Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Ocalić wiatr. Potrzeba zmian w ochronie krajobrazu kulturowego Ciechocinka

Marcinek Roman, Myczkowski Zbigniew

Wiadomości Konserwatorskie

|

2023

|

Nr 73

148--162

PL

Tężnie i warzelnia soli wraz z parkami Tężniowym i Zdrojowym w Ciechocinku to unikatowy zespół zabytkowych budowli i urządzeń przemysłowych. Najdawniejszy w Polsce czynny zakład przemysłowy oraz największa w Europie czynna fabryka o technologii przedindustrialnej jest artefaktem o szczególnym znaczeniu historycznym i naukowym. Wartości zabytkowego zespołu przejawiają się w autentyczności i integralności elementów, zachowaniu oryginalnej konstrukcji i formy, kontynuacji funkcji oraz harmonii z krajobrazem. Specyfiką zespołu jest harmonijna przemiana dominującej funkcji: z przemysłowej na przemysłowo-uzdrowiskową. Kiedy w latach siedemdziesiątych XIX wieku pojawiły się głosy wzywające do zamknięcia warzelni, nie zrobiono tego już tylko ze względu na funkcjonowanie uzdrowiska. Tężnie ciechocińskie tworzą jeden z największych tego typu kompleksów w Europie. Zespół nie tylko dokumentuje przeszłe procesy przemysłowe, lecz także świadczy o tendencjach modernizacyjnych gospodarki Królestwa Polskiego.

EN

The graduation towers and saltworks along with Tężniowy and Zdrojowy parks in Ciechocinek together form a unique ensemble of heritage structures and industrial machinery. As the oldest active industrial plant in Poland and the largest actively operating factory based on preindustrial technology in Europe, they are an artifact of immense historical and academic significance. The value of the heritage site manifests itself in the authenticity and integrality of elements, the survival of the original structure and form, the continuity of function and harmony with the landscape. The complex’s specificity lies in the harmonious transformation of the predominant function: from an industrial to an industrial and resort function. When in the 1870s there appeared demands to close the saltworks, they were ignored just because of the operation of the resort. Ciechocinek’s graduation towers form one of the largest complexes of this type in Europe. The complex not only documents past industrial processes, but also presents modernization tendencies of the Kingdom of Poland’s economy.

2

Contemporary significance of the spa park based onthe study of the recognition of the health resort space (The Case of Połczyn-Zdrój, Poland)

Bal Wojciech, Czałczyńska-Podolska Magdalena

Przestrzeń i Forma

|

2023

|

nr 56

145--198

EN

The aim of the study was to analyze the recognition of the spa area and assess the contemporary significance of the Spa Park in Połczyn-Zdrój. The results indicate the significant socio-spatial importance of the park and the existence of certain threats to its significance. The opportunities to improve its significance and protect the identity were developed. The conclusions can be applied to many historical spa parks.

PL

Celem badań była analiza rozpoznawalności przestrzeni uzdrowiska oraz ocena współczesnego znaczenia Parku Zdrojowego w Połczynie-Zdroju. Wyniki wskazują na istotne znaczenie społecznoprzestrzenne parku oraz istnienie zagrożeń dla jego znaczenia. Opracowano możliwości poprawy znaczenia parku i ochrony tożsamości. Wnioski można odnieść do wielu historycznych parków zdrojowych.

3

Historical system of public green areas - untapped potential of towns - on the example of Ciechocinek

Balik Katarzyna, Lisowska Magdalena

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2023

|

Nr 15

81--106

EN

Historic green spaces in towns cities, especially those that build up a system of public areas, play an extremely important role in shaping the spatial structure of a town. These systems, often designed by excellent planners, architects and urbanists, are very durable elements of urban layouts and to a large extent determine the development of a town. This article presents the results of research on green areas in Ciechocinek conducted by the authors, from 2017 to 2022, as part of the statutory activities of the National Institute of Cultural Heritage. First of all, the functioning of a homogeneous system of public green areas in Ciechocinek is demonstrated, which clearly defines the character and specifitown of the town, and constitutes its enormous potential. The history of its formation and development, its characteristic features and values were presented, the state of preservation and threats were discussed, and actions were proposed to make full use of its potential. It emphasises the need to plan activities not only at the scale of the objects, but also in relation to the whole system, as it is their belonging to a larger whole that defines their essence and value.

PL

Historyczne tereny zieleni w miastach, zwłaszcza te które budują system terenów publicznych, odgrywają niezwykle istotną rolę w kształtowaniu struktury przestrzennej miasta. Systemy te zaprojektowane często przez wyśmienitych planistów, architektów i urbanistów są bardzo trwałymi elementami układów urbanistycznych i w znacznym stopniu determinują rozwój miasta. W artykule przedstawiono wyniki badań dot. terenów zieleni w Ciechocinku prowadzonych przez autorki, w latach 2017-2022 w ramach statutowej działalności Narodowego Instytutu Dziedzictwa. Przede wszystkim wykazano funkcjonowanie w Ciechocinku jednorodnego systemu publicznych terenów zieleni, który w sposób jednoznaczny określa charakter i specyfikę miasta, i stanowi jego olbrzymi potencjał. Przedstawiono historię jego formowania i rozwoju, charakterystyczne cechy i wartości, omówiono stan zachowania i zagrożenia oraz zaproponowano działania pozwalające w pełni wykorzystać jego potencjał. Podkreślono konieczność planowania działań nie tylko w skali obiektów, lecz również w odniesieniu do całego systemu, bowiem właśnie przynależność do większej całości określa ich istotę i wartość.

