Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Financial markets for the greener future: the role of green bonds in energy transition. Evidence from Europe

Pawłowski Maciej

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2024

|

z. 191

469--478

EN

Purpose: The aim of the article is to assess the role of the green bond market in financing investment activities in the field of energy transition. Attention was focused on the European green bond market, considered the most mature and developed market for assets of this class. Design/methodology/approach: Critical analysis of domestic and foreign scientific achievements regarding the development and importance of the green bond market in the energy transition process. Analysis of secondary data from statistical reports showing the state of development and the degree of use of the green bond market in financing energy transition tasks in 2014-2022. Findings: On the basis of the conducted research, it is concluded that the European green bond market is developing quite dynamically, and its structure is dominated by issues of green bonds intended to finance expenditures supporting the energy transition process. Originality/value: The green bond market - due to its relatively short history of operation, high dynamics of value growth and internal diversification process - is a relatively new object of research in economic sciences.

2

Transformacja energetyczna budynków w świetle polityki klimatycznej UE

Krysik Piotr

Rynek Instalacyjny

|

2024

|

Nr 3

54--57

PL

W artykule omówiono planowane kierunki zmian sektora energetycznego wskazywane przez politykę klimatyczną Unii Europejskiej i ich wpływ na sektor budownictwa. Przedstawiono rolę efektywności energetycznej, bezemisyjnych technologii energetycznych oraz współpracy transportu, energetyki i budownictwa na rzecz neutralności klimatycznej UE.

EN

The article discusses the planned directions of changes in the energy sector indicated by the European Union’s climate policy and their impact on the construction sector. The role of energy efficiency, emission-free energy technologies and cooperation between transport, energy and construction for the EU’s climate neutrality was presented.

3

Potrzebna jest strategia dla energii geotermalnej

Joniec Waldemar

Rynek Instalacyjny

|

2024

|

Nr 1-2

20

PL

W rezolucji przyjętej 18 stycznia 2024 r. przez Parlament Europejski wzywa się do opracowania europejskiej strategii mającej na celu przyspieszenie wdrażania i inwestycji w energię geotermalną. Rezolucję uchwalono na podstawie raportu europosła Zdzisława Krasnodębskiego, w którym stwierdzono m.in., że energia geotermalna jest niezbędna nie tylko dla transformacji energetycznej, ale także dla sprawiedliwej transformacji. Realizacja tego kierunku będzie kolejnym impulsem do rozwoju gruntowych pomp ciepła.

4

Model energetyczny dla m.st. Warszawy w perspektywie 2050 roku – techniczne aspekty modelu opartego na koncepcji elektroprosumeryzmu

Plis Piotr

Energetyka

|

2024

|

nr 2

68--76

PL

W niniejszym artykule przedstawiono model transformacji sektora energetycznego funkcjonującego w Warszawie w kierunku neutralności wobec klimatu, która powinna być osiągnięta w perspektywie 2050 roku. Model ten bazuje na koncepcji elektroprosumeryzmu, w myśl której wszystkie potrzeby energetyczne na końcowych rynkach energii (energia elektryczna, ciepło, sektor transportu) są zaspokajane z wykorzystaniem energii elektrycznej wytworzonej w źródłach odnawialnych (OZE). Przedstawiono techniczne aspekty opisujące przyszły model energetyczny m.st. Warszawy.

EN

The article presents a model of transformation of the power sector in Warsaw directed to climate neutrality which should be achieved by 2050. The model is based on the concept of electroprosumerism according to which electricity generated from renewable energy sources (RES) is the only energy carrier used by the end markets (electricity, heating and transport). The article also outlines technical aspects describing a future energy model for the Capital City of Warsaw.

