. Na rysunku 4.1 przedstawiono przewidywany rozkład odkształceń poziomych i pionowych na wybranym poziomie nad złożem rud miedzi. Na poziomie złoża soli mogą wystąpić przemieszczenia i deformacje o wartościach: obniżenia Wmax do 1,9 m odkształcenia poziome εmax do 9,5 mm/m odkształcenia pionowe εz max do 5,5 mm/m nachylenia Tmax do 10,0 mm/m przemieszczenia poziome Umax do 0,65 m. Są to znaczne wartości wskaźników deformacji, nie powinny one jednak w istotny sposób wpłynąć na stateczność wyrobisk solnych. Może natomiast nastąpić wzrost konwergencji wyrobisk czy też wzmożone odspajanie warstw solnych. W kolejnym etapie rozważano wpływ wyrobisk w złożu soli kamiennej na wyrobiska eksploatacyjne w złożu rudy. Po szczegółowych analizach stwierdzono, że istnieje pewne zagrożenie zmian warunków stropowych w złożu rudy miedzi, jeżeli odległość pionowa pomiędzy stropem wyrobisk w tym złożu a spągiem najniższego poziomu wyrobisk solnych będzie mniejsza od 70 m. Istotniejsze zagrożenie wystąpi jeżeli odległość pionowa wyrobisk będzie mniejsza od 50 m (rys. 3). Aktualne projekty eksploatacji złoża rudy miedzi i złoża soli w polu Bądzów wskazują, że do 2016 roku, a praktycznie nawet do 2021 roku, eksploatacja złoża soli nie powinna stanowić istotniejszego zagrożenia dla wyrobisk rudnych. W prognozach dla powierzchni terenu wykorzystano system prognozowania MODEZ autorstwa R. Hejmanowskiego. Z prognozy wynika, że wpływy eksploatacji złoża rud miedzi wywołają na powierzchni terenu, w rejonie nad przygotowywanym do wybierania złożem soli „Bądzów”, obniżenia o wartości do 1,9 m a kategoria terenu górniczego nie powinna być wyższa od II-giej. Jeżeli uwzględnić równoczesną eksploatacje złoża soli w maksymalnie możliwym zakresie, to obniżenia terenu mogą wzrosnąć do ponad 4 m. Nastąpi to jednak nie prędzej niż po 100 latach a proces obniżeń i deformacji będzie łagodny i tylko w znikomym stopniu zagrażający obiektom na powierzchni terenu. Z rozważań wynikają następujące zalecenia dla ograniczenia szkodliwego wzajemnego oddziaływania eksploatacji rud miedzi i złoża soli kamiennej: nie prowadzić jednoczesnej eksploatacji w zasięgu występowania wzajemnych wpływów, określić wielkości optymalnego wydobycia rudy miedzi w rejonie oddziaływania i wpływów tej eksploatacji na stan wytężenia zalegającego powyżej złoża soli kamiennej, uwzględniać prognozy aktywności sejsmicznej wzbudzonej eksploatacją rud miedzi a w szczególności jej wpływu na wyrobiska solne. Na zakończenie Autorzy zalecają kontynuowanie monitoringu wzajemnych oddziaływań eksploatacji złoża rudy miedzi i złoża soli kamiennej, co pozwoli na dalszą weryfikację rozważań teoretycznych. Szczególnie zaleca się rozszerzenie zakresu obserwacji o pomiary przemieszczeń bezwzględnych w wyrobiskach solnych a także ich konwergencji w czasie.

10

Strefy zagrożenia tąpaniami dla poszczególnych stopni zaliczeń

Patyńska R.

Wiadomości Górnicze

|

2012

|

R. 63, nr 1

7-13

PL

W artykule dokonano przeglądu Banku danych o tąpaniach, będącego w dyspozycji Głównego Instytutu Górnictwa, zawierającego zaistniałe tąpnięcia. Znajdują się tam szczegółowe dane zarówno geologiczne, mechaniczne jak i techniczne. Dokonano przeglądu tych danych oraz wyselekcjonowano miejsca tąpnięć w sposób umożliwiający analizę częstości występowania poszczególnych zasięgów skutków wraz z ich odległością od frontu ściany. W szczególności rozpatrywano częstość występowania zróżnicowanych zasięgów uszkodzeń i/lub zniszczeń wyrobisk górniczych w otoczeniu frontów ścian.

