Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Konsumpcja i bezpieczeństwo zdrowotne ryb bałtyckich

Sawicki Wojciech, Okraska Jacek

Przemysł Spożywczy

|

2022

|

T. 76, nr 8

54--57

PL

Polskie przetwórstwo ryb utrzymało dynamikę wzrostu zwiększając wolumen produkcji wyrobów rybnych. Podaż ryb i przetworów rybnych na rynku krajowym przekroczyła 0,5 mln ton. Mimo wzrostu spożycia ryb i produktów rybnych (13,33 kg/osobę/rocznie) wciąż poku-tuje błędne przekonanie, że ryby morskie, szczególnie bałtyckie mogą zagrażać zdrowiu konsumentów. Analiza dostępnych danych przeczy tej tezie, wskazując na fakt, że ryby poławiane przez polskich rybaków spełniają niezwykle rygorystyczne normy zarówno krajowe jak i wspólnotowe.

EN

Polish fish processors maintained the dynamics its growth dynamics by increasing the production of fish products. The supply of fish on the domestic market allocated 0.5 million tons. Despite the increase in consumption (13.33 kg/ person/ year), there is still a misconception that sea fish, especially Baltic fish, may pose a health risk to consumers. The analysis of the available data contradicts this thesis, indicating that the fish caught by Polish fishermen meet the extremely stringent Polish and EU standards.

2

Potencjalna toksyczność materiałów - jakie badania wykonać, żeby udowodnić ich bezpieczeństwo?

Wernecki Maciej

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

|

2020

|

nr 3

28--32

PL

Problem toksyczności nanomateriałów zyskał wyraźną odrębność zarówno w nauce, jak i prawie Unii Europejskiej. Duża różnorodność produktów nanotechnologii wprost przekłada się na zróżnicowanie w ich potencjalnej toksyczności. Wspólnym mianownikiem jest często konieczność dostosowania procedur oceny toksykologicznej do specyficznych nanomateriałów, co wynika z ich własności fizykochemicznych. Artykuł przedstawia wybrane regulacje prawne związane z toksykologią nanomateriałów wprowadzanych na rynek europejski, a także przykładowy schemat oceny bezpieczeństwa toksykologicznego nanomateriału w sytuacji, kiedy te regulacje nie obowiązują.

EN

The issue of nanomaterials' toxicity has become a distinct problem both in science and in European Union law. The great variety of nanotechnology products translates into diversity in their potential toxicity. The common factor is often the need to adapt the toxicological evaluation procedures to specific nanomaterials due to their physicochemical properties. The article presents selected legal regulations related to the toxicology of nanomaterials introduced to the European market and an exemplary scheme for assessing the toxicological safety of a nanomaterial when these regulations are not in force.

3

Nowe substancje psychoaktywne - nowe wyzwania analityczne

Pietrzak Laura, Woźniak Mateusz Kacper, Biziuk Marek, Namieśnik Jacek

Analityka : nauka i praktyka

|

2019

|

nr 2

52--58

PL

Ze względu na swój nieznany charakter i nieokreślone właściwości fizykochemiczne, jest niezwykle ważne, aby zebrane dane toksykologiczne były udostępniane, co pozwoli lepiej zrozumieć skutki związane z użyciem tych substancji.

4

Linie komórkowe i ich zastosowanie w toksykologii

Stradecka A.

Przegląd Techniczny : Gazeta Inżynierska

|

2017

|

nr 19-20

28--29

PL

Artykuł przybliża zagadnienie linii komórkowych – jednej z obecnie najpopularniejszych metod badań toksykologicznych in vitro. Omówione zostały najważniejsze cechy powszechnie wykorzystywanych linii komórkowych oraz przykłady ich zastosowania. Artykuł przedstawia również zalety i wady stosowania linii komórkowych w badaniach toksykologicznych.

EN

The following article describes cell lines – currently one of the most popular in vitro methods in toxicology. It specifies main properties of commercially used cell lines and examples of their application. Moreover, advantages and drawbacks of cell line use are described.

5

Ogólna charakterystyka metod biologicznej kontroli jakości środowiska

Kozak J., Włodarczyk-Makuła M.

