Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Charakterystyka własności fizycznych złóż soli występujących w Polsce

Cebulski D.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2016

|

nr 209 wyd. konferencyjne

659--662

PL

Sól jest skałą chemiczną powstałą na drodze wytrącania się z roztworu solnego. Złoża soli powstały po odparowaniu wody ze zbiorników morskich oraz słonych jezior. W Polsce głównie występuje sól kamienna (halit) oraz sole potasowe i potasowo-magnezowe.

EN

Rock salt is formed by chemical precipitation from a solution. Salt deposits formed after the evaporation of water from reservoirs of sea and salt lakes. In Poland there are mainly rock salt deposits (halite) and also potassium salts and potassium-magnesium salts.

2

Opracowanie technologii wytwarzania katod z udziałem tytanu i miedzi do rozpylania jonowego w magnetronie

Bulkowski L., Pogorzałek J., Galisz U.

Prace Instytutu Metalurgii Żelaza

|

2016

|

T. 68, nr 3

15--21

PL

Przedstawiono przebieg i wyniki prób wytwarzania katod tytanowo miedziowych przeznaczonych na elektrody do rozpylania powłok bakteriobójczych na różnych powierzchniach (stal, szkło itp.) metodą rozpylania jonowego w magnetronie. Przyjęto skład chemiczny katod i opracowano wstępną technologię ich wytapiania w warunkach laboratoryjnych i półprzemysłowych oraz przeprowadzono próby przerobu plastycznego stopów, które dały wynik negatywny. Uzyskanie katod o odpowiedniej jakości zapewniono na drodze bezpośredniego odlewania wymaganego kształtu do form piaskowych.

EN

The course and results of attempts to construct titanium-copper cathodes for bactericidal coating on various surfaces (steel, glass, etc.) by ion sputtering in magnetron are presented. Chemical compositions of cathodes were adopted and methods of their initial laboratory and semi-industrial technology of melting were developed, and attempts to carry out plastic deformation of alloys were made, which gave a negative result. Further efforts to obtain cathodes of appropriate quality were assured by casting the desired shape to sand moulds.

3

Investigation of correlation between physical properties and microstructure geometrical parameters of Cr-Cu composite material used for vacuum arcing contacts

Khomenko A., Khomenko E., Bagliuk G., Miedzinski B., Kozlowski A.

Mining – Informatics, Automation and Electrical Engineering

|

2016

|

R. 54, nr 2

29--32 [tekst ang.], 80--84 [tekst pol.]

EN

A new microstructure quality index is proposed, suitable for Cr-Cu system metal-matrix materials used for arc-suppressing electrical contacts of vacuum switches for high voltages (10-36 kV) and high currents (20-100 kA). Based on the example of some physical properties of the Cr-50Cu composite and its microstructure geometrical parameters it was shown that there is strong correlation between the strengthening phase distribution character, electrical conductivity and mechanical characteristics obtained under the strain test. It was ascertained that the proposed index of accordance of structure to the regular one, rationed to the size of strengthening phase particles and fractal dimension of material microstructure, were strongly related to yield strength and electric conductivity (correlation coefficient reaches 0.98 ... 0.99).

PL

W artykule zaproponowano nowy wskaźnik jakości mikrostruktury, odpowiedni dla metalowych materiałów kompozytowych używanych w elektrycznych zestykach gaszących przełączników próżniowych przy wysokich wartościach napięcia (10-36 kV) i natężenia prądu (20-100 kA). Na przykładzie niektórych własności fizycznych kompozytu Cr-50Cu i parametrów jego mikrostruktur geometrycznych wykazano silną współzależność pomiędzy cechami rozdzielczości fazy wzmocnienia, przewodnictwem elektrycznym i charakterystyką mechaniczną uzyskaną podczas testów naprężeniowych. Stwierdzono, że zaproponowany wskaźnik regularności, znormalizowany wskaźnik regularności i wymiar podobieństwa są wyraźnie skorelowane z wytrzymałością mechaniczną i przewodnictwem elektrycznym (współczynnik korelacji liniowej na poziomie 0,98 – 0,99).

4

Laboratoryjne wyznaczanie porowatości powietrznej materiałów przeznaczonych do kompostowania

Malińska K.