EN

The article reviews the data bank of rockbursts, which is available at the Central Mining Institute, containing rockbursts incidents that had occurred. The files contain detailed geological, mechanical and technical data. A review of those data has been performed and the sites of rockburst occurrence have been selected in a way allowing the analysis of occurrence frequency of particular ranges of the events' effects and the distance from the longwall's face. The occurrence of various ranges of damage and/or damage to mine workings in the vicinity of longwalls' faces has been dealt with particular care.

11

Dopuszczalne wybiegi ścian z uwagi na długość dróg ucieczkowych w przypadku stosowania przewietrzania w układzie U

Badura H.

Przegląd Górniczy

|

2012

|

T. 68, nr 2

16-24

PL

W artykule omówiono wpływ stosowania wymiany środków ochrony dróg oddechowych oraz wykonania przecinki w polu ścianowym łączącej chodnik podścianowy z nadścianowym, na dopuszczalny z uwagi na długość dróg ucieczkowych wybieg ścian podłużnych przewietrzanych w układzie U. Stwierdzono, że wykonanie przecinki przynosi mniejsze wydłużenie wybiegu niż stosowanie wymiany środków ochrony dróg oddechowych. Największe wydłużenie wybiegu osiąga się przez jednoczesne wykonanie przecinki oraz zastosowanie wymiany środków ochrony dróg oddechowych.

EN

The article discusses the influence of application of exchange of air ways protection means and driving of a set-up entry in the longwall panel connecting the main gate with the tail gate on an admissible, from the point of view of the length of escape routes, life (in terms of distance) of longitudinal longwalls ventilated using the "U" system. It has been found that driving of a set-up entry brings smaller extension of the longwall life (in terms of distance) than the application of air ways protection means. The optimum results of longwall life (in terms of distance) extension can be achieved by simultaneous driving of the set-up entry and application of exchange of air ways protection means.

12

Ankietowe badania ryzykownych zachowań górników w kopalniach węgla kamiennego

Grodzicka A., Sułkowski J.

Wiadomości Górnicze

|

2011

|

R. 62, nr 4

201-207

PL

Artykuł ten przedstawia główne założenia techniki ankiety, którą zastosowano do badania ryzykownych zachowań górników w atmosferze niezdatnej do oddychania, zatrudnionych w kopalniach węgla kamiennego. Podstawy teoretyczne i zastosowanie praktyczne badań ankietowych w kopalniach zostały zrealizowane w ramach pracy doktorskiej opracowanej na Wydziale Górnictwa i Geologii w Politechnice Śląskiej.

EN

This article introduces the main objectives of the questionnaire survey technique that was used to study risk behavior of miners in the atmosphere unsuitable for breathing, working in hard coal mines. Theoretical basis and practical application of the questionnaire surveys in mines have been accomplished within the doctoral thesis developed at the Department of Mining and Geology at the Silesian Technical University.

13

Nowatorskie rozwiązania dotyczące problematyki monitorowania i oceny zagrożeń powierzchni terenu górniczego

Isakow Z., Juzwa J., Kuciara I. J.

Mechanizacja i Automatyzacja Górnictwa

|

2011

|

R. 49, nr 3

25-30

PL

Zagadnienie zagrożeń powstających wskutek osiadania i deformacji terenów kopalnianych jest jednym z najpoważniejszych problemów będących skutkami działalności wydobywczej. Zrealizowany w ramach Funduszu Coal & Steel projekt pt. "Prognozowanie i monitorowanie zagrożeń spowodowanych osiadaniem na obszarach kopalń węgla" był próbą wszechstronnego podjęcia tej tematyki przez partnerów z kilku krajów Unii Europejskiej. Artykuł w zwięzłej formie omawia cele projektu, zastosowane techniki oraz uzyskane wyniki w świetle zadań realizowanych przez poszczególnych jego uczestników.

