Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Restoration possibilities of valuable natural habitats

Nicia Paweł, Bejger Romualda, Sterzyńska Maria, Zadrożny Paweł, Parzych Piotr

GIS Odyssey Journal

|

2021

|

Vol. 1, no. 1

37--45

EN

Restoration is a well-known and commonly used active and/or passive protection procedure that is aimed at restoring the original habitat conditions. The choice of restoration methods is closely related to the properties and conditions in a given habitat. The scope of activities carried out as part of the restoration procedure is selected in such a way so as to intervene in the natural environment as little as possible and bring the best results. Such activities are commonly considered difficult to implement and burdened with significant costs, while their usefulness is low. However, practice shows that it is possible to undertake restoration activities at low costs and with positive effects that are visible in a relatively short time. The restoration of valuable hydrogenic habitats, such as the mountain fens of the Caltho-Alnetum community in the Babia Góra massif is a great example here. The performed restoration activities proved that with minimal intervention in the environment, with the use of natural local materials or the application of extensive forms of utilisation, the condition of these habitats was improved, the degradation processes were stopped and their natural functioning was restored.

2

Znaczenie warunków geologicznych i geomorfologicznych dla rozwoju i współczesnego stanu torfowisk Niecki Nidziańskiej

Okupny Daniel, Jucha Witold

Przegląd Geologiczny

|

2020

|

vol. 68, nr 2

135--144

EN

Significance of geological and geomorphological conditions for development and the contemporary state of peatlands in the Nida Basin. Prz. Geol., 68:135-144; doi: 10.7306/2020.6 Abstract. Synthetic studies of biogenic deposits made on a regional scale reveal how the geological structure and land relief have been affecting the development of limnic and peat sediments. The research was made in the Nida Basin, which is the region of great diversity of natural landscape in southern Poland and has a relatively large area of peatlands. The conclusions have been based on SRTM interpretation, hydrogeological documentations of deposits near Busko-Zdrój, and field and laboratory works. The spring-fed fen at Zwierzyniec, along with the fen at Mikulowice, has been forming on the densest complexes of alkaline fens in the Małopolska Upland. The calcareous tufa includes records of chemical denudation occurring in the southern part of the Pińczów Hump in the Late Weichselian and Holocene.

3

Osuwiska na stokach Magury Witowskiej (Podhale)

Marciniec Paweł, Granoszewski Wojciech, Zimnal Ziemowit

Przegląd Geologiczny

|

2019

|

Vol. 67, nr 5

405--413

EN

The landslide on the northern slopes of Magura Witowska is an example ofa consequent-structural type oflandslide. It has been developed due to several favorable conditions like: monoclinal layer deposition where the dip angle and direction of collapsing layers are close to those of slope exposition. Moreover, shale packages are commonly present in the bedrock. In the lower part of the landslide an elongated basin filled with peat sediments is situated. The 8-m long profile was recovered with an Instorf sampler for 14C dating and pollen analysis purposes. The results of radiocarbon dating and pollen analysis point to Subboreal and Subatlantic age of these sediments. Undisturbed biogenic sedimentation, lack of minerogenic intercalations together with the unbroken course of pollen succession suggest that the studied landslide has not undergone any significant active events since its formation.

4

Skład chemiczny wód podziemnych w strefie kontaktu z siedliskami hydrogenicznymi

Solovey Tatiana, Jóźwiak Krzysztof

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2019

|

nr 476, Hydrogeologia z. 17

115-121

PL

W artykule przedstawiono wyniki wykonanych w 2017 r. badań składu chemicznego wód podziemnych 61 siedlisk hydrogenicznych znajdujących się w obrębie Polski. Badane obiekty prezentują cztery rodzaje siedlisk (mułowiska, namuliska, podmokliska i torfowiska) usytuowane w ośmiu typach form morfogenetycznych. Przeprowadzono analizę wpływu różnorodnych osadów organicznych na kształtowanie składu chemicznego wód podziemnych występujących w ich strefie kontaktowej. Na podstawie otrzymanych wyników można wnioskować, że rodzaj osadów organicznych rzutuje na specyfikę składu chemicznego wód podziemnych w otoczeniu siedlisk hydrogenicznych. Wody podziemne torfowisk cechują się najwyższymi stężeniami składników zależnych od rozkładu substancji organicznej, natomiast mułowisk – metali ciężkich.

EN

The paper presents the research results of groundwater chemical composition in 61 hydrogenous habitats in Poland in 2017. The examined objects represent four types of habitats (telmatic organic marshes, alluvial mineral marshes, periodic moistlands and peatlands) located in eight different sorts of geomorphological forms. The impact analysis of diverse organic sediments on groundwater chemical composition in their contact zone has been conducted. The results reveal that the type of organic sediments impinges on the idiosyncrasy of groundwater chemical composition in the surroundings of hydrogenous habitats. The groundwater of peatlands is characterized by the highest concentrations of elements depending on organic matter decomposition, while the groundwater of telmatic organic marshes – of heavy metals.