Inżynieria i Ochrona Środowiska

|

2012

|

T. 15, nr 2

155-167

PL

Artykuł przedstawia laboratoryjną metodykę wyznaczania porowatości powietrznej materiałów przeznaczonych do kompostowania, pozwalającą na symulację zmian porowatości powietrznej w pryzmie o wybranych wymiarach. Porowatość powietrzna jest kluczowym parametrem fizycznym, warunkującym zainicjowanie i prawidłowy przebieg procesu kompostowania w pryzmach. Optymalna porowatość powietrzna w pryzmie kompostowej pozwala na prawidłowy transport tlenu oraz odprowadzenie wody i ciepła z pryzmy podczas kompostowania. Porowatość powietrzną materiałów przeznaczonych do kompostowania można wyznaczyć wieloma metodami laboratoryjnymi, m.in. metodą piknometryczną, saturacji materiału wodą lub teoretyczną w oparciu o pomiar np. gęstości nasypowej. Jednakże tak wyznaczona porowatość powietrzna nie odzwierciedla zmian wraz z głębokością pryzmy. Pomiar porowatości powietrznej w pryzmie kompostowej może być trudny i wymagać zburzenia struktury pryzmy. Do tego celu można wykorzystać metodę wyznaczania zmian porowatości powietrznej dla wybranych materiałów wraz z głębokością pryzmy o dowolnych wymiarach na podstawie laboratoryjnych pomiarów gęstości nasypowej w warunkach zmiennego obciążenia, wytrzymałości mechanicznej, zawartości wody oraz substancji organicznej. Przykładowo dodatek słomy do wytłoków jabłkowych zmniejszył zawartość wody i znacznie zwiększył wytrzymałość mechaniczną oraz porowatość powietrzną tej mieszanki kompostowej. Porowatość powietrzna dla pryzmy o wysokości 2 m zbudowanej z tej mieszanki zmieniała się z głębokością w zakresie 70-3%. Na podstawie wyznaczonych zmian porowatości powietrznej w pryzmie można określić: (1) konieczny udział materiału strukturotwórczego w mieszance kompostowej, który zapewni optymalną porowatość powietrzną w pryzmie w przypadku kompostowania materiałów o wysokiej zawartości wody, wysokiej gęstości nasypowej oraz znacznej podatności na kompakcję oraz (2) wydatek powietrza i częstotliwość napowietrzania pryzm.

EN

The paper presents laboratory determination of air-filled porosity for composting materials. The described method allows for simulation of changes in air-filled porosity with composting pile depth for various pile configurations. Air-filled porosity in a composting pile is a key physical parameter for initiation and proper management of composting. The optimal air-filled porosity in a composting pile allows adequate transport of oxygen and removal of moisture and heat from a pile during the entire process of composting. Air-filled porosity of composting materials can be determined by means of several methods including laboratory tests by pycnometry and water saturation as well as theoretical calculations based on laboratory measurements of e.g. bulk density. However, the air-filled porosity determined with these methods does not reflect the changes in air-filled porosity with composting pile depth. It provides the information about the air-filled porosity observed at the top of a pile. With the increase in a pile depth the air-filled porosity of a composting mixture is reduced due to compaction resulting from stress applied by consequent layers of the composting material in a pile. For materials with high moisture content the air-filled porosity may be reduced to zero at the base of a composting pile. Direct measurement of air-filled porosity in a composting pile can pose many difficulties and requires disturbing the pile structure. Not to mention that building a composting pile in full scale requires significant quantities of composting materials and labor. Therefore, the changes in air-filled porosity with the depth of a composting pile at selected pile configurations can be determined from laboratory measurements of bulk density at applied stress, mechanical strength, moisture content and organic matter content. This method allows simulation of changes in air-filled porosity with the pile depth for various composting materials and mixtures at selected pile configurations. In case of composting materials with high moisture content and susceptibility to compaction, this simulation will allow determination of the optimal addition of a bulking agent to a composting mixture in order to provide and maintain adequate oxygen supply during the process of composting. What is more, it can be used to determine the frequency of pile turning and/or configuration of aeration system.

5

Własności fizyczne i przesiąkliwość płyty boiska Wisły Kraków SA po renowacji

Rajda W., Żarnowiec W., Stachura T.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2011

|

Vol. 20, No. 2

153--159

PL

W pracy zbadano wodoprzepuszczalność i niektóre własności fizyczne płyty boiska piłkarskiego na stadionie WISŁY KRAKÓW S.A. po renowacji wykonanej w 2002 roku. Przesiąkliwość, uziarnienie, gęstość właściwą, gęstość objętościową i porowatość gruntu pobranego z płyty oznaczono metodami standardowymi. Wykazano, że na skutek użycia nieodpowiedniego materiału wystąpiły istotne różnice własności, zwłaszcza uziarnienia i wodoprzepuszczalności w stosunku wymagań normy DIN 18 035, powodujące stagnowanie wody na powierzchni boiska.

EN

The paper investigated the water permeability and some physical properties of the football field Wisła Kraków after the renovation done in 2002. Permeability, grain size, specific density, volume density and porosity of the soil taken from the plates was determined by standard methods. It was shown that as a result of improper use of the material were significant differences in properties, particularly grains size and water permeability compared with DIN 18 035, causing local puddles of water on the surface of the pitch.