EN

The hazards occurring due to the subsidence and deformation of mining areas is one of the most serious issues resulting from mining operations. The project "Prediction and monitoring of hazards resulting from subsidence on the areas of coal mines" was completed within the Coal & Steel Fund. The project was an attempt to deal with this issue and was carried out by several partners from the EU. The article presents the objective of the project, applied technologies and achieved results with respect to the tasks completed by particular partners.

14

Ciśnienie metanu przed czołem wyrobiska górniczego, na przykładzie pomiarów wykonywanych w pokładzie zagrożonym występowaniem wyrzutów metanu i skał

Wierzbicki M.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2011

|

R. 35, z. 2

581-588

PL

Ciśnienie metanu w pokładach węgla kamiennego jest bardzo istotnym parametrem wpływającym na stan zagrożenia metanowego i wyrzutami metanu i skał. Mimo ważności tego parametru, z uwagi na trudności techniczne, pomiary takie w kopalniach GZW wykonywane są sporadycznie. W pracy przedstawiono wyniki pomiarów i analizę zmian ciśnienia metanu przed czołem drążonego wyrobiska chodnikowego. Pomiary kopalniane wykonano nową sondą IMG-CZ opracowaną w IMG PAN. Wyniki pomiarów wykonanych wraz z biegiem chodnika pokazały, że przy zwięzłości węgla f = 0.36, możliwe jest bezpieczne, z punktu widzenia zagrożenia wyrzutowego, prowadzenie wyrobiska przy ciśnieniach metanu przekraczających 4 bar. Pomiary wskaźnika intensywności desorpcji, prowadzone wraz z pomiarami ciśnienia porowego zdają się wskazywać na brak korelacji pomiędzy tymi parametrami układu węgiel-gaz w warunkach in situ.

EN

Some methane pressure measurement results carried out on the head of gallery in the hard coal mine, as well as the analysis of variability of those results were presented in the paper. The pressure measurements were carried out by means of an IMG-CZ pressure probe designed and produced in the SMRI PAS. It is necessary to mention, that In Upper Silesian mines these measurements were carried out sporadically. Obtained results showed, that if the coal compactness f is not smaller than 0.36, it is possible to conduct coal exploitation safely - from the point of view of outburst hazard - with the pressure of coal bed methane exceeding 4bars. Results of desorption intensity coefficient measurements that were carried out together with methane pressure measurements did not show any distinct correlation between these two gas parameters in situ conditions.

15

Powietrzno-wodna kurtyna zraszająca w systemach eksploatacji ścianowej

Prostański D.

Napędy i Sterowanie

|

2010

|

R. 12, nr 7/8

102-105

PL

W artykule przedstawiono opracowane pod przewodnictwem KOMAGU rozwiązanie zraszania powietrzno-wodnego, które zastosowano w kombajnach ścianowych produkcji Zabrzańskich Zakładów Mechanicznych SA. Przedstawiono budowę i charakterystykę techniczną powietrzno-wodnej kurtyny zraszającej, jej zalety w aspekcie bezpieczeństwa wobec zagrożenia zapłonu metanu i wybuchu pyłu węglowego. Zwrócono uwagę na aspekt ograniczenia zapylenia generowanego przez organy urabiające oraz wykazano oszczędności wody zużywanej przez powietrzno-wodne instalacje zraszające w odniesieniu do standardowych instalacji wodnych. Przedstawiono przykłady aplikacji kurtyny w kombajnach ścianowych.

16

Wspomaganie monitorowania zagrożenia pożarowego endogenicznego z wykorzystaniem modeli rozmytych

Grychowski T.