5

Przyczyny zmian poziomu wód gruntowych na wybranych torfowiskach Słowińskiego Parku Narodowego

Chlost I., Cieśliński R.

Gospodarka Wodna

|

2018

|

Nr 4

122--127

PL

Artykuł przestawia zmiany poziomu wód gruntowych na wybranych torfowiskach Słowińskiego Parku Narodowego (SPN) w kontekście uwarunkowań geograficznych (w tym stosowanych zabiegów ochronnych). Do badań wytypowano dwa torfowiska wysokie: Żarnowska i Kluki. Postępowanie badawcze opierało się na wykonaniu zdjęć hydrograficznych w celu określenia typu i zasięgu zmian antropogenicznych w strukturę sieci hydrograficznej i obiegu wody oraz inwentaryzację urządzeń hydrotechnicznych. Przede wszystkim jednak skoncentrowano się na interpretacji zmian poziomu wód gruntowych na podstawie monitoringu prowadzonego przez SPN.

EN

The article presents groundwater level changes in selected peat bogs of the Słowiński National Park (SNP) in the context of geographical conditions (including the applied protective measures). Two raised peat bogs were selected for the study: Żarnowska and Kluki. The research consisted of taking hydrographic photographs in order to determine the type and scope of anthropogenic changes in the structure of the hydrographic network and water circulation patterns, as well as taking inventory of hydrotechnical structures. However, the authors focused mainly on interpretation of changes in the groundwater leveis based on the monitoring carried out by SNP.

6

Analysis of peatlands of Szczecin’s surroundings in terms of suitability for development

Kopczyńska O.

Przestrzeń i Forma

|

2017

|

nr 32

141--152

EN

The article shows the problem of peatlands as areas investors increasingly turn to look for areas for development. Until recently peatlands were treated primarily as peat deposits, used in various fields of the economy. At present, economic expansion has caused peatlands could be considered for development. There has been proposed the classifiaction of peatlands in terms of its development suitability.

PL

Artykuł ukazuje problematykę torfowisk jako terenów, ku którym coraz częściej zwracają się inwestorzy w poszukiwaniu obszarów pod zabudowę. Do niedawna torfowiska były traktowane przede wszystkim jako złoża torfu, wykorzystywanego w różnych dziedzinach gospodarki. Obecnie ekspansja gospodarcza spowodowała, że stały się terenami, które mogłyby zostać wykorzystane pod zabudowę. W artykule zaproponowano podział torfowisk ze względu na przydatność pod zabudowę i zagospodarowanie.

7

Dynamika wahań poziomu wody na zdegradowanych torfowiskach bałtyckich

Duda F., Woźniak E., Jereczek-Korzeniewska K., Cieśliński R.

Przegląd Geologiczny

|

2017

|

Vol. 65, nr 8

526--532

EN

Baltic-type raised bog (dome-shaped) is a type of peatbog with predominant atmospheric water supply and a convex shape, known as the dome. In Poland, 72 Baltic peatbogs have been distinguished, with various degrees of transformation, in the coastal zone and lake districts of the South Baltic Sea. None of them has natural water conditions. Their common name indicates significant similarities due to water supply conditions. However, due to the differences in morphology, both primary and secondary (resulting from the different course and scale of anthropogenic transformations), they may be expected to show some variability within the subtype. The aim of the paper is to present the diversity of water-level fluctuations in degraded Baltic raised bogs. An attempt was made to answer the question how strong the diversity of fluctuations is, both within each object and between two objects situated close to each other. Moreover, speed and value of the response of water level to atmospheric precipitation were analysed. The spatial scope of the paper covers two Baltic raised bogs in the lower part of the Łeba River valley: Czarne Bagno and £ebskie Bagno. To answer the questions asked, the results of measurements of water level and precipitation on the peat bogs were used. The study found that both the bogs show high dynamics in the variation of groundwater level. Lowering of the water level on both peatlands has always been recorded in the summer months, whilst its increase, which lasted until spring, has been observed in autumn. The water retention amount and water level on the peatlands were influenced primarily by precipitation. Extreme meteorological conditions that make it less conspicuous is the variation resulting from factors such as location in different parts of the bog, or type of degradation.

8

Znaczenie warunków geomorfologicznych dla powstania i współczesnego stanu wybranych torfowisk w środkowym odcinku doliny Widawki

Stępień E., Forysiak J.

