Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Prawne aspekty opiniowania projektu robót geologicznych

Grzelak Kinga

Surowce i Maszyny Budowlane

|

2023

|

nr 1

65--67

PL

Zasadą na gruncie ustawy Prawo geologiczne i górnicze jest, że działalność w zakresie robót geologicznych może być wykonywana po uzyskaniu koncesji. W sytuacji, kiedy określone rodzaje robót nie podlegają pod działalność reglamentowaną, przedsiębiorca zobligowany jest do uzyskania decyzji zatwierdzającej projekt robót geologicznych. W toku tego postępowania organ opiniujący bada m.in dopuszczalność ich prowadzenia z punktu widzenia postanowień miejscowego planu lub studium, co stało się źródłem licznych wątpliwości.

2

Edukacja surowcowa elementem bezpieczeństwa surowcowego państwa

Kot-Niewiadomska Alicja

Kruszywa : produkcja - transport - zastosowanie

|

2023

|

Nr 1

24--27

PL

W artykule zaprezentowano założenia projektu „Edukacja surowcowa elementem bezpieczeństwa surowcowego państwa”, którego celem jest popularyzacja wiedzy o surowcach mineralnych i ich znaczeniu gospodarczym wśród dzieci i młodzieży. Idea projektu zakłada propagowanie oraz upowszechnianie rzetelnej i aktualnej wiedzy o całym łańcuchu dostaw surowców (od etapu poszukiwania złóż kopalin poprzez ich eksploatację, produkcję surowców mineralnych i ich użytkowanie, a także – tam gdzie to możliwe – recykling surowców), z uwzględnieniem kwestii odpowiedzialnej rekultywacji terenów pogórniczych.

3

Rola i znaczenie dokumentacji geologicznej złoża w ochronie złóż kopali

Piątkowska Magdalena, Perkowski Piotr

Górnictwo Odkrywkowe

|

2023

|

R. 64, nr 2

4--10

PL

W artykule opisano proces ujawniania udokumentowanych złóż kopalin w aktach planowania przestrzennego, omówiono kompetencje organów administracji geologicznej w ramach współdziałania w procesie kształtowania ładu przestrzennego oraz kompetencje wojewody w zakresie ochrony złóż kopalin. Ponadto przedstawiono kluczowe orzeczenia sądów administracyjnych, które stanowią ważne uzupełnienie obowiązujących przepisów prawa w zakresie ochrony złóż kopalin. Stanowią one punkt wyjścia do udzielenia odpowiedzi na pytania: jak treść dokumentacji geologicznej złoża wpływa na zapisy aktów planowania przestrzennego oraz na co warto zwrócić uwagę przy opracowywaniu rozdziału dotyczącego ochrony złóż kopalin w dokumentacji geologicznej złoża. Odpowiedzi na te pytania zyskują szczególnego znaczenia w kontekście projektowanych zmian przepisów prawa, dotyczy to zarówno nowelizacji ustawy – Prawo geologiczne i górnicze (P.g.g. UD 280), jak również ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (u.p.z.p. UD 369). Natomiast niezależnie od tego, czy projektowane zmiany wejdą w życie, właściwe opracowanie rozdziału dotyczącego ochrony złóż kopalin w dokumentacji geologicznej, zwiększa szansę na zabezpieczenie złoża kopaliny i jego przyszłą eksploatację.

EN

The article describes the process of disclosing documented mineral deposits in spatial planning acts, addresses the competencies of geological administration bodies in the framework of cooperation in the process of shaping spatial order, as well as clarifies the competencies of the voivode with respect to the protection of mineral deposits. In addition, pivotal administrative court rulings are presented, which are a significant supplement to the existing laws on the mineral deposits safeguarding. They constitute a launching ground for providing answers to the following questions: how the content of the geological documentation of the mineral deposit affects the provisions of spatial planning acts, and what to consider when developing a chapter on the mineral deposits safeguarding in the geological documentation of a mineral deposit. The answers to these questions become particularly important in the context of the proposed modifications to the law, this applies both to the amendments to the Law – Geological and Mining Law (P.g.g. UD 280), as well as to the Law on Spatial Planning and Development (u.p.z.p. UD 369). On the other hand, regardless of whether the proposed amendments come into force, the proper elaboration of the chapter on the mineral deposits safeguarding in the geological documentation enhances the chances of securing the mineral deposit and its future exploitation.

4

Proces dokumentowania kopalin towarzyszących w PGE GIEK S.A. Oddział KWB Bełchatów w aspekcie ich racjonalnego wykorzystania podczas wydobywania węgla brunatnego

Stobiecki Zbigniew, Majcherek Edyta, Ślusarczyk Grażyna

Górnictwo Odkrywkowe

|

2023

|

R. 64, nr 2

36--49

PL

W złożu węgla brunatnego Bełchatów wraz z kopaliną główną, którą stanowi węgiel brunatny, występuje szereg kopalin towarzyszących. Eksploatacja tych kopalin jest prowadzona przez KWB Bełchatów zgodnie z zapisami zawartymi w koncesji oraz zgodnie z planem ruchu Zakładu Górniczego. Zagospodarowanie kopalin towarzyszących stanowi ważny element racjonalnej gospodarki złożem prowadzonej przez Kopalnię. Aby zapobiec bezpowrotnej utracie znacznych ilości wydobywanych niektórych z tych kopalin, są one gromadzone jako złoża wtórne. Przedstawiona w artykule charakterystyka poszczególnych rodzajów kopalin towarzyszących pozwala poznać rejony ich występowania, parametry ilościowo-jakościowe, wielkość wydobycia, sposób składowania oraz kierunki zagospodarowania. Informacje o pozyskiwanych kopalinach towarzyszących są zapisywane w zbiorach istniejącej w Kopalni Bełchatów Jednolitej Bazy Danych Geologicznych (JBDG). Duża ilość zgromadzonych informacji, wyników badań i analiz, może być wykorzystywana na bieżąco do racjonalnego planowania robót wydobywczych. Wydobycie kopalin towarzyszących z Pola Bełchatów zostało zakończone w 2012 r., natomiast selektywna eksploatacja kopalin towarzyszących z Pola Szczerców, rozpoczęta w 2002 r. trwa do chwili obecnej. Składowisko kopalin towarzyszących jest zlokalizowane w bezpośrednim sąsiedztwie Zakładu Produkcji Kruszyw.

