Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Thermal Impact on Heavy Metal Bioavailability in Burnt Rocks of Waste Heap of Chervonohradska Coal-preparation Plant (Lviv Region, Ukraine)

Kochmar Iryna, Karabyn Vasyl, Stepova Kateryna, Stadnik Vitalii, Sozanskyi Martyn

Geomatics and Environmental Engineering

|

2024

|

Vol. 18, no. 1

117--133

EN

For effective waste management of mining industries is important to investigate their physical and mineralogical changes. For this purpose, X-raydiffraction (XRD), thermogravimetry (TG), derivative thermogravimetry (DTG), and differential thermal analysis (DTA) methods were used. Changes in the contents of mobile forms of heavy metals in rocks were investigated using an acetate-ammonium buffer solution with a pH of 4.8 after burning rocks at a temperature of 800–850°C. The obtained data indicated the significant role of the mineral composition in the thermal behavior of the rock samples and the subsequent influence of the thermal processes on the changes in the bioavailability of heavy metals.

2

Research of Building the Reasonable Mixing Ratio between Waste Rock and Fly Ash as Backfill Material in Mongduong-Cocsau Area, Quang Ninh, Vietnam

Nguyen Phi Hung, Nguyen Cao Khai, Nguyen Thi Kim Thanh

Inżynieria Mineralna

|

2023

|

no. 2, vol. 1

257--265

EN

The coal mining industry in Quang Ninh province is primarily focused on serving thermal power plants which has resulted in a substantial amount of waste rock and ash. This way has not only narrowed the used land but also had a negative impact on the environment. However, the economic development plan for the province until 2030 emphasizes the development of a greener economy. Therefore, balancing between economic growth and environmental protection is one of the significant challenges of this province. To solve the problem of waste rock and ash dumps, some methods have been proposed. It tends to use waste materials for backfilling the underground mines, this can help to minimize the bad impact on the environment. Additionally, Another solution is to handle the waste in abandoned mining areas, or use them as construction materials. These ways are expected to partially reduce the bad effects of waste rock and ash dumps on the environment. In the world, there are many studies on filling using waste rock and fly ash, but in Vietnam this issue is quite new. In order to turn waste rock and fly ash into filling materials, the article researches on a laboratory scale, the ability of transportation in hydraulic pipelines, level of the water separation and shrinkage of mixtures of rock and fly ash in the Mong Duong – Coc Sau area with the different proportions. The results of the experiments show that the area has appropriate mixing ratio as 70–73% of waste rock and 30–27% of fly ash, this ratio satisfies the transportation conditions in the pipeline and the shrinkage rate of 8, 8–12.3%. The indicators in experiments show that it is able to take waste rock into mined underground area to fill, which prevents displacement of strata from mining, protects the underground water flow, and also reduces negative impact of waste rock on environment.

3

Water Extracts from Waste Rocks of the Coal Industry of Chernvonograd Mining Area (Ukraine) – Problems of Environmental Safety and Civil Protection

Kochmar Iryna, Karabyn Vasyl

Ecological Engineering & Environmental Technology

|

2023

|

Vol. 24, iss. 1

247--255

EN

The article presents the results of the research on mining production waste in the Chervonohrad Mining Area. For the first time the water extracts from certain types of waste rock, namely: burned and unburned argillite, siltstone, siliceous siltstone, coal, and sandstone were investigated. The studies covered the main chemical composition, as well as the pH and concentration of the main components of the aqueous extracts. Based on the obtained results, the properties of the investigated mining wastes were characterized, taking into account the impact on the environment. According to the obtained results, it can be stated that there is high content of Mg2+, SO42-, HCO3- in argillite and sandstone within the tericon of the central coal enrichment plant “Chervonohradska” and burnt argillite from the tericon of the Vizeyska mine.