Landform Analysis

|

2017

|

Vol. 34

51--61

PL

Wśród form geomorfologicznych Kotliny Szczercowskiej znaczną powierzchnię stanowią równiny torfowe. W artykule przedstawione są trzy przykłady torfowisk, dwa z nich powstały w paleomeandrach Widawki, położonych w obrębie dna dolinnego, trzecie leży w obniżeniu na terasie nadzalewowej, otoczonym piaskami eolicznymi. Rozpoznana została miąższość utworów biogenicznych, a w wybranych profilach wykonano oznaczenia parametrów fizykochemicznych i wydatowano spągowe warstwy torfów. Akumulacja torfów rozpoczęła się w późnym vistulianie i trwała w holocenie. W torfowiskach położonych w dnie doliny odłożyły się głównie torfy niskie, zaś w torfowisku położonym w otoczeniu form eolicznych torfy przejściowe i wysoki. Położenie geomorfologiczne znajduje również odbicie we współczesnym stanie torfowisk, które leżą w brzeżnej części leja depresji powstałego w otoczeniu odkrywki węgla brunatnego.

EN

In Szczerców Basin peatlands have a significant participation among geomorphological forms. The article presents three examples of peatlands, two of them are formed in palaeochannel of Wiawka river, in valley floor, third one is located in small depression in high terrace, surrounded by aeolian sands. Thickness of biogenic deposits were examined and in selected cores were measured basic physico-chemical parameters. The bottom of peat layers was dated of radiocarbon method. Accumulation of peat series was started in Late Vistulian and gone in Holocene. In peatlands located in valley floor peat was deposited in fens, in high terrace it was transitional and raised peatland. Geomorphological features are important for the modern situation of peatlands, because they lie in the marginal part of the depression of ground water table, caused by the opencast mine of brown coal.

9

Ocena zmian właściwości sorpcyjnych torfu względem jonów Zn2+ w zależności od gęstości opróbowania profilu torfowego

Jezierski P.

Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud

|

2017

|

nr 4

41--48

PL

Zmienność zdolności sorpcyjnych torfu z Gór Izerskich względem jonów Zn2+ została zbadana w próbkach o grubości około 1,3 cm, uzyskanych po podziale rdzenia o długości około 45 cm. Inspiracją do podjęcia badań były doniesienia literaturowe oraz własne obserwacje autora, świadczące o tym, że torf wykazuje znaczące statystycznie zróżnicowanie cech fizykochemicznych na odcinku kilkudziesięciu centymetrów rdzenia, pod warunkiem że opróbowanie wykonane jest w odstępach 1-5 cm. Dotychczasowe badania wykonywano z wykorzystaniem zhomogenizowanych kilkunasto- i kilkudziesięciocentymetrowych próbek torfu. W opinii autora takie próbkowanie mogło uniemożliwiać uchwycenie rzeczywistej zmienności parametrów sorpcyjnych, prowadząc do ich uśrednienia. Wyniki niniejszej pracy potwierdziły postawioną tezę i wykazały ponad sześciokrotną zmianę wielkości sorpcji na badanym odcinku torfu. Dodatkowo, w celu podstawowej charakterystyki chemicznej, w tym określenia pozycji badanych torfów na diagramie Van Krevelena, wykonano analizę elementarną oraz obliczono stosunki atomowe C/N, O/C, H/C oraz parametr g (spektroskopią EPR – elektronowego paramagnetycznego rezonansu). Zbadano również charakter trwałych organicznych rodników jako produktów reakcji redoks jednostek obecnych w materii organicznej torfów, świadczących o jej właściwościach strukturalnych.

EN

The variability of sorption capacity towards Zn2+ ions of peat from the Jizera Mountains was examined for the samples with a thickness of approximately 1.3 cm obtained by cutting of the peat core which length was about 45 cm. Our studies were inspired by the literature data and the authors' own observations which revealed the statistically significant differences in physicochemical characteristics of the peat profile of several tens of centimeters length, under the condition that the sampling was performed at intervals of 1-5 cm. The previous studies were performed for the homogenized peat layers of a thickness in the range from dozen to few tens of centimeters. In the authors' opinion such sampling may prevent detection of the true volatility of sorption parameters, leading to their averaging. Therefore, as the first criterion for checking the existence of this type diversity (in profile whose dimension is the most studied) we chose the absorption capacity of Zn2 + which were analyzed for the peat layers with a resolution of a few centimeters obtained from the peat profile with a length of several tens of centimetres. The results of this study confirmed our thesis and revealed more than 6 fold change the sorption magnitude for the tested peat profile. In addition, to the basic chemical characteristics, including determining the position of the tested Van Krevelen’s peat diagram, elemental analysis was performed and the atomic ratios of C/N, O/C, H/C and g parameter (EPR – electron paramagnetic resonance spectroscopy) were calculated. The nature of persistent organic radicals formed from the structural units present in organic matter of the peat was also estimated in terms of its characteristics.

10

Long-term fire effects of the drained open fen on organic soils

Sulwiński M., Mętrak M., Suska-Malawska M.