EN

In the Bełchatów lignite deposit, together with the main mineral, which is lignite, there are a number of accompanying minerals. The exploitation of these minerals is carried out by KWB Bełchatów in accordance with the provisions contained in the concession and in accordance with the mining plant operation plan.The development of accompanying minerals is an important element of rational deposit management conducted by the Mine. In order to prevent the irretrievable loss of significant amounts of some of these minerals extracted, they are accumulated as secondary deposits. The characteristics of particular types of accompanying minerals presented in the article allows to know the regions of their occurrence, quantitative and qualitative parameters, volume of extraction, method of storage and directions of development. Information on the acquired accompanying minerals is recorded in the collections of the Uniform Geological Database (JBDG) existing in the Bełchatów Mine. A large amount of collected information, research and analysis results can be used on an ongoing basis for rational planning of mining works. Mining of accompanying minerals from the Bełchatów Field was completed in 2012, while the selective exploitation of accompanying minerals from the Szczerców Field, started in 2002, is still ongoing. The landfill of accompanying minerals is located in the immediate vicinity of the Aggregate Production Plant.

5

Europejskie praktyki w zakresie wykorzystania planowania przestrzennego jako narzędzia ochrony złóż kopalin

Kot-Niewiadomska Alicja

Surowce i Maszyny Budowlane

|

2022

|

nr 2

26--33

PL

Planowanie przestrzenne ma za zadanie chronić środowisko naturalne sensu largo, a więc właściwe miejsce powinny w nim zająć również złoża kopalin. W tym kontekście jednak ochrona złóż odbiega od tradycyjnego pojmowania ochrony środowiska. Zarówno w Polsce, jak i krajach omówionych w artykule, ochrona ta traktowana jest niemalże identycznie i oznacza właściwe zagospodarowanie terenów nad złożem i terenów przylegających.

6

Polityka państwa w zakresie dokumentowania geologicznego i promocji wykorzystania złóż niezagospodarowanych

Szamałek Krzysztof, Mazurek Sławomir, Zglinicki Karol

Górnictwo Odkrywkowe

|

2022

|

R. 63, nr 1

4--10

PL

Agresja Rosji wobec Ukrainy ponownie uzmysławia znaczenie i rolę surowców mineralnych w polityce państw. Działania militarne zakłócające łańcuch dostaw surowców wywołują globalny niepokój na rynkach surowcowych, powodując wzrost cen surowców na międzynarodowych rynkach i wahania kursów walut rozliczeniowych w obrocie surowcowym. Bieżąca sytuacja polityczno-militarna wymusza prowadzenie dodatkowych analiz o własnej bazie surowcowej znajdującej się w złożach krajowych i możliwościach jej wykorzystania. Choćby częściowe zamykanie się rynku surowcowego prowadzi do konieczności uwzględnienia działania gospodarki krajowej w warunkach ograniczonej autarkii surowcowej. Tym większą rolę należy obecnie przypisać prowadzeniu właściwej polityki surowcowej państwa. W ramach tej polityki należy rozważyć wprowadzenie instrumentów zachęcających inwestorów do podejmowania działań na rzecz zagospodarowania udokumentowanych zasobów złóż kopalin.

EN

Russia’s aggression against Ukraine once again highlights the importance and role of mineral resources in the politics of countries. Military actions disrupting the raw material supply chain are causing global unrest in mineral commodities markets, driving up commodity prices in international markets and causing fluctuations in raw material settlement currencies. The current political and military situation makes it necessary to conduct additional analyses of mineral reserves in domestic deposits and the possibility of their exploitation. Even partial closure of the raw materials market leads to the necessity to take into account the operation of the national economy under conditions of limited raw materials autarky. This makes it all the more important to pursue an appropriate national minerals policy. As part of this policy, the introduction of instruments encouraging investors to undertake activities aimed at the development of documented mineral deposits should be considered

7

Perspektywiczne złoża surowców na terenie Polski

Sikorski Wojciech

Energetyka Cieplna i Zawodowa

|

2021

|

Nr 5

64--68

PL

Wiedza na temat złóż kopalin znajdujących się na terenie państwa jest jednym z podstawowych czynników, które decydują o bezpieczeństwie energetycznym kraju. Wpływa ona również bezpośrednio na prowadzoną na jego terenie politykę energetyczną. Kwestia ta dotyczy wszelkiego rodzaju kopalin, w tym też tych określanych jako surowce energetyczne.