4

Development conditions of the health resorts in the Lower Silesian voivodeship. Selected socio-demographic aspects

Marszowski Ryszard, Markowska Małgorzata, Skowronek Tomasz

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2022

|

z. 155

311--337

EN

Purpose: the main objective of the article is to support building sustainable development of spa towns by protecting their unique resources. Design/methodology: the theses presented in the article were verified using: critical analysis of literature, document analysis, descriptive statistical analysis. Findings: on the basis of the article it can be concluded that demographic change is an important challenge for numerous areas of public policy, such as family, health care, labour market, social security, education and active leisure. The identified challenges and areas of their impact are part of a broader spectrum of reflection that should focus on a holistic approach to active policies, which are a key determinant of human capital – in which, as forecasts indicate, by 2050 people over sixty-five years of age may constitute 20% of the total population of Europe. Originality: the article enriches knowledge and develops discussion on demographic changes and the resulting great contemporary challenge for environment, institutions and people creating the future of the studied areas, which may turn out to be maintaining the professional activity of the ageing population while building modern active social and labour market policies – corresponding to the economic structure of the studied areas.

5

Wody lecznicze Dolnego Śląska - historia eksploatacji i specyfika dokumentowania zasobów

Sokołowski Jakub, Sosnowska Małgorzata

Górnictwo Odkrywkowe

|

2022

|

R. 63, nr 1

17--25

PL

W artykule przedstawiono warunki występowania wód leczniczych na Dolnym Śląsku zwracając szczególną uwagę na specyfikę tego obszaru. Omówiono wielowiekową historię wykorzystywania dolnośląskich wód leczniczych oraz obecny stan udokumentowania ich zasobów. Na Dolnym Śląsku występuje wiele rodzajów wód leczniczych, m.in. szczawy, wody radonowe i lecznicze wody termalne, a także ich mieszaniny (szczawy termalne, szczawy radonowe). Wody te zawierają także szereg składników swoistych, takich jak żelazo, fluorki, kwas metakrzemowy i siarkowodór. Złoża tych wód w największym nagromadzeniu występują w Sudetach. Na obszarze bloku przedsudeckiego i monokliny przedsudeckiej są mniej liczne. Aktualnie na Dolnym Śląsku znajduje się 20 złóż wód leczniczych, z czego w 2020 r. wody wydobywano z 10 z nich. Wody lecznicze Dolnego Śląska są wykorzystywane głównie w balneoterapii i rozlewnictwie, także w rekreacji oraz do wytwarzania kosmetyków i produkcji naturalnego CO2. W artykule poruszono także najważniejsze zagadnienia związane z dokumentowaniem zasobów eksploatacyjnych ujęć wód leczniczych na Dolnym Śląsku.

EN

The article discusses the conditions of the occurrence of medicinal waters in Lower Silesia, paying special attention to the specificity of this area. The centuries-old history of the use of healing waters and the current state of documenting their resources are presented. There are many types of healing waters in Lower Silesia, incl. sorrel, radon and healing thermal waters, as well as their mixtures (thermal sorrel, radon sorrel).These waters also contain a number of specific components such as iron, fluorides, metasilicic acid and hydrogen sulfide.The deposits of these waters are mostly concentrated in the Sudetes.They are less numerous in the area of the Fore-Sudetic Block and the Fore-Sudetic Monocline.Currently, there are 20 healing water deposits in Lower Silesia, of which, in 2020, water was extracted from 10 of them.The curative waters of Lower Silesia are used mainly in balneotherapy and bottling, also for the production of cosmetics and the production of natural CO2.The article also deals with the most important issues related to documenting the exploitation resources of the Lower Silesian healing water intakes.

6

Review of Polish spas using thermal waters in balneotherapy and healing purposes

Czubernat Maciej, Tomaszewska Barbara

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2021

|

T. 37, z. 2

103--124

EN

Thermal waters have been recognized as a source of health and energy since ancient times, and today there is still interest in balneotherapy as a method of treating various diseases, rehabilitation and prevention. In Poland, as many as 12 spa towns use healing thermal waters in their activities. They include: Busko-Zdrój, Ciechocinek, Jelenia Góra-Cieplice, Gołdap, Inowrocław, Iwonicz-Zdrój, Konstancin-Jeziorna, Lądek-Zdrój, Rabka-Zdrój, Uniejów, Ustka and Ustroń. Healing thermal waters are not only used there for medical treatments, because they also supply the brine graduation towers, are the base for the production of cosmetics and are also used in drinking treatments. Uniejów spa is a part of the cascade system, so the healing waters of higher temperature are also used for heating apartments. Depending on the mineral composition of the waters, they can be used in the treatment of, among others: diseases of the musculoskeletal system, rheumatology, osteoporosis, skin diseases, diseases of the upper and lower respiratory tract, cardiological diseases, diseases of the digestive system, hypertension, obesity, diabetes. All treatments are non-invasive, because the vast majority of them are carried out in the form of bathing, irrigation, inhalation or drinking treatments. The paper also shows the most promising towns in terms of the development of balneotherapy, including Stargard, Pyrzyce, Toruń, Konin and Grudziądz. Balneotherapy in Poland is currently at a difficult time, which is related to the inability to function of many facilities due to the COVID-19 pandemic. However, there is a possibility that when the pandemic and its effects are eliminated, balneotherapy and spa treatment will experience a renaissance.