Archives of Environmental Protection

|

2017

|

Vol. 43, no. 1

11--19

EN

Fire has considerable impact on vegetation and organic soils properties. As we observed that the differences between vegetation of burnt and unburnt areas on the rich fen are visible 11 years after the fire, we assumed that the post-fire changes are long lasting, yet limited exclusively to the burnt areas. In order to check this hypothesis we studied spatial differentiation of physical and chemical properties of soils, and productivity capacities of burnt and unburnt areas in the fen in Biebrza National Park. We took soil samples from the neighboring burnt and unburnt areas, from the depth of 0–30 cm and 30–50 cm. We analyzed 21 parameters of the soils including: pH, ash content, moisture, bulk density, exchangeable K, Na, Ca, available P, N-NH4+, N-NO3−, total N, C, K, Na, Ca, Mg, Fe, P; and calculated C:N, C:P ratios. Surface layer of the burnt soils differed significantly from the unburnt soils in respect of 17 out of 21 parameters. The most pronounced difference was observed for available phosphorous (on average 6 times higher for the burnt soils). The differences in the deeper layer were mostly insignificant. The burnt areas were also characterized by twofold higher plant productivity than recorded for the unburnt areas. The influence of fire on peaty soils was long lasting but mostly limited to the surface layer of the soils. In the case of particular soil features, the post-fire differences were modified by advanced muck formation (moorshing) processes in the unburnt areas. Since the fire led to long lasting increase of fertility, the recovery of fen vegetation is unlikely.

PL

Pożary wpływają istotnie na roślinność oraz właściwości gleb organicznych. Zaobserwowano, że nawet po 11 latach od wystąpienia podpowierzchniowego pożaru torfowiska niskiego wciąż istnieją wyraźne różnice pokrywy roślinnej obszarów wypalonych i niewypalonych. Na tej podstawie założono, że wpływ pożaru na ekosystem torfowiskowy jest długotrwały, jednak nie jest widoczny na sąsiednich obszarach niewypalonych. W celu weryfikacji tej hipotezy zbadano właściwości fizyczne i chemiczne gleby, a także produktywność biomasy roślinnej na torfowisku niskim zlokalizowanym w Biebrzańskim Parku Narodowym. Z sąsiadujących obszarów wypalonych oraz niewypalonych, z głębokości 0–30 cm oraz 30–50 cm pobrano próby gleby torfowej. Przeanalizowano 21 cech gleby: pH, popielność, wilgotność, gęstość, wymiennie związane K, Na, Ca, dostępne dla roślin P, N-NH4+, N-NO3-, całkowite N, C, K, Na, Ca, Mg, Fe, P; oraz obliczono stosunki C:N, C:P, Fe:P. W 17 na 21 przebadanych cech stwierdzono istotne różnice w chemizmie wierzchniej warstwy gleby pobranej z miejsc wypalonych i niewypalonych. Najbardziej wyraźną różnicą było zwiększenie (średnio sześciokrotnie) zawartości dostępnego P w glebach z obszarów wypalonych. W większości badanych cech warstwy głębszej nie stwierdzono istotnych różnic. Obszary wypalone charakteryzowały się dwukrotnie wyższą produktywnością biomasy roślinnej. Stwierdzono, że wpływ pożaru na glebę torfową jest długotrwały i ograniczony głównie do jej wierzchniej warstwy. Część zaobserwowanych różnic może jednak wynikać z postępującego procesu murszenia torfu, zachodzącego na obszarach niewypalonych. Z powodu zwiększenia dostępności pierwiastków biogennych scenariusz powrotu typowych zbiorowisk torfowisk niskich na obszary wypalone nie wydaje się prawdopodobny.

11

Ocena elementów składowych bilansu wodnego odwodnionego torfowiska

Grzywna A., Czarnecki Z., Węgorek T.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2016