8

Wybrane praktyczne problemy zarządzania odkrywkową eksploatacją złóż kopalin. Najważniejsze problemy planowania i projektowania, przygotowania, realizacji oraz monitorowania procesów w górnictwie odkrywkowym

Kaczarewski Tadeusz

Kruszywa : produkcja - transport - zastosowanie

|

2020

|

Nr 4

46--53

PL

Zarządzanie procesem odkrywkowej eksploatacji złoża jest procesem bardzo złożonym i wielodyscyplinarnym. Do najważniejszych wątków tego procesu, oprócz sfery ekonomiczno-finansowej, należy zaliczyć: zarządzanie bezpieczeństwem ruchu zakładu górniczego, ochronę oddziaływania ruchu zakładu na otoczenie i racjonalną gospodarkę zasobami. Takie obszary zarządzania wymagają kompleksowego podejścia i mają bardzo istotny wpływ na bieżące i przyszłe wyniki działalności gospodarczej przedsiębiorstwa. Katastrofa techniczna może bowiem także doprowadzić do katastrofy ekonomicznej i środowiskowej.

EN

Managing the surface mining of deposits is a complex and multidisciplinary process. Apart from economic and financial areas, the key aspects of the process include: managing operational safety of a mining plant, reducing the impact of the plant on the environment, and the rational management of resources. These areas of management require a comprehensive aproach and affect the current and future outcomes of the business operations of an enterprise. Technical disaster may lead to economical and environmental disaster.

9

Znaczenie instytucji obszaru funkcjonalnego dla zabezpieczenia obszarów prognostycznych i perspektywicznych złóż kopalin według obowiązującego i projektowanego prawa

Kostka Ewelina Anna

Górnictwo Odkrywkowe

|

2019

|

R. 60, nr 1

25--30

PL

Problem konieczności zabezpieczenia obszarów prognostycznych i perspektywicznych złóż kopalin i ich ochrony nie powinien budzić wątpliwości, jednak wciąż jest marginalizowany. Mając na uwadze długoterminową perspektywę zagospodarowania złóż kopalin należy podkreślać konieczność ochrony także obszarów perspektywicznych i prognostycznych przed zablokowaniem ich górniczego zagospodarowania przez nieprzemyślaną politykę przestrzenną. Ochrona powinna zabezpieczać takie obszary, chociażby do czasu ich rozpoznania lub dokładniejszego udokumentowania, przed prowadzeniem polityki przestrzennej, umożliwiającej realizację trwałych inwestycji przemysłowych lub infrastrukturalnych na powierzchni, które stanowią lub mogą stanowić konkurencję terenową dla przyszłych przedsięwzięć eksploatacji surowców mineralnych. Instytucja obszaru funkcjonalnego jest narzędziem, które takie obszary może zabezpieczyć. W praktyce jednak instrument ten nie jest wystarczająco często stosowany, nawet w stosunku do złóż, które już zostały udokumentowane.

EN

The issue regarding a need to protect of prognostic and prospective areas of mineral deposits should not be contested, however is still being marginalised. Taking into account the long-term perspective of mineral deposits development, the emphasise should be also placed on the protection of prognostic and prospective areas of mineral deposits, that prevents them from blocking their development in a result of ill-considered spatial policy. Such protection should prevent these areas, at least until they are recognized or documented more accurately, from spatial policy, that enables permanently industrial or infrastructural investments on the surface area. It especially regards investments, that are or may be a competition for future mineral production projects. The functional area is that kind of tool which may secure such areas. However, in practice, this instrument it is not being used often enough, even in relation to mineral deposits that have already been documented.

10

O potrzebie wyceny złóż kopalin objętych własnością górniczą Skarbu Państwa

Galos K.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2018

|

nr 106

27--37

PL

Złoża kopalin stanowią rodzaj aktywów, których wycena może być realizowana w bardzo zróżnicowany sposób. Metody i procedury takiej wyceny najczęściej stosowane są w odniesieniu do złóż z wyznaczonymi zasobami typu mineral reserves (wg klasyfikacji CRIRSCO), znacznie rzadziej i zazwyczaj wyłącznie z zastosowaniem podejścia porównawczego w przypadku złóż niezagospodarowanych na wstępnym etapie rozpoznania (z zasobami typu mineral resources). W Polsce znaczna część złóż kopalin, głównie energetycznych, metalicznych i chemicznych, jest objęta tzw. własnością górniczą Skarbu Państwa. W chwili obecnej brakuje spójnego i przemyślanego zarządzania tymi złożami. Odpowiednia metodyka wyceny tych złóż, będących na różnym etapie rozpoznania, niekiedy także zagospodarowania, powinna być jednym z kluczowych elementów takiego zarządzania. Skarb Państwa z reguły rozporządza prawem własności górniczej przez „ustanowienie” użytkowania górniczego w formie umowy, z ustaleniem wynagrodzenia za to ustanowienie. Zasady ustalania wynagrodzenia za ustanowienie użytkowania górniczego są określane na podstawie wewnętrznego nieformalnego dokumentu Ministerstwa Środowiska z bardzo uproszczonymi zasadami ustalania tego wynagrodzenia, w bardzo ograniczonym stopniu związanymi z rzeczywistą wartością złoża, która poza tym jest zmienna w czasie. A wymiar tej opłaty powinien mieć jak najbliższy związek z wartością złoża wycenianą na dany moment, z uwzględnieniem obecnych uwarunkowań m.in. technologicznych, środowiskowych, formalnoprawnych, a w szczególności rynkowych. Wycena złóż kopalin objętych własnością górniczą, poza bieżącymi potrzebami w zakresie ustalania podstawy wynagrodzenia za ustanowienie użytkowania górniczego, powinna służyć także do corocznego ustalania wartości tych złóż jako elementu mienia Skarbu Państwa i przedstawiania jej wyników jako elementu Sprawozdania o stanie mienia Skarbu Państwa. Jest sprawą otwartą, czy metodyka wyceny omawianych zasobów powinna bazować na przyjętych i powszechnie stosowanych rozwiązaniach wyceny złóż kopalin dla celów obrotu gospodarczego, czy też na słabo do tej pory rozwiniętej metodyce wyceny złóż jako elementu planowanego systemu Zintegrowanych Środowiskowych i Ekonomicznych Rachunków Narodowych. Artykuł prezentuje najważniejsze elementy obydwu podejść metodycznych. Wydaje się, że wskazane byłoby w tym przypadku wykorzystanie wybranych elementów każdego z tych podejść.