4

Odpady wydobywcze w gospodarce obiegu zamkniętego

Kotarska Izabela, Mizera Barbara

Przegląd Górniczy

|

2019

|

T. 75, nr 2

67--71

PL

Artykuł jest analizą możliwości wdrożenia idei gospodarki obiegu zamkniętego w obszarze wydobycia rud miedzi, a dokładniej - w obszarze postępowania z największymi ilościowo masami materiałów powstających w rezultacie prowadzenia eksploatacji złóż rud miedzi przez KGHM Polska Miedź SA. Przedstawiono w nim założenia i cele gospodarki o obiegu zamkniętym a następnie specyfikę materiałów towarzyszących procesowi wydobycia i wzbogacania rud miedzi, tj: skały płonnej i odpadów ze wzbogacania rud miedzi, wynikającą przede wszystkim z charakteru procesów, w których one powstają oraz wytwarzanych ich ilości. Omówiono własności tych materiałów oraz przedstawiono wdrożone sposoby postępowania z nimi, a także perspektywiczne technologie ich zagospodarowania, opracowane w ramach prac naukowo - badawczych. Z podanych przykładów wynika, że wdrożone metody zagospodarowania skały płonnej mogą być ilustracją i wzorem funkcjonowania gospodarki obiegu zamkniętego (czy też, innymi słowy, w tym przypadku gospodarki bezodpadowej). Natomiast, jeśli chodzi o odpady przeróbcze, podkreślono fakt, iż od dziesięcioleci prowadzone są prace badawcze mające na celu poszukiwanie możliwości odzysku jak największej ilości tych odpadów. Tym niemniej - nawet przy hipotetycznym założeniu przezwyciężenia trudności technicznych związanych z niektórymi metodami odzysku, a także pominięciu wyników ekonomicznych, nie zawsze stanowiących przesłankę prowadzenia procesów odzysku - ilość powstających odpadów przeróbczych nie daje możliwości ich wykorzystania w stopniu mogącym wypełnić założenia gospodarki o obiegu zamkniętym. Rozważania te prowadzą do wniosku, że obecnie jedynym realnie możliwym sposobem ich zagospodarowania jest ich bezpieczne dla środowiska składowanie, które to zadanie, przy skali przedsięwzięcia, jest wyzwaniem równie ambitnym.

EN

This paper is an analysis of the possibility of the application of the idea of the circular economy in the area of mining waste management. It describes the specificity of the material generated during the mining and the enrichment of copper ore, i.e. waste rock (gangue), tailings. That specificity results first of all from the character of the processes where the waste are generated and the amount of them. The waste properties, the implemented methods of handling it as well as the prospective technologies of recovery developed in the range of research works have been presented. The presented examples show that the implemented methods of waste rock recovery can be an illustration and a model of the functioning of the circular economy (or in other words for this case wasteless economy). However, as it comes to the flotation tailings the fact has been emphasised that the research studies are being carried out for decades aimed to search a possibility to recover as much waste as possible. However, the amount of generated waste does not give any possibility to use it to the extent that could fulfil the assumptions of the circular economy. Those deliberations lead to the conclusion that at present in reality the only method of that waste management is to deposit it in an environmentally safe way.

5

The preliminary research of the physico-mechanical properties of aggregates based on the colliery shale, supplemented by fly ash

Blajer Mateusz, Stopkowicz Agnieszka, Adamczyk Justyna, Cała Marek

Archives of Mining Sciences

|

2019

|

Vol. 64, no. 1

21--34

EN

The currently applicable legal provisions and also the economic concepts emphasize the importance of circular economy. In this aspect, it is very important to reduce the waste production respectively planning and running a business. Technical research is the key to finding a new applications for waste, in particular disposed on landfilling. Mining and energy industries belong to the biggest producers of waste in Poland. The total share of these two branches in waste production is up to 70% (mining and quarrying 53%; electricity, gas, steam and air conditioning supplay 17%). In environment, economy and social aspect, it is very important to develop this waste. The paper presents research on the physico-mechanical properties of the aggregates based on colliery shale supplemented by fly ash (20% - 40% supplement of fly ash). The following tests should be mentioned among performed: particle size distribution, the sand equivalent test, freeze resistance and direct shear tests. Also the chemical properties found in the literature was invoked. The research shows good physico-mechanical properties of the mixes, such as cohesion (44.62 kPa - 68.57 kPa) or internal firiction angle (34.74° - 40.52°). Though low resistance to weathering and a large susceptibility to frost heave (the mass loss after the freezing cycles is 76%) may limit its applicatin in road engineering. The sand equivalent tests were made only for aggregates. Tested materials shows usefulness for earthen structures. However, the research should be supplemented by chemical tests and also observations of the material properties changes as the effect of time. The research on the leachability of chemical pollutants, which will determine the acceptable share of ash in the mix, could be especially significant. The fact that fly ash contains a lot of sulphates and chlorides, which leach into the environment may pose a threat to living organisms.