Mechanizacja i Automatyzacja Górnictwa

|

2010

|

R. 48, nr 2

21-26

PL

W artykule przedstawiono zastosowanie wnioskowania rozmytego do wspomagania wykrywania zagrożenia pożarowego endogenicznego. Zbudowano program FuzzyPendo do szacowania stopnia zagrożenia w przepływowym prądzie powietrza na podstawie przepisowych wskaźników pożarowych oraz danych pomiarowych. Na podstawie danych ujętych w przepisach zbudowano bazę wiedzy algorytmu. Na podstawie informacji o pomiarach zbudowano bazę danych funkcji przynależności. Zbudowano model, który odwzorowuje pomiary stężenia tlenku oraz ilości tlenku węgla w wartości stopnia zagrożenia co poprawia niezawodność oceny zagrożenia. Przetestowano schematy wnioskowania rozmytego działające w sposób ciągły na danych pomiarowych.

EN

An application of fuzzy inference to aid in detecting spontaneous fire hazard has been presented in the paper. FuzzyPendo program has been developed for estimation of hazard in air flow on the basis of legal fire indexes and measuring data. A knowledge base on algorithm has been created on the basis of data included in regulations. Data base of membership function has been made on the basis of information on measurements. A model has been made which maps the measurements of carbon monoxide concentration and CO quantities given in value of a hazard level to improve reliability of hazard appraisal. The schemes for fuzzy inference operating continuously on measuring data have been tested.

17

Rozszerzenie kontroli w rejonach ścian wydobywczych o pomiary ciśnienia w aspekcie zagrożenia wybuchowego

Trenczek S.

Mechanizacja i Automatyzacja Górnictwa

|

2010

|

R. 48, nr 1

5-14

PL

Przypomniano zdarzenie zapalenia i wybuchu metanu zaistniałe w kopalni "Borynia" oraz przyjęte hipotetyczne przyczyny. Omówiono wnioski Komisji (powołanej do zbadania przyczyn i okoliczności zdarzenia) związane z rejestracją ciśnienia. Przedstawiono sposób zastosowania nowego systemu kontroli poziomu barometrycznego w rejonach ścian wydobywczych zagrożonych wybuchem. Scharakteryzowano zalecenia w zakresie przyrządów pomiarów ciśnień, w tym wymagania w zakresie ich parametrów oraz lokalizacji.

EN

There have been recalled in the paper the ignition and explosion of methane in the hard coal mine "Borynia" including hypothetical reasons of those events. The conclusions of the Commission (appointed to investigate the reasons and circumstances of the events) in relation to pressure recording have been discussed. A method of implementation of a new control system for barometric pressure level at explosion hazardous areas of working faces has been presented. Advices on instruments for pressure measurement including requirements of their parameters and location have been characterized.

18

Iskrobezpieczeństwo systemu łączności radiowej z kablem promieniującym

Miśkiewicz K., Wojaczek A., Skórka A.

Mechanizacja i Automatyzacja Górnictwa

|

2010

|

R. 48, nr 1

36-41

PL

W referacie zwrócono uwagę na systemy łączności z wykorzystujące specjalnie instalowane tory przewodowe (wraz ze wzmacniaczami aktywnymi) dla propagacji kierunkowej fal elektromagnetycznych w wyrobiskach. Omówiono problem iskrobezpieczeństwa systemu radiokomunikacyjnego, wykorzystującego przewód promieniujący. Przedstawiono sposób podejścia do tego zagadnienia dla przykładowej struktury takiego systemu eksploatowanego w kopalni metanowej. O iskrobezpieczeństwie całego systemu decydują przede wszystkim parametry zasilacza iskrobezpiecznego zastosowanego dla zasilania wzmacniaczy liniowych systemu telekomunikacyjnego.

EN

There has been paid attention in the paper to communication systems using specially installed cable circuits (including active amplifiers) for directional electromagnetic wave propagation in mine workings. The problem of intrinsic safety of a radio-communication system using a radiating cable has been discussed. A manner of approach to this problem has been presented for an example of such system which operates in a methane mine. The parameters of an intrinsically safe supply unit for line amplifiers of the telecommunication system decide mainly about intrinsic safety of the whole system.