EN

Mineral deposits are such type of assets, the valuation of which can be carried out in a very diverse manner. Methods and procedures for such a valuation are most often applied to mineral deposits with mineral reserves (according to the CRIRSCO classification), much less frequently and usually only using a comparative approach for undeveloped, initially recognized mineral deposits (with mineral resources). In Poland, a significant portion of mineral deposits, mainly of energy, metal and chemical minerals, are covered by the so-called mining property of the Treasury. At the moment, there is a lack of consistent and thoughtful management of these deposits. The appropriate methodology for valuing these deposits, which are at various stages of recognition (sometimes also of development), should be one of the key elements of such management. The State Treasury usually disposes of mining rights by “establishing” mining usufruct in the form of a contract, with the determination of remuneration for this establishment. The rules for determining remuneration for the establishment of mining usufruct are determined on the basis of an internal informal document of the Ministry of the Environment with very simplified rules for determining this remuneration, to a very limited extent related to the actual value of the deposit, which is also variable over time. This fee should be in close relation to the value of the mineral deposit valued at a given moment, taking the current conditions, including technological, environmental, formal and legal, and – in particular – market conditions into account. The valuation of mineral deposits covered by mining property, except for current needs in determining the basis for remuneration for mining usufruct establishing, should also be used to determine the value of these deposits annually as part of the State Treasury property and to present its results as part of the State Treasury Property Status Report. It is an open matter whether the methodology of valuation of the discussed mineral deposits should be based on accepted and widely used solutions for the valuation of mineral deposits for the purposes of business transactions or based on methodology of valuation of deposits as part of the planned system of Integrated Environmental and Economic National Account (up to date poorly developed). The paper presents the most important elements of both methodological approaches. It seems that the use of selected elements of each of these approaches would be advisable in this case.

11

10 lat stosowania Kodeksu POLVAL – wnioski metodyczne

Uberman R.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2018

|

nr 106

199--209

PL

Prezentowany artykuł zawiera analizę wyzwań metodologicznych wynikających z praktyki wycen Aktywów Geologiczno-Górniczych (AGG) wykonywanych przez Taksatorów Złóż Kopalin (TZK). Opiera się on na bazie danych zawierających charakterystykę ponad 100 wycen wykonanych w latach 2008–2015. Omówiono w nim przede wszystkim problemy wynikające z preferencji wielu uregulowań na rzecz stosowania podejścia porównawczego wskazując, że zachęcają one do dokonywania nieakceptowalnych kompromisów przy wyborze bazy danych transakcji referencyjnych. W przypadku podejścia dochodowego omówiono zagadnienia związane z koniecznością stosowania szacunków oraz przyjmowania arbitralnych założeń. Wskazano, że sama ta okoliczność nie może stanowić argumentu do podważenia wyniku z wyceny, o ile konstrukcja tych szacunków i założeń stanowi spójną całość, a możliwy błąd znalazł odniesienie w stopie dyskonta. Odrębnie omówiono rekomendowane przez autora kierunki zmian w przyszłości. Na zakończenie wskazano na ogromną, pozytywną rolę wprowadzenia Kodeksu POLVAL dla ustrukturyzowania procesu wycen i podniesienia ich jakości.

EN

The presented article contains an analysis resulting from 10 years’ experience in the implementation of the POLVAL Code to mineral assets valuations carried out by Competent Valuators. It had been based on data of more than 100 performed valuations. First and foremost, challenges resulting from preferences given by various relevant regulations to the application of a market-based approach were identified. It was underlined that they prompt Valuators to compromise the quality of the database containing reference transactions. In the case of an income based approach, issues resulting from the adoption of estimates and subjective assumptions were discussed. It was indicated that this fact alone cannot create a valid argument to reject the results of such a valuation providing that they have been implemented in a coherent manner and uncertainty was reflected in the value of the applied discount rate. Separately recommended changes to the present version of the POLVAL Code were presented. In conclusion, a significant, positive role of the introduction of the POLVAL Code for the structuring processes of mineral asset valuation was indicated.

12

Złoża kopalin w systemie planowania przestrzennego województwa lubuskiego

Kot-Niewiadomska A.

Quarterly of Environmental Engineering and Design

|

2018

|

Vol. 169 (49)

80--92

PL

W województwie lubuskim pozytywnie ocenić należy działania w zakresie ochrony złóż kopalin podejmowane zarówno w obowiązującym, jak i projektowanym Planie Zagospodarowania Przestrzennego Województwa. Zapisy tych dokumentów powinny być jednak we właściwy sposób transponowane do dokumentów szczebla gminnego. W tym zakresie wiele z analizowanych gmin powinno dokonać aktualizacji studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego w zakresie prowadzenia w ich granicach ewentualnej działalności górniczej. Jest to zagadnienie o tyle istotne, iż gminne dokumenty z zakresu planowania przestrzennego – zgodnie z polskim prawem – w chwili obecnej stanowią właściwie jedyne narzędzie ochrony nieeksploatowanych złóż kopalin.

