Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Mycotoxins in cereal grain as a result of infection of cereals by Fusarium fungi

Różewicz Marcin

Polish Technical Review

|

2024

|

No. 1

8--13

EN

Fungal diseases are an important factor limiting the yield of cereals, but also reduce, the quality of the grain obtained. Fungi of the genus Fusarium are among the most important pathogens and cause, among other things, fusarium head blight. Their particular harmfulness lies not only in the reduction of yield, but also in their production of harmful metabolites called mycotoxins. Mycotoxins are defined as harmful substances produced as secondary metabolites by mould fungi. The problem of mycotoxin contamination of cereal grains relates to their high harmfulness to humans and animals. This is due to the fact that cereals are an essential raw material in the production of human food and animal feed. Infection by Fusarium fungi and is determined by a number of factors, the main ones being weather conditions during ear formation, grain formation and harvesting. One of the most important methods of preventing mycotoxin formation is fungicide protection of cereals. The aim of this paper is to discuss the problems associated with fusarium head blight and its effects associated with mycotoxins, the factors determining their synthesis, mechanisms of prevention and the impact of their content in grain and feed on animal health and productivity.

PL

Choroby grzybowe są ważnym czynnikiem ograniczającym plonowanie zbóż, ale także obniżają jakość uzyskiwanego ziarna. Wśród licznych patogenów roślin zbożowych jednymi z ważniejszych są grzyby z rodzaju Fusarium, które powodują m.in. fuzariozę kłosów. Szczególna ich szkodliwość polega nie tylko na obniżeniu plonowania, ale także produkcji przez nie szkodliwych metabolitów nazywanych mykotoksynami. Pod pojęciem mykotoksyny definiuje się szkodliwe substancje, powstające, jako drugorzędne (wtórne) metabolity produkowane przez grzyby pleśniowe. Ważność problematyki dotyczącej skażenia ziarna zbóż mykotoksynami związana jest z ich wieloaspektowym toksycznym wpływem na organizmy ludzi i zwierząt. Wynika to z faktu, że zboża stanowią podstawowy surowiec w produkcji żywności dla ludzi oraz pasz dla zwierząt. Porażenie przez grzyby Fusarium uwarunkowane jest wieloma czynnikami, przy czym za główne uznaje się warunki pogodowe w trakcie wykształcania kłosów i ziarna. Jedną z ważniejszych metod zapobiegającą tworzeniu mikotoksyn jest ochrona fungicydowa zbóż. Celem niniejszej pracy jest omówienie problematyki związanej występowaniem fuzariozy kłosów oraz ich skutków związanych z występowaniem mykotosyn, czynników warunkujących ich syntezę, mechanizmów zapobiegania oraz wpływu ich zawartości w ziarnie i paszy na zdrowie i produkcyjność zwierząt.

2

N-Nitrozodipropyloamina. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Szymańska Jadwiga, Frydrych Barbara, Bruchajzer Elżbieta

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2023

|

Nr 4 (118)

51-77

PL

N-Nitrozodipropyloamina (NDPA) jest jasnożółtą, klarowną cieczą, wrażliwą na światło. Jest to substancja chemiczna produkowana w małych ilościach do celów badawczych. Niewielkie ilości N-nitrozodipropyloaminy powstają jako produkt uboczny podczas procesów produkcyjnych (środki chwastobójcze, niektóre wyroby gumowe). W Polsce liczba narażonych na NDPA w 2019 r. wynosiła 149, a w 2020 r. 183 osoby, wśród których przeważały kobiety. N-Nitrozodipropyloamina jest substancją z listy priorytetowej ACSH (The Advisory Committee on Safety and Health at Work). Jest klasyfikowana jako substancja o małej lub umiarkowanej toksyczności ostrej. Informacje na temat toksyczności tego związku pochodzą głównie z wyników niewielkiej liczby badań na zwierzętach laboratoryjnych. Brak jest badań epidemiologicznych. W kilku badaniach dotyczących narażenia drogą pokarmową stwierdzono zmiany w przyroście masy ciała, uszkodzenie wątroby oraz zmiany nowotworowe. Działanie genotoksyczne NDPA obserwowano w badaniach zarówno w warunkach in vitro, jak i in vivo. NDPA jest klasyfikowana jako substancja rakotwórcza kategorii 1B, co oznacza, że ma potencjalne działanie rakotwórcze dla ludzi, przy czym klasyfikacja opiera się na badaniach przeprowadzonych na zwierzętach. EPA i IARC sklasyfikowały ten związek jako prawdopodobnie rakotwórczy dla ludzi (grupa 2B). Proponuje się przyjąć dla N-nitrozodipropyloaminy za wartość NDS stężenie 0,045 mg/m3 i oznakowanie „Carc. 1B”. Brak jest podstaw do ustalenia wartości chwilowej NDSCh oraz dopuszczalnej w materiale biologicznym DSB.

EN

N-Nitrosodipropylamine (NDPA) is a pale yellow, clear liquid that is sensitive to light. It is a chemical produced in small quantities for research purposes. Small amounts of N-nitrosodipropylamine are arised as a by-product during production processes (herbicides, some rubber products). In Poland, the number of people exposed to NDPA in 2019 was 149 and in 2020 - 183 people, among whom women predominated. N-Nitrosodipropylamine is a substance on the ACSH (The Advisory Committee on Safety and Health at Work) priority list. It is classified as a substance of low to moderate acute toxicity. Information on the toxicity of this compound comes mainly from the results of a small number of laboratory animal studies. Epidemiological studies are lacking. A few studies on oral exposure have reported changes in body weight gain, liver damage and neoplastic changes. Genotoxic effects of NDPA have been observed in both in vitro and in vivo studies. NDPA is classified as a category 1B carcinogen, meaning that it has potential carcinogenic effects in humans, with classification based on animal studies. EPA and IARC have classified the compound as possibly carcinogenic to humans (Group 2B). It is proposed to adopt for N-nitrosodipropylamine a concentration of 0.045 mg/m3 as MAC value and to label “Carc. 1B”. There is no basis for setting an instantaneous value and the limit in biological material.

3

Nikiel i jego związki – w przeliczeniu na Ni, z wyłączeniem tetrakarbonylku niklu Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Daragó Adam, Sapota Andrzej, Kilanowicz Anna

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2023

|

Nr 2 (116)

29--104

PL

Nikiel (Ni) jest metalem o charakterystycznym połysku. Znalazł zastosowanie do produkcji stopów, w galwanizacji, produkcji baterii, protez, pigmentów, w przemyśle ceramicznym i komputerowym. Skutki narażenia ludzi na nikiel i jego związki w warunkach zawodowych obejmują głównie wpływ na układ oddechowy (w tym ryzyko wystąpienia chorób nowotworowych płuc i jamy nosowej, zwłóknienie i pylicę płuc, astmę oskrzelową) oraz działanie uczulające na skórę i układ oddechowy. Szkodliwy wpływ niklu i jego związków na układ oddechowy potwierdzają wyniki badań doświadczalnych na zwierzętach. Długotrwałe narażenie na nikiel i jego związki powodowało również osłabienie układu odpornościowego oraz skutki nefro- i hepatotoksyczne. Rozpuszczalne sole niklu nie wywoływały mutacji w komórkach bakterii, ale genotoksyczność niklu i jego związków potwierdzono w badaniach z użyciem komórek eukariotycznych ssaków, przy czym jedynie przy wysokich stężeniach niklu. Nikiel i jego związki mogą przenikać przez łożysko oraz do mleka matki. Działanie rakotwórcze na układ oddechowy po narażeniu inhalacyjnym było także wykazane w badaniach na szczurach, głównie dla siarczku niklu oraz tlenku niklu. Zaproponowano przyjęcie wartości wiążących dla związków niklu ujętych w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/431 z dnia 9 marca 2022 r., zmieniającej dyrektywę 2004/37/WE, jako wartości NDS: 0,01 mg Ni/m³ (frakcja respirabilna), 0,05 mg Ni/m³ (frakcja wdychalna). Zaproponowano przyjęcie do 17 stycznia 2025 r. włącznie okresu przejściowego, podczas którego obowiązywać będzie wartość NDS wynosząca 0,1 mg/m³ w odniesieniu do frakcji wdychalnej związków niklu. Proponuje się oznakować jako substancje o działaniu: uczulającym, rakotwórczym kat. 1A – związki niklu (Carc. 1A), rakotwórczym kat. 2 – nikiel metaliczny (Carc. 2), szkodliwym na rozrodczość.