19

Ocena możliwości powstania katastrofy górniczej w oparciu o badania statystyczne

Strumiński A., Madeja-Strumińska B.

Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud

|

2010

|

nr 4

19-44

PL

W artykule przedstawiono analizę statystyki katastrof górniczych, do jakich doszło w polskich kopalniach węgla kamiennego w latach 1945-2008. Katastrofy te obejmują wypadki zbiorowe, w których zginęło pięć lub więcej pracowników zatrudnionych w podziemiach kopalń. Dotyczą one takich grup przyczynowych jak: wypływy i wyrzuty gazów oraz skał, zapalenie i wybuchy metanu, tąpnięcia i zawały, wybuchy pyłu węglowego, pożary, udary cieplne, wdarcie wody oraz urządzenia energomechaniczne. Zaprezentowano pewną koncepcję prognozy możliwości powstawania katastrof górniczych w kopalniach węgla kamiennego. Scharakteryzowano ogólnie przyczyny powstawania tych katastrof, zwracając szczególną uwagę na zagrożenia górnicze. Omówiono także probabilistyczny model powstawania górniczej katastrofy aerologicznej.

EN

The paper presents the statistics of mine disasters which happened in Polish hard coal mines between 1945 and 2008. These disasters include mass accidents in which the death toll was 5 or more with regard of underground workers. The disasters were caused by: gas leakages, gas and rock outbursts, methane ignition and explosions, bumps and roof falls, coal dust explosion, fires, heat strokes, water inflows or mining equipment. A concept enabling to predict the possibility of disaster occurrence in hard coal mines was presented. General characteristics of disaster causes is made paying special attention to mining hazards. Probabilistic model of aerological mining disaster development is described as well.

20

Zmiany gęstości węgla przyprzodkowej strefy pokładu - przed oraz podczas wyrzutu gazu i skał

Kidybiński A.

Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa

|

2009

|

nr 2

21-32

PL

W artykule, na podstawie modelowania w skali 1:1 metodą spoistych modeli cząstkowych (BPM), omówiono zmiany makroporowatości w kręgach pomiarowych o średnicy 3,5 m, położonych kolejno od czoła przodka wyrobiska korytarzowego w czasie drążenia, o wysokości 3,5 m, do odległości 17 m od przodka w głąb calizny pokładu. Stwierdzono, że w strefie wgłębnej (7-17 m od czoła przodka) następuje systematyczne zmniejszanie się makroporowatości (wzrost gęstości) - do około 7% w stosunku do wartości pierwotnej w okresie bezpośrednio poprzedzającym dynamiczną część wyrzutu, po czym we wszystkich kręgach badanego odcinka pokładu następuje w przybliżeniu jednakowy wzrost mikroporowatości (zmniejszenie się gęstości) związane ze stopniowym rozpadem calizny pod wpływem ciśnienia gazu wolnego oraz sił wynikających z szybkiej desorpcji metanu z węgla. Zjawisko przejściowego wzrostu gęstości węgla w strefie pozaprzodkowej jest tłumaczone przez autora - przedostawaniem się do tego rejonu pokładu silnie sprężonego gazu szczelinowego.

EN

In this article, on the basis of modeling in the scale of 1:1, making use of the method of bonded particle models, changes in macro porosity in measurement circles of 3,5 m in diameter have been found. The circles have been situated in turn from the working face of the dog heading during its driving, the headroom of 3,5 m, up to the distance of 17 m from the working face deep inside the body of coal. It has been stated that in the inside-zone (7-17 m form the working face) the decrease in macro porosity appears (increase in density) - up to about 7% in relation to its initial value in the period of directly preceding the dynamic part of the outburst. After that in all circles of the tested seam part appears approximately similar increase in macro porosity (decrease in density) related to gradual decomposition of coal under the influence of free gas pressure and the strengths forces due to quick desorption if methane from coal. The phenomenon of temporary coal density increase in off-forehead zone is explained by the author as a result of strongly pressured slotted gas penetration to this part of the seam.