EN

Activities related to the protection of mineral deposits in Lubuskie Voivodeship, should be evaluated positively both in the current and projected Voivodeship Spatial Development Plan. Furthermore, the arrangements from this document should be transported in to local (community) spatial planning documents. In this regard, many of the analyzed communes, should update their Study of Conditions and Directions of Spatial Management in the scope of possible mining activity. This is a significant issue because the legal instruments of unexploited mineral resources protection, in accordance with Polish law, at the moment are stated only in spatial planning documents.

13

Złoża kopalin w zrównoważonym planowaniu przestrzennym - koncepcja projektu MinLand

Kot-Niewiadomska A.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2018

|

R. 59, nr 3

57--62

PL

Projekt MinLand, realizowany w ramach programu Horyzont 2020, ma na celu zapewnienie dostępu do udokumentowanych nieeksploatowanych złóż kopalin oraz perspektywicznych obszarów ich występowania w obrębie Unii Europejskiej, tak aby teraz lub w przyszłości możliwe było prowadzenie dalszych prac eksploracyjnych i/lub eksploatacyjnych. Drogą do tego jest właściwa integracja polityki przestrzennej i surowcowej w krajach członkowskich wspólnoty. W perspektywie długoterminowej zapewni to stabilne i konkurencyjne dostawy surowców nieenergetycznych ze źródeł pierwotnych przy odpowiedniej promocji dobrych praktyk w działalności górniczej i jej akceptacji społecznej. Projekt realizuje zatem wyzwania stawiane przez Komisję Europejską w zakresie szeroko pojętego bezpieczeństwa surowcowego państw członkowskich dla obecnych i przyszłych pokoleń.

EN

MinLand Project, implemented within Horizon 2020 program, aims to develop tools for ensuring access to documented unexploited mineral deposits and prognostic areas in European Union. This is to ensure the possibility of conducting further exploration and/or exploitation works now and in the future. The way to achieve this goal is the proper integration of land use policy and mineral policy in member countries. In the long-term, this will ensure stable and competitive supply of raw materials from EU primary sources, while promoting good practices in mining activity and its social acceptance. The project meets the challenges posed by the European Commission in the field of the raw materials security of Member States for present and future generations.

14

Ochrona złóż kopalin – koncepcja waloryzacji i selekcji złóż o znaczeniu publicznym

Wołkowicz S., Kozłowska O., Andrzejewska-Kubrak K., Brzeziński D.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2018

|

nr 472

171--184

PL

W artykule przedstawiono propozycję nowych zasad selekcji złóż, które, z uwagi na swoją wartość, powinny być objęte ochroną jako Złoża Kopalin o Znaczeniu Publicznym (ZKoZP) szczebla krajowego. Przyjęto, że ochroną należy objąć tylko największe udokumentowane złoża pod względem zasobów, zlokalizowane w obszarach nie wykluczających eksploatacji. Złoża takie powinny spełniać łącznie dwa kryteria: sumaryczne zasoby największych złóż powinny obejmować co najmniej 50% krajowych geologicznych zasobów bilansowych i jednocześnie zasoby te powinny spełniać kryterium bezpieczeństwa dostaw danej kopaliny przez co najmniej 50 lat, przy średnim zapotrzebowaniu obliczonym na podstawie ostatnich 10 lat. Stosując powyższe kryteria, przeprowadzono analizę złóż gipsów i anhydrytów, bazaltów, granitów, granodiorytów, głazów narzutowych i sjenitów, dolomitów, margli, trawertynu, wapieni i wapieni dolomitycznych, kwarcytów, szarogłazów, piaskowców, piaskowców kwarcytowych, margli i wapieni dla przemysłu cementowego oraz wapieni i margli dla przemysłu wapienniczego. Łącznie analizie poddano 828 złóż, a założone kryteria wypełnia grupa 82 złóż. Wśród analizowanych złóż pod względem środowiskowym 6 z nich zaliczono do bardzo konfliktowych, 71 – do konfliktowych, a 5 – do mało konfliktowych. W przypadku kilku złóż bardzo konfliktowych podjęcie eksploatacji, z dużym prawdopodobieństwem, nie będzie możliwe, spełnienie stawianych kryteriów będzie wymagało wówczas poszerzenia listy o kolejnych 6 złóż. Zaproponowano przeprowadzanie weryfikacji waloryzacji złóż zaliczanych do ZKoZP okresowo – nie częściej niż co 5, ale nie rzadziej niż co 10 lat. Zadanie to powinno należeć do obowiązków służby geologicznej.

EN

The article presents a proposal for the new rules for the selection of deposits, which due to their value should be protected as Mineral Deposits of Public Importance (MDoPI) on national level. It was assumed that safeguarding should cover only the largest recognized deposits in terms of resources located in areas not excluding exploitation, which meet jointly two criteria: the total resources of the largest deposits should cover at least 50% of national geological resources and simultaneously they should meet the criterion of security of supply minerals for at least 50 years, with average demand calculated based on data from the last 10 years. Using the above criteria, analysis of the following deposits was performed: gypsum and anhydrite, basalt, granite, granodiorite, erratic boulder and syenite, dolomite, marl, travertine, limestone and dolomitic limestone, quartzite, greywacke, sandstone, quartzite sandstone, marl and limestone for the cement industry as well as limestone and marl for the lime industry. In total, 828 deposits were analyzed, and the assumed criteria were fulfilled in this group of deposits by a total number of 82 deposits. Among them, 6 deposits are very conflict, 71 – conflict, and 5 – partly conflict. In the case of several very conflict deposits, there is a high probability that their exploitation will not be possible, so meeting the criteria will require extending the list of deposits by 6 other ones. It was proposed that the verification of valorisation of deposits classified as MDoPI should be carried out periodically – not more often than every 5, but not less than every 10 years. This task should belong to the duties of the geological survey.

