Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Warunki hydrogeochemiczne występowania wód siarczkowych w południowej części niecki miechowskiej

Bąk Ewelina, Bruczyńska Joanna, Lipiec Iwona

Przegląd Geologiczny

|

2021

|

Vol. 69, nr 10

687--696

EN

The paper presents the characteristics of sulphide watersin the Busko-Zdrój, Solec-Zdrój and Kazimierza Wielka area. The chemical composition was determined on the basis of results of analyses of groundwater samples from the B-4b Aleksander, B-8b Michał, B-13 Anna, B-16a Wiesława, B-17 Ignacy, Busko C-1, Las Winiarski LW-1, Winiarski Forest LW-2, Cudzynowice GT-1, Solecki Shaft and Solec 2 Karol boreholes and the Gadawa (shaft), Szczerbaków (shaft) and Piestrzec springs. The following hydrochemical facies of sulphide waters were identified: Cl-Na, Cl-SO4-Na and SO4-Ca. Hydrogeochemical modelling allowed determining the saturation state of the solution relative to the mineral phases of the reservoir rocks.

2

Symulowany efekt hydrogeochemiczny mieszania wód kopalnianych oraz powierzchniowych z rejonu Trzebini

Klojzy-Karczmarczyk B.

Przegląd Górniczy

|

2012

|

T. 68, nr 3

132--136

PL

W eksploatacji górniczej zachodzi konieczność odwadniania wyrobisk oraz zrzut wód dołowych, często do cieków powierzchniowych. Analizie poddano kierunki zmian chemizmu przykładowych wód powierzchniowych z rejonu Trzebini o zróżnicowanej mineralizacji (rzeka Chechło), w wyniku zrzutu wód dołowych kopalni rud cynku i ołowiu, przy założeniu zmiennej temperatury cieku powierzchniowego uzależnionej od pory roku. Symulację efektu mieszania roztworów wodnych prowadzono w stosunku objętościowym 1:1, z wykorzystaniem obliczeń programem PHREEQC. W analizowanym przypadku, typ hydrogeochemiczny roztworów wynikowych ulega zmianie w kierunku dominacji jonów, charakterystycznych dla wód kopalnianych o podwyższonej mineralizacji. Najbardziej istotne zmiany chemizmu wód obserwowane są w przypadku potencjalnego mieszania wód kopalnianych z wodami powierzchniowymi o niskiej mineralizacji i jednocześnie przy największej różnicy temperatur roztworów wejściowych.

EN

In mine exploitation there occurs the necessity of mine workings drainage and underground water discharge, frequently into surface flows. To analysis were subjected the directions of changes of the chemism of taken by way of example surface waters from the Trzebinia region with differentiated mineralization (Chechło river), as a result of underground water discharge from the zinc and lead ore mine, under the assumption of changeable temperature of the surface flow dependent on the season of the year. The simulation of the effect of water solution mixing was conducted in the volumetric relation 1:1, using calculations by means of the PHREEQC program. In the analyzed case, the hydrogeochemical type of result solutions is subject to change towards the domination of ions, characteristic for mine waters with increased mineralization. The most essential changes of the water chemism are observed in the case of potential mixing of underground waters with surface waters of low mineralization and simultaneously under the highest difference of temperatures of input solutions.

3

Zastosowania teorii SIT w numerycznej ocenie tendencji do wytrącania stałych faz mineralnych z roztworu geotermalnego na przykładzie danych z otworu Gostynin GT-1

Bujakowski F., Wierzbicki G.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2011

|

R. 50, nr 1-2

387-401

PL

Na podstawie analizy wody termalnej z ujęcia Gostynin GT-1 przeprowadzono analizy równowag termodynamicznych panujących w roztworze. Modelowanie przeprowadzono z wykorzystaniem dwóch baz danych: WATEQ4F opartej na teorii Debye'a-Huckela oraz bazy danych SIT, bazującej na tej samej teorii, lecz zawierającej dane empiryczne wprowadzające korektę na wysoką siłę jonową roztworu wynikającą z jego wysokiej mineralizacji. Zastosowanie korekty mineralizacji wpłynęło na wynik doświadczenia. Weryfikacja zasadności stosowania bazy SIT w stosunku do wód termalnych eksploatowanych w polskich warunkach wymaga przeprowadzenia testów laboratoryjnych. W kontekście zagrożenia otworów zjawiskiem inkrustacji obliczania równowag termodynamicznych za pomocą programów komputerowych stanowi metodę nieprecyzyjną. Wynik zależy od wielu zmiennych trudnych do określenia, a przez to obarczony może być znacznym błędem. Szybki rozwój technik komputerowych oraz rozbudowa chemicznych baz danych sprawiają jednak, iż uzyskiwane wyniki są coraz precyzyjniejsze. Biorąc pod uwagę niski koszt tworzenia modelu warto go rekomendować jako niezbędny element dokumentacji złóż wód termalnych, gdyż daje on pogląd o ogólnych trendach panujących w roztworze.