EN

Nickel (Ni) is a metal with a distinctive luster, and has found applications in alloying, electroplating, battery manufacturing, prosthetics, pigments, ceramics and computer industries. The effects of human exposure to nickel and its compounds under occupational conditions mainly include effects on the respiratory system (including the risk of cancer of the lungs and nasal cavity, fibrosis and pneumoconiosis, bronchial asthma) and sensitization of the skin and respiratory system. The harmful effects of nickel and its compounds on the respiratory system are confirmed by the results of experimental studies on animals. Long-term exposure to nickel and its compounds also caused immune system impairment and nephro- and hepatotoxic effects. Soluble nickel salts did not induce mutations in bacterial cells, but the genotoxicity of nickel and its compounds has been confirmed in studies using mammalian eukaryotic cells, with only high nickel concentrations. Nickel and its compounds can cross the placenta and into breast milk. Respiratory carcinogenic effects after inhalation exposure have also been demonstrated in rat studies, mainly in regard of nickel sulfide and nickel oxide. It has been proposed to adopt the binding values for nickel compounds included in Directive (EU) 2022/431 of the European Parliament and of the Council of March 9, 2022, amending Directive 2004/37/EC, as the NDS values: 0.01 mg Ni/m³ (respirable fraction), 0.05 mg Ni/m³ (inhalable fraction). It is proposed to adopt a transitional period up to and including January 17, 2025, during which an NDS value of 0.1 mg/m³ will apply to the inhalable fraction of nickel compounds. It is proposed to label as substances with the following effects: sensitizer, carcinogen cat. 1A – nickel compounds, Carc. 2 – carcinogenic cat. 2 – nickel metal, reproductive toxicity.

4

Metakrylan 2,3-epoksypropylu (metakrylan glicydylu). Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Klimecka Agnieszka, Szczęsna Dorota, Wieczorek Katarzyna, Jurewicz Joanna

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2023

|

Nr 3 (117)

47-77

PL

Metakrylan 2,3-epoksypropylu (metakrylan glicydylu, GMA) to organiczny związek chemiczny, ester kwasu metakrylowego i 2,3-epoksypropan-1-olu. Jest bezbarwną cieczą o owocowym zapachu. Stosuje się go jako komonomer do produkcji polimerów epoksydowych oraz jako promotor adhezji i komonomer sieciujący w produkcji żywic winylowych i akrylowych. Substancja ta znajduje się na liście priorytetowej ACSH (The Advisory Committee on Safety and Health at Work) do ustalenia wartości wiążącej. Dla metakrylanu 2,3-epoksypropylu dotychczas nie opracowano w Polsce dokumentacji i nie ustalono wartości normatywnych w powietrzu środowiska pracy. Zaproponowano przyjęcie stężenia 0,3 mg/m3 metakrylanu 2,3-epoksypropylu za jego wartość NDS. Wartość NDS dla metakrylanu 2,3-epoksypropylu wyprowadzono z wartości 3,55 mg/m3uznanej zaLOAEC dla działania drażniącego na nabłonek nosa u myszy (metaplazja nabłonka węchowego). Ze względu na działanie drażniące/żrące metakrylanu 2,3-epoksypropylu zaproponowano stężenie 0,6 mg/m3 jako wartość chwilową NDSCh związku. Ze względu na rakotwórczość GMA oraz jego działanie na skórę proponuje się następujące oznakowanie związku: „Carc. 1B” - substancja o działaniu rakotwórczym kategorii 1B, „C” - substancja o działaniu żrącym, „A” - substancja o działaniu uczulającym na skórę, „Ft” - substancja o działaniu szkodliwym na rozrodczość oraz „skóra” – wchłanianie substancji przez skórę może być tak samo istotne, jak przy narażeniu drogą oddechową. Nie ma podstaw do ustalenia wartości dopuszczalnej w materiale biologicznym (DSB).

EN

2,3-Epoxypropyl methacrylate (glycidyl methacrylate, GMA) is an organic chemical compound, an ester of methacrylic acid and 2,3-epoxypropan-1-ol. It is a colorless liquid with a fruity odor. It is used as a co-monomer for the production of epoxy polymers, as an adhesion promoter and cross-linking co-monomer in the production of vinyl and acrylic resins. This substance is on the ACSH (The Advisory Committee on Safety and Health at Work) priority list for developing a proposal for an EU limit value. So far, no normative values in the air of the working environment have been defined in Poland in regard of 2,3-epoxypropyl methacrylate. The MAC value of 0,3 mg/m3 and STEL value of 0,6 mg/m3 have been proposed. The basis for calculating the MAC value was the LOAEC value of 3,55 mg/m3 for the irritation of the nasal epithelium in mice (olfactory epithelium metaplasia). Taking into account the carcinogenicity of GMA and its effect on the skin, the following notations have been proposed: “Carc. 1B” - carcinogenic substance of hazard category 1B, “C” - corrosive substance, “A” - skin sensitizing substance, “Ft” - fetotoxic substance, and “Skin” - skin absorption of the substance may be just as important as for inhalation exposure. There is no basis for setting BEI value.

5

Kwas benzoesowy. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Soćko Renata, Broda Anna

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2023

|

Nr 3 (117)

19-45

EN

Benzoic acid is used as a food preservative due to its antioxidant properties. In addition, it is used in the chemical and pharmaceutical industries. Benzoic acid is produced and/or imported to the European Economic Area in large quantities (100,000–1,000,000 t/year). In humans, benzoic acid may cause non-immune contact urticaria (erythema and swelling), which is considered an irritant reaction. The experimental LD50/LC50 values obtained in animal studies (regardless of the route of exposure) indicate a low acute toxicity of benzoic acid. In case of inhalation exposure to benzoic acid, the critical effect (apart from irritating effect) is systemic in nature. Animal studies (rats) have shown that benzoic acid at concentrations of 25 mg/m3 and higher caused, among others, changes in the lungs in the form of interstitial inflammation and fibrosis. The NOAEC value for systemic and local effects was set at 12.6 mg/m3. On the basis of observations in humans and animal studies, it cannot be concluded that benzoic acid has mutagenic and genotoxic effects. In single and multi-generation studies in rodents, exposure to benzoic acid showed no effect on reproduction. In the case of benzoic acid, the critical effect (apart from the irritating effect) is the systemic effect, based on which the MAC value of 0.5 mg/m3 was proposed. The short term exposure value was assumed equal to 3 times the MAC value, i.e. 1.5 mg/m3 , with the notation “I” (irritant). Benzoic acid is well absorbed through the skin, therefore it was proposed to designate the compound with the notation “skin” (dermal absorption may be as important as inhalation).