6

Wpływ parametrów procesu na wybrane własności walcowanych na zimno spieków żelaza

Wojtaszek M., Szczepanik S., Nowakowski A.

Hutnik, Wiadomości Hutnicze

|

2008

|

Vol. 75, nr 12

698-702

PL

W artykule omówiono rezultaty badań wybranych własności materiałów, otrzymanych metodą walcowania porowatego wsadu. W roli materiału wyjściowego zastosowano rozpylany proszek żelaza. Półwyroby przeznaczone do walcowania wytworzono z wykorzystaniem zabiegów prasowania w temperaturze otoczenia oraz spiekania wyprasek. Proces walcowania prowadzono w temperaturze otoczenia, z zastosowaniem gniotów względnych wynoszących odpowiednio 18 i 27 %. Podczas walcowania mierzono siły konieczne do realizacji tego procesu. Określono wpływ wielkości odkształcenia na gęstość względną oraz wybrane własności mechaniczne otrzymanych wyrobów. Ocenie poddano również mikrostruktury spieków i wyrobów walcowanych. Stwierdzono, że wykonane z proszku żelaza spieki nadają się do formowania metodą walcowania w temperaturze otoczenia, a właściwy dobór parametrów umożliwia wysokie zagęszczenie spieków i prowadzi do poprawy badanych własności.

EN

The work presents the results of the research of the products obtained using the technology of rolling porous materials. As the initial material atomized iron powder was used. Semi-products for rolling were formed by cold pressing and sintering of compacts. Rolling process was realized at ambient temperature, applying two different rolling reductions: 18 % and 27 %. The forces during rolling were registered. The influence of the amount of deformation on relative density and selected mechanical properties of obtained products was evaluated. The structures of sinter and rolled products were observed. It was found, that iron sinters are suitable for using as semi-products for rolling process. Correct selection of rolling parameters allows for high densification and improvement of properties of obtained products.

7

Properties of aluminium-ceramic phase composites produced from P/M compacts in hot forging and extrusion processes

Wojtaszek M.

Metallurgy and Foundry Engineering

|

2007

|

Vol. 33, no. 1

63-72

EN

The results of investigations of properties of aluminium-based composites produced by means of powder metallurgy and plastic working processes are presented in the paper. Atomized aluminium po-wder was used as a metallic matrix. As a reinforcement ceramic particles and fibres were used, and their volume fraction was maintained constant at 5%. The initial material to be formed was prepared by mixing of ingredients and compaction of the obtained mixture. Aluminium powder compacts and com-posite mixtures were subjected to consolidation and deformation in closed-die hot forging and hot extrusion processes, applying the extrusion ratio X = 4.11. These processes were realized in isothermal conditions, at the temperature of 500°C. The effect of a type of reinforcing phase as well as method of deformation on selected physical, mechanical and functional properties of obtained materials was ana-lysed. It was found that the proposed method results in obtaining highly compacted products, showing mechanical and functional properties which allow to use them in structural components. The product properties can be controlled by means of selection of a type of reinforcing phase as well as method of deformation.

PL

W pracy zestawiono wyniki badań własności materiałów kompozytowych na osnowie aluminium, kształtowanych z zastosowaniem procesów metalurgii proszków i przeróbki plastycznej. W roli osnowy użyto rozpylany proszek aluminium. Do jej umocnienia zastosowano zbrojenie ceramiczne; cząstki oraz włókna, stosując stały ich udział objętościowy w osnowie, który wynosił 5%. Materiał wyjściowy do kształtowania przygotowano poprzez zmieszanie składników oraz ich sprasowanie na zimno. Wypraski proszku aluminium i sprasowane mieszaniny kompozytowe zagęszczano oraz kształtowano w procesach kucia na gorąco w matrycach zamkniętych oraz wyciskania na gorąco z współczynnikiem X = 4,11. Procesy te realizowano w warunkach izotermicznych, przy temperaturze 500°C. Analizowano wpływ rodzaju fazy umacniającej oraz sposobu kształtowania na wybrane własności fizyczne, mechaniczne i użytkowe otrzymanych tworzyw. Stwierdzono, że proponowana metoda prowadzi do otrzymania produktów wysoko zagęszczonych, o własnościach mechanicznych oraz użytkowych umożliwiających ich stosowanie na elementy konstrukcyjne. Właściwościami wyrobów można sterować poprzez dobór rodzaju fazy umacniającej oraz sposób ich kształtowania.

8

Własności spieków żelaza po walcowaniu na zimno

Wojtaszek M., Nowakowski A.