5

Mały atom, wielka sprawa – krok w ewolucji czy rewolucja w polskiej energetyce

Gorczyca-Goraj Anna

Energetyka

|

2024

|

nr 1

13--21

PL

Komisja Europejska zaprezentowała zbiór inicjatyw określonych jako Europejski Zielony Ład (European Green Deal) [1] wskazując kierunek rozwoju krajom członkowskim, a mianowicie w 2050 roku Europa ma być pierwszym kontynentem neutralnym dla klimatu. Z tą ambicją świat polityki kreuje wizję nowoczesnej polityki klimatycznej, jak również przemysłowej. Firmy zużywające dużo energii potrzebują zielonej energii elektrycznej, jeśli chcą, aby ich procesy produkcyjne były neutralne dla klimatu. Transformacji energetycznej towarzyszy również dynamiczny rozwój sieci elektroenergetycznej, zarówno na poziomie przesyłowym, jak i dystrybucyjnym. Sieci stanowić mają centralny interfejs dla zastosowań energetycznych, które do tej pory opierały się głównie na paliwach kopalnych, zarówno w transporcie drogowym, ciepłownictwie, jak i w procesach przemysłowych. Polska nie może dłużej opierać swojej energetyki na węglu. Konieczna jest dywersyfikacja wytwarzania energii, czyli wprowadzenie różnorodnych źródeł energii, przy założeniu ich niskoemisyjności. Polityka klimatyczna UE nie jest jedyną motywacją, chodzi także o względy czysto ekonomiczne związane z polskim górnictwem. Aby sprostać wymaganiom i zmianom w energetyce europejskiej w Polsce planuje się rozwój energetyki atomowej i to w wydaniu „dużego” i „małego” atomu. W artykule przedstawiono różnice między tymi technologiami, z naciskiem na podkreślenie potencjału małych reaktorów modułowych (Small Modular Reactors, SMR).

EN

The European Commission presented a set of initiatives known as the European Green Deal [1], indicating the direction of development for member states, namely in 2050 Europe is to be the first climate-neutral continent. With this ambition the world of politics creates a vision of modern climate and industrial policy. Companies that consume a lot of energy need green electricity if they intend to make their production processes climate neutral. The energy transformation is also accompanied by the dynamic development of the power grid, both at the transmission and distribution levels. The networks are to constitute a central interface for energy applications that so far have been mainly based on fossil fuels, in transport, heating and industrial processes. Poland cannot base the energy production on coal any longer. It is necessary to diversify energy production, i.e. introduce various energy sources assuming their low emission. However, the EU’s climate policy is not the only motivation, it is also about purely economic reasons related to Polish mining. In order to meet the requirements and changes in the European energy sector, the development of nuclear energy in Poland is planned in both ways, i.e. the conventional and small modular reactors. The article presents the differences between these technologies, with an emphasis on the potential of small modular reactors (Small Modular Reactors, SMR).

6

Rozproszona generacja wodorowa odpowiedzią na potrzeby transformacj energetycznej

Bandoła Dominika, Bazan Marta, Lelek Łukasz, Żmuda Robert

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2023

|

nr 111

117--129

PL

Wodór będzie stanowił ważny element w procesie transformacji energetycznej, jako ogniwo łączące odnawialne źródła energii z wieloma gałęziami gospodarki – od paliw dla transportu, poprzez procesy przemysłowe, aż do generacji energii elektrycznej i ciepła. Instalacje pracujące na pokrycie lokalnego zapotrzebowania na paliwo, z wykorzystaniem pobliskich źródeł, zwiększą bezpieczeństwo energetyczne regionów i ułatwią dekarbonizację wielu sektorów, zgodnie z założeniami Pakietu Klimatycznego oraz aktualnym planem RePowerEU. Wodór stanowić może także element bilansujący dla stabilnej pracy systemu elektroenergetycznego. Droga do rozwoju gospodarki wodorowej wymaga natomiast wypracowania standardów, optymalizacji rozwiązań technicznych, budowania łańcucha dostaw oraz wprowadzenia stabilnego otoczenia prawnego. Niniejszy rozdział podsumowuje kluczowe cechy nośnika energii, jakim jest wodór, najważniejsze technologie jego produkcji i wykorzystania oraz ich potencjalny wpływ na rynek energii. Opisano również warianty zastosowania paliwa rozpatrywane przy budowaniu gospodarki wodorowej i jej rolę w procesie transformacji energetycznej, które stanowią o potencjale technologii i uzasadniają podejmowane działania. Polska obecnie produkuje około 1 mln ton wodoru rocznie, głównie poprzez reforming parowy gazu ziemnego. Posiadane doświadczenia w tym zakresie powalają nam na podejmowanie działań związanych z dekarbonizacją istniejących źródeł wytwórczych oraz rozwój nowych źródeł zeroemisyjnych. Obecny proces tworzenia się nowego rynku opartego na wykorzystaniu nisko- i bezemisyjnego wodoru sprzyja powstawaniu wielu ciekawych inicjatyw, w tym struktur nazwanych Dolinami Wodorowymi. W rozdziale opisano aktywne podmioty i wybrane projekty realizowane aktualnie w Polsce. Podjęto także temat założeń Polskiej Strategii Wodorowej – opisano główne cele, które ona wyznacza, a także zagadnienia związane z trwającymi zmianami legislacyjnymi. Podsumowanie zawiera wnioski wyciągnięte z realizacji pierwszych projektów wodorowych w Polsce przez firmę SBB ENERGY SA.