PL

Kwas benzoesowy ze względu na właściwości przeciwutleniające jest stosowany jako środek konserwujący żywność. Ponadto stosuje się go w przemyśle chemicznym i farmaceutycznym. Kwas benzoesowy jest produkowany w Europejskim Obszarze Gospodarczym i/lub importowany do niego w wielkotonażowych ilościach (100 000 ÷ 1 000 000 t/rok). U ludzi kwas benzoesowy może powodować nieimmunologiczną pokrzywkę kontaktową (rumień i obrzęk), którą uważa się za reakcję z podrażnienia. Doświadczalne wartości LD50/LC50 uzyskane w badaniach na zwierzętach (bez względu na drogę narażenia) wskazują na niewielką toksyczność ostrą kwasu benzoesowego. W przypadku narażenia na kwas benzoesowy drogą inhalacyjną skutkiem krytycznym (oprócz działania drażniącego) jest działanie układowe. W badaniach na zwierzętach (szczury) wykazano, że kwas benzoesowy o stężeniach 25 mg/m3 i większych powodował m.in. zmiany w płucach w postaci zapalenia śródmiąższowego i zwłóknienia. Wartość NOAEC dla skutków układowych i miejscowych wyznaczono na poziomie 12,6 mg/m3. Na podstawie obserwacji u ludzi oraz badań na zwierzętach nie można stwierdzić, że kwas benzoesowy wykazuje działanie mutagenne i genotoksyczne. W badaniach jedno- i wielopokoleniowych przeprowadzonych na gryzoniach nie wykazano wpływu narażenia na kwas benzoesowy na rozrodczość. W przypadku kwasu benzoesowego skutkiem krytycznym (oprócz działania drażniącego) jest działanie układowe, w związku z którym zaproponowano wartość NDS równą 0,5 mg/m3. Wartość NDSCh przyjęto równą 3-krotności wartości NDS, tj. 1,5 mg/m3, z notacją „I” (substancja o działaniu drażniącym). Kwas benzoesowy dobrze wchłania się przez skórę, dlatego zaproponowano oznaczenie związku notacją „skóra” (wchłanianie substancji przez skórę może być tak samo istotne, jak przy narażeniu drogą oddechową).

6

Izopren. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Klimczak Michał, Kilanowicz-Sapota Anna

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2023

|

Nr 1 (115)

151--175

PL

Izopren jest bezbarwną cieczą o dużej lotności, powszechnie stosowaną w przemyśle, głównie w produkcji polimerów. Jest także związkiem powstającym endogennie u zwierząt i ludzi. W Polsce liczba osób narażonych na izopren w 2020 r. wynosiła 36, w tym 8 kobiet. W latach 2020-2021 nie odnotowano pracowników zatrudnionych w warunkach powyżej 0,1 wartości NDS (tj. 10 mg/m³ ), jak i przekroczeń tej wartości. Dane o toksyczności izoprenu u ludzi są nieliczne, obserwowano jedynie słabe działanie drażniące na błonę śluzową nosa, gardła i krtani. W badaniach toksyczności przewlekłej izoprenu u myszy i szczurów (narażenie inhalacyjne) stwierdzano: zaburzenia hematologiczne, atrofię jąder, zmiany przednowotworowe oraz różne nowotwory. U myszy stwierdzono także skutki neurotoksyczne i trwałą degenerację istoty białej rdzenia kręgowego. Izopren u zwierząt doświadczalnych nie wpływał na rozrodczość oraz nie wywoływał toksyczności rozwojowej. W badaniach in vivo wykazywał działanie genotoksyczne, za które odpowiadał jego metabolit – diepoksyd. Z uwagi na działanie rakotwórcze izoprenu na myszy i szczury związek uznano za rakotwórczy kategorii 1B. Za podstawę do zaproponowania wartości NDS dla izoprenu przyjęto jego działanie neurotoksyczne obserwowane u myszy narażanych inhalacyjnie. Najniższe zastosowane stężenie 70 ppm (≈ 200 mg/m³ ) uznano za wartość LOAEC dla tego skutku. Zaproponowano stężenie 8 mg/m³ (2,8 ppm) jako wartość NDS dla izoprenu oraz oznakowanie substancji symbolem „Carc. 1B”. Brak jest podstaw do wyznaczenia wartości chwilowej NDSCh oraz dopuszczalnej w materiale biologicznym DSB, jak również do adnotacji „skóra”. Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu oraz inżynierii środowiska.

EN

Abstract Isoprene is a colourless liquid with high volatility commonly used in industry, mainly in the production of polymers. It is also synthetized endogenously in animals and humans. In Poland, the number of people exposed to isoprene in 2020 was 36, including 8 women. In 2020-2021, there were no workers exposed above 0.1 of the MAC value (i.e. 10 mg/m³ ) or MAC value. Data on the toxicity of isoprene in humans are scarce. Only weak irritant effects on the mucous membranes of the nose, throat and larynx were observed. Effects of chronic isoprene toxicity studies in mice and rats (inhalation exposure) include haematological disorders, testicular atrophy, pre-neoplastic lesions and various tumours. Neurotoxic effects and degeneration of the white matter of the spinal cord were also observed in mice. Isoprene in experimental animals did not affect reproduction or cause developmental toxicity. In in vivo studies, it showed genotoxic effects mediated by its metabolite diepoxide. Due to the carcinogenicity of isoprene in mice and rats, the compound was considered as a carcinogen category 1B. The proposed MAC value for isoprene (8 mg/m³ (2.8 ppm)) is based on the neurotoxic effects observed in mice exposed to isoprene by inhalation (LOAEC value of 70 ppm (≈ 200 mg/m³ )). There is no basis for setting the STEL and BEI values nor for label labelling with the symbol “skin”. Isoprene is labelled with the symbol “Carc. 1B”. This article discusses the problems of occupational safety and health, which are covered by health sciences and environmental engineering.

7

Ftalan diizobutylu. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Jurewicz Joanna, Kupczewska-Dobecka Małgorzata

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2023

|

Nr 1 (115)

115--149

PL

Ftalan diizobutylu (DiBP) [84-69-5] to ciecz bezbarwna do bladożółtej. Stosowany jest przede wszystkim w przemyśle tekstylnym i skórzanym, elektrycznym, w budownictwie, w produktach użytku domowego, a także jako dodatek zmiękczający do polimerów. DiBP nie ulega kumulacji w organizmie, a wydalany jest głównie z moczem. Charakteryzuje się krótkim okresem biologicznego półtrwania, jest szybko metabolizowany do monoestru i eliminowany głównie jako wolny monoester kwasu ftalowego (ftalan monoizobutylu, MiBP) lub sprzężony z kwasem glukuronowym monoester kwasu ftalowego. Dotychczas w Polsce dla DiBP nie ustalono wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) w środowisku pracy. W piśmiennictwie brak jest danych dotyczących działania drażniącego, uczulającego lub rakotwórczego u ludzi i na zwierzęta laboratoryjne. Ftalan diizobutylu jest substancją o małej toksyczności ostrej. Za skutek krytyczny działania DiBP na podstawie wyników badań przeprowadzonych na zwierzętach laboratoryjnych przyjęto działanie na rozrodczość oraz działanie hepatotoksyczne. Do wyliczenia wartości NDS przyjęto wyniki 4-miesięcznego badania na szczurach, którym DiBP podawano w paszy w dawkach: 0, 70, 700 lub 3500 mg/kg mc./dzień. W eksperymencie na zwierzętach obserwowano zmniejszenie masy wątroby, jąder, zmniejszenie liczby erytrocytów oraz zmniejszenie stężenia hemoglobiny. Dawkę 70 mg/kg mc./dzień przyjęto jako wartość NOAEL. Po zastosowaniu odpowiednich współczynników niepewności wyliczona wartość NDS wynosi 4 mg/m³ . Brak podstaw do wyznaczenia wartości chwilowej NDSCh. Zalecono oznakowanie substancji w wykazie literami „Ft” oznaczającymi substancję o działaniu szkodliwym na rozrodczość. Substancja nie spełnia kryteriów zastosowania notacji wskazującej na wchłanianie przez skórę. Brak podstaw do zaproponowania wartości dopuszczalnego stężenia (DSB) w materiale biologicznym. Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny środowiska pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu i inżynierii środowiska.