Hutnik, Wiadomości Hutnicze

|

2007

|

Vol. 74, nr 10

514-520

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań własności tworzyw, otrzymanych z zastosowaniem technologii metalurgii proszków oraz procesów przeróbki plastycznej. Jako materiał wyjściowy zastosowano rozpylany proszek żelaza, o oznaczeniu WPL 200. Wsad do walcowania wytworzono z wykorzystaniem zabiegów prasowania na zimno proszku i spiekania wyprasek. Proces walcowania prowadzono w temperaturze otoczenia, przy różnych wartościach gniotów względnych, wynoszących odpowiednio 18, 24 oraz 27 %. Ocenie poddano wpływ wielkości odkształcenia na wybrane własności fizyczne i mechaniczne otrzymanych wyrobów. Obserwowano stan powierzchni próbek po walcowaniu dla różnych wielkości gniotu całkowitego. Analizie poddano również mikrostruktury próbek, obserwowane z wykorzystaniem mikroskopii świetlnej. Podczas walcowania porowatego wsadu zachodzą równocześnie: proces odkształcenia plastycznego, proces zagęszczania, charakteryzowany zmianą porowatości względnej oraz efekt umocnienia. Podjęto próbę ilościowego oraz jakościowego opisu tych zjawisk. Wyniki badań pozwoliły na określenie zjawisk zachodzących w wyniku walcowania w temperaturze otoczenia porowatego wsadu w poszczególnych etapach tego procesu.

EN

In this paper the results of investigations of properties of materials obtained by powder metallurgy and material forming are presented. As the initial material atomized iron powder WPL 200 was used. Mill feedstock was formed by cold pressing and sintering of preforms. Rolling process was realized at room temperature, applying different rolling reductions: 18, 24 and 27 %. The influence of the amount of deformation on selected physical and mechanical properties of obtained products was estimated. Surface condition of the specimens after rolling with different total reduction was observed. The microstructures of specimens were analyzed with application of optical microscopy. During hot roiling of porous feedstock, the processes of plastic forming, densiftcation, characterized by changes of relative porosity, and strain hardening effect, proceed simultaneously. The results of investigations allowed to describe the phenomena occurring as a result of rolling of porous feedstock at room temperature, in the individual stages of this process.

9

Gospodarka odpadami przemysłowymi na przykładzie odzysku ołowiu ze zużytych akumulatorów

Pyssa J.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2006

|

T. 22, z. 2

15-26

PL

Wraz ze wzrostem poziomu życia, narastającym problemem stają się odpady powstające w wyniku dzia- łalności przemysłowej i bytowej człowieka. Celem nadrzędnym państwa w zakresie gospodarowania odpadami jest zapobieganie powstawaniu odpadów, odzyskiwanie surowców, ich ponowne wykorzystanie oraz bezpieczne dla środowiska unieszkodliwianie. W artykule scharakteryzowano złoża ołowiu występujące w Polsce. Omówiono sposoby otrzymywania ołowiu metalicznego, jak również opisano jego właściwości fizyczne i chemiczne oraz zastosowanie. Przedstawiono sposób odzysku tego cennego surowca na przykładzie zakładu Baterpol Sp. z o.o. zajmującego się przeróbką oraz utylizacją akumulatorów kwasowo-ołowiowych. Zwrócono również uwagę na prawodawstwo polskie i unijne związane z gospodarką odpadami.

EN

The standard of living is growing in the last years. Because of that a number of manufactured wastes are rising. The superior aim of the politics of waste management is preventing rising of wastes, using and environment- friendly storing. The ways of obtaining metallic lead were discussed as well as his physical and chemical properties and application were described. The article presented as the example the Baterpol Sp. z o.o. engaged of processing and recycling of acid-lead accumulators. Paper refers to the Polish and EU legislation of waste management.

10

Wpływ CaF2 na strukturę i własności kompozytów na osnowie stali szybkotnącej

Leżański J.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2004

|

R. 49, nr 4

202-205

PL

Przedstawiono wyniki badań doświadczalnych, mających na celu opracowanie technologii wytwarzania spiekanych kompozytów na osnowie stali szybkotnących, odznaczających się dużą odpornością na zużycie cierne i wysokimi własnościami ślizgowymi. Badano przebieg formowania kompozytów stal szybkotnąca-węglik WC-miedź-fosfor-węgiel-fluorek wapnia oraz strukturę i własności.

EN

Results of experimental studies aimed to develop technology for the fabrication of high-speed steel based sintered composites, characterized by high resistance to frictional wear and high sliding properties, have been presented. The process of forming high-speed steel-carbide WC-copper-phosphorous-carbon-calcium fluoride composites, and their structure and properties, were investigated.

11

Struktura i własności wybranych spieków Co-Fe prasowanych na gorąco.