PL

Aktualne przepisy prawa oraz koncepcje gospodarcze obowiązujące w Polsce kładą duży nacisk na gospodarkę o obiegu zamkniętym. W tym aspekcie bardzo ważne staje się ograniczanie liczby odpadów odpowiednio planując oraz prowadząc działalność gospodarczą. Dlatego, poprzez badania poszukuje się rozwiązań, które pozwoliłyby na znalezienie nowych zastosowań dla odpadów, w szczególności unieszkodliwianych poprzez składowanie. Energetyka i górnictwo to dwie gałęzie przemysłu, których udział w produkcji odpadów jest największy. W Polsce oba sektory wytwarzają łącznie około 70% odpadów (górnictwo 53%; energetyka 17%). Zagospodarowanie tych odpadów jest bardzo ważne w aspekcie środowiskowym, ekonomicznym jak i społecznym.W artykule przedstawiono badania właściwości fizyko-mechanicznych dla mieszanek kruszywowo-popiołowych bazujących na łupku przywęglowym oraz popiele lotnym (20%-40% dodatku popiołu lotnego). Pośród przeprowadzonych badań należy wymienić: badanie wskaźnika piaskowego, badanie składu ziarnowego, badania mrozoodporności czy test bezpośredniego ścinania. Przywołano także właściwości chemiczne popiołów lotnych, które znaleziono w literaturze. Przeprowadzone badania wskazują na dobre właściwości fizyko-mechaniczne mieszanek kruszywowo-popiołowych takie jak kąt tarcia wewnętrznego (34.74°-40.52°) i spójność (44.62 kPa-68.57 kPa). Jednak niska mrozoodporność łupku przywęglowego (utrata masy po cyklach mrożenia wynosi 76%) wprowadza pewne ograniczenia co do możliwości zastosowania niniejszego materiału, w szczególności np. w drogownictwie. Badania wskaźnika piaskowego wykonano jedynie dla kruszyw, nie uwzględniając mieszanek. Badany materiał wykazuje potencjał do zastosowania przy wznoszeniu budowli ziemnych. Należy jednak przedstawione badania uzupełnić o badania chemiczne, a także uwzględnić w nich zmianę właściwości materiału pod wpływem czasu. Szczególnie ważne mogą okazać się badania wymywalności zanieczyszczeń chemicznych, które określą dopuszczalny udział popiołu w mieszance. Jest to związane z tym, że popioły lotne zawierają dużo siarczanów i chlorków, które wymywane do środowiska mogą stanowić zagrożenie dla organizmów żywych.

6

Ocena wpływu miąższości, gęstości przestrzennej oraz przerostów w pokładzie węgla na wartość górniczych projektów inwestycyjnych w metodzie symulacyjnej

Kopacz M.