EN

Hydrogen will be an important element in the energy transition, as a link between renewable energy sources and many sectors of the economy – from fuels for transportation to industrial processes to electricity generation and heat. Installations working to meet local fuel needs, using neighbouring sources, will increase regional energy security and facilitate the decarbonization of many sectors, in line with the Climate Package and the current RePowerEU plan. Hydrogen can also provide a balancing element for the stable operation of the electric power system. However, the road to the growth of the hydrogen economy requires the development of standards, the optimization of technical solutions, the building of a supply chain and the introduction of a stable legal environment. This chapter summarizes the key features of the hydrogen energy carrier, the most important technologies for its production and use, and their potential impact on the energy market. It also describes the fuel application variants considered in building a hydrogen economy and its role in the energy transition process, which represent the potential of the technology and justify the actions being taken. Poland currently produces about 1 million tons of hydrogen per year, mainly through steam reforming of natural gas. The experience we have in this area allows us to take steps to decarbonize existing generation sources and develop new zero-carbon production sources. The current process of creating a new market based on the use of low- and zero-emission hydrogen is fostering the formation of many interesting initiatives, including structures called Hydrogen Valleys. The chapter describes active players and selected projects currently underway in Poland. The assumptions of the Polish Hydrogen Strategy are also addressed – the main goals it sets are described, as well as issues related to ongoing legislative changes. The summary includes lessons learned from the implementation of the first hydrogen projects in Poland by SBB ENERGY SA.

7

Wykorzystanie kawern solnych do wielkoskalowego magazynowania wodoru w kontekście dalszego rozwoju wykorzystania energii wytwarzanej z OZE

Piech Monika, Szurlej Adam

Rynek Energii

|

2023

|

Nr 5

36--42

PL

Odnawialne źródła energii oraz tzw. zielony wodór, zgodnie z planem UE, odegrają główną rolę w dekarbonizacji gospodarki. Obecnie zdecydowana większość wodoru, zarówno w Polsce, UE, jak i na świecie produkowana jest w oparciu o paliwa kopalne, głównie gaz ziemny. Taka produkcja wodoru obciążona jest emisją CO2. Dlatego też głównym celem unijnej strategii wodorowej jest rozwój odnawialnego, zielonego wodoru otrzymywanego w procesie elektrolizy przy wykorzystaniu OZE. W artykule przybliżono rozwój wykorzystania OZE w zakresie produkcji energii elektrycznej w latach 2015-2022, zwrócono uwagę na wysoką dynamikę rozwoju fotowoltaiki i jej rosnący udział w bilansie wytwarzania energii elektrycznej. W dalszej części scharakteryzowano technologie magazynowania wodoru w kontekście rozwoju gospodarki wodorowej, ze szczególnym uwzględnieniem magazynowania wodoru w kawernach solnych. Przybliżono doświadczenia z USA i Wielkiej Brytanii w zakresie wykorzystania kawern solnych do magazynowania wodoru. Rozwój technologii magazynowania wodoru jest niezbędny nie tylko dla wykorzystania wodoru w ważnych gałęziach gospodarki, jak m.in. ciepłownictwo i transport, ale także dla zagospodarowania nadwyżek energii z OZE. Podkreślono istnienie korzystnych warunków geologicznych w Polsce do budowy wielkoskalowych magazynów wodoru w kawernach solnych.