LAB Laboratoria, Aparatura, Badania

|

2016

|

R. 21, nr 6

22--27

6

Arsenic interactions with bog iron ores – As(III) and As(V) adsorption-desorption study

Tuchowska M., Bajda T., Rzepa G., Dębiec K., Drewniak Ł.

Geology, Geophysics and Environment

|

2016

|

Vol. 42, no. 1

133--134

EN

Arsenic is a toxic element, elevated concentration of which in the environment can result from both anthropogenic activity and natural geochemical processes. The contamination of water, especially groundwater, with As has been recognized as a major environmental problem (Choong et al. 2007). The mobility and toxicology of As is related to its valence state which can be (+III) or (+V), depending mainly on pH and redox conditions. Because even low As concentrations in drinking water causes severe health effects, the technologies of its effective removal are thought to be very important (Mohan & Pittman 2007). Among many methods developed for removing aqueous arsenic species, the adsorption onto iron oxyhydroxides or oxyhydroxide-rich sorbents is one of the most effective. Despite many studies, the factors affecting the adsorption processes, especially those related to the sorbent properties, are still far from being fully understood (e.g. Adra et al. 2016). In this work we investigated As(III) and As(V) adsorption and desorption by bog iron ores – natural ferruginous sediments which have been recently demonstrated to exhibit very good sorption properties. For this study four samples of bog iron ores, were collected at different sites in the Polish Lowlands: Kolechowice (KOL), Biadaszki (BD), Strzyżew (ST) and Dębe Małe (DM). They represent different bog iron ore types which, in spite of having diversified structures, mineral composition and, subsequently, physical and chemical properties, revealed good sorption affinities for trace elements in previous work (Rzepa et al. 2009). In batch experiments the influence of various factors on adsorption were studied, including initial As concentrations, initial pH values and competitive adsorption of As(III) and As(V). The effect of initial As concentrations was studied in the range of 0.01–20 mM As(III) or As(V) at pH 7.5. The influence of pH was evaluated by the adsorption of 5 mM As solution in the pH range of 2–12. The experiment of competitive adsorption of arsenite and arsenate was performed for various proportion of As(III) to As(V) in the range of initial concentrations 0.025–20 mM at pH 7.5. The bonding strength of As with bog iron ore surface was estimated on the basis of three-step desorption experiments, which were conducted for the samples previously treated with As(III) or As(V) at pH 7.5 and at constant 20 mM initial concentration of arsenic. Arsenic concentrations in filtered (filter with a 0.22 μm pore size) solutions after all the experiments were analyzed using AAS and UV-Vis spectrophotometry. The results showed that arsenic sorption depends on its oxidation state. All the bog iron ores bound more As(III) than As(V). The highest amount of As(III) was sorbed by ST sample (458 mmol/kg), lower by KOL (430 mmol/kg) and DM (427 mmol/kg), and the lowest by BD (333 mmol/kg). However, in the case of As(V), the order was different: the highest amount of As was sorbed by BD sample (264 mmol/kg), lower by ST (218 mmol/kg), and the lowest by DM (163 mmol/kg) and KOL (158 mmol/kg). The highest uptake (80–95%) of As(III) was noted at lower initial concentrations, while the highest uptake (60–70%) of As(V) was observed at higher initial concentrations. As(III) sorption effectiveness was >80% throughout the pH range of 4 to 9 and was almost independent on pH in that range. In contrast, the As(V) sorption was higher at slightly acidic pH and significantly decreased in alkaline conditions. At pH around 3, sorption efficiency of both As(III) and As(V) decreased, which is likely due to the increased solubility of iron oxyhydroxides (Zeng, 2004). The results of competitive sorption experiments revealed that at low concentrations of both As species reduction of sorption efficiency of As(III) occurred. Sorption of As(V) was also affected, but only if amount of As(III) was higher than As(V). On the contrary, at high As(V) and As(III) concentrations, As(V) did not influence As(III) sorption, but As(III) substantially increased sorption of As(V). Desorption of arsenic by foreign ligands resulted in extraction of more than 70% of absorbed As(III) and As(V). In the absence of the exchange ligand, i.e., in deionized water, desorption of As(V) and As(III) was considerably lower, but noticeable. This study shows that bog iron ores are very good arsenic sorbents. However, the extent of As removal seems to be affected by various factors including As species and the composition of the ores themselves. As(V) is immobilized less effectively than As(III), and the process is influenced by pH values. It is believed, that the uptake of As by bog ores is controlled primarily by iron oxyhydroxides, as main components of these rocks, but mechanisms predominant in As(III) and As(V) adsorption are different and affected by presence of e.g. phosphate and silicate ions (Ociński et al. 2011). There are no simple correlations between mineralogy and sorption capacity. Due to the variability in chemical and mineral composition of different types of bog iron ores, various levels of arsenic removal can be obtained. Such properties of the ores, combined with their ubiquity in many near-surface environments may be regarded as an incentive for the environmental protection practice.