PL

Wody termalne są uznawane za źródło zdrowia i energii od czasów starożytnych, a w czasach dzisiejszych nadal obserwuje się zainteresowanie balneoterapią, jako metodą leczenia różnorodnych chorób, rehabilitacji oraz profilaktyki. W Polsce, aż 12 miast uzdrowiskowych wykorzystuje w swojej działalności lecznicze wody termalne. Są wśród nich: Busko-Zdrój, Ciechocinek, Jelenia Góra-Cieplice, Gołdap, Inowrocław, Iwonicz-Zdrój, Konstancin-Jeziorna, Lądek-Zdrój, Rabka-Zdrój, Uniejów, Ustka oraz Ustroń. Lecznicze wody termalne nie są wykorzystywane tam jedynie w zabiegach medycznych, ponieważ stanowią także zasilanie tężni solankowych, bazę do produkcji kosmetyków, korzysta się z nich także w kuracjach pitnych. Uzdrowisko Uniejów jest częścią systemu kaskadowego, a więc tamtejsze wody wykorzystywane są także na cele ogrzewania mieszkań. W zależności od składu mineralnego wód, mogą one być stosowane w leczeniu m.in.: chorób układu ruchu, reumatologicznych, osteoporozy, chorób skóry, chorób górnych i dolnych dróg oddechowych, chorób kardiologicznych, chorób układu pokarmowego i układu trawienia, nadciśnienia, otyłości, cukrzycy. Wszystkie zabiegi łączy bezinwazyjność, ponieważ ich zdecydowaną większość prowadzi się w postaci kąpieli, irygacji, inhalacji lub kuracji pitnych. Wyszczególnione zostały perspektywiczne pod względem rozwoju balneoterapii miejscowości, wśród których są Stargard, Pyrzyce, Toruń, Konin oraz Grudziądz. Balneoterapia w Polsce znajduje się obecnie w trudnym momencie, co jest związane z brakiem możliwości funkcjonowania wielu obiektów z powodu pandemii COVID-19. Istnieje jednak możliwość, że kiedy pandemia i jej skutki zostaną zniwelowane, balneoterapia i lecznictwo uzdrowiskowe przeżywać będą renesans.

7

Wody lecznicze Kopalni Soli „Wieliczka". Pięć lat doświadczeń wydobywania i zastosowania w lecznictwie uzdrowiskowym

Paraszczuk Krzysztof, Źróbek Michał, Kostrzon Magdalena

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2021

|

nr 12

3--11

PL

Kopalnia Soli „Wieliczka" S.A. oprócz zabezpieczania zabytkowej kopalni i działalności turystycznej prowadzi również działalność uzdrowiskową z zastosowaniem wody leczniczej, wydobywanej z wypływu W -VIM 6 w komorze Layer na poziomie VII. Artykuł opisuje właściwości i zastosowania wody leczniczej, warunki geologiczne jej występowania, warunki techniczne i organizacyjne eksploatacji oraz kierunki rozwoju działalności uzdrowiskowej z zastosowaniem wody leczniczej.

EN

Salt Mine „Wieliczka" S.A. in 2013 obtained a certificate from the National Institute of Public Health National Institute of Hygiene, confirming the therapeutic properties of water from the outflow W-VII-16. After preparing the appropriate documentation and obtaining a license for its extraction, the „Wieliczka" Health Mining Resort was established. It extracts healing water being a 6.9% sodium-chloride brine with total mineralization of about 65 g/dm3. The healing water comes from the deposit occurring in the Miocene formations of the Chodenickie strata (Machowo formation). The annual extraction of the mineral is about 1500 m3, and the main direction of its use is to feed the brine graduation tower and treatments such as pneumatic ultrasound aerosol therapy and AMSA, of which the spa performs a total of up to about 3 thousand per year. The healing water from the W-VII-16 outflow and the microclimate of the mine workings are used in the treatment of chronic respiratory diseases. In connection with the Covid-19 pandemii, it is expected that the demand for pulmonary* rehabilitation procedures will increase, and thus there is a possibility of developing this field of rehabilitation at the Wieliczka Salt Mine Health Resort.

8

Soundscapes of health resorts in Poland and their revitalization

Bernat Sebastian

Technical Transactions

|

2020

|

Vol. 117, iss. 1

art. no. e2020018

EN

The objective of the studies was to recognise the need for and possibilities of preserving and revitalizing the soundscapes of health resorts in Poland. The research process included an analysis of the legal environment determining the functioning of Polish health resorts. Noise hazards and values of soundscapes were identified and acoustic revitalization measures were proposed for the selected health resorts. A review of scientific literature was performed and health resort surveys and audit reports were conducted. The next stage was focussed on the questionnaire sent out to the local governments of health resort districts and towns in Poland. The discussion referred, interalia, to the recommendations of the team of experts in the field of changes within the spa treatment system in Poland. The conducted studies demonstrated that most health resorts in Poland have some soundscape values. However, these values may be lost because of the threat of noise from transport and tourism. Health resorts in Poland thus need revitalization measures aimed at achieving a high quality of soundscape.