EN

According to the European Union plan, renewable energy sources and green hydrogen will play a major role in decarbonizing the economy. Currently, the vast majority of hydrogen in Poland, the EU and around the world, is produced based on fossil fuels, mainly natural gas. Unfortunately this hydrogen production is burdened with C02 emissions. Therefore, the main objective of the EU hydrogen strategy is to develop renewable green hydrogen obtained by electrolysis using RES. The article presents the development of the use of RES for electricity generation in 2015-2022, noting the high dynamics of photovoltaic development and its growing share in the balance of electricity generation. In the following part, hydrogen storage technologies were characterized in the context of the development of the hydrogen economy, with particular attention to the storage of hydrogen in salt caverns. Experiences from the US and the UK in the use of salt caverns for hydrogen storage are outlined. The development of hydrogen storage technology is essential not only for the use of hydrogen in important industries, such as heating and transportation, among others, but also for the development of surplus energy from RES. The existence of favorable geological conditions in Poland for the construction of large-scale hydrogen storage in salt caverns was emphasized.

8

Produkcja zielonego wodoru stabilizatorem gospodarki energetycznej

Dresler Krzysztof, Biczel Piotr

Rynek Energii

|

2023

|

Nr 5

31--35

PL

Sumaryczna moc zainstalowana uruchomionych instalacji fotowoltaicznych (PV) w Polsce w 1 kwartale 2023 r. osiągnęła wielkość wynoszącą około 12,5 GW. Duża moc zielonej energii wpływa na redukcję emisji CO2, jednak zwiększa jednocześnie niestabilność pracy całego systemu energetycznego. Aby dokonać stabilizacji zmienności odbioru energii elektrycznej przez sieć, w artykule rozważamy kontraktowanie maksymalnych wolumenów odbioru energii z farm w założonym okresie czasu, produkując z nadmiarowej energii zielony wodór. Nasze studium omawia powyższy problem na przykładzie instalacji fotowoltaicznej rozszerzonej o elektrolizer oraz magazyn wodoru. Patrząc na świat energetyczny z tej perspektywy, widać wyraźnie, że proste podejście do produkcji energii z OZE staje się niewystarczające i konieczne są wdrożenia kompleksowych instalacji adresujących funkcje produkcji, magazynowania krótko i długoterminowego oraz wprowadzania nadmiarów zmagazynowanej np. w wodorze energii do dalszej dystrybucji. W ten sposób możemy istotnie przyspieszyć transformację wodorową.

EN

In the first quarter of 2023, the cumulative installed capacity of photovoltaic (PV) farms in Poland reached a substantial 12.5 GW. This noteworthy green energy capacity contributes to a reduction in C02 emissions, but it also introduces greater instability into the overall energy system. To tackle the ﬂuctuations in electricity demand and enhance grid stability, this article delves into the concept of contracting the maximum energy consumption from these farms over a deﬁned timeframe, thereby generating green hydrogen from excess renewable energy. Our study examines this challenge, using a photovoltaic installation as an example, augmented With an electrolyzer and hydrogen storage. Taking a broader perspective on the energy sector, it becomes apparent that a straightforward approach to renewable energy production is no longer adequate. What is needed are comprehensive installations that fulﬁll the roles of energy production, short- and long-term storage, and the integration of surplus stored energy, such as hydrogen, for further distribution. This approach has the potential to significantly expedite the hydrogen transformation.

9

Charakterystyki pracy połączonej farmy wiatrowej i fotowoltaicznej

Baszczeńska Oliwia, Niesporek Kamil

Rynek Energii

|

2023

|

Nr 2

40--44

PL

W artykule przedstawiono metodologie wyznaczania charakterystyk instalacji składającej się z farmy wiatrowej i fotowoltaicznej. Do ich wyznaczenia zaproponowano wykorzystanie charakterystyk bezwymiarowych obu farm. Wyznaczono wskaźniki wykorzystania mocy dla różnych okresów czasowych zarówno dla pojedynczych działających farm jak i zintegrowanej instalacji. Zwrócono uwagę na możliwość współpracy obu farm z uwzględnieniem ich dolin wytwórczych. Wykazano, że w zintegrowanej instalacji odnawialnej spadek udziału mocy farmy wiatrowej może przyczynić się do zwiększenia stabilności generacji energii.