EN

Diisobutyl phthalate (DiBP) [84-69-5] is a colorless to pale yellow liquid. It is used in the textile, leather, electrical industry, construction, in household products, as well as a softening additive for polymers. DiBP does not accumulate and is mainly excreted in the urine. It has a short biological half-life and is rapidly metabolized to a monoester and eliminated mainly as free phthalic acid monoester (monoisobutyl phthalate, MiBP) or glucuronide-conjugated phthalic acid monoester. The value of the Maximum Admissible Concentration (MAC) has not been established for DiBP so far in Poland. There are no data on irritation or sensitization and on carcinogenic effect of in humans and laboratory animals in the available literature. Diisobutyl phthalate is a substance of low acute toxicity. Reproductive and hepatotoxic effects were considered as critical effects of DiBP according to the study conducted on laboratory animals. The results of a 4-month study on rats administered DiBP in the feed at doses of 0, 70, 700, 3500 mg/kg bw/day were used to calculate the maximum concentration value (MAC-TWA). In the study, a decrease in the liver weight, decrease in the testes weight, number of erythrocytes and haemoglobin level were observed. The dose of 70 mg/kg bw/day was taken as the NOAEL value. After applying appropriate uncertainty factors, the calculated TLV value is 4 mg/m³ . There are no basis to determine the short-term value (STEL) and biological limit values (BLV). This article discusses the problems of occupational safety and health, which are covered by health sciences and environmental engineering.

8

Fosforan trifenylu. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Szparaga Mateusz, Czerczak Sławomir, Kupczewska-Dobecka Małgorzata

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2023

|

Nr 1 (115)

91--113

PL

Fosforan trifenylu (TPP) jest bezbarwnym ciałem stałym o zapachu przypominającym fenol. Znajduje zastosowanie jako plastyfikator do produkcji: żywic, wosków, klejów, oprawek okularów i kosmetyków. Fosforan trifenylu charakteryzuje się małą toksycznością ostrą po narażeniu drogą: pokarmową, inhalacyjną, skórną. Wchłanianie z przewodu pokarmowego i z miejsca wstrzyknięcia jest powolne. W badaniach na zwierzętach fosforan trifenylu nie wykazywał działania drażniącego na skórę, ale powodował podrażnienie oczu u królików. Nie wykazywał działania mutagennego oraz nie wywoływał nowotworów u zwierząt (u ludzi brak danych). Fosforan trifenylu działa ogólnoustrojowo. W 13-tygodniowym badaniu toksyczności na szczurach Wistar przerost komórek wątrobowych i zmiany morfologiczne w tarczycy obserwowano przy dawce fosforanu trifenylu 105 mg/kg mc./dzień. Za wartość NOEL dla działania ogólnonarządowego i neurotoksycznego przyjęto dawkę 20 mg/kg mc./dzień. W badaniu NTP (2018) wyznaczono dolną granicę przedziału ufności dawki referencyjnej BMDL na poziomie 39 mg/kg mc. dla skutków ogólnoustrojowych, manifestujących się zmniejszeniem poziomu wolnej tyroksyny i cholesterolu HDL. We wszystkich badanych dawkach związku, tj. >55 mg/kg mc., stwierdzono zmniejszenie aktywności cholinesterazy w surowicy o 35 ÷ 70% – nie obliczono dawki referencyjnej BMD dla tego skutku. Po dawce 200 mg/kg mc./dzień u królików wystąpił zwiększony odsetek płodów bez dodatkowych płatów płuc. Za wartość NOAEL dla toksyczności rozwojowej przyjęto dawkę 80 mg/kg mc./dzień. Przyjmując wartość NOEL, obliczono wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) dla fosforanu trifenylu na poziomie 10 mg/m³ . Brak podstaw do ustalenia wartości chwilowej (NDSCh) oraz dopuszczalnej w materiale biologicznym (DSB). Substancja nie spełnia kryteriów klasyfikacji pod kątem wchłaniania przez skórę. Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny środowiska pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu oraz inżynierii środowiska.

EN

Triphenyl phosphate (TPP) is a colorless solid with a phenol-like odor. It is used as a plasticizer in the production of resins, waxes, adhesives, spectacle frames, cosmetics. Triphenyl phosphate is characterized by low acute toxicity after oral, inhalation and dermal exposure. Absorption from the gastrointestinal tract and the injection site is slow. In animal studies, it was not irritating to the skin, caused eye irritation in rabbits. Did not show mutagenic and carcinogenic effects in animals (no data in humans). Triphenyl phosphate has a systemic effect. In a 13-week toxicity study in Wistar rats, hepatic cell hyperplasia and thyroid morphological changes were observed at a dose of 105 mg/kg bw/day. The dose of 20 mg/kg bw/day was assumed as the NOEL value (the highest level of no effect) for the organ and neurotoxic effects. In the NTP study (2018), the lower confidence limit of the BMDL reference dose was set at 39 mg/kg bw. for systemic effects, as manifested by a reduction in the level of free thyroxine and HDL cholesterol. At higher doses of the compound (>55 mg/kg), serum cholinesterase activity was inhibited by 35–70% (the BMD reference dose for this effect was not calculated). At 200 mg/kg bw/day, rabbits had an increased percentage of fetuses without additional lung lobes. The dose of 80 mg/kg bw/day was assumed as the NOAEL for developmental toxicity. Assuming the NOEL value, the value of the highest allowable concentration (NDS) for TPP was calculated at the level of 10 mg/m³ . There are no grounds to establish the instantaneous value (NDSCh) and the limit value for biological material (DSB). The substance does not meet the criteria for classification for skin absorption. This article discusses the problems of occupational safety and health, which are covered by health sciences and environmental engineering.

9

1,2-Dihydroksybenzen. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Kucharska Małgorzata, Kilanowicz Anna

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2023

|

Nr 4 (118)

13-49

PL

1,2-Dihydroksybenzen (pirokatechol) jest pochodną fenolu, która w temperaturze pokojowej występuje w postacibiałego krystalicznego ciała stałego, ciemniejącego pod wpływem światła i powietrza. 1,2-Dihydroksybenzen to polifenol naturalnie występujący w wielu roślinach. Obecnie jest wykorzystywany jako przeciwutleniacz przy produkcji gumy i olejów smarowych, inhibitor polimeryzacji, a także w przemyśle chemicznym, farbiarskim i naftowym oraz w fotografii jako wywoływacz. W warunkach narażenia zawodowego kontakt z 1,2-dihydroksybenzenem może nastąpić przez układ oddechowy i kontakt dermalny podczas produkcji, pakowania lub użytkowania produktów końcowych. Działanie ogólnoustrojowe 1,2-dihydroksybenzenu jest podobne do działania fenolu. Substancja ta powoduje podrażnienie oczu, skóry, układu oddechowego, łzawienie, drgawki, podwyższone ciśnienie krwi. Bezpośredni kontakt może powodować uczulenie i stany zapalne skóry. 1,2-Dihydroksybenzen łatwo się wchłania z przewodu pokarmowego, przez nienaruszoną skórę i drogi oddechowe. Substancja jest w organizmie częściowo utleniana do benzochinonu, który łatwo wiąże się z białkami, a częściowo sprzęga się z kwasami: glukuronowym, siarkowym i innymi. Po narażeniu inhalacyjnym 1,2-dihydroksybenzen nie kumuluje się w organizmie, tylko szybko jest wydalany z moczem w postaci pochodnych, takich jak: glukuronid 1,2-dihydroksybenzenu, siarczan 1,2-dihydroksybenzenu i siarczan o metoksyfenylu. Za skutek krytyczny działania 1,2-dihydroksybenzenu można uznać działanie układowe objawiające się przerostem podśluzówki żołądka gruczołowego szczura, a także znaczącym zwiększeniem poziomu gastryny we krwi. Na podstawie tych założeń wyliczona wartość NDS wynosi 10 mg/m3, zaś ze względu na działanie drażniące na skórę i oczy wartość NDSCh przyjęto na poziomie 20 mg/m3. Ze względu na działanie rakotwórcze oraz wchłanianie przez skórę zaproponowano oznakowanie związku jako „Carc. 1B” i „skóra”. Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu oraz inżynierii środowiska.