15

Tradycja, nowoczesność i pułapki modelowania złóż

Sermet E., Górecki J., Nieć M.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2017

|

nr 100

221--234

PL

„Model złoża” i „modelowanie złóż” – to pojęcia powszechnie stosowane, ale niedookreślone (niejednoznaczne). Często są rozumiane prawie wyłącznie jako stosowanie technik komputerowych do przedstawiania złóż, w szczególności na potrzeby projektowania górniczego. Modelowanie złoża jest tworzeniem jego obrazu, który w przekonaniu twórcy, możliwie najlepiej przedstawia sposób występowania naturalnego nagromadzenia kopaliny i jej właściwości w obszarze między punktami, w których wykonane były obserwacje. Przedstawianie złóż kopalin za pomocą ich „modeli” ma bardzo długą tradycję, sięgającą XVI–XVIII wieku, chociaż ten termin nie był wówczas stosowany. Opracowano wiele metod kartograficznej prezentacji złóż oraz ich zmienności, a prace te traktowano od XIX wieku jako zadanie miernictwa górniczego (markszajderii). Postęp w przedstawianiu ułożenia złoża w przestrzeni za pomocą map izolinii skłonił później do wyodrębnienia metod geometryzacji złóż. W XX wieku zastosowano do opisu parametrów złożowych najpierw proste metody statystyki matematycznej, a następnie metody geostatystyczne. Niektóre z nich nie były jednak szerzej stosowane ze względu na pracochłonność. Zastosowanie techniki komputerowej, automatyzacja szeregu działań, mimo niewątpliwych korzyści, niesie ze sobą niebezpieczeństwo niewłaściwej, sformalizowanej i błędnej interpretacji danych geologicznych. Prawidłowe modelowanie złóż powinno obejmować kolejno sformułowanie modelu pojęciowego (opisowego) i graficznego złoża, zgodnie z zasadami wiedzy geologicznej, następnie wybór odpowiedniego algorytmu opracowania danych i modelowanie komputerowe złoża oraz weryfikację modelu i jego korektę stosownie do posiadanego stanu wiedzy geologicznej. Tworzenie modeli złóż pozostaje zadaniem koncepcyjnym i nie może być w pełni zautomatyzowane.

EN

“Mineral deposit model”, “deposit modelling” are the terms commonly used, although imprecise. This is often identified as the application of computerized methods to the elaboration and presentation of geological infomation, in particular for the mining design. Deposit modelling is the mode of presentation of deposit features, which in the meaning of the authors of such presentation, describes the deposit features between the points of observations as best as possible. Deposit modelling has a long history (XVI-XVII centuries), however such a term was not used. Varied methods of cartographic presentation of deposits and their features were proposed. The progress in the presentation of the deposit in space using isolines maps has led to the separation of methods of deposits geometrisation. Over time, a simple mathematical statistics method was used to describe the deposit parameters, followed by geostatistical methods. Some of them were however not commonly used as too troublesome. The computer based approach to the presentation of geological data has an unquestionable value but is ac- companied by the possibility of inappropriate formalized and erroneous interpretations and a presentation as to whether the basic rules of geological knowledge were neglected. Deposits modeling is a conceptual task and cannot be fully automated.

16

Wpływ zapisów dokumentów strategicznych województwa dolnośląskiego na możliwość prowadzenia działalności wydobywczej

Kot-Niewiadomska A., Kamyk J.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2017

|

R. 58, nr 3

41--48

PL

Dokumentami strategicznymi województwa dolnośląskiego są: Strategia Rozwoju Województwa Dolnośląskiego 2020 (SRWD) oraz Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Dolnośląskiego Perspektywa 2020 (PZPWD). Dokumenty te nakreślają kierunki rozwoju regionu i na ich podstawie tworzone są dokumenty na niższych szczeblach samorządowych. SRWD zakłada rozwój województwa oparty z jednej strony na wysokim tempie produkcji i szerokim wachlarzu aktywności przemysłowej (w tym m.in. przemyśle wydobywczym), z drugiej natomiast na turystyce bazującej na walorach przyrodniczych i kulturowych oraz transgranicznym położeniu. Taki dwubiegunowy rozwój wymaga właściwych działań w zakresie planowania przestrzennego, tak by dostęp do naturalnych bogactw regionu nie został zachwiany, a potencjał zasobowy odpowiednio wykorzystany.

EN

The strategic documents of Lower Silesian Voivodeship are: Development Strategy of the Lower Silesian Voivodeship 2020 and Lower Silesian Voivodeship Spatial Development Plan Perspective 2020. This documents define directions of the region development. Based of them the local government documents are created. The strategy assumes development based on two pillars: high production rate with wide range of industrial activity (including mining) and tourism based on natural and cultural values and cross-border location. This bipolar development require appropriate spatial planning activities so that access to regional natural wealth will not disturbed and the resource potential will adequately utilized.