EN

This paper presents methodologies for determining the characteristics of an installation cons isting of a wind farm and a photovoltaic farm. For their determination, it is proposed to use the dimensionless characteristics of both farms. Utilisation factors were determined for different time periods for both the individual farms in operation and the integrated installation. Attention was drawn to the possibility of cooperation between the two farms, taking into account their generation valleys. lt was shown that in an integrated renewable installation, a decrease in the share of wind farm capacity can contribute to an increase in the stability of power generation.

10

Bezpośredni wychwyt dwutlenku węgla z powietrza aktualny stan i kierunek badań

Kotowicz Janusz, Niesporek Kamil

Rynek Energii

|

2023

|

Nr 4

44--51

PL

W niniejszym artykule dokonano przeglądu literaturowego dotyczącego technologii bezpośredniego wychwytu dwutlenku węgla z powietrza, zwracając szczególną uwagę na zagadnienia takie jak badania nad opracowaniem wysoce efektywnych sorbentów, ekonomiczne aspekty funkcjonowania przedsiębiorstwa, współpraca ze źródłami OZE w ramach technologii Power-to-X czy oddziaływanie sorbentów na środowisko naturalne. Przedstawiono również aktualny stan projektów realizujących DAC. Zwrócono uwagę na konieczność rozwoju tej technologii, szczególnie mając na uwadze zachodzącą transformację energetyczną. Poruszono również problematykę energochłonności procesu.

EN

This article reviews the literature on direct atmospheric carbon capture (DAC) technology, paying partic ar attention to issues such as research into the development of highly efficient sorbents, the economics of the b›usiness, cooperation with RES sources as part of power—to-X technology or the environmental impact of sorbents. The current status of projects implementing DAC was also presented. Attention was drawn to the 'neces sity of developing this technology, particularly in view of the ongoing energy transition. The energy intensity of the process was also discussed.

11

Wdrażanie transformacji energetycznej na przykładzie spółki Prozap

Sułek Arkadiusz, Nieścior Bartosz

Przemysł Chemiczny

|

2023

|

T. 102, nr 11

1113--1115

PL

Przedstawiono nowe podejście do zmian, jakie zachodzą w polskim przemyśle chemicznym pod wpływem transformacji energetycznej. Przeanalizowano iprzytoczono najważniejsze akty prawne w zakresie polityki klimatycznej UE, bez odnoszenia się do Fit for 55. Przedstawiono najważniejsze rozwiązania i kierunki działań jednego z podmiotów z branży chemicznej. Przedyskutowano te działania w aspekcie ochrony środowiska. Celem opracowania jest zwrócenie uwagi na problemy związanie z wdrażaniem celów polityki klimatycznej po ostatnich zmianach, na co zwracają uwagę specjaliści, a szczegółowym celem jest zaprezentowanie - jak pod wpływem tych uregulowań funkcjonuje i jakie działania podejmuje Prozap Sp. z o.o.

12

Potrzeby kompetencyjne przedsiębiorstw sektora chemicznego w Polsce w świetle wyzwań współczesnej gospodarki

Łącka Irena

Przemysł Chemiczny

|

2023

|

T. 102, nr 4

322--327

13

Program rekompensat dla energochłonnych sektorów przemysłu za rok 2022

Żubrzak Jacek

Przegląd Papierniczy

|

2023

|

R. 79, nr 2

86--90

PL

Z powodu stale rosnących cen energii i transformacji energetycznej prowadzącej do zmniejszenia energochłonności, przemysł w Polsce stoi przed poważnym wyzwaniem. Na wzrost cen energii mają wpływ m.in. wojna w Ukrainie i odcięcie dostaw surowców (nie tylko energetycznych) z Rosji, a także pandemia Covid-19. W związku z taką sytuacją, UE podjęła stanowcze działania mające na celu znaczącą redukcję dostaw towarów z Rosji, a jednocześnie objęcie wsparciem najbardziej narażonych sektorów gospodarki.