PL

Celem badań było rozpoznanie potrzeby oraz możliwości ochrony i rewitalizacji krajobrazów dźwiękowych uzdrowisk w Polsce. W postępowaniu badawczym przeprowadzono analizę uwarunkowań prawnych funkcjonowania uzdrowisk w Polsce. Następnie rozpoznano zagrożenia hałasem i wartości krajobrazów dźwiękowych oraz zaproponowano działania w zakresie rewitalizacji akustycznej w wybranych uzdrowiskach. Przeprowadzono kwerendę literatury naukowej oraz operatów uzdrowiskowych i raportów kontrolnych. Następnym etapem był sondaż diagnostyczny z wykorzystaniem ankiety adresowanej do samorządów gmin i miejscowości uzdrowiskowych w Polsce. W dyskusji odwołano się m.in. do rekomendacji zespołu ekspertów w zakresie zmian w systemie lecznictwa uzdrowiskowego w Polsce. Badania wykazały, że większość uzdrowisk w Polsce posiada pewne walory dźwiękowe krajobrazu. Jednak pod wpływem presji komunikacyjnej i turystycznej odpowiedzialnej za zagrożenie hałasem mogą one zostać utracone. Miejscowości uzdrowiskowe w Polsce wymagają zatem podjęcia działań rewitalizacyjnych ukierunkowanych na kształtowanie wysokiej jakości dźwiękowej krajobrazu.

9

Protected areas in Polish Baltic seaside spa towns in 2019 and spatial order

Meller Magdalena

Technical Transactions

|

2020

|

Vol. 117, iss. 1

art. no. e2020015

EN

The aim of this paper is to present an overview of protected areas in Polish seaside spa towns in order to preserve their nature value while focusing on the spatial order. Analyses were conducted considering the status of works on the Landscape Act concerning the interior of Polish spa towns and advantageous effects of that Act in the town space. This review paper presents protected areas based on the resources of the Central Register of Nature Conservation Forms (Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody CRFOP) available at the website of the General Directorate for Environmental Protection (Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska GDOŚ), which data may find multiple uses. The material for analyses is related to all the six Polish seaside spa towns (as for 01.2020). Polish seaside spa towns have many common natural characteristics. All of the six towns are located on the Baltic Sea, have sandy beaches and dunes and they are situated in the vicinity of protected areas. Frequently a green belt, typically a pine forest, separates the seaside zone from the town. Despite its very long seaside line Poland in 2019 has only six seaside spa towns (Kołobrzeg, Świnoujście, Sopot, Kamień Pomorski, Ustka, Dąbki).

PL

W artykule przedstawiono przegląd obszarów chronionych w polskich nadmorskich miejscowościach uzdrowiskowych w celu zachowania ich walorów przyrodniczych przy jednoczesnym ukierunkowaniu na ład przestrzenny. Poddano analizie także stan prac nad ustawą krajobrazową dotyczącą wnętrz polskich uzdrowisk i przedstawiono korzystne skutki tej ustawy w przestrzeni miejskiej. Przegląd obszarów chronionych stworzono na podstawie zasobów Centralnego Rejestru Formularzy Ochrony Przyrody CRFOP, dostępnego na stronie internetowej Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska GDOŚ. Materiał do analiz dotyczy sześciu polskich nadmorskich miejscowości uzdrowiskowych. Polskie uzdrowiska mają wiele wspólnych cech przyrodniczych. Wszystkie rozciągają się nad Morzem Bałtyckim, w ich obrębie znajdują się piaszczyste plaże i wydmy oraz wszystkie położone są w pobliżu obszarów chronionych. Często zielony pas, zazwyczaj las sosnowy, oddziela strefę nadmorską od miasta. Mimo bardzo długiej linii nadmorskiej w 2020 roku (stan na 01.2020) w Polsce jest jedynie sześć takich miejscowości (Kołobrzeg, Świnoujście, Sopot, Kamień Pomorski, Ustka, Dąbki).

10

Górnicze i geologiczne aspekty eksploatacji wód leczniczych w rejonie UZG Ustroń

Kuśnierz Bogdan, Baster Paweł, Waligóra Jan

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2020

|

nr 12

16--21

PL

W artykule przedstawiono budowę geologiczną złoża, w tym chemizm wód leczniczych w rejonie uzdrowiska Ustroń, oraz zagadnienia górnicze wydobycia, w tym konstrukcję otworów eksploatacyjnych i tłocznych oraz bezpieczeństwo eksploatacji.