|

Tom 18, cz. 1

519--530

PL

Potrzeba jak najlepszego wykorzystania zasobów wodnych zlewni na Lubelszczyźnie wynika z faktu zaliczenia do regionów niedoboru wody na obszarze Polski. Ponadto ten deficyt znacznie się pogłębia, gdy roczna suma opadów nie przekracza 550 mm. Poprawa zasobów wodnych siedlisk jest jednym z celów tzw. małej retencji. Celem pracy jest analiza wielkości składników bilansu wodnego w odwodnionej dolinie rzecznej mikro-zlewni torfowiska. W badaniu wykorzystano wyniki badań i obserwacji terenowych z lat 2010-2014. Zlewnia rowu K-2 znajduje się w Sosnowicy – dorzeczu Piwonii. Powierzchnia zlewni rowu wynosi 0,46 km2 i jest w 86% użytkowana jako jednokośne półnaturalne łąki. W pokrywie glebowej dominują zdegradowane gleby murszowo-torfowe (MtIIbb). 75% powierzchni stanowią siedliska pobagienne i wilgotne charakteryzujące się wysokim poziomem wody gruntowej. Przeprowadzone badania wykazują znaczący wpływ warunków meteorologicznych, a także siedliska na wielkość odpływu i zmian retencji w analizowanych latach hydrologicznych. Najwyższe wielkości odpływu miały miejsce w półroczu letnim 2009/10 roku i były związane z intensywnymi opadami deszczu w maju oraz w sierpniu i wrześniu. Wynosiły one 90 mm i były niemal trzykrotnie większe niż w zbliżonym do przeciętnego roku 2011/12. Odpływ wody składa się w równym stopniu od spływu powierzchniowego i drenaż gleby. Równowaga ta jest szczególnie prawdziwa w odniesieniu do płaskości terenu utrudnia odpływ i zmniejszoną chłonność, że szczególnie w czasie wiosennych ekscesów nie może przechowywać duże ilości wody. Obserwowane zmiany retencji były niewielkie, co wynika z wysokiego podsiąku kapilarnego gleb organicznych. Zaobserwowana w roku przeciętnym ujemna retencja świadczy o potrzebie nawadniania terenu. Badania potwierdziły dominującą rolę parowania powierzchni w bilansie wodnym. Dowodem na to jest niższych odpływów w pierwszej połowie roku w porównaniu do pierwszej połowy zimy i spadku średniej retencji. Wysokiemu parowaniu sprzyja głównie występowanie płytko położonej wody gruntowej i temperatura powietrza. Potencjalna ewapotranspiracja terenów łąkowych wystarczająco wilgoci przekracza 500 mm. Uzyskane w pracy wyniki różnią się od obliczeń wykonanych na Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim. Wartości wskaźników dla okresu 1951-95 wynoszą: opad – 550 mm, odpływ 108 mm, parowanie – 442 mm, zmiany retencji przyjęto 0 mm. Natomiast podobne wyniki uzyskano w badaniach prowadzonych w zlewni rowu G-8, gdzie w roku normalnym odpływ wody wyniósł 102 mm, a retencja zmniejszyła się o 33 mm.

EN

The need of the best utilization of water resources of catchments in Lubelszczyzna, results from the fact that region the water scarce areas of Poland. In addition this deficit is gradually deepening, when the annual sum of precipitation does not excess 550 mm. Improvement of water reserves in habitats is one of aims of so-called small retention. The object of study is to analyze the size of the components of the water balance in dreinage river valleys micro-catchments of peatland. The study used the results of research and field observations from the years 2010 - 14. Catchment ditch K-2 is located in the Sosnowica - Piwonia river basin. The catchment area of the ditch is 0.46 km2 and is 86% as a one-crop seminatural meadows land use. The soil cover is dominated by degraded soil muck-peat (MtIIbb). In the catchment area 75% of the habitat moorshed and moist with a high groundwater level. Carried out investigations indicate significant impact of meteorological conditions as well as habitats on runoff index and retention changes in analyzed hydrological years. The highest rates occurred in the summer half of the outflow year 2009/10, and have been associated with heavy rainfall in May and in August and September. They amounted to 90 mm and were almost three times higher than in an average year, similar to 2011/12. Water flow is composed equally of surface runoff and underground outflow. This balance is particularly true with regard to the flatness of the terrain and reduced absorbency of hindering drainage. Especially during the spring thaw the soil can not accumulate large amounts of water. Retention observed changes were low, because of the high capillary rise of organic soils. The observed mediocre in the year negative value retention demonstrates the need for irrigation of the land. Studies have confirmed the dominant role of surface evaporation in the water balance. This is evidenced by the lower outflows in the first half year compared to the first half of the winter and fall in the average retention. High evaporation mainly favors the occurrence of shallow water and the air temperature. Potential evapotranspiration of grassland areas sufficiently moisture exceed 500 mm. The resulting work results differ from the calculation for the Leczna-Wlodawa Lakeland. Indicator values for the period 1951-1995 are: rainfall 550 mm, 108 mm outflow, evaporation 442 mm, changing retention assumed 0 mm. While the similar results were achieved with research conducted in the catchment ditch the G-8, where in a normal water outflow amounted to 102 mm, and retention decreased by 33 mm.

12

Wysoki nasyp drogi ekspresowej S5 k. Gniezna posadowiony w torfowisku na żelbetowych palach prefabrykowanych wbijanych

Sobala D., Tomaka W., Maksim P., Sobolewski J.