EN

Following the analysis of thermal water from the Gostynin GT-1 intake, analyses of thermodynamic balances existing in the solution were performed. Modelling which was carried out employed two data bases: WATEQ4F based on the Debye-Huckel theory and SIT, based on the same theory but containing empirical data which correct the high ionic force of the solution which results from its high mineralisation. Applying the mineralisation correction exerted influence on the results of the experiment. Laboratory tests are required to verify the relevance of using the SIT base in reference to thermal waters exploited in the Polish conditions. Considering the fact that boreholes are under threat of incrustation, the method of calculating thermodynamic balances with the use of computer software is imprecise. The results depend on many variables that are difficult to be determined which makes the result potentially considerably erroneous. However, the fast development of computer techniques and chemical data bases make the obtained results more and more precise. Taking the low cost of producing the model into account, it is worth recommending as an indispensable element of documentation of thermal water resources since it provides a view on general tendencies which exist in the solution.

4

Wybrane zagadnienia genezy wód podziemnych dopływających do kopalń Lubin oraz Polkowice-Sieroszowice w strefie kontaktów hydraulicznych utworów cechsztynu i oligocenu

Kiełczawa B., Owczarek A., Kalisz M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2011

|

nr 445 Hydrogeologia z. 12/1

291--299

PL

Głównym zagadnieniem prezentowanej pracy było określenie zróżnicowania chemizmu wód w kopalniach Lubin oraz Polkowice-Sieroszowice w strefie kontaktów hydraulicznych triasowo-permskiego kompleksu wodonośnego z kenozoicznym. Strefy takich kontaktów występują głównie w południowym rejonie wspomnianych kopalń. Badania przeprowadzono na podstawie 458 wyników analiz składu chemicznego wód. Opierając się na wybranych, najczęściej stosowanych wskaźnikach hydrochemicznych, podjęto próbę określenia genezy głównych składników jonowych. Wykorzystano także wyniki analiz stopnia nasycenia (wskaźnik SI) badanych wód względem minerałów budujących kompleks skalny obszaru badań.

EN

The key issue of the work was to define water chemistry variations in the Lubin and Polkowice-Sieroszowice mines, in the area of hydraulic connections between the Triassic-Permian and Cenozoic water-bearing complexes. Such connections occur chiefly in the southern part of these mines. The research was based on 458 results of chemical composition analyses of these waters. Based on selected, most commonly used hydrochemical indices, an attempt was taken to determine the origin of main ion components. The author also used the results of analyses concerning the degree of saturation index (SI) of the studied waters with minerals composing the rock complex.

5

Modelowanie równowagi termodynamicznych wód z horyzontu dolnojurajskiego ujętych w odwiercie geotermalnym Gostynin GT-1

Bujakowski F.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2010

|

Vol. 19, No. 3

63--74

PL

Przy użyciu aplikacji PHREEQCI połączonej z bazą danych wateq4f.dat przeprowadzono modelowanie specjacyjne dla próby wody pobranej w trakcie prac dokumentacyjnych nad odwiertem geotermalnym Gostynin GT-1. Z otrzymanych modeli wynika iż w warunkach fiz-chem jakie występować będą w trakcie pracy instalacji roztwór, z termodynamicznego punktu widzenia destabilizuje się. Pojawiają się tendencje do rozpuszczania bądź wytrącania poszczególnych zobrazowanych na rycinach minerałów. Na uwagę zasługuję tlen, jego zawartość w wodzie może mieć znaczący wpływ na stabilność termodynamiczną roztworu.

EN

By using komputer application PHREEQCI connected to wateq4f.dat database conducted numerical spetiation modelling for sample of water picked up during documentary work on Gostynin GT-1 borehole. From models raised, that in fiz-chem conditions occure in instalation in Gostynin during it works thermal sollution destablizated from thermodinamical poin of view. Tendency to precipitate or dessolve particular minerals illustrated on the drawing, appear that oxygen is noteworty, it content in water can impact thermodynamical stabilization of solution.