7

The impact of an iron-based modifier for liquid fuels on human health and the environment

Guziałowska-Tic J., Tic W. J.

Proceedings of ECOpole

|

2015

|

Vol. 9, No. 1

87--93

EN

It is necessary to use specific modifiers in order to reduce harmful emissions arising in the combustion of liquid fuels into the atmosphere. Such modifiers include organic metal salts which are soluble in fuels and tend to form metal oxides under combustion process conditions, improving the oxidizing properties of fuels. The modifier, described in this paper was used in liquid fuel combustion tests, showing a desirable effect of reducing CO, NOx and hydrocarbon emissions. For such modifiers to be approved for use, examination of their physico-chemical, toxicological and ecotoxicological properties is required according to REACH Regulation. REACH is intended, first of all, to provide appropriate protection to the environment and human health, while striving to maintain competitiveness of European enterprises in the global market. Discussed in this paper is the effect of an iron-based modifier for liquid fuels on human health and on the land and air and the aquatic environment. The modifier was subjected to physico-chemical analyses, and toxicological and ecotoxicological tests in accordance with good laboratory practice and OECD guidelines. The test results indicate that the modifier is a safe substance, posing no hazard to human health or the environment.

PL

W celu ograniczenia emisji szkodliwych produktów spalania paliw ciekłych do atmosfery występuje konieczność stosowania specyficznych modyfikatorów. Jednym z nich są rozpuszczalne w paliwie organiczne sole metali, które w warunkach procesu spalania tworzą tlenki metali poprawiające własności utleniające paliw. Opisany modyfikator zastosowany został w testach spalania paliwa ciekłego, gdzie wykazał korzystny wpływ w ograniczeniu emisji węglowodorów, CO i NOx. Dopuszczenie do stosowania wyżej wymienionych modyfikatorów wymaga określenia ich własności fizykochemicznych, toksykologicznych i ekotoksykologicznych w ramach rozporządzenia REACH. Najważniejszym celem tego rozporządzenia jest zapewnienie właściwej ochrony zdrowia ludzkiego i środowiska przy jednoczesnym dążeniu do zachowania konkurencyjności europejskich przedsiębiorstw na światowym rynku. W pracy przedstawiono wpływ na zdrowie człowieka oraz na środowisko wodne, lądowe i powietrzne modyfikatora żelazowego do paliw ciekłych. Badania fizykochemiczne, toksykologiczne i ekotoksykologiczne tego dodatku wykonane zostały zgodnie z dobrą praktyką laboratoryjną oraz wytycznymi OECD. Na podstawie uzyskanych wyników badań stwierdzono, iż badany modyfikator jest substancją bezpieczną i niestanowiącą zagrożenia dla zdrowia człowieka oraz środowiska.

8

Toxicological and ecotoxicological properties of an iron based combustion modifier for liquid fuels

Guziałowska-Tic J., Tic W. J.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2015

|

Vol. 22, nr 2

161--173

EN

It is necessary to use specific modifiers in order to reduce harmful emissions arising in the combustion of liquid fuels into the atmosphere. Such modifiers include organic metal salts which are soluble in fuels and tend to form metal oxides under combustion process conditions, improving the oxidizing properties of fuels. The modifier, described in this paper was used in liquid fuel combustion tests, showing a desirable effect of reducing CO, NOx and hydrocarbon emissions. For such modifiers to be approved for use, examination of their physico-chemical, toxicological and ecotoxicological properties is required according to REACH Regulation. REACH is intended, first of all, to provide appropriate protection to the environment and human health, while striving to maintain competitiveness of European enterprises in the global market. Discussed in this paper are the results of selected tests of the effect of an iron-based modifier for liquid fuels on human health and on the land and air and the aquatic environment. The modifier was subjected to physico-chemical analyses, and toxicological and ecotoxicological tests in accordance with good laboratory practice and OECD guidelines. The test results indicate that the modifier is a safe substance, posing no hazard to human health or the environment.