Frydrych H., Romański A., Konstanty J., Kordzikowska M.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2003

|

R. 48, nr 2

85-89

PL

Przedstawiono wyniki badań poświęconych ustaleniu wpływu zwiększającej się zawartości żelaza na własności fizyczne, mechaniczne i strukturę prasowanych na gorąco spieków kobaltu. Analizie poddano materiały zawierające 3, 6, 10 i 15 % żelaza. Stwierdzono, że w miarę zwiększania zawartości żelaza własności wytrzymałościowe badanych materiałów pogarszają się, podczas gdy własności plastyczne ulegają poprawie. Największą plastyczność spieków uzyskano dla zawartości 10 % żelaza. Dalsze zwiększenie zawartości żelaza powoduje wzrost wytrzymałości spieków. W wyniku zastosowania technologii prasowania na gorąco uzyskano spieki o bardzo drobnoziarnistej strukturze, znacznie niejednorodnej pod względem składu chemicznego.

EN

Results of a research into determination of an effect of increasing iron content in hot-pressed cobalt sintered compacts on their physical and mechanical properties and structure have been presented. The analysis was made for materials containing 3. 6, 10 and 15% Fe showing that the increase of iron content resulted in deterioration of mechanical properties of the material and in improvement of its plasticity. The highest plasticity was observed for the sinters containing 10% Fe, and further increase of the Fe content resulted in the increase of material's strength. The material obtained by hot-pressing had fine-grained structure, and its chemical composition was clearly inhomogeneous.

12

Charakterystyka fizyczno-chemiczno-geologiczna osadów dennych jeziora Rzuno [komunikat]

Trojanowski J., Bruski J.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2003

|

Vol. 29, no. 3

135--148

PL

Analiza fizyczna 15 cm warstwy osadów dennych jeziora Rzuno wykazała, że ich charakter zmieniał się wraz z głębokością, od struktury ziarnistej, w płytszych partiach jeziora, do struktury amorficznej w głębszych partiach, od barwy jasnej do prawie czarnej i od konsystencji sypkiej do galaretowatej. Badania chemiczne osadów dennych tego jeziora wykazywały, że głównym składnikiem jest krzemionka ponad 50°k suchej masy osadu, dlatego też osady te zakwalifikowano do osadów krzemianowych. Drugim istotnym składnikiem była materia organiczna, której zawartość wzrastała wraz z głębokością od około 7% do 36%. Badane osady charakteryzują się niską zawartością azotu (około 0,6%), przy czym dominującą formę stanowi azot organiczny. Charakteryzują się również niską zawartością fosforu (około 0,06%), przy podobnej ilości fosforu organicznego i nieorganicznego. Zawartość metali (Ca, Mg, Fe, AI, Mn) jest również niewielka. Analiza korelacyjna wykazała, że jony żelaza odgrywają istotną rolę w akumulacji fosforu fosforanowego w osadach dennych badanego jeziora. Materiał odkładany w osadach dennych badanego jeziora jest głównie pochodzenia autochtonicznego. Skład chemiczny osadów dennych jeziora Rzuno, jak również analiza porównawcza z innymi jeziorami wskazują, że jest to umiarkowanie eutroficzne jezioro.

EN

Physical analysis of the 15-cm top lager of the Rzuno lake bottom sediments showed chat their properties changed adequate by depth. They changed from granular structure, in the lakes shallow parts, to amorphic structure, in the lakes deeper parts, from light color to almost black and from loose to gelatinous consistence. Chemical investigation of this lake bottoms sediments showed chat their main components is silica (more than 50% of dry master of sediments), therefore these bottom sediments were classified as silicate sediments. Organic matter was another essential component of these sediments. The content of organic master increased adequate by depth from 7% to 36%. The investigated sediments exhibited small contents of nitrogen (about 0.6%), with predominance of organic nitrogen. They make up are characterized by small phosphorus contents (about 0.06%), with similar amount of inorganic and organic phosphorus. The content of metals (Ca, Mg, Fe, AI, Mn) was also small in the investigated sediments. Correlation analysis showed that iron ions precipitate phosphate phosphorus from water and accumulate it in sediments. The material deposited in bottom sediments of Rzuno lake in mainly of an autochthonous origin. The chemical composition of bottom sediments of Rzuno lake, as well as its comparison with other lakes, show that this lake is moderately eutrophic.

13

Physical properties of FeO-Fe2O3-SiO2-CaO melt systems

Vadasz P., Tomasek K., Havlik M.