Przegląd Górniczy

|

2016

|

T. 72, nr 5

63--78

PL

W pracy podjęto próbę oceny wpływu miąższości, gęstości przestrzennej, przerostów w pokładzie oraz pośrednio − kosztów skały płonnej na wartość zasobów złóż węgla kamiennego. Proces oceny wpływu został przeprowadzony na bazie danych pozyskanych z geologicznego modelu złoża dla pokładu 391 w obszarze „Puchaczów V” i „K3”. Wygenerowane z modelu geologicznego zbiory danych traktowano jako przedstawiające pewien stan wiedzy i będące jedynie interpretacją zawartej tam informacji geologicznej. W celach badawczych skonstruowano dedykowany model symulacyjny, natomiast kryterium wartości stanowiła wartość zaktualizowana netto (NPV). Konstrukcję rachunku przepływów pieniężnych wzorowano na podejściu FCFF (free cash flow to firm). W publikacji przypisano istotne znaczenie opisowi założeń teoretycznych opracowanej metody symulacyjnej pozwalającej na oszacowanie wskaźników uzysku, bazujących na pierwotnych parametrach geologicznych pokładu węgla. Przy pomocy wskaźników uzysku korygowano poziom bazowych kosztów wydobycia węgla, biorąc pod uwagę zmienną ilość urabianej skały płonnej. W rezultacie przeprowadzonych badań oceniono indywidualny wpływ: miąższości, gęstości przestrzennej, przerostów w pokładzie 391 oraz całkowitych skorygowanych kosztów operacyjnych wydobycia na wynikową NPV. Uzyskano różne poziomy wpływu analizowanych zmiennych na rozstęp w rozkładzie wartości zaktualizowanej netto przy wykorzystaniu, tak rozkładów empirycznych, jak i teoretycznych. Na bazie rozkładów empirycznych wykazano dominujący wpływ miąższości pokładu węgla, następnie kosztów operacyjnych. Względny wpływ miąższości na rozstęp w rozkładzie wynikowej NPV wyniósł 75% (na bazie rozkładów empirycznych) i 48% przy wykorzystaniu rozkładów teoretycznych. Na drugim miejscu w kategorii wpływu znalazły się koszty operacyjne związane ze skałą płonną (wpływ rzędu 24%; 47%). Wpływ gęstości przestrzennej na oszacowanie wielkości zasobów operatywnych węgla w pokładzie 391 wyniósł blisko 15%. Badania ujawniły, że wpływ przerostów jest pomijalny. Należy nadmienić, iż otrzymane rezultaty badań są miarodajne wyłącznie dla pokładu 391; ich uogólnienie wymaga jednak poszerzenia studium przypadków. Mimo, iż przy pomocy rozkładów teoretycznych, jak i empirycznych uzyskano zbliżone oszacowania wartości NPV, to jednak rozkłady empiryczne cechuje wyższa wiarygodność prognostyczna. Problem nieliniowości zmiennych i współczynników korelacji parametrów geologicznych w modelu rozwiązano przy wykorzystaniu teorii kopuł.

EN

The study attempts to evaluate the influence of the thickness, spatial density, partings of coal seam and, indirectly, the costs of waste rock on the value of reserves of coal deposits. The process of impact assessment has been carried out on the basis of data obtained from the geological model of the deposit for the seam no. 391 in the “Puchaczów V” and “K3” area. Geological model data was treated as a present state of knowledge and only an interpretation of geological information contained there. For the research purpose a dedicated simulation model was developed, while the value criterion was the net present value (NPV). The construction of the cash flow statement was modeled using the FCFF (free cash flow to firm) approach. The publication covers also a detailed theoretical elaboration of the simulation procedure which allows for the estimation of the coal yield, based on the original geological parameters of the seam no. 391. This allowed to scale the underlying base operating costs of coal mining, taking into account the variable amount of mined waste rock. As a result, the study also evaluated the individual influence of thickness, spatial density and partings in the seam no. 391, as well as the total adjusted operating costs of mining on the resulting NPV. Different levels of impact of the analysed variables on the spread of the net present value using both theoretical and empirical distributions were achieved. On the basis of empirical distributions, dominant influence of coal thickness, followed by operating costs was determined. The relative influence of thickness on the gap in the distribution of the resulting NPV was 75% (based on empirical distributions) and 48% with the use of theoretical distributions. The second place in the category of impact of the operational costs was associated with waste rock (the impact of appropriately 24% and 47%). The influence of the spatial density on the estimation of the amount of operational reserves of coal in the seam no. 391 was close to 15%. The impact of partings is negligible. It should be noted that the obtained results of the study are meaningful only to the seam no. 391; their generalization, however, requires expansion of case studies. The analysis confirms that the proper selection of statistical distributions is crucial. Although similar NPV values were obtained with the help of both empirical and theoretical distributions, empirical distributions are characterized by higher prognostic reliability. The problem of non-linearity of variables and coefficients of correlation of geological parameters in the model was solved by use of the copulas theory.