PL

W celu ograniczenia emisji szkodliwych produktów spalania paliw ciekłych do atmosfery występuje konieczność stosowania specyficznych modyfikatorów. Jednym z rodzajów są rozpuszczalne w paliwie organiczne sole metali, które w warunkach procesu spalania tworzą tlenki metali poprawiające własności utleniające paliw. Opisany modyfikator zastosowany został w testach spalania paliwa ciekłego, gdzie wykazał korzystny wpływ w ograniczeniu emisji węglowodorów, CO i NOx. Dopuszczenie do stosowania wyżej wymienionych modyfikatorów wymaga określenia ich własności fizykochemicznych, toksykologicznych i ekotoksykologicznych w ramach rozporządzenia REACH. Najważniejszym celem tego rozporządzenia jest zapewnienie właściwej ochrony zdrowia ludzkiego i środowiska, przy jednoczesnym dążeniu do zachowania konkurencyjności europejskich przedsiębiorstw na światowym rynku. W pracy przedstawiono wyniki wybranych badań wpływu na zdrowie człowieka oraz na środowisko wodne, lądowe i powietrzne modyfikatora żelazowego do paliw ciekłych. Badania fizykochemiczne, toksykologiczne i ekotoksykologiczne tego dodatku wykonane zostały zgodnie z dobrą praktyką laboratoryjną oraz wytycznymi OECD. Na podstawie uzyskanych wyników badań stwierdzono, iż badany modyfikator jest substancją bezpieczną i niestanowiącą zagrożenia dla zdrowia człowieka oraz środowiska.

9

W sieci nanocząstek srebra

Kupiec M., Pawlak K.

Analityka : nauka i praktyka

|

2015

|

nr 4

54--60

PL

Stosunkowo niedawno, gdyż w latach osiemdziesiątych XX wieku, naukowcy zauważyli, że nadmiar srebra w organizmie może być przyczyną różnych zaburzeń.

10

Cyjanki - właściwości, toksyczność i analityka

Jaszczak E., Narkowicz S., Polkowska Ż., Namieśnik J.

Analityka : nauka i praktyka

|

2015

|

nr 4

36--42

PL

Monitorowanie poziomu jonów cyjankowych jest ważnym krokiem w celu zapewnienia bezpieczeństwa pracy i życia człowieka. Konieczne jest prowadzenie badań mających na celu kontrolowanie poziomu związków zawierających grupy cyjankowe w poszczególnych obszarach środowiska i życia czlowieka.

11

Warunki organizacyjne toksykologii w Polsce w latach 1944-1978 Cz. I. Zakłady medycyny sądowej, farmakologii i toksykologii

Zamiara K.

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2011

|

R. 56, nr 2

175-214

12

Ocena pozostałości związków chloroorganicznych w różnych produktach tłuszczowych

Pomianowski J. F., Wieczorek J., Mozolewski W.

Inżynieria i Aparatura Chemiczna

|

2011

|

Nr 3

65-66

PL

W pracy zbadano pozostałości chlorowanych węglowodorów w wybranych produktach tłuszczowych z sieci detalicznej Olsztyna. Stwierdzono, że produkty tłuszczowe w dalszym ciągu zawierają szkodliwe insektycydy, jednak ich ilości nie przekraczają wartości określonych prawem. Zmienia się struktura związków z grupy DDT, zwiększa się udział DDE, co może świadczyć o braku wpływu nowych porcji chlorowanych węglowodorów do środowiska.

EN

The paper focuses on residues of chlorinated hydrocarbons in the selected fatty products from the retail chain in Olsztyn. It was found that fatty products still contain harmful insecticides but their quantity does not exceed the values prescribed by law. The structure of DDT group compounds changes and the DDE share increases which may indicate a lack of impact of a new batch of chlorinated hydrocarbons onto environment.