Archives of Metallurgy

|

2001

|

Vol. 46, iss. 3

279-291

EN

Ferritic slags arc characteristic for steel production processes but mainly for processes of non-ferrous metals, e.g. copper or lead production. Iron partly oxidizes in the process of its refining or during concentration melting of concentrates in non-ferrous metals production and oxides of iron pass into the slag. CaO and SiO2 arc the main components of such slag systems but certain amount of iron may be in the form of FeO and Fe2O3. Slags, which due to their composition after solidification spontaneously decay, i.e. they undergo a volume change during re-crystallization of dicalcium silicate (2CaO.SiO2) arc used preferentially. In real slag systems these main components are accompanied with other oxides – MgO, MnO, AL2,O3 P2O5 or ZnO. Our work was aimed at observation of density, molar volume, surface tension and viscosity in the basic slag system consisting of FeO - Fe2O3-CaO-SiO2. We had obtained the knowledge during the study of physical properties of fayalittic (FeO - Fe2O3, CaO - SiO2) or calcium ferrite (FeO - Fe2O3 - CaO) slag at 1300°C. The density of melts was measured by maximum gas pressure in bubble method. The molar volume of the melt at a given temperature was calculated from experimental results of its density and chemical composition. It is evident that silica decreases the density of FeO - Fe2O3 - CaO - SiO2 melt system and on the contrary it increases its molar volume. The surface tension was measured by ring method and maximum gas pressure in bubble method. Increasing content of silica in slag melt causes decreasing of its surface tension which proves the knowledge about surface activity in such melt systems. Viscosity of FeO - Fe2O3- SiO2 - CaO slags was measured by rotating method.

PL

Żużle ferrytyczne są charakterystyczne w procesach otrzymywania stali oraz metali nieżelaznych np. Cu i Pb. Reakcje utleniania przebiegające w procesie topienia koncentratów przy otrzymywaniu metali nieżelaznych powodują, powstawanie tlenku żelaza (II), który przechodzi do żużla. Głównymi składnikami tych żużli są CaO i SiO2, a żelazo występuje w nich w postaci FeO i Fe O3. Żużle, w których występuje efekt samorozpadu to jest objętościowa zmiana przy rekrystalizacji ortokrzemianu wapnia (2CaO.Si O2) są najchętniej stosowane. W rzeczywistych składach żużli oprócz tych podstawowych związków występują także inne tlenki np. MgO, MnO, AL2,O3 P2O5, lub ZnO. Badania dotyczą określenia gęstości, objętości molowej, napięcia powierzchniowego oraz lepkości w żużlu zasadowym w układzie FeO - Fe2O3-CaO-SiO2-CaO. Wyniki te uzyskano przy badaniu fizycznych właściwości żużli fajalitowych (FeO - Fe2O3-CaO-SiO2) oraz ferrytycznych (FeO - Fe2O3-CaO) w temperaturze 1300°C. Do mierzenia gęstości roztworów wykorzystano metodę maksymalnego ciśnienia w pęcherzykach gazowych. Na podstawie wyników eksperymentalnych pomiaru gęstości roztworu i jego składu chemicznego obliczono objętość molową w danej temperaturze. Stwierdzono, że krzemionka obniża gęstość roztworu FeO - Fe2O3 - SiO2 - CaO, a tym samym zwiększa objętość molową. Napięcie powierzchniowe mierzono metodami odrywającego pierścienia oraz maksymalnego ciśnienia w pęcherzykach gazowych. Podwyższenie zawartości SiO, w stopionym żużlu obniża jego napięcie powierzchniowe, co potwierdza znany fakt o jej aktywności powierzchniowej w tych układach.

14

Procesy pękania żarowytrzymałych stopów niklu z warstwą żaroodporną.

Okrajni J., Cieśla M., Swadźba L.

Inżynieria Materiałowa

|

2000

|

R. XXI, nr 2

86-91

PL

Praca zawiera analizę uwarunkowań procesów pękania żarowytrzymałych stopów niklu z warstwami żaroodpornymi. Dokonano w niej próby określenia czynników istotnych dla procesów powstawania i rozwoju pęknięć w strukturalnie niejednorodnych materiałach. Omówiono wpływ podstawowych właściwości fizycznych i mechanicznych na trwałość w warunkach pełzania, zmęczenia niskocyklicznego w podwyższonych temperaturach oraz zmęczeniowego oddziaływania cyklicznie zmieniającej się temperatury. Uwzględniono czynniki materiałowe oraz wykazano konieczność zróżnicowania kryteriów oceny materiałów z powierzchniowymi warstwami żaroodpornymi w zależności od warunków ich eksploatacji. Stwierdzono, że w różnych warunkach użytkowania w różnym stopniu własności warstw oraz podłoża decydować będą o trwałości elementów z warstwą żaroodporną. Przedstawiono wyniki badań zmęczenia niskocyklicznego w temperaturach podwyższonych oraz badań pełzania w stałych i zmiennych w czasie, w temperaturach podwyższonych. Wykazano różnice w zachowaniu się materiałów w warunkach pełzania i zmęczenia niskocyklicznego. Różnice te uzasadniono opierając się na analizie zjawisk z obszaru mikrostrukturalnej mechaniki pękania, w tym na zjawiskach powstawania i rozwoju "krótkich pęknięć", scharakteryzowanych współczynnikiem intensywności naprężeń o wartości mniejszej lub bliskiej współczynnika progowego. Opracowanie stanowi podsumowanie wstępnego etapu prac zmierzających do opracowania metod oceny nowych technologii konstytuowania warstw żarowytrzymałych przeznaczonych dla różnych warunków użytkowania.