EN

1,2-Dihydroxybenzene (pyrocatechol) is a phenol derivative, which at room temperature occurs in the form of a white crystalline solid, darkening under the influence of light and air. 1,2-Dihydroxybenzene is a polyphenol naturally found in many plants. At present, it is used as an antioxidant in the production of rubber and lubricating oils, a polymerization inhibitor, as well as in the chemical, dyeing and petroleum industries, or in photography as a developer. In case of occupational exposure, contact with 1,2-dihydroxybenzene may occur during production, packaging or use of final products through respiratory and dermal contact. The systemic effect of 1,2-dihydroxybenzene is similar to that of phenol, and so it causes irritation of the eyes, skin, respiratory system, lacrimation, convulsions, increased blood pressure. Direct contact may cause sensitization and inflammation of the skin. 1,2-Dihydroxybenzene is readily absorbed from the digestive tract as well as through intact skin and respiratory tract. The substance in the body is partially oxidized to benzoquinone, which is easily bound to proteins, and part is conjugated with glucuronic, sulfuric and other acids. After inhalation exposure, 1,2-dihydroxybenzene does not accumulate in the body, but is quickly excreted in the urine in the form of derivatives such as: 1,2-dihydroxybenzene glucuronide, 1,2-dihydroxybenzene sulfate and methoxyphenyl sulfate. For the critical effect of the action 1,2-dihydroxybenzene can be considered systemic, manifested by hypertrophy of the submucosa of the glandular stomach of the rat, as well as a significant increase in the level of gastrin in the blood. Based on such assumptions, the calculated MAC value is 10 mg/m3, and due to the irritating effect on the skin and eyes, the MAC-STEL value was set at 20 mg/m3. Due to its carcinogenic effect and absorption through the skin, it was proposed to label the compound as “Carc. 1B” and “skin”. This article discusses the problems of occupational safety and health, which are covered by health sciences and environmental engineering.

10

Neonikotynoidy starej i nowej generacji - większe plony vs. zagrożenia środowiskowe

Haliński Łukasz, Łukaszewicz Paulina

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

|

2023

|

nr 1

40--45

PL

Neonikotynoidy to niedawno wprowadzona na rynek, a już najpowszechniej stosowana we współczesnym rolnictwie, grupa insektycydów. W artykule opisane są właściwości tych związków, ich skrajnie wysoka toksyczność dla owadów zapylających oraz wybranych bezkręgowców wodnych, a także już odkryte negatywne efekty w środowisku, wywołane przez ich obecność. Krótko omówione zostały także aspekty prawne stosowania neonikotynoidów w Unii Europejskiej, a także perspektywy ich użycia w przyszłości.

EN

Neonicotinoids have been introduced to the market quite recently, but they are already the most widespread insecticides used worldwide. In the article we describe their properties and very high toxicity towards pollinating insects and certain groups of aquatic invertebrates as well as already discovered negative impact on the environment. A short description of some legal aspects of neonicotinoids use in European Union is also presented, together with the prospects of their use in the future.

11

Ocena toksyczności wymywanego miejskiego pyłu drogowego z wykorzystaniem testu Microtox – badanie porównawcze dla Dolnego i Górnego Śąska

Wróbel Magdalena, Rybak Justyna, Rogula-Kozłowska Wioletta, Dwojak Filip

Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej

|

2022

|

Nr 81

63--76

PL

W celu przeprowadzenia badań zebrano miejski pył drogowy w siedemnastu punktach badawczych w sezonie wiosennym na terenie Dolnego i Górnego Śląska w Polsce. Są to regiony znane z podwyższonego poziomu zanieczyszczeń. Celem badań było określenie stężeń metali ciężkich w ekstraktach wodnych w obu regionach, co ma bezpośrednie przełożenie na zawartość tych metali w wodach powierzchniowych zasilanych spływami pochodzącymi z deszczu, oraz ocena toksyczności wymywanego pyłu miejskiego w odniesieniu do bakterii A. fischeri, co pozwoliło na ocenę wpływu spływów z obszarów miejskich na organizmy żywe. W wyniku badań stwierdzono, że ekstrakty wodne badanych próbek miejskiego pyłu drogowego wykazywały zróżnicowane stężenia metali ciężkich na badanych stanowiskach w obu regionach – na Dolnym i Górnym Śląsku, wskazując na istniejące zanieczyszczenie obu badanych obszarów oraz na ryzyko zanieczyszczenia wód wskutek spływu wód opadowych. Powodem tego zanieczyszczenia jest wzmożony transport miejski, przemysł oraz obecne odpady poprzemysłowe, a także sposób ogrzewania domów (niska emisja pochodząca ze spalania odpadów oraz węgla i drewna). Przeprowadzone badania toksykologiczne w odniesieniu do bakterii A. fischeri wskazują jednoznacznie na toksyczność ekstraktu wodnego pyłu miejskiego pobranego ze stanowisk K1 (Bytom), K2, K3 (tereny poprzemysłowe, Piekary Śląskie) na Górnym Śląsku oraz W1 (Wrocław, ul. Obornicka), W5 (Bielany Wrocławskie) i W6 (Wrocław, Most Grunwaldzki) na Dolnym Śląsku. Punkty K1, K2, K3 odznaczały się także podwyższonymi stężeniami większości badanych metali (Mn, Ni, Zn, As). W przypadku Dolnego Śląska punkty W1, W5 i W6 stężenia te nie były najwyższe w regionie, co sugeruje, że na toksyczność tych próbek mogą wpływać także inne związki obecne w pyle (np. WWA, dioksyny), których nie identyfikowano w tych badaniach. Jednakże, bazując na badaniach toksyczności oraz oznaczonych stężeniach metali, można jednoznacznie stwierdzić, że oba regiony są zanieczyszczone i istnieje wysokie ryzyko wpływu tych zanieczyszczeń na biocenozę wodną, a pewnie też na cały ekosystem.

EN

In the presented study, urban road dust was collected at seventeen research points in the spring season in Lower and Upper Silesia in Poland. These regions are known for their elevated levels of pollution. The aim of the study was to determine the concentration of heavy metals in water extracts in both regions, which has a direct impact on the content of these metals in surface waters derived from rainwater runoff, and to assess the toxicity of urban dust on the basis the toxicity test with bacteria A. fischeri to allow making an evaluation of the impact of runoff for living organisms. It was found that the water extracts of the tested samples of urban road dust had different concentrations of heavy metals at the studied sites in both regions, in Lower and Upper Silesia, indicating the existing pollution of both areas and the risk of water pollution due to rainwater runoff. The reason of this pollution is increased urban transport, industry and the presence of post-industrial waste and house heating systems (low emissions from burning waste, coal and wood). The toxicological studies on bacteria A. fischeri indicate the toxicity of the water extracts of urban dust samples collected from K1 (Bytom), K2, K3 (post-industrial areas, Piekary Śląskie) sites in Upper Silesia and W1 (Wrocław, ul. Obornicka), W5 (Bielany Wrocławskie) and W6 (Wrocław, Most Grunwaldzki) sites in Lower Silesia. Sites K1, K2, K3 were also characterized by increased concentrations of metals (Mn, Ni, Zn, As). In the case of Lower Silesia, sites W1, W5 and W6 were not characterised by the highest concentrations of metals in the region, which suggests that the toxicity of these samples may also be affected by other compounds present in the dust (e.g. PAHs, dioxins) that had not been identified in these studies. However, based on the toxicity studies and the concentrations of metals, both regions are polluted and therefore the high risk of the impact of these pollutants on the aquatic biocenosis and probably on the entire ecosystem does exist.