13

Stan toksykologii w Polsce w okresie międzywojennym

Zamiara K.

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2010

|

R. 55, nr 3-4

231-248

PL

W 1918 r. po odzyskaniu przez Polskę niepodległości nastąpił proces powolnej integracji dzielnic porozbiorowych, uruchamiania różnych gałęzi przemysłu i organizowania szkół wyższych. Wkrótce poza Krakowem, Lwowem i Warszawą ożywiło się życie naukowe w Wilnie i Poznaniu. Jego organizacja była bardzo trudna z uwagi na brak pieniędzy na wyposażenie pracowni eksperymentalnych i sal dydaktycznych oraz brak odpowiedniej liczby samodzielnych pracowników naukowych zdolnych do obsadzenia katedr. Początkowo warunki do podejmowania badań w zakresie toksykologii w obrębie uniwersytetów istniały tylko w zakładach medycyny sądowej i zakładach farmakologii przy wydziałach lekarskich, jednak z czasem możliwości podejmowania problematyki toksykologicznej pojawiały się w uruchamianych w ramach studiów farmaceutycznych zakładach i pracowniach chemii toksykologicznej. Niekiedy badania także wykonywane były w innych zakładach uniwersyteckich, np. w Zakładzie Chemii Lekarskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (dalej: UJ).

14

Rtęć : aspekty ekotoksykologiczne i legislacyjne

Dobrzański Z., Bubel F.

Chemik

|

2009

|

Vol. 62, nr 3

116-121

PL

W artykule omówiono ekologiczne i toksykologiczne znaczenie rtęci, jej wystepowanie w środowisku i elementach łańcucha troficznego (w tym w żywności), wydobycie i zastosowanie przemysłowe. Przedstawiono strategię UE w sprawie rtęci, omawiając kilkanaście dyrektyw i rozporządzeń wykonawczych, zmierzających do ograniczenia jej produkcji i stosowania, a także bezpiecznego składowania odpadów zawierających rtęć. Powinno to z czasem doprowadzić do obniżenia koncentracji tego groźnego pierwiastka we wszystkich elementach środowiskowych oraz organizmach żywych.

EN

This paper treats of ecological and toxicological mercury roles, its occurrence in the environment and in chain units (including food), as well as its extraction and industrial appliance. It introduces the European Union mercury strategy, and it discusses a dozen of directives and executive decrees aiming at mercury production and usage reduction as well as safe storage of mercury containing wastes. These should lead to the concentration reduction of this dangerous element in all environmental units and living organisms.

15

Echa międzynarodowego ruchu toksykologów w Polsce w latach 1945-2000

Zamiara K.

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2008

|

R. 53, nr 2

179-191

16

Zasady postępowania ze środkami ochrony roślin podczas prowadzenia działań ratowniczych. Część II – Zagrożenia stwarzane dla środowiska naturalnego przez środki ochrony roślin

Koniuch A., Małozięć D.

Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza

|

2007

|

Nr 2

101--124

PL

W niniejszym artykule omówiono: - ocena zagrożeń, jakie mogą stwarzać środki ochrony roślin dla organizmów żywych i dla środowiska naturalnego, - zasady postępowania z odpadami pestycydowymi.

EN

This article contains: - risk assessment, which could cause pest control products to living organisms and natural environment, - principles of behavior with pesticides’ pollutants.

17

Markery molekularne wrażliwe na działanie substancji potencjalnie toksycznych i ekotoksycznych

Rusiecka I., Składanowski A.C.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2005