EN

Ustroń health resort - one of the best Polish health resorts - has a microclimate and healing waters that are conducive to the treatment of, among others, respiratory, rheumatic or joint-muscle diseases. In the 1970s, 3 holes were madę here, in order to supply deposits of therapeutic brine, i.e. sodium-calcium chloride water with mineralisation 110-130 g/dm3 and outlet temperature of 21-23°C, in the limestone and upper devonian dolomites. Its extraction (3263 m3/year on average) is carried out by means of submersible pumps. In 1992, a discharge hole was madę in order to deliver (20-50 m3/d) of cleansed post-treatment water into absorbent layers for envi- ronmental protection. The water is accompanied by gas with a content of approx. 94% CH4 i and gas exponent 0.18-0.31 Nm3/m3 Therefore, the explosion hazard zones "2" were designated and the area of intake was fenced and marked. Leakage checks are also carried out on the infrastructure of the mining plant. After separating gas, water is collected in a tank from which it is taken for the needs of the spa. The organisational and technical So lutions adopted for use in a health resort mining plant ensure the safety of medicinal water exploitation, which is confirmed by the absence of accidents and failures.

11

Analiza kolejowej dostępności komunikacyjnej do uzdrowisk województw dolnośląskiego i małopolskiego

Grzegorek Michał

Przegląd Komunikacyjny

|

2019

|

R. 74, nr 10

15--24

PL

Artykuł dotyczy dostępności kolejowej do uzdrowisk dwóch województw południowej części Polski. Autor przeprowadził ankiety w uzdrowiskach celem identyfikacji cech, które w oczach pacjentów są czynnikami rozwojowymi kolei. Przeanalizowano również treść rozkładów kolejowych pod kątem czasu podróży do uzdrowiska i częstotliwości połączeń. Opracowano autorską typologię dostępności kolejowej do uzdrowisk. Wyróżniono cztery rodzaje uzdrowisk: sąsiedzkiej łączności, nikłej osiągalności, niewykorzystanej szansy i ekspansji turystycznej.

EN

The article concerns railway access to spas of two voivodeships in the southern part of Poland. The author conducted surveys in spas to identify traits that in the eyes of the patients are developmental factors of the railway. The content of railway timetables in terms of travel time to spas and frequency of connections was also analyzed. The idea of an original typology of health resorts is being developed in terms of accessibility by rail. Four types of spas were distinguished: neighborly communication, poor reachability, unused opportunity and tourist expansion.

12

Budżet obywatelski jako narzędzie kształtowania krajobrazu na przykładzie miast uzdrowiskowych

Bernat Sebastian

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2019

|

nr 41 (1)

25--42

PL

Budżet Obywatelski (BO), rozumiany jest jako jedna z form partycypacji społecznej, dzięki której mieszkańcy mogą w sposób bezpośredni (przez głosowanie) wpływać na wydatki z budżetu swojego miasta/gminy/powiatu/województwa. Celem badań było rozpoznanie roli BO w kształtowaniu krajobrazu lokalnego. Badaniami objęto miasta uzdrowiskowe (w tym dzielnice uzdrowiskowe miast) z uwagi na ważną rolę krajobrazu w zachowaniu ich specjalnego statusu (funkcji leczniczej). W toku postępowania badawczego przeprowadzono analizę aktualnych uwarunkowań funkcjonowania miejscowości uzdrowiskowych i BO w Polsce. Następnie na przykładzie projektów BO miast uzdrowiskowych z ostatniej edycji (2018/2019) rozpoznano jakie są potrzeby mieszkańców wobec kształtowania krajobrazu. W szczególności zwrócono uwagę na ich stosunek do poprawy estetyki miasta (rewitalizacja) i rozwoju obszarów zieleni. Na koniec oceniono rolę BO w kształtowaniu krajobrazu miast uzdrowiskowych. Wykazano, że jest on ważnym narzędziem poznania preferencji społecznych, m.in. w zakresie kształtowania krajobrazu i przestrzeni publicznej.

EN

Participatory budgeting (PB) is understood as one of the forms of social participation, thanks to which residents can directly (by voting) influence expenditure from the budget of their town / commune / poviat / voivodship. The objective of the research whose results are described in this paper was to identify the role of PB in local landscape shaping (development). The research encompassed health resort towns (including the health resort districts of towns/cities) owing to the important role of landscape in the preservation of their special status (therapeutic function). The research process included an analysis of the current determinants of the functioning of health resorts and PB in Poland. Then, using the example of PB projects in health resort towns in the 2018/2019 edition, the inhabitants’ needs regarding landscape development were identified. Particular attention was devoted to the inhabitants’ attitude to improving the aesthetic appearance of their city (revitalisation) and developing green areas. Finally, the role of PB in developing the landscape of health resort towns and the usefulness of analysing the top PB projects were assessed to identify the impact of PB on landscape development. It has been shown that PB is an important tool for discovering the preferences of the public, e.g. with regard to developing landscape and public space.

13

Order optimization of health resorts treatment using Palmer's algorithm as one of the key activities describing the business model

Szromek A. R.

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2018

|

z. 119

301--311

EN

The aim of the article is to present one of the optimization methods of logistics processes, as solutions to improve operational efficiency in business models of spa enterprises. The author uses the Palmer's algorithm, using it to optimize the schedule of performing treatments in health resorts. The final result of the publication is the proposal to use the Palmer's algorithm with the author's amendment. The solution was supported by an example of using its for health resort treatments.

14

Changes in the activities of health resorts enterprises in the context of its business model

Szromek A. R.