6

Charakterystyka hydrogeochemiczna wód leczniczych Rabki-Zdroju

Wiktorowicz B., Karwacka K.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2009

|

nr 436, z. 9/2

529-534

PL

Wody lecznicze Rabki-Zdroju są znane i cenione już od dawna. Są to wody mineralne, głównie typu chlorkowo-sodowego, jodkowe oraz zawierające brom. Geneza wód chlorkowych występujących w obrębie utworów fliszu Karpat jest skomplikowana i ciągle dyskusyjna. Niniejszy artykuł przedstawia wstępne wyniki obliczeń równowagi hydrogeochemicznej wód leczniczych Rabki-Zdroju. Do realizacji pracy wykorzystano modelowanie hydrogeochemiczne, które przeprowadzono przy użyciu programu komputerowy WATEQ4F. Stwierdzono, że minerałami decydującymi o równowadze hydrogeochemicznej wód leczniczych Rabki-Zdroju są chalcedon, grupa skaleni i illit.

EN

In Rabka Spa, within the Magura nappe, occurrences of springs with therapeutic waters have been known from historical records. All drillings recorded Cl-Na type waters with iodine and bromine. The origin of chloride waters in the Polish Flysch Carpathians is complicated and discussed. This paper contains the preliminary results of research on hydrogeochemical equilibrium in therapeutic waters in Rabka Spa. The modelling study was carried out with the use of WATEQ4F software. Minerals regulating the hydrogeochemical equilibrium in therapeutic waters in Rabka Spa are principally chalcedony, feldspar group and illite.

7

Analiza czynników formujących skład chemiczny wód podziemnych na stacjach badawczych w Warszawie i Radostowie

Porowska D., Małecki J. J.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2009

|

nr 436, z. 9/2

379-386

PL

Badania były prowadzone w stacji zlokalizowanej w Warszawie (centralna część Polski) i Radostowie (północna część Polski). Wody podziemne z warstw czwartorzędowych, oligoceńskich i mioceńskich, ujmowane za pomocą piezometrów lub studni wierconych, analizowano w okresie od 1991 do 2007 r. W Warszawie skład chemiczny wód podziemnych wykazywał pionową zmienność. Wody najpłytszej strefy charakteryzowały się typem hydrochemicznym HCO3-C1-(SO4)-Ca-(Na), natomiast strefy najgłębszej - HCO3-Cl-Na-Ca. W Radostowie wody wykazywały mniejszą zmienność w profilu pionowym i głównie charakteryzowały się typem HCO3-Ca-(Mg). Czynnikami wpływającymi na zróżnicowanie składu chemicznego wód podziemnych obu stacji są inne procesy hydrogeochemiczne, wynikające z odmiennych warunków zasilania i drenażu.

EN

The research was conducted at the research station in Warsaw (central Poland) and Radostowo (northern Poland). Groundwater of Quaternary, Miocene and Oligocene aquifers, collected from piezometers and wells, was examined during a 17-years period of 1991-2007. In Warsaw, the chemical composition of groundwater changes with depth. The shallowest water samples are of HCO3-C1-(SO4)-Ca-(Na) types, whereas the deepest ones are represented by HCO3-Cl-Na-Ca types. In Radostowo, the vertical distribution of hydrogeochemical type of groundwater was constant: HCO3-Ca-(Mg). The difference in groundwater recharge within the Major Groundwater Basin and the diversification of hydrogeochemical processes are the major factors controlling the chemical composition of water.

8

Rola strefy aeracji w kształtowaniu składu chemicznego płytkich wód podziemnych wybranych środowisk hydrogeochemicznych