12

Zawartość mikroplastiku w żywności pochodzenia wodnego

Biernacka Patrycja, Tokarczyk Grzegorz

Przemysł Spożywczy

|

2022

|

T. 76, nr 3

30--32

PL

Uniwersalność i powszechność zastosowania tworzyw sztucznych przez człowieka doprowadziła do zanieczyszczenia nimi całego środowiska naturalnego. W związku z tym mikrodrobiny plastiku są spożywane przez wiele gatunków dzikich zwierząt, w tym ryb i skorupiaków, a ponieważ zawierają w sobie związki chemiczne pochodzące z produkcji, istnieją obawy dotyczące szkodliwości chemicznej i fizycznej. Obawy dotyczą również bezpieczeństwa potencjalnego konsumenta. Pomimo usuwania przewodu pokarmowego ryb, drobiny plastiku mogą przedostawać się do jadalnych części. Biorąc pod uwagę najwyższe zgłoszone zawartości mikroplastiku w żywności pochodzenia wodnego oraz całkowite uwolnienie mikrodrobin można stwierdzić, że udział ten ma stosunkowo niewielki wpływ na narażenie człowieka, tj. PCB (< 0,006%), WWA (< 0,004%), oraz bisfenol A.(< 2%). Choć nie ma jednoznacznych dowodów potwierdzających przekroczenie bezpiecznej dawki do spożycia, skażenie środowiska mikroplastikami jest niewątpliwie zagrożeniem dla środowiska i żywych stworzeń.

EN

The versatility and widespread of plastics use by humans has led to the contamination of the entire natural environment with them. As a result, microplastics are consumed by many species of wildlife, including fish and crustaceans, and because they contain chemicals from production, there are concerns regarding chemical and physical harm. Concerns also apply to the safety of the potential consumer. Despite removing the fish’s digestive tract, plastic particles can find their way into the edible parts. Considering the highest reported microplastic content in aquatic food and the total release of microplastics, it can be concluded that this share has a relatively small impact on human exposure PCB (<0.006%), PAH (<0.004%), and bisphenol A.(<2%).Although there is no clear evidence confirming that the safe dose for consumption has been exceeded, contamination of the environment with microplastics is undoubtedly a threat to the environment and living creatures.

13

Jaką metodę palności wybrać

Gajlewicz Izabela, Lenartowicz-Klik Marta

Polimery dla Biznesu

|

2022

|

nr 2

14--19

PL

W artykule przedstawiono metody badań palności tworzyw sztucznych ze wskazaniem na poszczególne gałęzie przemysłu, koncentrując się głównie na klasach palności opracowanych na podstawie standardów UL (Underwriters Laboratories) oraz tzw. Euroklas, które zaczynają obowiązywać prawie we wszystkich państwach europejskich. Określono również metody badawcze stosowane bardziej do celów naukowych, czyli do rozwiązywania tematu samych antypierenów, spalanych gazów, ich toksyczności, gęstości dymów itp. Ale zacznijmy od początku.

EN

The article presents methods of testing the flammability of plastics with an indication of individual industries, focusing mainly on the flammability classes developed on the basis of UL (Underwriters Laboratories) standards and the so-called Euroclasses, which come into force in almost all European countries. The research methods used (applied) more for scientific purposes to solve the topic of fire retardants themselves, combustion gases, their toxicities, smoke density etc. But let's start from the beginning.

14

Benzen. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Szymańska Jadwiga, Frydrych Barbara, Bruchajzer Elżbieta

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2022

|

Nr 3 (113)

21-117

EN

Benzene is a colorless to slightly yellow liquid with the characteristic odor. Gases emitted from volcanoes and forest fires as well as petroleum products are natural sources of benzene. It is used primarily as a solvent and a starting material in the synthesis of many chemicals. In 2020 Poland, 28 people were exposed to benzene in concentrations exceeding the current TLV value. Benzene is a narcotic under the severe poisoning conditions. The liquid is irritating. Haematological changes in the blood and neoplasms, including acute myeloid leukemia, have been observed in humans after chronic exposure. Similar effects were seen in laboratory animals. Benzene and/or its metabolites are genotoxic. Such an effect of benzene was demonstrated in people occupationally exposed to the compound at a concentration of < 3.2 mg/m³ (< 1 ppm). Benzene is not an animal teratogen. As the value of TLV for benzene, it is proposed to adopt the concentration recommended in the Directive of the European Parliament and of the Council amending Directive 2004/37/EC, i.e. 0.66 mg/m3 . The risk of leukemia at employees professionally exposed to benzene at a concentration of 0.66 mg/m3 is within the range from 2.7 • 10−4 to 1 • 10−3. It is also proposed to add the following notations: “Carc. 1A” (carcinogenic substance of hazard category 1A); “Skin” (the absorption of substances through the skin may be as important as for inhalation exposure); “Muta. 1B” (germ cell mutagenicity, hazard category 1B). Benzene concentration of 2.5 µg/l of urine and the concentration of S-phenylmercapturic acid (S-PMA) at the level of 9.0 µg/g of creatinine in urine were proposed as biomarkers of occupational exposure to benzene. This article discusses the problems of occupational safety and health, which are covered by health sciences and environmental engineering.

15

2,6-Di-tert-butylo-4-metylofenol. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Soćko Renata, Gromiec Jan

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2022

|

Nr 2 (112)

27--67

PL

2,6-Di-tert-butylo-4-metylofenol (BHT) to organiczny związek chemiczny z grupy fenoli, który występuje w postaci białych kryształów lub jasnożółtego proszku. Substancja ta jest produkowana i/lub importowana do Europejskiego Obszaru Gospodarczego w ilości 10 000 ÷ 100 000 t/rok. BHT ze względu na właściwości przeciwutleniające jest stosowany m.in. w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i kosmetycznym w celu ochrony materiałów przed utlenianiem podczas długotrwałego przechowywania. Pomimo powszechnego stosowania BHT doniesienia o następstwach narażenia na tę substancję u ludzi są sporadyczne i ograniczają się zasadniczo do reakcji skórnych. BHT charakteryzuje się niską toksycznością ostrą po jednorazowym podaniu dożołądkowym lub skórnym. W badaniach doświadczalnych wykazano, że zarówno u gryzoni, jak i naczelnych wątroba jest narządem krytycznym działania związku. Badania działania mutagennego i genotoksycznego BHT przeprowadzone w warunkach in vitro i in vivo wykazały, że BHT nie stanowi istotnego ryzyka mutagennego i genotoksycznego dla człowieka. U potomstwa samic, które w okresie ciąży narażano na BHT drogą pokarmową, obserwowano wpływ związku na toksyczność rozwojową obejmującą skutki fetotoksyczne i embriotoksyczne. Nie stwierdzono wpływu narażenia na BHT na parametry reprodukcji. Podstawą do wyliczenia wartości NDS była wartość NOAEL wynosząca 25 mg/kg mc./dzień uzyskana z badania przewlekłego przeprowadzonego na szczurach. Po zastosowaniu kilku współczynników niepewności zaproponowano wartość NDS 2,6-di-tert-butylo-4-metylofenolu na poziomie 10 mg/m3 . Ustalona wartość powinna zabezpieczyć pracowników przed skutkami działania układowego i ewentualnego drażniącego związku. Nie ma podstaw do ustalenia wartości NDSCh oraz wartości dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym. Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny środowiska pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu i inżynierii środowiska.