|

Vol. 12, nr s4

489-502

PL

W perspektywie najbliższych kilku lat procedury legislacyjne dotyczące obrotu substancjami chemicznymi postawią wymóg sprawdzania oddziaływania ze środowiskiem naturalnym zarówno dla nowo syntetyzowanych, jak i dla obecnych od dawna związków obcych (ksenobiotyków). Będzie to wymagać zasto-sowania analiz efektu na struktury biologiczne zarówno in vitro, jak i in vivo. Efekty na środowisko i jego składniki dla bardzo wielu substancji są znane na różnych szczeblach organizacji życia biologicznego. Ich analiza posłuży do opracowania przyszłych metod skriningu (metod przesiewowych) dużej liczby związków chemicznych. Wymaga się więc, aby metody te były uniwersalne, dawały maksymalnie jednoznaczne wyniki i były ekonomicznie uzasadnione. W pracy dokonano zestawienia biomarkerów molekularnych badamch głównie w celu wykazania efektu ekotoksycznego ksenobiotyków. Wykorzystują one zmiany aktywności reakcji katalizowanych przez enzymy, ilości i indukcji niektórych białek, strukturę materiału genetycznego DNA, aktywność systemu oporności wieloksenobiotykowej organizmów wodnych i inne cechy molekuł biologicznych. Wymienione biomarkery molekularne różnią się specyficznością wobec substancji badanych, warunkami stosowania, stopniem złożoności metody oznaczania itp. Praktycznym wnioskiem, który wypływa z analizy literaturowej przedmiotu, jest trend do korelowania oznaczeń różnych markerów i tworzenia baterii testowych, które pozwolą na uzyskanie kompleksowej oceny związku chemicznego. Dalszy postęp w ich automatyzacji pozwoli również na szybką ewaluację ryzyka ekotoksykologicznego substancji.

EN

The legislation concerning handling chemical substances either for newly synthesized or the ancient ones will soon require verification of their safety properties. This will enforce using the effect analysis with chosen biological structures both in vitro and in vivo. Plethora of impacts on the natural environment and its multi-level elements is already known. We need to analyze them again and to elaborate standard tests for the purpose of screening a great number of chemical compounds in future. The complex tests required must be enough universal, giving explicit results and be economically viable. The molecular biomarkers reported as useful for detection of xenobioucs' ecotoxic effects have been surveyed. They are based on quantitative and qualitative changes of enzymes, other proteins, structure of genetic DNA information, on activity of multixenobiotic resistance system and other molecular features. The biomarkers presented differ in specificity, conditions of use, complexity of assay tests etc. From the analysis of literature reports, authors conclude that the main trend is to correlate assaying variety of biomarkers and to design so-called test "batteries". Such "batteries" can allow to achieve a complex estimate of a compound's biological impact and to assess its environmental risk. The further progress can be achieved, among others, by automatation of tests.

18

Veterinary Toxicology Information System

Kluza A.

TASK Quarterly : scientific bulletin of Academic Computer Centre in Gdansk

|

2004

|

Vol. 8, No 2

297-301

EN

A Veterinary Toxicology Information System project has been started in Poland due to the country's growing needs in the field of veterinary toxicological remote consultations. An application designed to be accessed by veterinary surgeons will help them in poisoning diagnoses. Various data mining, classification and statistical/analytical methods will be available in the system for toxicology researchers.

19

Szacowanie zagrożenia środowiskowego

Kalka J., Grabińska-Sota E., Miksch K.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Politechnika Śląska

|

2003

|

z. 48

361-368

PL

W pracy przedstawiono podstawowe pojęcia z zakresu ekotoksykologii. Omówiono znaczenie wskaźników określanych podczas badań toksykologicznych jak LCso, EC50, NOEC itp. Przedstawiono także ogólny algorytm procedury szacowania zagrożenia środowiskowego oraz metody określania stężenia nie wywołującego szkodliwych efektów w środowisku (PNEC). Wśród prezentowanych metod na szczególną uwagę zasługuje metoda Aldenberga i SI oba ze względu na najniższe prawdopodobieństwo przeszacowania wartości PNEC.

EN

Ecotoxicology is a relatively young science, and has a truly applied and interdisciplinary character. Its origin can be considered unique as compared to classical natural sciences. The motivation to undertake ecotoxicological research was based on the recognition that anthropogenic chemicals may affect nontarget organisms, populations and communities in unexpected, extended and in particular hazardous ways. As a result ecotoxicology has been developed. In the paper basic vocabulary within the domain of ecotoxicology was presented. It contains also accounts of current test strategies, test organisms as well as perspectives for an environmental risk assessment. It reviews also current methods to characterize and predict adverse effect on organisms.

20

Rtęć, czyli niebezpieczne "żwawe srebro", cz. II

Krata A., Bulska E.

Analityka : nauka i praktyka

|

2003

|

nr 3

47--49