17

Methodology of assignment of Mineral Deposits of Public Importance proposed by MINATURA2020 Project and results of its pilot testing in the Dolnośląskie Province (SW Poland)

Kot-Niewiadomska A., Galos K., Lewicka E., Burkowicz A., Kamyk J., Szlugaj J.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2017

|

T. 33, z. 3

71--94

EN

MINATURA2020 project’s aim is to develop a concept and multi-dimensional methodology of assignment and – in a consequence – of safeguarding the Mineral Deposits of Public Importance (MDoPI) at European (EU), country (CL ) and regional/local level (RL ), in order to ensure their optimal use for future needs of the society. MDoPI assignment methodology proposed within MINATURA2020 project, was tested within a few EU regions, including Dolnośląskie Province in Poland, where undeveloped deposits were verified. Initially, deposits of 4 selected groups of minerals were tested: magmatic and metamorphic crushed and dimension stone (144 deposits), feldspar raw materials (6 deposits), kaolin (11 deposits), and glass sand (7 deposits). In the following step, the deposits of the highest or medium class of geological features were chosen, i.e. 73 mineral deposits with indicated and/or measured resources, including: 50 deposits of magmatic and metamorphic crushed and dimension stone, 6 deposits of feldspar raw materials, 10 deposits of kaolin and 7 deposits of glass sand. Finally, according to assumed MDoPI methodology, 10 of 50 tested deposits of crushed and dimension stone were qualified as MDoPI-CL , while another 20 deposits as MDoPI-RL , 5 of 6 deposits of feldspar raw materials were ranked as MDoPI-CL , while 1 deposit as MDoPI-RL, 2 of 10 kaolin deposits were categorised as MDoPI-CL , while the remaining 8 deposits MDoPI-RL , and all of 7 tested deposits of glass sand were qualified as MDoPI-RL. In total, from among 73 verified deposits, 17 deposits were proposed as MDoPI-CL , whereas 36 deposits were qualified as potential MDoPI-RL. On the basis of performed testing, it can be concluded that the main strength of proposed methodology is the possibility to use multi-criterion methodology containing a number of geological-mining, environmental and spatial factors, giving possibility to categorization of deposits according to their economic importance (EU, country and regional level) for their further safeguarding. Moreover, if legal system of mineral deposits safeguarding is efficiently introduced in Poland, this methodology will be a useful tool for selecting the most valuable mineral deposits that should be protected.

PL

Głównym celem projektu MINATURA2020 było opracowanie koncepcji i wielowymiarowej metodyki wyznaczania oraz – w konsekwencji – ochrony Złóż Kopalin o Znaczeniu Publicznym (ZKoZP) na poziomie UE (ZKoZP-UE), krajowym (ZKoZP-PK) i regionalnym (ZKoZP-PR), w celu zabezpieczenia ich optymalnego wykorzystania dla przyszłych potrzeb społeczeństwa. Metodyka wyznaczania ZKoZP zaproponowana w ramach projektu MINATURA2020 była testowana w kilku regionach UE, w tym w województwie dolnośląskim. W tym przypadku analizie poddano niezagospodarowane złoża czterech grup kopalin: magmowych i metamorficznych kamieni łamanych i blocznych (144 złoża), kopalin skaleniowych (6 złóż), kaolinów (11 złóż) oraz piasków szklarskich (7 złóż). Następnie wybrano spośród nich 73 złoża o najlepszych parametrach geologicznych i górniczych: 50 złóż magmowych i metamorficznych kamieni łamanych i blocznych, 6 złóż kopalin skaleniowych, 10 złóż kaolinów oraz 7 złóż piasków szklarskich. Ostatecznie, zgodnie z zaproponowaną metodyką wyznaczania ZKoZP, spośród 50 testowanych złóż kamieni łamanych i blocznych, za ZKoZP-PK uznano 10 złóż, a za ZKoZP-PR – kolejne 20 złóż. W przypadku testowanych złóż kopalin skaleniowych 5 spośród 6 zaliczono do ZKoZP-PK, a 1 do ZKoZP-PR, natomiast wśród 10 testowanych złóż kaolinów 2 zakwalifikowano do ZKoZP-PK, a 8 do ZKoZP-PR. Wszystkie 7 testowanych złóż piasków szklarskich zaliczono do ZKoZP-PR. Łącznie, spośród 73 analizowanych złóż, 17 złóż zaproponowano zaliczyć do ZKoZP-PK, a 36 – do ZKoZP-PR. Na podstawie wykonanego pilotażowego testowania można stwierdzić, że główną zaletą zaproponowanej metodyki jest możliwość użycia analizy wielokryterialnej uwzględniającej liczne czynniki geologiczno-górnicze, środowiskowe i przestrzenne, co stwarza możliwość kategoryzacji złóż zgodnie z ich potencjalnym znaczeniem gospodarczym (na poziomie UE, kraju, regionu) dla celów ich przyszłej ochrony. Co więcej, jeśli system prawny ochrony złóż kopalin zostanie w Polsce efektywnie wprowadzony, metodyka ta może być przydatnym narzędziem do wyboru najcenniejszych złóż, które powinny podlegać ochronie.

18

Wybrane problemy wyceny nieruchomości z prawem do złóż kopalin dla potrzeb ustalenia opłaty za użytkowanie wieczyste

Uberman R.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2016

|

nr 96

311--321

PL

Prezentowany artykuł zawiera identyfikację największych problemów występujących podczas przygotowywania wycen nieruchomości ze złożami kopalin będących przedmiotem użytkowania wieczystego. Na wstępie przeprowadzono krótką analizę tych różnic pomiędzy pełnym prawem własności a użytkowaniem wieczystym, które mogą mieć wpływ na wartość aktywów geologiczno-górniczych. Następnie przeanalizowano możliwe do wykorzystania metody wyceny. Wykazano, że w niektórych przypadkach praktyka stosowania regulacji prawnych uniemożliwia stosowanie tych z nich, które z punktu widzenia metodologicznego byłby najwłaściwsze.