EN

2,6-Di-tert-butyl-4-methylphenol (BHT) is an organic chemical compound from the group of phenols, which occurs in the form of white crystals or in the form of a light yellow powder. This substance is manufactured and/or imported into the European Economic Area in quantities of 10.000–100.000 t/year. BHT due to its antioxidant properties is used, e.g., in the food, pharmaceutical, cosmetic industries to protect materials from oxidation during long-term storage. Despite the widespread use of BHT, reports of the consequences of exposure to this substance in humans are sporadic and are generally limited to skin reactions. BHT is characterized by low acute toxicity after a single intragastric or cutaneous administration. Experimental studies have shown that in both rodents and primates, the liver is a critical organ of BHT action. In vitro and in vivo studies of the mutagenicity and genotoxic effects of BHT have shown that BHT does not pose a significant mutagenic and genotoxic risk to humans. In offspring of mammals who were exposed to BHT by the oral route during pregnancy, effects of the compound on developmental toxicity including fetotoxic and embryotoxic effects were observed. There was no effect of BHT exposure on reproduction parameters. The basis for calculating MAC was a NOAEL of 25 mg/kg/day obtained from a chronic study in rats. After applying several uncertainty factors, MAC of 2,6-di-tert-butyl-4-methylphenol of 10 mg/m3 was proposed. The established value should protect employees from the effects of systemic action and possible irritating relationship. There are no grounds for establishing the value of STEL and the value of the permissible concentration in biological material. This article discusses the problems of occupational safety and health, which are covered by health sciences and environmental engineering.

16

1-Metylo-2-pirolidon. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Soćko Renata, Gromiec Jan

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2022

|

Nr 2 (112)

69--109

PL

1-Metylo-2-pirolidon (NMP) występuje w postaci higroskopijnej cieczy. Związek jest wytwarzany i/lub importowany do Europejskiego Obszaru Gospodarczego w dużych ilościach wielkotonażowych (10 000 ÷ 100 000 t/rok). Na stronie ECHA substancję zarejestrowało kilkudziesięciu rejestrujących z różnych państw, m.in. dwóch z Polski. 1-Metylo-2-pirolidon jest stosowany głównie jako rozpuszczalnik w przemyśle podczas produkcji innych chemikaliów oraz w produkcji przemysłowej wyrobów. Ze względu na właściwości 1-metylo-2-pirolidonu stwarzające zagrożenie dla zdrowia człowieka w kwietniu 2018 r. Komisja Europejska ograniczyła jego stosowanie. Ograniczenie numer 71 załącznika XVII do rozporządzenia REACH ma zastosowanie w produkcji, wprowadzania do obrotu i stosowania 1-metylo-2-pirolidonu. Ustalone wartości pochodnego poziomu niepowodującego zmian (DNEL) w odniesieniu do narażenia pracowników wynoszą 14,4 mg/m³ w przypadku narażenia drogą inhalacyjną i 4,8 mg/kg mc./dzień w przypadku narażenia przez skórę. Propozycję normatywu higienicznego dla 1-metylo-2-pirolidonu opracowano ponownie ze względu na brak zgodności obowiązującej w Polsce i w UE (NDS 40 mg/m³ ) z wartością DNEL zalecaną w przepisach rozporządzenia REACH: DNELinh14,4 mg/m³ , a wyliczoną przez Komitet ds. Oceny Ryzyka. Wprowadzenie normatywu na poziomie wartości DNEL umożliwiłoby stosowanie związku także o stężeniu równym lub większym niż 0,3%. Z dostępnych danych wynika, że w przypadku 1-metylo-2-pirolidonu skutkiem krytycznym jest działanie drażniące na układ oddechowy, skutki chemosensoryczne oraz działanie szkodliwe na rozrodczość. Zaproponowano pozostawić wartość NDS 1-metylo-2-pirolidonu na obowiązującym w Polsce poziomie, tj. 40 mg/m³ . Podstawą tej wartości było działanie drażniące na układ oddechowy oraz skutki chemosensoryczne. Ze względu na działanie drażniące związku zaproponowano pozostawienie wartości NDSCh 1-metylo-2-pirolidonu na poziomie 80 mg/m³ . Proponowane wartości NDS i NDSCh są zgodne z wartościami przyjętymi w Unii Europejskiej, zawartymi w dyrektywie 2009/161/UE. Ustalono wartość DSB 1-metylo-2-pirolidonu na poziomie 20 mg 2-HMSI /g kreatyniny. Substancję oznakowano: notacją „skóra”, literą „I” oraz literami „Ft”. Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny środowiska pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu oraz inżynierii środowiska.

EN

1-Methyl-2-pyrrolidone (NMP) exists as a hygroscopic liquid. This substance is produced and / or imported to the European Economic Area in large quantities (10.000–100.000 t/year). According to the information on the ECHA website, the substance has been registered under the REACH regulation, inter alia, by two registrants from Poland. NMP is mainly used as an industrial solvent in the production of chemicals and in the industrial production. In April 2018, the European Commission limited the use of NMP due to its properties which are posing a risk to human health. Restriction 71 of Annex XVII to REACH applies to manufacturing, placing on the market and using NMP. The derived no effect level (DNEL) values for worker exposure have been determined to be 14.4 mg/m³ for inhalation exposure and 4.8 mg/kg/day for dermal exposure. The NMP documentation with the proposed NDS value was revised due to the non-compliance of the NDS value applicable in Poland (NDS 40 mg/m³ ) with the DNEL value recommended by the Risk Assessment Committee: DNELinh.14.4 mg/m³ . Introducing a standard at the level of the DNEL value would allow the use of NMP also in a concentration equal to or greater than 0.3%. For NMP, the critical effect is respiratory irritation, chemosensory effects and reproductive toxicity. It was proposed to keep the NDS NMP value applicable in Poland, i.e. 40 mg/m³ . The basis for this value was respiratory irritation and chemosensory effects. Due to the irritating effect of the compound, the TLV value was left equal to 80 mg/m³ . The proposed values are consistent with the values adopted in the European Union, contained in Directive 2009/161/EU. The DSB value was established at 20 mg 2-HMSI/g creatinine. The substance was labeled with the notation „skin”, „I” and with the notation „Ft”. This article discusses the problems of occupational safety and health, which are covered by health sciences and environmental engineering.

17

1-Etylo-2-pirolidon. Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Klimecka Agnieszka, Czerczak Sławomir

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2022

|

Nr 3 (113)

119--151

PL

1-Etylo-2-pirolidon (NEP) jest cieczą bezbarwną do lekko żółtawej o zapachu zbliżonym do amoniaku. Związek jest stosowany jako zamiennik 1-metylo-2-pirolidonu (NMP), głównie jako rozpuszczalnik przemysłowy. Dla 1-etylo-2-pirolidonu dotychczas nie opracowano w Polsce dokumentacji i nie ustalono wartości normatywnych w powietrzu środowiska pracy. Zaproponowano przyjęcie wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) 1-etylo-2-pirolidonu na poziomie 30 mg/m³ . Za wartość NOAEC przyjęto stężenie 62,6 mg/m³ na podstawie wyników badań na szczurach, u których narażenie na związek nie spowodowało działania toksycznego na nabłonek węchowy. Ze względu na działanie drażniące związku zaproponowano przyjąć wartość chwilową na poziomie 60 mg/m³ . Obliczone na podstawie wartości NOAEL dla toksyczności prenatalnej u zwierząt równoważniki stężeń w powietrzu środowiska pracy wynoszą 87,5 i 175 mg/m³ , zatem zaproponowana wartość NDS na poziomie 30 mg/m³ powinna zabezpieczyć pracowników również przed szkodliwym działaniem na potomstwo. Biorąc pod uwagę działanie drażniące 1-etylo-2-pirolidonu, jego wchłanianie przez skórę oraz możliwe działanie toksyczne na płód, zaproponowano następujące oznakowanie związku: „skóra” – wchłanianie substancji przez skórę może być tak samo istotne, jak przy narażeniu drogą oddechową, „Ft” – substancja o działaniu szkodliwym na płód oraz „I” – substancja o działaniu drażniącym. Zaproponowano ustalenie wartości dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB) związku na poziomie 45 mg 2-hydroksy-N-etylosukcynoimidu (2-HESI)/g kreatyniny. Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny środowiska pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu oraz inżynierii środowiska.