EN

The paper analyses some phenomena, which occur during the fracture of high-temperature creep resisting nickel-based superalloys with heat-resisting coatings. An attempt is made to define certain conditions responsible for the processes of forming and developing of cracks in heterogeneous materials. The factors responsible for resistance in the conditions of creep, low cyclic fatigue at elevated temperatures and fatigue interaction of cyclically variable temperatures have been discussed. Material factors have been considered as well. It seemed important to differentiate the criteria according to which the selection of materials with heat-resisting surface coatings has been done considering at the same time the exploitation conditions of the materials. It has been found that in different exploitation conditions the properties of coatings and matrix will to various degrees effect the durability of the elements with heat resisting coatings. Test results of low-cyclic fatigue at elevated temperatures and creep at both constant and variable elevated temperatures have been presented. Differences in the behaviour of the materials under creep and low cyclic fatigue conditions have been demonstrated. These differences have been proved through the analysis of certain phenomena from the area of microstructural fracture mechanics including the formation and developing of "short cracks" that are characterised by stress intensity factor range smaller or approaching the value of threshold coefficient. The paper reviews the preliminary stage results of the studies on evaluation methods applied with new technologies of heat resisting coating formation designed for various exploitation conditions.

15

Parametry fizyczne surowców skalnych a ich przydatność w budownictwie i drogownictwie

Bukowska M., Gawryś J., Sanetra U., Szedel D., Wadas M.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2000

|

T. 16, z. 2

43-58

PL

W artykule przedstawiono grupę podstawowych parametrów fizycznych (w tym mechanicznych) skał zwięzłych będących podstawą wstępnej oceny surowców skalnych pod kątem ich przydatności do zastosowań przemysłowych w budownictwie i drogownictwie. Są wśród nich: wytrzymałość na ściskanie, wytrzymałość na zginanie, gęstość objętościowa, nasiąklowość, ścieralność i mrozoodporność. Na ich podstawie wskazano kierunki wykorzystania badanych skał (dolomitu, diabazu i porfiru) w budownictwie ogólnym (kształtki budowlane, kamień łupany do wykonywania murów oraz elementów do licowania ścian), budownictwie drogowym, mostowym i wodnym (krawężniki uliczne, mostowe i drogowe), jak również do produkcji kruszyw do nawierzchni drogowych i kolejowych. Podkreślono również znaczenie niektórych parametrów fizycznych (w tym wytrzymałościowo-odkształceniowych) wykorzystywanych dotychczas do rozwiązywania różnych zagadnień i zastosowań nietypowych z zakresu górnictwa podziemnego i budownictwa tunelowego. Niektóre z nich (własności pokrytyczne, wyrażające się np. modułem spadku) uzyskuje się stosując w badaniach laboratoryjnych generację nowoczesnych maszyn wytrzymałościowych z możliwością serwokontroli i odpowiednio dużą sztywnością.

EN

In this paper some basic physical parameters of compact rocks have been described. These parameters are used for the evaluation of the usefulness of rock materials in construction industry and road-making. Among these parameters the most important are: compressive strenght, density, frost resistance, absorbability and abrasion resistance. Investigations were made for different types of rock materials as dolomite, diabase and porphyry. Results of the investigations indicate possibilities of the utilisation of certain rocks in the construction industry. Also possible application in road, brodge, railways and waterways construction are shown. But in case of tunneling or underground mining basic parameters are not sufficient. Investigations of particular rock parameters must be performed with the special emphasise on strenght and strain criteria, if raw materials are supposed to be used in such industries. Measurements of some specific parameters, like post-critical properties (for instance a drop modulus), can be done only in laboratories, equipped in new generation of strain machines with features of the servo control and high stiff parameters.

16

Wytwarzanie i masowo-spektrometryczne badania klasterów gazowych

Dąbek J., Michalak L., Pelc A.

Eksploatacja i Niezawodność

|

2000

|

nr 4(7)

10-18

PL

Nazwa "klastery" jest powszechnie używana do opisu układu atomów, które są. zbyt duże by zaliczać je do molekuł i jednocześnie są zbyt matę by traktować je jako mikrokryształy ciała stałego. Motywację do badania klasterów stanowi chęć poznania w jaki sposób, wraz ze wzrostem klasterów, fizyczne właściwości małych klasterów ewoluują w stronę własności ciała stałego. Najbardziej powszechną metodą używaną do produkcji wiązek molekularnych zawierających klastery jest adiabatyczny wypływ gazu. Praca ta przedstawia stosowany w naszym laboratorium układ do wytwarzania wiązek klasterów, oparty na podwójnie ogniskującym, sektorowym spektrometrze mas.