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2018

|

z. 127

273--287

EN

The aim of the article is to analyze the activities of health resorts enterprises in the context of necessary changes in the structure elements of spa business models. The classification basis of the perceived changes were literature factors stimulating the construction and reorganization of business models. The analysis of factors was based on literature reports and direct observation regarding the activities of spa enterprises.

PL

Celem artykułu jest dokonanie analizy działalności przedsiębiorstw uzdrowiskowych w kontekście koniecznych zmian w elementach struktury uzdrowiskowych modeli biznesowych. Podstawą klasyfikacyjną dostrzeganych zmian były literaturowe czynniki stymulujące budowanie i reorganizację modeli biznesu, natomiast analizę czynników oparto na doniesieniach literaturowych i obserwacji bezpośredniej dotyczącej działalności przedsiębiorstw uzdrowiskowych.

15

Application of optimization methods in planning of patients accommodation in the spa companies

Szromek A. R.

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2018

|

z. 119

289--300

EN

The aim of the article is to present the possibilities of using selected optimization methods to planning accommodation in spa establishments. Therefore, two methods of solving problems in the field of linear programming were used. The first is the north-west angle method, and the second is the Vogel's approximation method. The methods used so far in logistics in the field of planning a production program can be effectively used also in spa services and improving the efficiency of business models of spa enterprises.

16

Przestrzenny potencjał rozwoju miasta uzdrowiskowego Duszniki-Zdrój

Gonda-Soroczyńska E., Olczyk H.

Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich

|

2018

|

nr I/1

63--77

PL

Duszniki-Zdrój to miasto położone w zachodniej części Kotliny Kłodzkiej, przy granicy z Czechami. Przebiegająca przez miasto droga krajowa nr 8 zapewnia dogodną komunikację z regionem. Ważnymi są: bliskość większych miejscowości takich jak: Kłodzko, Wałbrzych, Wrocław; innych uzdrowisk jak: Kudowa-Zdrój, Polanica-Zdrój, Lądek-Zdrój oraz posiadanie w granicach administracyjnych prężnie rozwijającego się ośrodka sportów zimowych Zieleniec. Wszystkie te czynniki generują dużą ilość turystów. Duszniki-Zdrój to atrakcyjne miasteczko, posiadające status uzdrowiska. Aktualnie pełnią rolę wielofunkcyjnego ośrodka turystycznego, a nie jak to wcześniej bywało jednofunkcyjnego ośrodka uzdrowiskowego. W artykule postawiono tezę badawczą „Czy możliwy i wskazany jest dalszy rozwój przestrzenny tego miasteczka uzdrowiskowego?”. Głównym celem niniejszych badań była ocena rozwojowych możliwości przestrzennych tego ośrodka. Opracowano szczegółową inwentaryzację, określającą precyzyjnie sposób użytkowania terenu. W celu lepszego zrozumienia uwarunkowań lokalnych miasto podzielono na jednostki urbanistyczne, wyróżniając m.in. zespół śródmiejski, mieszkaniowy wielorodzinny, rekreacyjny i mieszany oraz zespoły mieszkaniowe jednorodzinne, rolne i leśne. Przeprowadzono analizy obejmujące najistotniejsze elementy, mające wpływające na przestrzenny rozwój ośrodka. Uwzględniono główne obiekty generujące przepływ ruchu turystycznego. Wytypowano obszary problemowe. Prześledzono rozwój zabudowy z podziałem na poszczególne okresy czasowe oraz wskazano obiekty i tereny o najwyższych walorach. Wyznaczono enklawy cenne przyrodniczo z uwagi na istniejące uwarunkowania środowiskowe, a dodatkowo zobrazowano stopień nachylenia stoków oraz zacienienie, które pomogły w określeniu przestrzennych możliwości rozwojowych Dusznik-Zdroju.

EN

Duszniki-Zdrój is a city located in the western part of the Kotlina Kłodzka, near the Czech border. The national road no. 8, which runs through the city, provides convenient communication with the region. The most important factors are: proximity of larger towns such as Kłodzko, Wałbrzych or Wroclaw and other health resorts such as Kudowa-Zdrój, Polanica-Zdroj, Lądek-Zdrój and the existence of dynamically developing winter sports centre Zieleniec which is located within the administrative boundaries of the city. All these factors generate a large number of tourists. Duszniki-Zdrój is an attractive town with the status of a health resort. Currently it is a multifunctional tourist centre rather than a single-function spa resort. The article presents a research thesis: „Is the further spatial development of this spa town possible and advisable?”. The main purpose of this research was to evaluate the developmental spatial capabilities of this town. A detailed inventory specifying how land is used has been carried out. In order to better understand the local conditions, the general division into urban units was made. Urban, multi-family, recreational and mixed housing complex, single family housing, agricultural and forestry complex were marked out. An analysis covering the most important elements affecting the development potential of the city was conducted. The main objects that generate traffic flows were taken into account.. The problem areas were designated. The development of buildings in particular time periods was investigated, objects and areas with the highest values were pointed out. Valuable areas due to existing environmental conditions were identified and additionally analyses of slope gradients and shading helped to identify existing development potential and to identify potential development opportunities of Duszniki-Zdrój.

17

Oferta turystyczna miejscowości uzdrowiskowych w Czechach na przykładzie Karlowych Warów, Mariańskich Łaźni, Franciszkowych Łaźni

Gonda-Soroczyńska E., Soroczyńska A. M.

Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich

|

2018

|

nr I/1

39--61

PL

W opracowaniu zbadano ofertę turystyczną trzech wybranych, najpopularniejszych w Czechach uzdrowisk tj. Karlowych Warów (czes. Karlovy Vary, niem. Karlsbad), Mariańskich Łaźni (czes. Mariánské Lázně, niem. Marienbad) i Franciszkowych Łaźni (czes. Františkovy Lázně, niem. Franzensbad), określanych także mianem Lazurowego Wybrzeża Europy Środkowej. W kontekście układu komunikacyjnego zlokalizowane są one bardzo blisko siebie, nieopodal granicy z Niemcami. Ich oferta turystyczna jest niezwykle bogata i różnorodna. Każdy znajdzie coś dla siebie, zarówno kuracjusz, jak i szeroko pojmowany turysta, o każdej porze roku, o zróżnicowanej zasobności portfela, zwłaszcza ze względu na rozwiniętą wielofunkcyjność tych kurortów. Przeprowadzone analizy pozwoliły bliżej poznać badane uzdrowiska, porównać je i wyciągnąć stosowne wnioski. Należy dodać, iż te trzy miejscowości zabiegają o miejsce na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO (legitymując się najcenniejszymi miejscami i obiektami w skali całego świata). Wartym podkreślenia jest fakt, iż są to najstarsze i prawdopodobnie najczęściej odwiedzane kurorty Europy Środkowej (od czasów rzymskich tj. od ponad 2000 lat wykorzystuje się występujące tu wody lecznicze, czego dowodem są licznie znajdowane w pobliżu źródeł monety rzymskie i celtyckie). Przeprowadzone badania w wymienionych ośrodkach uzdrowiskowych dały także odpowiedź, na pytania zawarte w postawionej tezie badawczej „Co jest przyczynkiem tak wspanialej kondycji tych uzdrowisk? Dzięki czemu mają znaleźć się na liście UNESCO? Czego w tych uzdrowiskach brak? W jakim kierunku miałyby pójść w najbliż- szej przyszłości, by pozyskiwać nowych turystów, inwestorów, poszerzać swoją dotychczasową wielofunkcyjność?. Przeprowadzone badania miały udowodnić, iż zasadnie, bądź nie, te trzy miejscowości starają się o zaszczytną, najwyższą ocenę międzynarodowych gremiów. Prace badawcze mogą okazać się przydatnymi, także badaczom zajmującym się miejscowościami uzdrowiskowymi w innej części Europy i świata.

EN

The study is focused on the tourist offer of three selected, most popular Czech spas, i.e. Karlovy Vary, (Karlsbad), Mariánské Lázně, (Marienbad) and Františkovy Lázně, (Franzensbad), also referred to as the French Riviera of Central Europe. In the context of communication system they are located in close vicinity to each other and not far from the German border. Their tourist offer is abundant and diversified. Everyone can find there something for him/herself, both a bather and a broadly approached tourist, in each season of the year, having various financial resources at the disposal, primarily due to a well-developed multi-functionality of these spa resorts. The conducted analyses allowed learning more about the studied locations, comparing them and drawing adequate conclusions. It should be added that all three places are applying to be included on the UNESCO World Heritage List (as having the most valuable places and objects on the global scale). It is worth emphasizing that they are the oldest and probably the most frequently visited resorts in Central Europe (their therapeutic waters have been used since Roman times, i.e. for over 2000 years, which is confirmed by numerous Roman and Celtic coins found near spa water springs). The carried out research in the aforementioned spa centres also provided answers to the questions included in the put forward research thesis: “What contributes to such an excellent condition of these resorts?, For what reason they should be on the UNESCO list?, What are they lacking? What should be their development direction in the coming future to attract new tourists, investors and expand their existing multi-functionality?” The conducted analyses were to indicate whether these three towns were rightly seeking the highest, honorable rating of international bodies. There can also turn out useful for the researchers studying spa resorts in different parts of Europe and the world.

18

Występowanie wód termalnych i zmineralizowanych możliwością rozwoju miejscowości uzdrowiskowych jako atrakcji turystycznych w rejonie Warszawy

Gryszkiewicz I., Socha M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2018

|

nr 472

327--338

PL

W rejonie Warszawy przeanalizowano wody termalne i zmineralizowane miast Sulejówek, Józefów i Otwock. Rozpatrzono wstępną ocenę wykorzystania tych wód opierając się na głębokich odwiertach i znaczeniu tych wód dla rozwoju gmin. Z przeprowadzonej analizy wynika, że na obszarze gmin Sulejówek, Józefów i Otwock w piętrach wodonośnych kredy dolnej i jury występują wody chlorkowo-sodowe o mineralizacji od ok. 10 do ponad 70 g/dm3, cechujące się prawdopodobnie podwyższoną zawartością składników swoistych pożądanych w przypadku wód stosowanych w balneoterapii – jodków (powyżej 1 mg/dm3 w piętrze kredy dolnej i jury dolnej) oraz dwuwartościowego żelaza (powyżej 10 mg/dm3 w piętrze jury dolnej). Wartości temperatury podpowierzchniowej na tym obszarze na głębokości 1000 m wynoszą ok. 35°C, a na głębokości 2000 m temperatura przekracza 50°C. Optymistyczny scenariusz uwzględnia możliwość rozwoju w regionie warszawskim miejscowości uzdrowiskowych jako atrakcji turystycznych wykorzystujących termy.