EN

The article presents an identification of challenges in the valuation process of properties with mineral assets held in perpetual usufruct. A short analyses of differences between full ownership and perpetual usufruct has been performed in order to isolate the ones having a material impact on the valuation. Than available methodical issues are analyzed with a purpose to develop practical recommendations regarding valuation processes in the cases considered. This discussion has led to identify legal obstacles to apply the most appropriate solutions.

19

Uwarunkowania środowiskowo-przestrzenne zagospodarowania złóż kopalin w wybranych gminach województwa małopolskiego

Gałaś S., Gałaś A.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2016

|

nr 96

57--70

PL

Celem artykułu jest prezentacja wyników oceny realizowania ochrony złóż kopalin wskazanych do ochrony w Planie zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego (2003) na tle uwarunkowań środowiskowo-przestrzennych. W ocenie uwzględniono strukturę funkcjonalno-przestrzenną gmin, w których te złoża występują. Określono stabilność ekologiczną gmin oraz konfliktowość przyszłego zagospodarowania złóż. W badaniach skoncentrowano się na złożach dotychczas niezagospodarowanych oraz złożach z zaniechaną eksploatacją (31 złóż). Ocenie poddano 23 gminy województwa małopolskiego. Z przeprowadzonych badań wynika, że większość ocenianych gmin uzyskało bardzo niską lub niską ocenę stabilności ekologicznej krajobrazu. Tylko gmina Bystre Sidzina odznacza się średnią stabilnością. Na tak niską ocenę wpływa znaczący udział niestabilnych elementów krajobrazu (uprawy rolne, tereny zabudowane oraz przemysłowe) w strukturze użytkowania gruntów. W badaniu konfliktowości złóż ze środowiskiem, ocenie poddano czynniki związane z użytkowaniem terenu, formami ochrony przyrody oraz planowanym zagospodarowaniem terenu. Zaproponowano 5 klas konfliktu zagospodarowania złóż. Spośród badanych 31 złóż aż 17 znajduje się w klasach charakteryzujących średni (9 złóż) oraz duży (8 złóż) konflikt. W wielu przypadkach konfliktowość ta jest dodatkowo powiększona poprzez ograniczenia zagospodarowania złóż związane z przebiegiem inwestycji drogowych i technicznych oraz z powodu przewidywanego znaczącego wpływu eksploatacji na środowisko. Na możliwość zagospodarowania złóż znaczący wpływ ma także rodzaj przeznaczenia terenu ustalony w dokumentacjach planistycznych gmin. W wielu przypadkach dopatrzono się nieprawidłowości, np.: błędnie naniesionych granic złóż w załącznikach graficznych dokumentacji oraz przeznaczenia obszarów ich występowania na cele niegórnicze, uniemożliwiające późniejsze ich zagospodarowanie. Z 31 złóż tylko dla 12 zapisy miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dopuszczają potencjalną działalność górniczą, w przypadku 4 złóż w dokumentach planistycznych gmin brak jest jakiejkolwiek informacji o ich istnieniu.

EN

The aim of this article is to present results of an assessment of conditions of environmental and spatial development of mineral deposits designated for protection according to the of Spatial Development Plan of the Małopolska Province (2003). The assessment takes functional and spatial structures of the communes where the discussed deposits occur into account. Ecological stability of the communes and conflictuality of the future development of the mineral deposits has been determined. The studies have been focused on previously undeveloped min-eral deposits and the deposits where exploitation has been terminated (31 deposits). A total of the 23 communes from the Małopolska Province have been assessed. The study shows that the majority of the assessed communes have a very low or low evaluation of ecological stability of the landscape. Only the Bystre Sidzina commune is characterized by an average stability. Such a low result of the assessment is caused by a significant share of unstable parts of the landscape (agriculture, built-up areas and industrial ones) in the structure of land use. The study of the conflictuality of development of the mineral deposits with the environment included the evaluation of factors related to land use, forms of nature protection and planned land development. Five classes of conflict arising the from development of the deposits have been proposed. Among the 31 deposits as many as 17 are located in the classes of an average (9 deposits) or a large (8 deposits) conflict. In many cases, the conflictuality of the deposits is additionally increased by the hindering development of the deposits by road and technical investments or due to the expected significant impact of the exploitation on the environment. The possibility of development of the deposits is also significantly affected by the type of land use of a particular area determined in the planning documentation of the communes. In the case of many deposits, improprieties in marking the limits of the deposits in graphic attachments to the documentation and designation of the deposits for non-mining purposes were noted and even improprieties preventing the further development of the deposits were also present. Only 12 out of the 31 deposits had provisions in the local spatial development plans which allowed for potential mining activities. In the case of four deposits, there was a lack of any information about their existence in the planning documents of the communes.

20

Ile kosztuje Natura 2000? Obszary sieci Natura 2000 w Polsce a eksploatacja złoż kopalin: szacowanie potencjalnych strat ekonomicznych z tytułu ograniczeń

Pietrzyk-Sokulska E., Kulczycka J.

Surowce i Maszyny Budowlane

|

2016

|

nr 3

42--47

PL

W obrębie obszarow sieci Natura 2000 zlokalizowanych jest ponad 690 złoż kopalin, w tym około 300 aktualnie eksploatowanych, pozyskujących 22 rodzaje kopalin niezbędnych dla rozwoju polskiego przemysłu. Ile szacunkowo kosztuje zaprzestanie eksploatacji kopalin ze złoż zlokalizowanych w obrębie obszarow sieci Natura 2000?