7

Koncepcja lokowania skały płonnej w wyrobiskach chodnikowych w świetle jej ekonomicznej oceny

Halbina A., Kopacz M., Kijanka D., Kuchta D.

Inżynieria Górnicza

|

2016

|

nr 4

30--35

PL

W artykule przedstawiono problem gospodarki skałą płonną w podziemnych kopalniach węgla kamiennego oraz przeanalizowano warunki ekonomicznego uzasadnienia dla lokowania skały płonnej w wyrobiskach chodnikowych podziemnych zakładów górniczych. Artykuł opiera się na wynikach modelu oceny takiego przedsięwzięcia przygotowanego w oparciu o hipotetyczne założenia.

8

Ocena kosztów gospodarki skałą płonną w funkcji zmiennego poziomu współczynnika uzysku węgla netto na przykładzie kopalni węgla kamiennego

Kopacz M.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2015

|

T. 31, z. 3

121--144

PL

Istotnym aspektem prawidłowo prowadzonego procesu zarządzania w kopalniach jest ocena potencjału złoża, jego optymalnego udostępnienia, zagospodarowania i eksploatacji. W ten zakres zagadnień włączają się niewątpliwie właściwie rozumiane aspekty kosztów urabiania skały płonnej, która towarzyszy procesowi wydobycia kopalin użytecznych. Analizując dane dotyczące gospodarki skałą płonną w górnictwie węgla kamiennego w Polsce można zauważyć, że od roku 2010 ponad 30,0% całości wydobycia stanowią odpady wydobywcze. Na tle statystyki wydobycia węgla od roku 2003 ujawnia się ponadto rosnący trend w tym zakresie. W artykule postawiono tezę, iż urabianie i wydobywanie skały płonnej istotnie i negatywnie wpływa na efektywność prowadzonego wydobycia oraz łączny poziom kosztów w kopalniach węgla kamiennego. Artykuł stanowi próbę weryfikacji i kwantyfikacji realnych kosztów skały płonnej w przygotowanym na potrzeby symulacji modelu ekonomiczno-finansowym przykładowej kopalni węgla kamiennego w całym cyklu życia omawianego projektu. [...]

EN

An important aspect of an ongoing management process in the mines is to assess the potential of the deposit, its optimal development and its exploitation. This range of issues will undoubtedly cover properly the understood “problem” of waste rock management costs, which accompanies the process of mineral resources exploitation. When analysing the data of waste rock management in the Polish coal mining industry, it can be noted that since 2010 more than 30.0% of total production is represented by extractive waste. Since 2003 an upward trend has also been observed against the coal mining statistics. The thesis of the article reveals an opinion that the effectiveness of the coal mining process is significantly and negatively influenced by the waste rock amount and related costs. The article attempts to verify and quantify the impact of waste rock on economic effectiveness and operating costs of an exemplary coal mine throughout its life cycle. [...]

9

Odpady wydobywcze z górnictwa miedzi w Polsce - bilans, stan zagospodarowania i aspekty środowiskowe

Kotarska I.

Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud

|

2012

|

nr 4

45-63

PL

W artykule przedstawiono bilans odpadów wydobywczych pochodzących z eksploatacji rud miedzi w Polsce, ich charakterystykę oraz aspekty środowiskowe wynikające z aktualnego stanu zagospodarowania tych odpadów. Z analizy wynika, iż aktualnie wytwarzanymi odpadami są skała płonna (w ilości około 4 mln Mg/rok) oraz odpady z flotacji rud miedzi w ilości do 28 mln Mg/rok. Na nieczynnych OUOW zdeponowanych jest ponad 174 min Mg odpadów wydobywczych.

EN

In the paper the balance of waste from extraction of copper ore in Poland, their characteristics and environmental aspects caused by current management status of the waste has been presented. From the analysis comes, that currently generated wastes are waste rock in the amount of 4 min Mg/year and flotation tailings - up to 28 mln Mg/year. On old deposition facilities over 174 mln Mg of waste is deposited.