Mosty

|

2016

|

nr 5

56--60

PL

Firma Aarsleff we współpracy z firmami AECOM i GT Projekt zaprojektowała i wykonała w rejonie torfowiska wzmocnienie podłoża pod nasypem drogi ekspresowej S5 k. Gniezna w technologii żelbetowych pali prefabrykowanych wbijanych. Zakres robot firmy Aarsleff obejmował projekt palowania, projekt i wykonanie blisko 190 próbnych obciążeń oraz wbicie 5200 szt. pali o całkowitej długości blisko 120 km. Palowanie zasadnicze wykonano w ciągu 48 dni roboczych.

EN

Aarsleff, in cooperation with AECOM and GT Projekt, designed and constructed a peat soil improvement for the embankment of the constructed S5 expressway near Gniezno using the driven precast reinforced pile technology. The scope of works executed by Aarsleff included the piling design, the design and performance of nearly 190 load tests and installation of 5,200 piles of the total length of nearly 120 km. The major piling work was completed in 48 working days.

13

Wpływ wybranych torfowisk na kształtowanie składu chemicznego płytkich wód podziemnych Drawieńskiego Parku Narodowego

Ścibior K., Rydelek P., Stępień M.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 10/2

1099--1104

EN

This article attempts to determine the impact of peatlands on the chemical composition and selected parameters of shallow groundwater in Drawa National Park. Three peat bogs were selected for testing: Miradz, Wydrowe Łęgi and Głodne Jeziorka. They differ from each other in terms of origins, botanical composition and properties of peat. 55 samples of organic soils (including 41 peat samples) and 17 groundwater samples were collected. The samples came from layers of peat bogs and peatlands situated directly beneath and in the immediate vicinity. During the laboratory tests are shown in the basic physicochemical parameters of the peat: ash content (AC), cation exchange capacity (CEC), pH, moisture. In addition, the data on SRT and their botanical composition marked in the course of fieldwork have been verified. Directly in the field pH, PEW and water temperatures were examined. In the groundwater samples were determined concentrations of ions HCO3, SO4, NO3, Cl, PO4, Ca, Mg, Na, K, Fe, Mn, Al, Si and other selected metals. The results showed that the peat bogs of different genesis in a different way influence the shaping of the chemical composition of shallow groundwater. Especially significant differences indicate if compared to the peat bog Miradz, Wydrowe Łęgi in opposition to Głodne Jeziorka. Groundwater from the Głodne Jeziorka and direct neighborhoods showed a much lower pH, conductivity and mineralization.

14

Uwarunkowania środowiskowe rozwoju torfowisk na Polesiu Wołyńskim w obrębie Ukrainy

Solovey T.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 10/2

1063--1067

EN

An assessment of morphogenetic conditions and forming the hydrological regime of wetlands of theVolyn Polesie Ukraine were carried. Ukraine is the most swampy/wettest region of the country. At first some bogs within an area exceeding 1 ha were selected. Then the Author determined the importance of terrain form/shape and water supply conditions in the formation of the hydrological regime. The location of wetlands were characterized in reference to the shape of base/subsoil and its lithology. The typical structure of postlakes, paludification, riverine and spring-fed peatlands of Volyn Polesie were shown and their development were also discussed. According to the origin and water flow/supply four types of wetland were extracted: ombrogenous, topogenous, soligenous and fluviogenous. On the basis of water balance the role/part of groundwater supply of wetlands (ombrogenous, topogenous, soligenous and fluviogenous) was determined. It was found that the reasons of the high swampy areas (21%) in Volyn Polesie are the geological and geomorphological conditions retaining/stopping the runoff and also local groundwater circulation system.

15

Rola jezior (mokradeł) osuwiskowych w transformacji właściwości fizyczno-chemicznych wód na przykładzie Velke Osturnianske Jazero w Słowacji

Molenda T., Błońska A.

Inżynieria Ekologiczna

|

2015

|

Nr 42

10--16

PL

W artykule przedstawiono rolę mokradła przepływowego w transformacji właściwości fizyczno-chemicznych wód. Wykazano, że w wodzie odpływającej z mokradła następuje spadek mineralizacji i stężenia wybranych jonów w stosunku do wód zasilających. Stwierdzone w obrębie mokradła gatunki roślin głównie: Carex rostrata, Schoenoplectus lacustris, Equisetum fluviatile, Juncus effusus, Menyanthes trifoliata mogą znaleźć zastosowanie w budowie hydrofitowych oczyszczalni ścieków na obszarach górskich Karpat Zachodnich (do 900 m.n.p.m., przy średniej rocznej temperaturze powietrza > 5 °C i czasu zalegania pokrywy śnieżnej 90 dni w roku).

EN

In the article a role of the flow bog in the transformation of the physical-chemical properties of waters was de-scribed. They demonstrated that in the water flowing out of the bog a fall in the mineralization and concentrations of selected ions take place towards feedwaters. The species stated within the bog of plants, mainly Carex rostrata, Schoenoplectus lacustris, Equisetum fluviatile, Juncus effusus, Menyanthes trifoliata can be found the under con-struction application of sewage treatment plant on highlands of the Western Carpathians (to 900 m.n.p.m., the average annual air temperature > of 5 °C and the time of lying of the snowy lid of 90 days in the year).