EN

1-Ethylpyrrolidin-2-one (NEP) is a colorless or yellowish liquid with ammonia-like odor. It is used as 1-methylpyrrolidin2-one (NMP) substitute, mostly as industrial solvent. So far, no normative values in the air of the working environment have been defined in Poland for 1-ethyl-2-pyrrolidone. The MAC value of 30 mg/m3 and STEL value of 60 mg/m³ have been proposed. The basis for calculating the MAC value was the NOAEC value of 62.6 mg/m³ for the olfactory epithelium degeneration in rats. The equivalent concentrations in the air of the working environment, calculated on the basis of the NOAEL value for prenatal toxicity in rats and rabbits, are 87.5 mg/m³ and 175 mg/m³ , respectively, therefore the MAC value of 30 mg/m³ should protect workers from harmful effects on the offspring. Taking into account the irritating effect of 1-ethyl-2-pyrrolidone, its absorption through the skin and possible toxic effects on the fetus, the following notations have been proposed: “skin” – skin absorption of the substance may be just as important as for inhalation exposure, “Ft” – substance toxic to the fetus and “I” – irritating substance. It is proposed to set Biological Exposure Index (BEI) value of 45 mg 2-hydroxy-N-ethylsuccinimide (2-HESI)/g creatinine. This article discusses the problems of occupational safety and health, which are covered by health sciences and environmental engineering.

18

A brief review of fluconazole as an antifungal agent and the need for research into its nanoformulation

Nagaraj S.

Journal of Achievements in Materials and Manufacturing Engineering

|

2022

|

Vol. 114, nr 2

81--85

EN

Purpose: Antifungals compounds have gained significant attention, and in this context, fluconazole as an antifungal is used predominantly, and the use of a nanoformulated form of this is discussed. Design/methodology/approach: Fluconazole, an FDA-approved antibiotic, is an effective antimicrobial especially used to treat fungal infections. Its uniqueness lies in the fact that it contains fluoride with triazole functionality. Its efficacy against various types of fungus is demonstrated. Findings: Although it is one of the effective antibiotics, its side effects are well documented, and due to this, many techniques are tried to improve its efficacy with lesser side effects. Research limitations/implications: In this respect, nanoparticles play a crucial role, and many studies worldwide are carried out on this aspect. Among many nano techniques use of chitosan as well as lipid carriers of fluconazole are being considered. However, systematic studies are warranted to take this aspect into clinical trials. Practical implications: Nano-based platforms seem to be an alternating hope to combat resistance and side effect. Originality/value: A thorough study is the need of the hour to devise a proper nano-based strategy of fluconazole.

19

Toxicity assessment of sewage sludge from municipal sewage treatment plants

Hawrylik Eliza, Butarewicz Andrzej, Andraka Marzanna

Ekonomia i Środowisko

|

2022

|

nr 3

257--268

EN

The aim of this study was to assess the toxicity of sewage sludge from the municipal sewage treatment plant in Bialystok. Raw sewage, sewage sludge from the primary settling tank, activated sludge, sludge before the fermentation chamber, recirculated sludge and sewage sludge after fermentation and dehydration on press were tested. The Microtox Model 500 kit using Aliivibrio fischeri luminescent bacteria was used for the toxicity analyzes. The EC50 index (indicating the concentration of toxic substances resulting in a 50% reduction in the intensity of luminescence of the bacterial strains used) converted into the TUa toxicity units was adopted as the value describing the toxicity of the tested media. The obtained results showed high and very high ecotoxicity of raw sewage and sewage sludge from the primary settling tank, sludge in front of the fermentation chamber and after fermentation and dehydration in the press. The use of tests determining the toxicity of sewage flowing into the sewage treatment plant and sewage sludge generated at various stages of the treatment process allows to detect the danger associated with the uncontrolled discharge of toxic substances into the sewage system.

PL

Celem niniejszej pracy była ocena toksyczności osadów ściekowych pochodzących z komunalnej oczyszczalni ścieków w Białymstoku. Badaniom poddano ścieki surowe, osad ściekowy z osadnika wstępnego, osad czynny, osad przed komorą fermentacyjną, osad recyrkulowany oraz osad ściekowy po fermentacji i odwodnieniu na prasie. Do analiz toksyczności posłużył zestaw Microtox Model 500 wykorzystujący bakterie luminescencyjne Aliivibrio fischeri. Jako wartość określającą toksyczność badanych mediów przyjęto wskaźnik ECH (wskazujący na stężenie substancji toksycznych powodujące 50% zmniejszenie natężenia luminescencji wykorzystanych szczepów bakteryjnych) przeliczony na jednostki toksyczności TUa. Uzyskane wyniki pokazały wysoką oraz bardzo wysoką ekotoksyczność ścieków surowych oraz osadu ściekowego z osadnika wstępnego, osadu przed komorą fermentacyjną oraz po fermentacji i odwodnieniu na prasie. Wykorzystanie badań określających toksyczność ścieków dopływających do oczyszczalni ścieków oraz osadów ściekowych powstających na różnych etapach procesu oczyszczania pozwala na wykrycie niebezpieczeństwa jakie wiąże się z niekontrolowanym zrzutem substancji toksycznych trafiających do kanalizacji.

20

Marine biotoxin profile and Karenia selliformis and Alexandrium minitum occurrence in Boughrara lagoon during the last decade

Marrouchi Riadh, Abdennadher Moufida, Feki-Sahnoun Wafa, Marzougui Zeineb, Hamza Ismail Sabeur, Hamza Asma, Kharrat Riadh

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2022

|

Vol. 29, nr 4

501--510

EN

As part of the routine control of the Tunisian network for the monitoring of the most problematic microalgae species Karenia selliformis and Alexandrium minutum and for the study of hydrophilic and lipophilic marine biotoxin profiles, clams and seawater samples from Boughrara lagoon were analysed during the past decade. The results showed that the abundance of Karenia selliformis and Alexandrium minutum in the Boughrara lagoon exhibited significant variability at annual scales. K. selliformis was recorded in all sampling years with interannual variability. Among the nine sampled years, 2010, 2012, 2016 and 2017 were, respectively, the most significant in terms of mean abundance (2.85, 2.42, 1.38, 1.69) ∙ 105 cells L–1. A. minutum species were observed in the water column during all investigated years except in 2013, 2016 and 2017, but in low concentrations compared to K. selliformis (≤ 7.4 ∙ 102 cells L–1). Using LC-FLD, traces of paralytic toxins (C1 and GTX-2) were detected in some clam samples. Their concentrations were largely below the regulatory limit. For the first time, N-sulfocarbamoyl gonyautoxin-2 (C-1) and gonyautoxin 2 (GTX-2) were detected in some clam samples from this region. LC-MS/MS analysis confirmed the presence of gymnodimines in some samples. The main peak corresponds to the GYM-A with high concentrations generally above 1 mg kg–1 of clams meat, which confirms the persistence of this neurotoxin in Boughrara lagoon.