EN

The term "clusters" is usually used to describe aggregates of atoms that are too large to be refined to as molecules and too small to represent tiny pieces of a solid stale. A motivation for studying clusters is the desire to understand how the physical properties of small clusters evolve with size into properties of bulk matter. An adiabatic expansion of gas is the most commoniy used technique to produce the molecular beam containing clusters. A detailed view of the cluster beam production, electron ionisation source and ion extraction optics of the double focussing sector field mass spectrometer used in our laboratory, is presented m this paper.

17

Badania własności warstwy węglowej na powierzchni implantów z odlewniczego stopu Co-Cr-Mo.

Paszenda Z.

Inżynieria Materiałowa

|

1999

|

R. XX, nr 2

66-71

PL

W pracy skoncentrowano się nad pokryciami węglowymi, które jak wykazały badania ostatnich lat cechują się korzystnymi własnościami fizykochemicznymi w środowisku tkanek i płynów ustrojowych. Zbadano wpływ struktury odlewniczego stopu Witalium oraz sposobu przygotowania jego powierzchni na własności fizykochemiczne warstwy nanokrystalicznego węgla wytworzonej w procesie RF CVD. Badaniom poddano stop w stanie lanym oraz przesyconym. Zróżnicowanie sposobu przygotowania powierzchni próbek osiągnięto poprzez proces szlifowania, polerowania elektrolitycznego oraz pasywacji. Wyniki przeprowadzonych badań odporności na korozję wżerową metodą potencjodynamiczną w roztworze fizjologicznym Tyrode'a stopu Witalium z naniesioną warstwą węglową wskazują na jej współzależność ze strukturą stopu. Warstwa węglowa naniesiona w warunkach opracowanych w pracy zwiększa prawie dwukrotnie odporność badanego stopu na korozję wżerową w roztworze fizjologicznym Tyrode'a oraz charakteryzuje się dużą przyczepnością warstwy węglowej do metalicznego podłoża. Warunkiem uzyskania warstwy o optymalnych własnościach fizykochemicznych jest odpowiednia struktura stopu składająca się z roztworu Co beta z dużą ilością wydzieleń węglików. Obróbka cieplna, ujednorodniająca skład chemiczny stopu i zmniejszająca ilość wydzieleń węglików, zmniejsza adhezję warstwy węglowej oraz jej odporność na korozję w roztworze fizjologicznym Tyrode'a.

EN

The focuses of this work are the carbon coatings that - as it was shown by results of investigations carried out in last years - have advantageous physical and chemical properties in the tissue and body fluids environment. Influence of the Vitallium casting alloy structure and method of its surface preparation, on physical and chemical properties of the nanocrystalline carbon coating applied in the RF CVD process was investigated. The as cast and saturated alloy was investigated. Diversification of surface preparation methods was obtained by grinding, electrolytic polishing and pasivation. Results of the pitting corrosion resistance tests of the Vitallium alloy with the carbon coating applied carried out using the potentiodynamic method in the Tyrodes physiological solution, indicate its relationship with the alloy structure. Carbon coating applied in conditions worked out in the project, nearly doubles the pitting corrosion resistance of the investigated alloy in the Tyrode's physiological solution, and has a significant adherence to the metallic substrate. The suitable alloy structure consisting of the Co beta solution with multiple carbide precipitations features the condition of obtaining a coating with the optimum physical and chemical properties. Heat treatment, homogenising the alloy chemical composition and decreasing the number of carbide precipitations, decreases the adherence of the carbide coating and its corrosion resistance in the Tyrode's physiological solution.

18

Integrain microstructure, magnetic properties and critical currents of Bi- and Tl- based high- temperature superconductors.

Kołodziejczyk A., Zalecki R., Chmist J., Gritzner G., Konig W., Mair M.

Inżynieria Materiałowa

|

1998

|

R. XIX, nr 4

1226-1232

EN

The magnetic field and temperature dependencies of dispersive and absorption components of low frequency dynamic susceptibility for some bismuth and thallium based ceramic high-temperature supeconductors as well as for a bismuth single crystal have been measured and analysed. These physical properties differ considerably from those of conventional low temperature superconductors. The changes are due to the influence of the integrain microstructure which dominates the low magnetic field behaviour and the integrain behaviour at higher magnetic field. Critical current densities have been extracted from comparison of the experimental data with the superconducting critical state model.

19

Electronic criterion for the effectiveness of lithium-ion batteries.

Molenda J.

Inżynieria Materiałowa

|

1998

|

R. XIX, nr 4

1233-1237

EN

The paper presents the results of electrical and electrochemical measurements of intercalation compounds (LixCoO2, LixWO3). A close correlation has been shown between the electronic structure of transition metal compounds and reactivity in relation to lithium.