16

Zbrojona droga betonowa przez nadmorskie torfowiska

Piestrzyński P.

Budownictwo, Technologie, Architektura

|

2015

|

nr 2

40--41

17

Rola torfowisk w ochronie zasobów przyrodniczych i wodnych na obszarze powiatu białostockiego w województwie podlaskim

Kiryluk A.

Ekonomia i Środowisko

|

2013

|

nr 4

38--50

EN

In the paper, there was shown the natural and economical significance of lowmoors in Poland and especially in Białystok county. In the area of Poland there is about 49,6 thousands of lowmoors which cover 1,2 mln ha [4% of the country surface]. 90% of this surface are lowmoors, 6% – highmoors and 4% – transitial moors. The most substantial role in the environment play lowmoors, characterised by high ability of water retention. In Poland, peatmoors gather 34 mld m3 of water, which has essential significance in decreasing of water resources on the country surface. In the area of Białystok county, there are 147 peatmoors and cover the surface of 8181 ha, which amounts 2,7% of the district surface. These peatmoors can retain such water quantity which is close to the capacity of water reservoir of Siemianówka. There was shown the signifi cant role of lowmoors in the specimen diversity of hygrophilous fauna and fl ora. In Białystok county, lowmoors are mainly used as stable grassland, which provide to proper protection against progressive unfavourable changes.

18

Biotopy i różnorodność gatunkowa Parku Narodowego Jasmund na wyspie Rugia (Niemcy)

Pawełko K.

Ekologia i Technika

|

2013

|

R. 21, nr 3

112--121

PL

Park Narodowy Jasmund na wyspie Rugia obejmuje obszar leśny Stubnitz, leżącą przed nim plażę wraz z pasem wód Bałtyku oraz nieczynny kamieniołom kredy. Cała powierzchnia parku podzielona jest na dwie strefy. Strefa ochrony ścisłej zajmuje 2600 ha (86.6%). zaś strefa buforowa 403 ha (13.4%). Kreda na Rugii powstała przed około 90 milionami lat jako osad szelfowy. W epoce lodowcowej lądolód przesuwał i wypiętrzał złoża kredy i pozostałe materiały, m.in. glina, margle i piaski. W ten sposób powstało wzniesienie, które stopniowo wypłukiwane jest przez wody Bałtyku. Materiał osadowy zawiera wiele skamieniałości, które łącznie pochodzą od ponad 1000 różnych gatunków roślin i zwierząt. Geologiczne właściwości podłoża są jednym z najważniejszych czynników decydujących o warunkach życia. Spowodowały one powstanie na tym obszarze kilku charakterystycznych biotopów. Jednym z nich jest las porastający kredowe podłoże. Występuje tam buczyna z wyraźną dominacją Fagus sylvatica. W zależności od zróżnicowania warunków siedliska, rosną tam również Acer plataiwides, Sorbus lorminalis. Taxus baccata. Aínassp., Fraxxnus sp.. Ulmiis glabra. Acer pseudoplatanus oraz gatunki dzikich drzew owocowych. Kolejnym biotopem są torfowiska z warstwą torfu o grubości dochodzącej do ponad 11 metrów. Ze względu na ubóstwo pokarmowe liczba żyjących tam gatunków jest niewielka. Na nieco bardziej zasobnych pokarmowo wilgotnych łąkach, występujących w sąsiedztwie torfowisk, bogactwo gatunkowe jest o wiele większe. Znacznie bardziej zróżnicowana jest roślinność runa leśnego. Zależnie od warunków siedliskowych oraz okresu w sezonie wegetacyjnym, występują lam m.in. Anemone nemorosa. A. ranunculoides. A. hepática. Dentaria bulbifera. Harpagopliytum pro cumbens. Cephalanthera sp.. Neotlia nidus-avis i Monotropa hypophegea. Ta wielka różnorodność gatunkowa flory gwarantuje odpowiednie warunki życiowe dla zwierząt. Występują tam ni.in. Dania dama Capreolus capreolus. Sus strofa. Ovis aries musimon. Vulpes vulpes, Meies meles. Mustela putorius. M. niinilis, Martes martes i Nyctereutes procyonoides. W nieczynnych kamieniołomach żyją liczne gatunki nietoperzy, zaś spośród ptaków na uwagę zasługuje Haliaeetus albicUla. Można tam spotkać również relikty glacjalne. np. Rana dalmatina, Crenobia alpina oraz Boloria aquilonaris. Zaprzestanie na terenie parków narodowych gospodarczej ingerencji człowieka umożliwia rozwój przyrody według jej własnych praw i mechanizmów. Tylko w ten sposób będziemy w stanie zachować te obszary dla przyszłych pokoleń w stanie niezmienionym.