14

Odlewnictwo współczesne i przyszłe w tle transformacji cywilizacyjnej ze szczególnym uwzględnieniem energii i odlewnictwa ciśnieniowego

Dudek Piotr, Sobczak Jerzy Józef

Przegląd Odlewnictwa

|

2023

|

Vol. 73, nr 5-6

152--165

PL

W referacie przedstawiono wyzwania branży odlewniczej, wynikające z transformacji energetycznej związanej z koniecznością ograniczenia emisji gazów cieplarnianych podczas produkcji odlewów. Scharakteryzowano przyszłościowe, potencjalne źródła energii. Zamieszczono prognozy rozwoju rynku odlewów ciśnieniowych oraz wskazano nowe trendy w produkcji odlewów dla branży samochodowej.

EN

The paper presents the challenges of the foundry industry due to the energy transition associated with the need to reduce greenhouse gas emissions during casting production. Future potential energy sources were characterized. Forecasts for the development of the die casting market were included, and new trends in the production of castings for the automotive industry were identified.

15

Reinwestujmy dochody z ETS

Leśniewski Bartłomiej

Przegląd Komunalny

|

2023

|

nr 5

95

PL

"Chcemy, aby 100% dochodów budżetu państwa z tytułu sprzedaży uprawnień do emisji CO2 przeznaczane było na transformację energetyczną. Z czego przynajmniej połowa powinna być przeznaczona na energetykę lokalną” - apeluje Związek Miast Polskich.

16

Postulaty miast w dziedzinie energii

Linowski Błażej

Przegląd Komunalny

|

2023

|

nr 5

96--97

PL

Raptowny wzrost cen mediów energetycznych w ostatnich trzech latach, spotęgowany przez kryzys energetyczny wywołany następstwami rosyjskiej agresji na Ukrainę, przyniósł zmianę podejścia samorządów lokalnych do problematyki energetycznej: miasta i gminy dostrzegły konieczność prowadzenia własnej, lokalnej, zintegrowanej polityki energetycznej.

17

Badania geofizyczne w rozwiązywaniu problemów cywilizacyjnych istotnych dla Polski

Jarosiński Marek, Krzyścin Janusz, Ustrnul Zbigniew, Kochanek Krzysztof, Janik Tomasz

Przegląd Geologiczny

|

2023

|

Vol. 71, nr 8

418--429

EN

In view of the challenges faced by geophysical research in the future decades and the observed decline in interest in this field of study in Poland, itis necessary to mobilize the geophysical environment. One of the main causes of the crisis in the popularity of this field of study are changes in the economic paradigm, in which an important determinant and goal of activities is the declared departure from fossil fuels, especially coal and oil. Obviously, this has a direct impact on the prospects of geophysical research, whose main contractor on a global scale is the oil industry. With the depletion of the best available deposits, there is a need to reach for deposits that were increasingly difficult to discover and exploit, which contributed to the progress in geophysical research methods that followed the development of technology and information methods - the basis of modern geophysical analyses. The announced definitive departure from fossil fuels coincided in Poland with the end of the shale-gas boom and the announcement of the program of resigning from coal mining. These announcements aroused the belief that the demand for geophysical research will also expire in the coming years together with the prospects for financing such research. However, this belief is wrong. A significant stream of funds will be directed at the development of geophysical research on a global scale, and the current sponsors of utilitarian geophysical research will occupy new niches on the market, e.g. in the accumulation of energy, storage of greenhouse gases and the search for raw materials, the lack of which is increasingly felt by the most developed economies. Along with the growing awareness of the deepening climate crisis and the destruction of the natural environment engulfing the planet, the need increases to recalculate the environmental costs of economic activity, in which broadly understood geophysical sciences can undoubtedly help. Geophysical analysis of huge datasets requires modern computational methods such as numerical modelling, machine learning and artificial intelligence. The development of these fields will therefore be necessary, but also a difficult challenge for the scientific community in Poland. In this work, we will indicate mainly the prospective areas of the economy and the science, related to the broadly understood energy transformation that requires a significant share of geophysical research. The review of the issues and methodology of current geophysical problems and proposed solutions has been arranged in accordance with the directions of research in the field of earth sciences, subjectively highlighting the tasks that seem to be the most promising and/or scientifically attractive. The text deals with the issues related to climatology, hydrology and hydrogeology, environment, geological hazards, renewable and non-renewable energy sources, waste storage, energy storage, critical raw materials, and the structure and physical condition of the Earth's crust.