10

Wpływ rekultywacji za pomocą odpadów górniczych na jakość wód w rejonie Karwiny w Republice Czeskiej

Pertile E., Fecko P., Nezvalova L., Guziurek M., Wolfova R., Tora M.

Inżynieria Mineralna

|

2010

|

R. 11, nr 1-2

33-39

PL

W referacie przedstawiono wpływ rekultywacji terenu za pomocą odpadów górniczych na obniżanie warstwy wodonośnej w regionie Karvina. Ocena została przeprowadzona dla 16 punktów, gdzie odpady zostały wykorzystane do poprawy systemu obwałowań. Dla oceny wpływu odpadów na właściwości chemiczne wody w warstwie wodonośnej określono wartości geochemiczne tła. Dla porównania wpływu opadów na jakość wody określono zmiany parametrów hydrochemicznych w punktach gdzie nie stosowano odpadów do nadbudowy obwałowań, gdzie odpady były stosowane częściowo (maksymalnie 1/2 obwodu osadnika) oraz gdy obwałowanie było zbudowane wyłącznie z odpadów.

EN

The evaluation of the impact of waste rock application in hydric reclamation of natural water-bearing subsidence troughs in the Karvina Region was carried out in sixteen localities where waste rock had been used in the past for the purposes of bank system improvement. Within the evaluation of waste rock impact on the chemical character of water in the subsidence troughs the values of geochemical background were identified. In order to compare the impact of waste rock on the quality of water, changes in the hydrochemical parameters were monitored in the localities without waste rock banking, with partial (maximum 1/2 circumference) and complete waste rock banking.

11

Wpływ konsolidacji dynamicznej podłoża na deformacje sąsiadującego terenu

Łupieżowiec M., Sękowski J.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2009

|

R. 33, z. 1

389-398

PL

W pracy przedstawiono możliwości zagospodarowania terenów będących nasypami utworzonymi ze skały płonnej. Jedną z najefektywniejszych metod wzmacniania takiego podłoża, które może charakteryzować się niejednorodnością oraz małym zagęszczeniem, jest konsolidacja dynamiczna Menarda. Oprócz zagęszczenia warstw gruntowych, wzmocnienie to powoduje propagację szkodliwych drgań oraz deformacje sąsiadującego podłoża. Na przykładzie budowy osiedla mieszkaniowego "Dębowe Tarasy" w Katowicach, przedstawiono parametry technologiczne konsolidacji dynamicznej oraz wyniki osiadań sąsiadującego terenu i znajdujących się na nim budynków.

EN

In paper possibilities of mining lands development in Upper Silesia are presented. Subsoil of described lands is an embankment compound with waste rock. One of the most efficient methods of the subsoil strengthening is dynamic Menard's consolidation, which is suitable especially for non-homogeneous and loose soils. Besides compaction of soil layers, this strengthening causes the harmful waves propagation and the deformation of the surrounding lands. As an example it presented the construction of the housing estate "Oak Terraces" in Katowice. It presented technological parameters of used dynamic consolidation and measurement results of settlements of the surrounding ground and buildings existing on them.

12

Nowe sposoby zabezpieczenia zabytkowego wyrobisk w KS "Wieliczka" w aspekcie występującego zagrożenia zawałowego wywołanego wietrzeniem skał płonnych

Dębkowski R., Lasoń A.

WUG : bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie

|

2007

|

nr 4

12-13

PL

W artykule przedstawiono nowy sposób zabezpieczania odsłonięć skał płonnych w warunkach KS "Wieliczka" wykorzystaniem powłok membranowych oraz przykłady wykorzystania tej technologii.

EN

The paper presents a new method of exposed waste rock protection in "Wieliczka" Salt Mine using the membrane coating as well as examples of applying this technology.

13

Sprawdzalność sporządzanych prognoz urobku węglowego o różnym udziale skały płonnej

Miodoński G.

Zeszyty Naukowe. Górnictwo / Politechnika Śląska

|

2006

|

z. 273

59-69

PL

W pracy przedstawiono prognozę wartości wybranych parametrów jakościowych urobku węglowego oraz ich zmienność w zależności od udziału skały płonnej. Określono błąd prognozowania jakości urobku węglowego uzyskiwanego na etapie eksploatacji ścianowej.