EN

The Jasmund National Park on Rugia Island covers the Stubnitz forest area, the beach stretching before it including a strip of Baltic waters and an inoperative chalk quarry. The entire area of the park is divided into two zones. The strict protection zone covers 2600 ha while the protected zone covers 403 ha. Chalk was created on Rugia around 90 million years ago in the form of shelf sediments. In the Ice Age the inland ice moved and uplifted chalk deposits and other materials like clay, marl and sand. In this way an elevation was formed that was gradually washed out by Baltic waters. The sediment material contains many fossils which combined come from over 1000 different plant and animal species. The geological properties of the substratum are one of the most important factors that decide about living conditions. They resulted in the creation of a few characteristic biotopes in this area. One of them is the forest that grows on chalk substratum. Beech woods with a clear dominance of Fagus sylvatica grow there. Depending on the differentiation of settling conditions Acer plalcuioides, Sorbus torminalis, Taxiis baccata. Alnus sp.. Fraxinus sp.. Ulmus glabra. Acer pseudoplatanus also grow there as well as wild fruit tree species. The next biotope is peat with a peat layer of over 11 meters. Because of nutritional poverty only a modest number of species inhabit this area. On slightly nutrition richer damp meadows that exist in the neighborhood of the peats, there is a much larger richness of species. The flora of forest undergrowth is much more diverse. Depending on living conditions and the time of the vegetative season, one of the species that can be found there are i.e. Anemone nemorosa. A. ranunculoides, A. hepatica. Dentaria bulbifera. Harpagophytum procumbens. Cephalanihera sp., Neottia nidus-avis and Monolropa hypophegea. This great diversity of flora species guarantees adequate living condition for animals. Dania dama. Capreolus capreolus. Sus strofa. Ovis aries musimon. Vulpes uulpes. Meies meles. Mustela pulorius. M. nivalis. Martes martes and Nyctereutes procyonoides are one of the examples of species that live there. Inoperative chalk quarries sustain many bat species and among birds Haliaeetus albicilla deserves attention. Glacial relicts like Rana dalmalina. Crenobia alpma or Boloria aquilonaris can be seen there. Halting the economic interference of man in areas belonging to national parks, we allow for the development of nature according to its own laws and mechanisms. Only in this way can we keep these areas in an unchanged slate for future generations.

19

Microbial communities in disturbed peatlands colonized with invasive mossCampylopus introflexus (Hedw.) Brid

Polish Journal of Ecology

|

2012

|

Vol. 60, nr 3

503-514

EN

Abundance of microorganisms and their communities' structure in disturbed peatlands characterized by different chemical properties and plants cover were studied. Naturally regenerating four disturbed peatlands from different regions of Lithuania were selected for the investigation. The aim of the study was to investigate invasive moss Campylopus introflexus cover effect on microbial communities. The peat under Eriophorum angustifolium, Polytrichum strictum and bare peat were sampled for the comparison. The abundance of microorganisms in sampling plots depends on the content of total nitrogen, potassium, soil organic matter and pH as well as on growing plants. In the peat under C. introflexus, the number of ammonifying and mineral N assimilating bacteria was significantly lower in comparison with other plants or bare peat. The results on fungi abundance in peat under C. introflexus allow to predict that the distribution of moss doesn't affect negatively the development of fungi. A total of 236 fungal strains belonging to 21 genera were isolated from the studied peat samples. Species from the Penicillium, Trichoderma and Mortierella genera dominated among them. The structure of microbial communities varied in separate peatlands and under various plants. However, all examined microorganism communities seemed to be able adapted to organic matter degradation.

20

Younger Dryas Cladocera assemblages from two valley mires in central Poland and their potential significance for climate reconstructions

Pawłowski Dominik

Geologos

|

2012

|

Vol. 18, No. 4

237--249

EN

Two sections of sediment from small oxbow-lake infillings located in different river valleys in central Poland were studied by cladoceran analysis in order to examine the response of aquatic ecosystems to the Younger Dryas. Lithological and geochemical records, as well as chydorid (Chydoridae) ephippia analysis were also used to reconstruct Younger Dryas climate trends. A high concentration of cladocerans, as well as the presence of Cladocera taxa preferring warmer water, was found. It is likely that local processes in the oxbow lakes were important, because the presence of warm-preferring taxa was also related to their habitats and their development. Yet local environmental forces, such as the influence of the rivers, habitat modification, macrophyte abundance, and eutrophication, were not only major factors to affect the Cladocera diversity in the Younger Dryas. The observation of changes in the composition and concentration of Cladocera in oxbow-lake infillings indicates that most of the changes occurred in response to climate changes.