18

Directions and prospects of the development of educational services in conditions of energy transformation: the aspect of the coal industry

Polyanska Alla, Pazynich Yuliya, Sabyrova Madina, Verbovska Leysa

Polityka Energetyczna

|

2023

|

T. 26, z. 2

195--216

EN

The purpose of the paper is to substantiate the expediency of diversifying educational services in the context of energy transformation and to highlight the modern approaches and teaching methods that contribute to the implementation of changes in the coal industry in the context of its reform to support the country’s energy balance. The article investigates trends in the modern development of the coal industry, as well as the potential of this field based on the energy transformation, taking into consideration the directions and prospects of the development of educational services as the meanings of adaptation to the reforming changes. Examples of coal-industry reform in Ukraine, Poland and Kazakhstan are considered, highlighting the question of retraining retired workers. The results of the conducted survey of respondents’ attitudes regarding the importance of training in the energy sector that can be used in the case of energy transformation, namely coal industry reform, are analyzed and discussed. The respondents were beginners who prioritize professional skills that are necessary for solving professional tasks. As for the respondents who already have practical experience, it is important to continue their education. Within the scope of this research, the opinion of the respondents was also evaluated regarding the priority of competencies that provide hard skills and soft skills for the energy industry. Directions and ways of development of educational services in the conditions of coal-industry reform are presented.

PL

Celem artykułu jest uzasadnienie celowości dywersyfikacji usług edukacyjnych w kontekście transformacji energetycznej oraz zwrócenie uwagi na nowoczesne podejścia i metody nauczania, które przyczyniają się do wdrażania zmian w przemyśle węglowym w kontekście jego reformy wspierającej bilans energetyczny kraju. Artykuł bada trendy we współczesnym rozwoju przemysłu węglowego, a także potencjał tej dziedziny w oparciu o transformację energetyczną, biorąc pod uwagę kierunki i perspektywy rozwoju usług edukacyjnych jako znaczeń przystosowania się do zmian reformatorskich. Rozważono przykłady reform przemysłu węglowego na Ukrainie, w Polsce i w Kazachstanie, zwracając uwagę na kwestię przekwalifikowania emerytowanych pracowników. Analizie i dyskusji poddano wyniki przeprowadzonego badania postaw respondentów dotyczącego znaczenia szkoleń w sektorze energetycznym, które mogą być wykorzystane w przypadku transformacji energetycznej, czyli reformy przemysłu węglowego. Respondentami były osoby początkujące, dla których priorytetem są umiejętności zawodowe niezbędne do rozwiązywania zadań zawodowych. W przypadku respondentów, którzy mają już doświadczenie praktyczne, ważne jest, aby kontynuować naukę. W ramach niniejszego badania oceniono również opinię respondentów na temat priorytetu kompetencji dostarczających umiejętności twardych i miękkich dla branży energetycznej. Przedstawiono kierunki i sposoby rozwoju usług edukacyjnych w warunkach reformy górnictwa.

19

Challenges of the energy transition in Poland – deliberative democracy as a tool for activating the civil society