Małecki J. J.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

1998

|

nr 381

1-219

PL

Najintensywniejsze współdziałanie między wodami opadowymi, powierzchniowymi i podziemnymi zachodzi w obrębie strefy aeracji. Jest to strefa największej aktywności procesów fizykochemicznych zachodzących między roztworem a środowiskiem skalnym. Głównym obiektem badań były wody opadowe, przesiąkowe i gruntowe oraz ich środowisko geologiczne (gleby i skały). Do badań eksperymentalnych wytypowano trzy obszary o odmiennych warunkach przyrodniczych, w których procesy zachodzące w strefie aeracji przebiegają w sposób naturalny, nie modyfikowany bezpośrednią ingerencją człowieka. Stacja Białystok reprezentowała Wysoczyznę Białostocką, stacja Kampinos - Kotlinę Warszawską, a stacja Hala Gąsienicowa - Tatry. W pracy omówiono teoretyczne podstawy i wybór metod badawczych oraz uzyskane wyniki badań dotyczące infiltracji, parowania, sposobu gromadzenia wód przesiąkowych, fizykochemicznych właściwości gleb i skał, modeli stanu równowagi chemicznej wód podziemnych, parametrów fizykochemicznych wód opadowych, przesiąkowych i gruntowych oraz wyniki laboratoryjnych badań eksperymentalnych. Określenie roli strefy aeracji w kształtowaniu składu chemicznego płytkich wód podziemnych wybranych środowisk hydrogeochemicznych, wymagało przeprowadzenia interdyscyplinarnych badań obejmujących wszystkie elementy środowiska charakteryzujące wytypowane do badań stacje doświadczalne. Obliczono czas przesączania się wód infiltracyjnych przez strefę aeracji, stwierdzono, że w kształtowaniu chemizmu wód opadowych podstawowe znaczenie ma udział źródeł kontynentalnych, wykazano wpływ parowania terenowego na stopień naturalnego zagęszczenia infiltrujących wód opadowych. Obliczono wskaźniki nasycenia wód (SI) względem podstawowych składników gleb i skał. Stwierdzono, że na terenie stacji Białystok istnieją sprzyjające warunki do przebiegu procesów jonowymiennych i intensywnego ługowania szkieletu gruntowego, czego konsekwencją jest radykalna modyfikacja chemizmu wód przesiąkowych w stosunku do opadów. W konsekwencji wody gruntowe dziedziczą hydrochemiczny charakter zmodyfikowanych wód infiltracyjnych. W Kampinosie jednolite wykształcenie utworów strefy aeracji i saturacji, nie poddających się ługowaniu, sprawia że wody gruntowe mają skład chemiczny w znacznym stopniu zależny od wód opadowych. Na Hali Gąsienicowej kwaśne środowisko i duży udział substancji organicznych prowadzi do radykalnej modyfikacji chemizmu wód przesiąkowych, w których następuje wielokrotny wzrost stężeń metali. Nie przenosi się to na chemizm wód gruntowych, które w znacznym stopniu dziedziczą charakter wód opadowych. Uzyskane wyniki badań mogą być translokowane na obszary o podobnych cechach środowiskowych.

EN

The zone of aeration is characterized by very intensive interaction between rainwater, surface water and ground water. The most intensive physico-chemical activity processes occurs between aqueous solution and rock environment. This study focused on interaction between rainwater, seepage water and soil water, and their geologic environment (soils and rocks). Three areas located in different natural environments were selected for experimental study. In all areas natural processes occurring in the zone of aeration were not modified by direct human activity. An experimental station in Białystok represents the Białystok Upland, a station at Kampinos - the Warsaw Basin, and a station at the Hala Gąsienicowa-the Tatra Mts. This work contains a discussion of theoretical background, research methods selected and results obtained which all refer to field and laboratory study of infiltration, evaporation, flow of seepage water, physico-chemical properties of soils and rocks, equilibrium models of reaction for ground water, physical and chemical properties of rainwater, surface water, and ground water. A goal aimed at defining the role of the zone of aeration in forming chemical composition of shallow ground water in the studied hydrogeochemical environments required an interdisciplinary approach which would characterize various environmental aspects of the experimental study areas. In this work, the calculation is presented of contact time of seepage water through the zone of aeration. Also, a conclusion is drawn that the share of continental sources is of essential importance in forming the chemical composition of rainwater. The results demonstrated clearly effects of evapotranspiration from soil surfaces on increased concentrations of all dissolved in water constituents. Saturation indexes calculated with respect to major mineral, were used to characterize changes in chemical composition of the infiltrating water. Ion-exchange and intensive leaching of soil skeleton were the most dominant processes which modified significantly chemical composition of seepage water in relation to rainfall at the Białystok station. Subsequently, soil water inherit hydrochemical character from modified seepage water. At the Kampinos station, geological material in the zone of aeration and the zone of saturation is homogeneous and unaffected by leaching; thus chemistry of soil water is significantly more dependent on chemical composition of rainwater. At the Hala Gąsienicowa station, acid environment and high content of organic matter radically modified chemical composition of seepage water, and increased concentration of metals several times. Soil water remained relatively unaffected by these processes and retained, to considerable extent, chemical characteristics of rainwater. The results obtained from the study may be applied to other areas of similar environmental characteristics.