EN

The thermal and mineralized waters in the subsurface of Sulejówek, Józefów, and Otwock towns of the Warsaw region have been analyzed. An initial assessment of the utilization of such waters based on deep boreholes and significance of these waters for development of the communities has been considered. The analysis shows that in the area of Sulejówek, Józefów and Otwock communes there are chloride and sodium waters in the aquifer of the Lower Cretaceous and the Jurassic of mineralization from about 10 to over 70 g/dm3, probably characterized by an increased content of specific components desirable in the case of waters used in balneotherapy – iodides (above 1 mg/dm3 in the lower cretaseous and lower jurassic) and divalent iron (over 10 mg/dm3 in the lower jurassic). The values of subsurface temperature in this area at a depth of 1000 m are about 35°C, at a depth of 2000 m the temperature exceeds 50°C. An optimist scenario includes a possibility of future development of touristic attractions in terms of therapeutic resorts in the Warsaw region.

19

The Value of Spa Parks in the Modern Health Resorts: A Case Study of the Western and Central Sudetes Spa Towns

Słonina D., Skomorowska M.

Architektura Krajobrazu

|

2018

|

nr 3

20--37

EN

Spas are a place where patients strengthen their health. Their location and special natural values are the reason why these places have been popular ever since the beginning of their history. Particularly important, in the quick convalescence process, close contact between man and nature is ensured by nearby gardens and parks. The natural environment affects various health aspects, reducing stress, reducing pressure or supporting social relations. The work is an overview of spa parks in the Western and Central Sudetes Resorts, in terms of history and the degree of their transformation. The aim of the work was to determine possible actions for the revitalization of selected examples, in such a way that they could not only be a valuable cultural heritage but also contribute to improving the health of the patients. In the twentyfirst century, the closeness of nature seems to be an essential element of everyday life. In the given context, particular attention should be paid to parks and municipal gardens in spas, whose role is currently becoming more important and the demand for them is increasing. The importance of these complexes has changed many times over the years, which is why determining their contemporary form is extremely important. These places provide the opportunity to observe and perceive wildlife, improving the quality of life, being an important place both in the treatment process and in everyday life.

PL

Uzdrowiska są miejscem, w którym chorzy mają wzmacniać swoje zdrowie. Lokalizacja i szczególne walory przyrody są powodem, dla którego miejsca te od początku swojej historii cieszą się popularnością. Szczególnie istotny, w szybkim procesie rekonwalescencji, bliski kontakt człowieka z przyrodą zapewniają okoliczne ogrody i parki. Środowisko naturalne oddziałuje bowiem na różne aspekty zdrowotne, redukując stres, obniżając ciśnienie czy wzmacniając relacje społeczne. Praca stanowi przegląd parków zdrojowych w uzdrowiskach Sudetów Zachodnich i Środkowych pod względem historycznym oraz stopnia ich przeobrażenia. W pracy pojęto próbę określenia możliwych działań rewitalizacji wybranych przykładów, w taki sposób, aby mogły one stanowić nie tylko cenne dziedzictwo kulturowe, ale także przyczynić się do polepszenia aspektu zdrowotnego kuracjuszy. W dobie XXI wieku bliskość przyrody zdaje się być istotnym elementem codziennego życia. W danym kontekście należałoby zwrócić szczególną uwagę na parki i ogrody miejskie w uzdrowiskach, których rola i zapotrzebowanie obecnie wzrastają. Oblicze tych założeń na przestrzeni lat wielokrotnie się zmieniało, dlatego też określenie ich współczesnej formy jest niezwykle ważne. Miejsca te stwarzają bowiem możliwość obserwacji i odbierania przyrody, poprawiając jakość życia, stanowiąc ważne miejsce zarówno w procesie leczenia, jak i w codziennym życiu.

20

Analiza energetyczno-ekonomiczna wykorzystania wody i energii geotermalnej w Lądku-Zdroju

Pająk L., Bujakowski W., Tomaszewska B., Hołojuch G.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2017

|

R. 56, nr 2

147--162

PL

Lądek-Zdrój to historyczne i uzdrowiskowe miasto. Zanieczyszczenie atmosfery związane z niską emisją pochodzącą z istniejących źródeł energii wymaga działań zapobiegawczych. Jednym ze sposobów poprawy tego stanu jest wykorzystanie istniejących tu zasobów energii odnawialnej skumulowanej w wodach termalnych. W artykule przedstawiono wariantową analizę możliwości wykorzystania tego odnawialnego źródła energii w istniejących instalacjach grzewczych miasta. Analiza umożliwiła ocenę energetyczną, ekonomiczną i ekologiczną poszczególnych rozwiązań.

EN

Lądek-Zdrój is a historic and spa town. Atmospheric pollution associated with low emissions from the existing energy sources requires preventive action. One way to improve this is to use renewable energy resources accumulated in thermal waters. The paper presents a variant analysis of the potential use of this renewable energy source in existing urban heating systems. The analysis allowed for energy, economic and ecological assessments of the individual solutions.