Janikowska Olga Julita

Polityka Energetyczna

|

2023

|

T. 26, z. 4

45--62

EN

The Polish political transformation of 1989 brought significant changes not only on the political and social levels but also on the economic level. The Polish economy, which until then had been a centrally planned economy, had to be rapidly changed into a free market economy. As a result of this, a lot of areas of the economy had to be transformed including the mining industry, especially hard-coal mining. In 1990, there were seventy-one mines in operation in Poland, employing nearly 400,000 people. The process of decommissioning these mines, which continues to this day, began in 1994. Walbrzych coal mines were among the first to be liquidated. Poland has long been dependent on coal for energy production, but the country is facing increasing pressure in the transition to cleaner and more sustainable energy sources in order to reduce carbon emissions and mitigate the effects of climate change in order to fulfil EU climate policy assumptions. Civil society organizations in Poland were associated with the political transformation, as the changes in the system has opened the doors for the social participation in decision-making processes. Civil society organizations in Poland have been actively pushing for policies and initiatives that promote renewable energy, energy efficiency, and the phasing out of coal. However, it should be underlined that the role of civil society in energy transformation is crucial as on the one hand, it should be an advocate of change, but on the other hand, civil society has to take an active part in the discussion on the challenges of the transformation, such a change in the employment structure which is an inevitable consequence of the energy transition. The scope of the paper is to provide a set of tools for the civil society participating in energy transformation processes.

PL

Polska transformacja ustrojowa w 1989 roku przyniosła istotne zmiany nie tylko na płaszczyźnie politycznej, społecznej, ale także gospodarczej. Polska gospodarka, która do tej pory była gospodarką centralnie planowaną, musiała zostać gwałtownie przekształcona w gospodarkę wolnorynkową. W związku z tym przeobrażeniom musiało ulec wiele dziedzin gospodarki, w tym górnictwo zwłaszcza węgla kamiennego. W 1990 roku w Polsce działało 71 kopalń, zatrudniających blisko 400 tysięcy osób. Trwający do dziś proces likwidacji kopalń rozpoczął się w 1994 roku. Wałbrzyskie Kopalnie Węgla Kamiennego były jednymi z pierwszych, które zostały zlikwidowane. Polska od dawna jest uzależniona od węgla w produkcji energii, ale kraj stoi w obliczu rosnącej presji na przejście na czystsze i bardziej zrównoważone źródła energii w celu zmniejszenia emisji dwutlenku węgla i złagodzenia skutków zmian klimatycznych, aby wypełnić założenia polityki klimatycznej UE. Organizacje społeczeństwa obywatelskiego w Polsce były związane z transformacją polityczną, ponieważ zmiany ustrojowe otworzyły drzwi dla społecznej partycypacji w procesach decyzyjnych. Organizacje społeczeństwa obywatelskiego w Polsce aktywnie włączają się do debaty związanej z transformacją energetyczną. Podkreślić należy jednak, że rola społeczeństwa obywatelskiego w tym procesie jest zróżnicowana. Z jednej strony wywierana jest presja na rządzących, związana z szybkim odejściem od węgla, z drugiej jednak strony społeczeństwo obywatelskie wyraża swój niepokój dotyczący zmian w strukturze zatrudnienia, która jest nieuniknioną konsekwencją transformacji energetycznej. Celem artykułu jest zaproponowanie narzędzia pozwalającego zwiększyć społeczną partycypację w procesie transformacji energetycznej przy jednoczesnej budowie konsensusu społecznego.

20

Społeczne skutki przejścia UE do gospodarki neutralnej klimatycznie oraz wybrane instrumenty ich łagodzenia

Witajewski-Baltvilks Jan, Cygler Maciej

Izolacje

|

2023

|

T. 28, nr 5

18A--21A

PL

W artykule zestawiono wyniki analizy wpływu transformacji w kierunku neutralności klimatycznej na sektor zatrudnienia z wspólnotowymi instrumentami wsparcia w kontekście kosztów tych zmian. Opisano założenia i metodę analizy przeprowadzonej na modelach zbudowanych w Centrum Analiz Klimatyczno-Energetycznych (CAKE) oraz przedstawiono mechanizmy i skalę narzędzi wspomagających wysiłek transformacyjny, w tym Fundusz Sprawiedliwej Transformacji, program InvestEU oraz instrument pożyczkowy. Artykuł pokazuje, iż o ile wspólnotowe narzędzia wsparcia w znaczącym stopniu odpowiadają skali niezbędnego wysiłku w perspektywie niespełna dekady, o tyle konieczne jest utrzymanie obecnych lub podobnych mechanizmów w kolejnych dekadach, ponieważ analiza jasno pokazuje, iż koszty transformacji będą ponoszone w dłuższym okresie.