EN

The paper examines prognosis value selected quality parameters of coal winning extracted as well as them changeability in dependence from their soiling. Qualified mistake prognose of quality the coal winning extracted polluttion on stage exploitation.

14

Ocena technologii likwidacji zagrożenia pożarowego w zwałowisku odpadów górniczych

Gumińska J.

Inżynieria i Ochrona Środowiska

|

2005

|

T. 8, nr 1

45-54

PL

Procesowi eksploatacji węgla kamiennego towarzyszy konieczność zagospodarowania ogromnych ilości odpadów pogórniczych, średnio w ilości 0,4+0,5 t na 1 t wydobytego węgla. Pomimo wielu działań zmierzających do wykorzystania jak największych ilości tych odpadów (składowanie pod ziemią, wykorzystanie do produkcji materiałów budowlanych, w robotach inżynieryjnych, do niwelacji i rekultywacji terenów zdegradowanych) znaczne ich ilości są nadal umieszczane na zwałowiskach. Ze względu na to, iż odpady pogórnicze zawierają nawet do 30% substancji węglowej możliwy jest rozwój zjawisk pożarowych w miejscu składowania tego materiału. Dlatego też budowanie obiektów z wykorzystaniem skały płonnej powinno być prowadzone zgodnie z technologią, która zabezpieczy obiekt przed rozwojem zjawisk termicznych. Powszechnie stosowana technologia opiera się na prawidłowym zagęszczeniu i uszczelnieniu materiału odpadowego w celu eliminacji dopływu tlenu. Niestety w przypadku wielu "starych" zwałowisk zapominano o profilaktyce przeciwpożarowej. Technologia lokowania, polegająca na usypywaniu zwałowisk odpadów powęglowych, umożliwiała rozwój zjawisk pożarowych. W niniejszym artykule zaprezentowano stosowane technologie likwidacji zjawisk pożarowych oraz dokonano oceny ich skuteczności dla wybranego aktywnego termicznie obiektu.

EN

During hard coal exploitation an enormous quantity of waste rock is transported to the surface and located there. Taking into consideration the fact that the waste rock contains even several per cent of combustible substances it is a big risk of spontaneous fire inside objccts where wastc rock is stored. Technologies which are nowadays used during waste rock dumping in the majority of cases prevent the object from fire hazards. However, the problem of spontaneous fire was neglected in the past. Waste rock was poured on the ground without any proper technologies. As a result, atmospheric air penetration into the object was easy, especially during blasts of wind. It was the reason of development of thermal activity phenomena in many waste rock dumps. All three conditions which are essential for thermal activity development were met i.e. easy air access inside the object, proper amount of combustible substances susceptible to atmospheric oxidation and proper accumulation conditions inside the objecL That is why a lot of "old" waste rock objects run into the problem of fire-fighting. It is not an easy task. Continuous reactivation of thermal activities in objects consisted of waste rock confirms the importance of the problem. Technologies of fire extinguishing rely on limiting of oxygen inflow into thermally active objecL To reach this target the object is sealed for example with the use of fine-grained inertial materials. Sealing may also be carried out by sink hole injection when sealing emulsion (on the base of fly-ash) are fed under pressure inside the object. To limit air inflow the most thermally active parts of objects may be isolated by absorption trenches filled by water-ash pulp. Methods based on consolidation of waste rock by vibration rolls may also be applied. It is quite common that combination of several the above-mentioned methods are used i.e. sealing (mixing waste rock with fine-grained material and consolidation of waste rock (for coarse-grained material). tn the last years a new technology of spontaneous fire extinguishing was implemented. It is based on making a lagging bank around a waste rock dump. In this method waste rock is poured and consolidated layer by layer starting from the bottom to the top of the dump. Fire extinguishing and new technologies of fire prevention carries large costs without any certainty to solve the problem effectively. In such situations it is crucial to minimize negative effects so that to prevent dumps from violent burning. In this paper effectiveness of the technologies applied to fire extinguishing of the thermally active waste rock dump was estimated. It was made on the bases of the results of thermal state measurements and visual observations.